promocja

More documents

Recommendations

Info

Tomasz Szlagor 1 Ofensywa Spitfire’ów Wojna powietrzna nad Francją 1941 50 Ledwie dogasła bitwa o Wielką Brytanię, RAF przeszedł do działań zaczepnych. Określono je dość trafnie mianem „wychylania się nad Francję”. Brytyjczycy rozpoczęli tę kampanię w przekonaniu, że szala zwycięstwa już przechyliła się na ich stronę. Zapłacili za to wysoką cenę. Latem 1940 r. Niemcy nie zdołali zdominować sił Fighter Command (komponentu myśliwskiego RAF) na tyle, by otworzyć sobie drogę do inwazji przez kanał La Manche. Wyprawy bombowe Luftwaffe nie przyniosły im spodziewanego efektu. Krótkodystansowe samoloty myśliwskie Messerschmitt Bf 109 nie nadawały się do zadań eskortowych. Krążąc w pobliżu bombowców, szybko wyczerpywały zapas paliwa i musiały wracać do Francji, zostawiając swoich podopiecznych na pastwę myśliwców Hawker Hurricane i Supermarine Spitfire. Próby sprowokowania obrońców do walki na wyniszczenie z pomocą wypadów dużych grup Bf 109 też się nie powiodły, ponieważ Brytyjczycy zaczęli ignorować te wyprawy, które nie wyrządzały żadnych realnych szkód. Reasumując, siły Fighter Command, walcząc w defensywie, ale na własnych warunkach, okazały się nader trudnym przeciwnikiem. Niemcy nauczyli się na własnych błędach i przestawili się na działania nocne. Brytyjczycy natomiast nie nauczyli się niczego na błędach Niemców. Cyrkiem na wroga Luftwaffe zaprzestała zmasowanych nalotów dziennych na Wielką Brytanię z końcem września 1940 r. W londyńskich sztabach i gabinetach politycznych zapanowało euforyczne, chociaż mało zasadne przekonanie, że nieprzyjaciel wyczerpał siły, czyli został pokonany. Natychmiast pojawiły się głosy, by przejąć inicjatywę i przenieść walki nad terytorium wroga. Głównym orędownikiem tej strategii był, jak zawsze emanujący bojowym duchem, Winston Churchill. W samym RAF opinie były jednak mocno podzielone. Ówczesny szef sztabu lotnictwa, Cyril Newall, podobnie jak Hugh Dowding, dowódca Fighter Command, byli zwolennikami oszczędnego gospodarowania zasobami. Wiosną 1940 r. skutecznie oparli się presji, by wysłać do Francji więcej myśliwców, przede wszystkim wciąż wówczas nielicznych i bezcennych Spitfire’ów. Dzięki temu wkrótce potem RAF miał czym walczyć nad Anglią. Teraz jednak taką postawę uznano za defetystyczną i zapadła polityczna decyzja, by pozbyć się obu. Newall został zdymisjonowany pod koniec października, Dowding miesiąc później. Nowym dowódcą Fighter Command został Sholto Douglas, wcześniej zastępca szefa sztabu lotnictwa. Kolejną ofiarą tej czystki w szeregach RAF padł Keith Park, który podczas bitwy o Wielką Brytanię dowodził kluczową 11. Grupą Myśliwską, odpowiedzialną za obronę południowo-wschodniej Anglii, w tym Londynu. Zastąpił go Trafford Leigh-Mallory, który do tamtej pory miał pod komendą 12. Grupę Myśliwską, stacjonującą dalej na północ. Park i Leigh-Mallory byli poważnie skonfliktowani. Ten drugi upierał się przy operowaniu formacją „wielkiego skrzydła” (ang. Big Wing), złożoną z co najmniej kilku dywizjonów. Zebranie tylu samolotów do szyku zajmowało jednak sporo czasu, dlatego notorycznie przybywały w rejon walk spóźnione, przez co 11. Grupa nieraz musiała odpierać naloty sama. Teraz Leigh-Mallory, protegowany nowego dowódcy Fighter Command, postarał się, by Park stracił stanowisko, co nastąpiło na początku grudnia. Sholto Douglas, ledwie otrzymał pod komendę dywizjony Fighter Command, nie bacząc na często występujące trudne warunki atmosferyczne i konieczność odbudowy ich sił po kilkumiesięcznej, morderczej batalii, postanowił rzucić je do ofensywy. Leigh- -Mallory natomiast dostrzegł nową okazję do realizowania taktyki Big Wing, swojej idée fixe. Obaj roztoczyli wizję wielkich formacji myśliwców RAF, gromiących nad Francją niedobitki Luftwaffe. Churchill był zachwycony. W tym ferworze nikt nie zauważył, że teraz role się odwrócą i tym razem to Jagdwaffe (część myśliwska Luftwaffe) będzie miała po swojej stronie te same atuty, które wcześniej uczyniły Fighter Command tak trudnym do pokonania przeciwnikiem.
