Planifikimi i Investimeve Kapitale - Emi-kosovo-rti.org

Hyrje
Shumica e komunave në Kosovë duhet urgjentisht të bëjnë përmirësime të kapitalit në mënyrë që
të ofrojnë shërbime bazike për qytetarë dhe të tërheqin dhe mbajnë bizneset për rritjen e
punësimit dhe zhvillim ekonomik komunal. Kushtet e infrastrukturës komunale – rrugët
komunale, parqet, trotuaret, sistemet e nxemjes dhe të ndriçimit, mbeturinat e ngurta, transporti
publik, etj. janë në gjendje jo të mirë. Planifikimi dhe financimi i përmirësimeve të reja kapitale
është gjithashtu një sfidë e madhe. Burimet komunale financiare janë të pakta dhe shpesh janë të
kufizuara në të hyrat vetanake, të nuk janë të mjaftueshme për të financuar shumë nevoja
thelbësore (përafërsisht 28 përqind të financimit të projekteve lokale vjen nga të hyrat vetanake,
me përjashtim të Prishtinës).Të hyrat nga qeveria qendrore për projekte lokale janë në
dispozicion përmes Programit për Investime Kapitale (PIP) i cili llogaritet të financojë afërsisht 72
përqind të projekteve lokale, me përjashtim të Prishtinës. Burimet e tjera të të hyrave, siç janë
grantet ndërkombëtare, shpesh zgjidhen nga donatorët të cilët i përmbushin objektivat e
politikave të tyre. Në të njëjtën kohë, nuk ekziston qasje në tregun e kredive komunale dhe është
e pamundur që komunat të marrin kredi komunale për t’i financuar projektet e tyre.
Qytetarët e komunave të Kosovës, shumica prej të cilave paguajnë taksa dhe tarifa, gjithnjë e më
shumë po humbin durimin dhe po kritikojnë udhëheqësit komunalë për mos adresimin e këtyre
problemeve dhe për mos ofrimin e shërbimeve më të mira. Qytetarët nuk janë plotësisht të
vetëdijshëm për sfidat e reja me të cilat po përballen qeveritë komunale sepse proceset e tyre
komunale nuk janë transparente. Proceset komunale për t’i planifikuar dhe financuar investimet
kapitale duhet të modernizohen në mënyrë që të rrisin në maksimum përfitimet nga këto burime
të pakta dhe në mënyrë që t’i sigurojnë qytetarët se udhëheqësit e zgjedhur komunalë u
përgjigjen nevojave të tyre.
Procesi i PIK, siç përshkruhet në këtë dokument, përvijon rolet për kryetarin e komunës dhe
stafin ekzekutiv, kuvendin komunal dhe qytetarët (dhe OJQ-të) dhe është në përputhje me Ligjin
e ri për Vetëqeverisje Lokale.
i. Qëllimi i këtij doracaku
Qëllimi I këtij doracaku është që zyrtarëve komunalë në Kosovë t’u ofrojë sugjerime të vlefshme
për sa i përket përmirësimit të praktikave të tyre kur zhvillojnë programet e investimit kapital
dhe listën e tyre të projekteve prioritare. Këto praktika do t’i ndihmojnë zyrtarët komunalë që
proceset dhe rezultatet e proceseve të tyre t’i bëjnë më transparente – listën e projekteve me
prioritet të lartë – e cila do të shprehë konsensusin e tërë komunitetit. Duke i shfrytëzuar
sugjerimet në këtë doracak, udhëheqësit komunalë kosovarë do t’i rreshtojnë proceset e tyre me
praktikat që aktualisht përdoren në shumë qytete të Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe në
Evropë. Praktikat e sugjeruara këtu, duhet të modifikohen për t’iu përshtatur nevojave të secilës
komunë. Doracaku është ndarë në tri pjesë: I) Parimet e Përgjithshme, II) Aplikacionet Praktike
dhe III) Monitorimi dhe Raportimi i Progresit të PIK –ut.
4