Leseprobe: Thommen: Betriebswirtschaft und Management
- Keine Tags gefunden...
Erfolgreiche ePaper selbst erstellen
Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.
Mitarbeit bei der 10. Auflage:<br />
Dr. Peter Barmettler (Rechnungswesen)<br />
Prof. Dr. Gernot Kaiser (Supply <strong>Management</strong>, Produktionsmanagement)<br />
Mitarbeit bei früheren Auflagen:<br />
Dr. Françoise Cantin (Organisationaler Wandel)<br />
Dr. Dieter Lennertz (Projektmanagement)<br />
Dr. Marco Rüstmann (Wissensmanagement)<br />
Prof. Dr. Sybille Sachs (Stakeholder <strong>und</strong> Issue <strong>Management</strong>)<br />
Dr. Sabine Sauermann (Organisationstheorien)<br />
Dr. Aldo Schellenberg (Rechnungswesen)<br />
Dr. Claus Schreier (Interkulturelles <strong>Management</strong>)<br />
Bibliografische Information der Deutschen Nationalbibliothek<br />
Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation <br />
in der Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten<br />
sind im Internet über http://dnb.dnb.de abrufbar.<br />
Das Werk einschliesslich aller seiner Teile ist urheberrechtlich geschützt.<br />
Jede Verwertung ist ohne Zustimmung des Verlags unzulässig. Dies gilt<br />
insbesondere für Vervielfältigungen, Übersetzungen, Mikroverfilmungen<br />
<strong>und</strong> die Einspeicherung <strong>und</strong> Verarbeitung in elektronischen Systemen.<br />
© 2016 Versus Verlag AG, Zürich<br />
Weitere Informationen zu Büchern aus dem Versus Verlag unter <br />
www.versus.ch<br />
Umschlagbild <strong>und</strong> Kapitelillustrationen: Thomas Woodtli · Witterswil<br />
Satz <strong>und</strong> Herstellung: Versus Verlag · Zürich<br />
Druck: Kösel · Krugzell<br />
Printed in Germany<br />
ISBN 978-3-03909-288-8 (Print) · ISBN 978-3-03909-788-3 (E-Book)
5<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Vorwort<br />
Autor <strong>und</strong> Verlag freuen sich, dass dieses weitverbreitete Standardwerk der <strong>Betriebswirtschaft</strong>slehre<br />
nun in der zehnten Auflage vorliegt! 1988 zum ersten Mal<br />
erschienen, hat es viele Studierende <strong>und</strong> Führungskräfte als Lehrbuch im Studium<br />
<strong>und</strong> als Nachschlagewerk in der Praxis begleitet. Ich hoffe natürlich, dass dies<br />
auch mit der 10. Auflage der Fall sein wird, wurde diese doch wiederum gr<strong>und</strong>legend<br />
überarbeitet <strong>und</strong> aktualisiert. Zu erwähnen sind insbesondere:<br />
<br />
<br />
<br />
Die Teile «Materialwirtschaft» – neu als «Supply <strong>Management</strong>» – <strong>und</strong> «Produktionsmanagement»<br />
wurden neu konzipiert <strong>und</strong> den aktuellen Entwicklungen<br />
in der Praxis angepasst. Ich danke Gernot Kaiser, der diese Aufgabe<br />
übernommen <strong>und</strong> sehr kompetent erfüllt hat.<br />
Im Teil «Marketing» wurden die neuen Entwicklungen im Online-Marketing<br />
an verschiedenen Textstellen berücksichtigt.<br />
Der Teil «Rechnungswesen» wurde an die neuen Rechnungslegungsvorschriften<br />
angepasst. Ich danke Peter Barmettler, der sich dieser Aufgabe sehr sorgfältig<br />
<strong>und</strong> engagiert angenommen hat.<br />
An dieser Stelle ein Hinweis für Dozierende, die dieses Buch in ihrem Unterricht<br />
einsetzen: Bisher existierten zwei Ausgaben («<strong>Betriebswirtschaft</strong>slehre» <strong>und</strong><br />
«<strong>Management</strong>orientierte <strong>Betriebswirtschaft</strong>slehre» [bis zur 8. Auflage] bzw. «<strong>Betriebswirtschaft</strong><br />
<strong>und</strong> <strong>Management</strong>» [9. Auflage]). Da die beiden Ausgaben schon<br />
bei der letzten Ausgabe praktisch identisch waren, hat sich der Verlag entschieden,<br />
nur noch eine Ausgabe zu veröffentlichen.