WOJNA W POWIETRZU W operacje typu Circus najczęściej angażowano bombowce Blenheim Mk IV. Ich straty podczas tych misji były stosunkowo niewielkie, ponieważ Niemcy koncentrowali się na wybijaniu eskorty. Blenheimów wzięło na cel lotnisko w Berck- -sur-Mer. Towarzyszyły im jedynie dywizjony polskiego Northolt Wing – dwa dywizjony Hurricane’ów (w tym polski 306. Sqn) jako bliska eskorta i Spitfire’y 303. Sqn jako górna osłona. Niemcy dali się zaskoczyć i w Berck- -sur-Mer bomby uszkodziły siedem Bf 109 z III./ JG 53. Wkrótce jednak dogonili wycofującą się wyprawę. Wśród nich był Maj. Günther von Maltzahn, Kommodore JG 53. Jego skrzydłowy, Lt. Franz Schiess, wspominał: Nad Dungeness Anglicy wykonują łagodny zwrot w prawo i ten lecący najdalej po zewnętrznej łuku zostanie nieco z boku. Kommodore podlatuje do niego i otwiera ogień z około 50 m. Spitfire natychmiast przepada na lewe skrzydło i pikuje pionowo, ciągnąc za sobą długą, białą strugę. Kommodore natychmiast odbija w górę i w prawo, robiąc mi miejsce do ataku. Zbliżam się do następnego Spitfire’a w szyku. Kiedy mam już nacisnąć spust, tamten dostrzega mnie i wykręca przez prawe skrzydło ostro do tyłu. Odkładam poprawkę i otwieram ogień. Widzę trafienia w kadłub i kokpit. Spitfire przewraca się na grzbiet. Nurkując za nim, wykręcam głowę do tyłu. Całe szczęście! Widzę całą zgraję Spitfire’ów pędzących za mną. Szarpię drążkiem sterowym w kąt i uciekam na łeb, na szyję. Po chwili odrywam się od nich i wracam do bazy. Dywizjon 303 był atakowany również przez pilotów JG 51 – zestrzelenie Spitfire’a zgłosił m.in. Kommodore pułku, Maj. Mölders. Zginęli P/O Bogusław Mierzwa i P/O Mieczysław Waszkiewicz. Dowództwo RAF uznało wyprawę za udaną (Blenheimy zbombardowały cel i wróciły bez strat), ale następną operację typu Circus zleciło dopiero ponad miesiąc później. Dywizjony Fighter Command, mimo że nawet po angielskiej stronie kanału La Manche nie radziły sobie najlepiej, nadal wysyłano na stronę francuską. Rankiem 20 kwietnia sześć Spitfire’ów z 303. Sqn, wymiatając między Le Touquet i St Omer, zostało przechwyconych przez grupę Bf 109. Zginął Sgt Matĕj Pavlovič (Czech), którego zestrzelił Hptm. Hermann-Friedrich Joppien, Kommandeur I./ JG 51. Teraz działaniami ofensywnymi objęto również wybrzeże Normandii. Tam 24 kwietnia para Spitfire’ów z 616. Sqn ostrzelała bazę I./ JG 2 w Maupertus-sur-Mer niedaleko Cherbourga, uszkadzając jednego Bf 109, zanim broniąca lotniska artyleria przeciwlotnicza strąciła Sgt Thomasa McDevette’a, który zginął. Ponadto Fighter Command nadal angażowano w operacje typu Roadstead – szczególnie niebezpieczne, ponieważ ataki na żeglugę przeprowadzano z małej wysokości, dlatego eskorta bombowców była podatna na ataki samolotów myśliwskich z góry. Rankiem 29 kwietnia 74. i 609. Sqn osłaniały trzy Blenheimy, które niedaleko Calais nękały przybrzeżny konwój, gdy lecący najwyżej 609. Sqn dopadły Bf 109 z II. i III./JG 51. Niemcy uszkodzili dwa Spitfire’y, a jeden zestrzelili (Sgt Geoffrey Bennett zginął). Ogółem w kwietniu straty Fighter Command wyniosły 29 Spitfire’ów. 1-8 maja 1941 Na początku maja do Francji wrócił, przezbrojony w Bf 109F, kolejny niemiecki pułk myśliwski – JG 3 (Stab i trzy składowe Gruppen). Zajął lotniska w St Pol/Brias, Monchy/ Breton i Lillers, położone około 70 km od wybrzeża Pas-de-Calais. Siły Fighter Command w maju zwiększyły się o pięć dywizjonów Spitfire’ów: nowo sformowane, brytyjskie 122., 123. i 124. Sqn oraz czeski 313. Sqn, a także, przezbrojony z myśliwców Curtiss Tomahawk, kanadyjski 403. Sqn (wszystkie wyposażono w starsze wersje Mk I i II). Produkcja samolotów najnowszej wersji Mk V wystarczyła, by w nie przezbroić kolejne cztery dywizjony. Polski 303. Sqn i brytyjski 145. Sqn otrzymały natomiast pewną liczbę Spitfire’ów wersji Mk IIb – ze starym silnikiem, ale uzbrojoną w skrzydłowe działka. Po południu 5 maja P/O Jean Offenberg, Belg służący w 145. Sqn, wystartował na oblot techniczny swojego Spitfire’a. Nie pytając nikogo o zgodę, wybrał się na drugą stronę kanału La Manche. Niedaleko Cherbourga napotkał dwa wodnosamoloty He 60 z Seenotflugkommando 2 i zestrzelił jednego, Jagdgeschwader 53 „Pik As” wrócił do Francji w drugiej połowie marca 1941 r. przezbrojony w znakomite Messerschmitty Bf 109F (na zdjęciu), z którymi jedynie Spitfire’y najnowszej wersji Mk V mogły nawiązać równorzędną walkę. Fot. via Marek J. Murawski 56
Page 1 and 2: www.zbiam.pl NUMER SPECJALNY 1/2024
Page 3 and 4: Noc z 17 na 18 września 1939 r. up
Page 5 and 6: Marek J. Murawski Focke-Wulf Fw 190
Page 7: WOJNA NA MORZU 42 Manewrujący na p
Page 11 and 12: Jędrzej Korbal 80 Warszawska Bryga

promocja

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?