E-LAI_12_23_opt

More documents

Recommendations

Info

monografiA Nord 262 Od „bush plane” do samolotu komunikacyjnego Michał Petrykowski Max Holste urodził się 13 września 1913 r. w Nicei, karierę konstruktora lotniczego rozpoczął na początku lat 30. ubiegłego wieku opracowując dwumiejscowy samolot w układzie tandem z silnikiem o mocy 40 KM. Dalsze doświadczenie zdobywał w biurach konstrukcyjnych firm Farman i Amiot, w ostatniej z nich brał udział w pracach nad szybkimi dwusilnikowymi maszynami Amiot 354 i 370. Do połowy lat 40. na deskach kreślarskich Holste pojawiło się kilka innych projektów. Wśród nich znalazły się wyścigowy MH.20 oblatany w lipcu 1941 r., czy koncepcja lekkiego jednomiejscowego samolotu turystycznego z podwójnym usterzeniem S.25 zbudowanego ze stopów magnezu (oraz jego rozwojowa wersja MH.30). Jednak dopiero po zakończeniu II wojny światowej Max Holste opracował swoją pierwszą budowaną seryjnie konstrukcję: 21 sierpnia 1945 r. pierwszy lot wykonał dwumiejscowy dolnopłat ze stałym podwoziem, przednim kółkiem i podwójnym usterzeniem, oznaczony jako MH.52. Ogółem powstało 12 egzemplarzy, z czego trzy trafiły do lotnictwa Egiptu. Samolot nr 13 otrzymał później podwozie z tylnym kółkiem i oznaczenie MH.53. We wrześniu 1946 r. francuski inżynier założył wytwórnię Société Anonyme des Avions Max Holste, która w 1950 r. przeniosła się do Reims, około 130 km na północy wschód od Paryża. Na początku lat 50. Max Holste z myślą o wojskowym odbiorcy pracował nad wielozadaniowym modelem MH.150 dostosowanym do operowania z nieprzygotowanych lądowisk. W ramach dalszego rozwinięcia koncepcji powstał zastrzałowy górnopłat, napędzany silnikiem Salmson 8 As.04 (bud. we Francji niemiecki Argus As 10) o mocy 220 KM, oznaczony jako MH.152. Samolot zabierający pilota oraz czterech pasażerów w założeniu przeznaczony był do zadań obserwacyjnych oraz do korygowania ognia artylerii. Oblot prototypu noszącego znaki rejestracyjne F-WGGC miał miejsce 12 czerwca 1951 r., jednak wkrótce lotnictwo armii francuskiej zmieniło wymagania i zrezygnowało z zainteresowania konstrukcją. W późniejszym czasie jedyny egzemplarz został przebudowany i był wykorzystywany do badań w locie z turbośmigłową jednostką napędową Turbomeca Astazou II o mocy 530 KM. Pierwszy lot tak zmodyfikowanego samolotu oznaczonego MH.153 (rej. F-BGCC) miał miejsce 23 kwietnia 1953 r. Niezrażony niepowodzeniami i brakiem zamówień ze strony wojskowej Max Holste był pewny komercyjnego Jeszcze na początku XXI wieku pojedyncze N262 wykonywały komercyjne rejsy w Hondurasie – jednym z nich był egzemplarz serii A zbudowany w 1967 r., HR-ARP, należący do Aerolíneas Sosa. Pierwsza wersja Nord 260 powstała w zaledwie 9 egzemplarzach. Widoczny na zdjęciu F-BLHN (ns. 7) przez krótki czas eksploatowany był w barwach Air Inter – egzemplarz ten otrzymał silniki Turbomeca Astazou a następnie trafił do CEV. 56 Lotnictwo Aviation International
KOSMOS Skylab Amerykańska stacja kosmiczna Waldemar Zwierzchlejski 1 Start stacji kosmicznej Skylab. 20 listopada minęło 25 lat od rozpoczęcia montażu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Zdążyliśmy się już przyzwyczaić do stałej obecności ludzi na orbicie, ale warto sobie przypomnieć, jak to wszystko się zaczynało. Owszem, pierwszą stacją kosmiczną formalnie był rosyjski Salut, wyniesiony w kwietniu 1971 r. (przyjął on tylko jedną załogę, która zresztą zginęła podczas powrotu na Ziemię po 24 dniach lotu), ale nie wytrzymywał porównania z amerykańskim Skylabem. Ten został wyniesiony co prawda dwa lata później, w maju 1973 r., ale był intensywnie eksploatowany przez blisko rok. Pięćdziesiąt lat po tym wydarzeniu warto je przypomnieć. W 1963 r. Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych (USAF) rozpoczęły projekt małej stacji kosmicznej MOL (Manned Orbiting Laboratory). Bazowała ona na dwuosobowych statkach Gemini i miała cele zwiadowcze. Wybrano 17 kandydatów na astronautów i rozpoczęto budowę infrastruktury. Jednak okazało się, że do celów zwiadowczych obecność człowieka na orbicie jest nie tylko niepotrzebna, ale wręcz szkodliwa – przede wszystkim ze względu na konieczność precyzyjnej orientacji optyki. W 1969 r. program został zarzucony. Tymczasem NASA, rozwijając program Apollo – dotarcia ludzi na Księżyc – już począwszy od 1962 r. zaczęła zastanawiać się, jak w przyszłości wykorzystać powstające rakiety i statki kosmiczne. Zdawano sobie sprawę, że po dziesięciu początkowo planowanych lądowaniach trzeba będzie wskazać inne cele. Pierwszym i najbardziej oczywistym wydawała się duża stacja kosmiczna umieszczona na niskiej orbicie wokółziemskiej, w której kilku, czy nawet kilkunastoosobowa załoga mogłaby przeprowadzać badania z zakresu medycyny, biologii, technologii, teledetekcji, astronomii i innych. Prócz tego planowano loty na orbitę geostacjonarną, pogłębione badania Księżyca z jego orbity i powierzchni, loty ciężkich stacji międzyplanetarnych, a nawet lot człowieka ku Marsowi. W 1965 r., a zatem dwa lata przed pierwszym załogowym lotem statku kosmicznego Apollo, powstał Apollo Aplication Program (AAP), łączący te cele w jedno. W tym samym czasie Ośrodek Kosmiczny im. Marshalla, kierowany przez Wernhera von Brauna, rozpoczął projektowanie stacji nazwanej Orbital Workshop (Laboratorium Orbitalne), wykorzystując jako podstawę trzeci stopień rakiety księżycowej Saturn-V (S-IVB), do którego miały być dołączane najrozmaitsze kompleksy aparatury. Ambitne plany AAP, a obejmowały one łącznie 26 startów rakiet Saturn-IB i 19 Saturn-V, rozbiły się o brak finansowania. Nawet Symbol programu Skylab. 68 Lotnictwo Aviation International GRUDZIEŃ 2023
Page 3 and 4: ISSN 2450-1298 nakład: 14.5 tys eg
Page 5 and 6: Na tropach postępu Nadchodzi szós
Page 7 and 8: Logistyka 25-lecie firmy Rekord Hal
Page 9: Siły powietrzne C-130 Hercules: We

E-LAI_12_23_opt

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?