6 Vorwort<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Weiterhin werden vom Versus Verlag die einzelnen Teile des Buches als Einzelbände<br />
angeboten. Es sind dies:<br />
Wirtschaft – Unternehmen – <strong>Management</strong> (Teil 1) (auch englisch)<br />
Marketing (Teil 2)<br />
Material- <strong>und</strong> Produktionsmangement (Teile 3 <strong>und</strong> 4)<br />
Unternehmensfinanzierung (Teil 6)<br />
Investitionsrechnung <strong>und</strong> Unternehmensbewertung (Teil 7)<br />
Personalmanagement (Teil 8)<br />
Organisation <strong>und</strong> organisatorischer Wandel (Teil 9) (auch englisch)<br />
<strong>Management</strong> (Teil 10)<br />
Ebenso sind auch die dieses Buch begleitenden Publikationen erhältlich, die den<br />
Leserinnen <strong>und</strong> Lesern helfen, den Stoff zu repetieren, zu vertiefen <strong>und</strong> anzuwenden:<br />
<strong>Thommen</strong>, Jean-Paul: Repetitorium <strong>Management</strong>orientierte <strong>Betriebswirtschaft</strong>slehre.<br />
2., überarbeitete <strong>und</strong> aktualisierte Auflage, Zürich 2007<br />
<strong>Thommen</strong>, Jean-Paul/Peterhoff, Daniela: Multiple-Choice-Aufgaben zur<br />
<strong>Management</strong>orientierten <strong>Betriebswirtschaft</strong>slehre. 2. Auflage, Zürich 2008<br />
<strong>Thommen</strong>, Jean-Paul: Übungsbuch BWL. Aufgaben, Lösungen. 5., überarbeitete<br />
<strong>und</strong> erweiterte Auflage, Zürich 2013<br />
Ein grosser Dank geht an Judith Henzmann <strong>und</strong> Anja Lanz vom Versus Verlag,<br />
die mit ihrem grossen (Wochenend-)Einsatz <strong>und</strong> ihrer kompetenten Sachkenntnis<br />
die Herausgabe dieser neuen Auflage in kürzester Zeit ermöglicht haben. Herzlich<br />
danke ich auch Anne Buechi, die dieses Buch über alle zehn Auflagen begleitet<br />
<strong>und</strong> mich dabei unterstützt hat. Der Dank geht auch nochmals an den Künstler <strong>und</strong><br />
Fre<strong>und</strong> Thomas Woodtli, welcher bereits in der neunten Auflage mit seinen inspirierenden<br />
Bildern dem Buch ein neues Gesicht <strong>und</strong> Innenleben gegeben hat – die<br />
Reaktionen darauf waren allesamt begeistert!<br />
Zum Schluss wünsche ich allen Leserinnen <strong>und</strong> Lesern viele neue Erkenntnisse,<br />
die zu Erfolg im Studium oder in der Praxis führen!<br />
Zürich, im Januar 2016<br />
Jean-Paul <strong>Thommen</strong>
7<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Inhaltsübersicht<br />
Teil 1<br />
Teil 2<br />
Teil 3<br />
Teil 4<br />
Unternehmen <strong>und</strong> Umwelt<br />
Kapitel 1: Wirtschaft <strong>und</strong> Unternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
Kapitel 2: Typologie des Unternehmens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
Kapitel 3: Unternehmensziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />
Marketing<br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123<br />
Kapitel 2: Marktforschung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />
Kapitel 3: Produktpolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155<br />
Kapitel 4: Distributionspolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171<br />
Kapitel 5: Konditionenpolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195<br />
Kapitel 6: Kommunikationspolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215<br />
Kapitel 7: Marketing-Mix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235<br />
Supply <strong>Management</strong><br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243<br />
Kapitel 2: Beschaffungsplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />
Kapitel 3: Material- <strong>und</strong> Lagerplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
Produktionsmanagement<br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295<br />
Kapitel 2: Produktionsprogrammplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309<br />
Kapitel 3: Gestaltung der Produktionsprozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317<br />
Kapitel 4: Produktionsplanung <strong>und</strong> -steuerung (PPS) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
8 Inhaltsübersicht<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Teil 5<br />
Teil 6<br />
Teil 7<br />
Teil 8<br />
Teil 9<br />
Teil 10<br />
Teil 11<br />
Rechnungswesen<br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353<br />
Kapitel 2: Finanzielles Rechnungswesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363<br />
Kapitel 3: Betriebliches Rechnungswesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417<br />
Finanzierung<br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />
Kapitel 2: Finanzmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />
Kapitel 3: Beteiligungsfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
Kapitel 4: Innenfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483<br />
Kapitel 5: Kreditfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491<br />
Kapitel 6: Optimale Finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513<br />
Investition <strong>und</strong> Unternehmensbewertung<br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529<br />
Kapitel 2: Investitionsrechenverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541<br />
Kapitel 3: Unternehmensbewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563<br />
Personalmanagement<br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585<br />
Kapitel 2: Personalbedarfsermittlung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601<br />
Kapitel 3: Personalbeschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
Kapitel 4: Personaleinsatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 621<br />
Kapitel 5: Personalmotivation <strong>und</strong> -honorierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
Kapitel 6: Personalentwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661<br />
Kapitel 7: Personalfreistellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669<br />
Organisation<br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 679<br />
Kapitel 2: Organisationsformen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703<br />
Kapitel 3: Organisatorischer Wandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731<br />
Kapitel 4: Organisationstheorien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 745<br />
<strong>Management</strong><br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 777<br />
Kapitel 2: <strong>Management</strong>funktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 791<br />
Kapitel 3: Unternehmenskultur <strong>und</strong> Führungsstil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 821<br />
Kapitel 4: Strategisches <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 839<br />
Teilgebiete des <strong>Management</strong>s<br />
Kapitel 1: Projektmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 891<br />
Kapitel 2: Risikomanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 897<br />
Kapitel 3: Wissensmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 909<br />
Kapitel 4: Unternehmensethik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 927
9<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Inhaltsverzeichnis<br />
Teil 1<br />
Unternehmen <strong>und</strong> Umwelt<br />
Kapitel 1: Wirtschaft <strong>und</strong> Unternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
1.1 Wirtschaft <strong>und</strong> ihre Elemente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
1.1.1 Bedürfnisse, Bedarf, Wirtschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
1.1.2 Wirtschaftsgüter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
1.1.3 Wirtschaftseinheiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />
1.1.3.1 Haushalte <strong>und</strong> Unternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />
1.1.3.2 Private <strong>und</strong> öffentliche Unternehmen, Verwaltung . . . . . . . . . . . . . 36<br />
1.1.3.3 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />
1.2 Unternehmen als Gegenstand der <strong>Betriebswirtschaft</strong>slehre . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />
1.2.1 <strong>Management</strong>orientierte Merkmale des Unternehmens . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />
1.2.2 Betrieblicher Umsatzprozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
1.2.3 Steuerung des Problemlösungsprozesses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />
1.2.3.1 Phasen des Problemlösungsprozesses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />
1.2.3.2 Steuerungsfunktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46<br />
1.2.3.3 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48<br />
1.2.4 Erfassung <strong>und</strong> Auswertung des betrieblichen Umsatzprozesses . . . . . . . . . 49<br />
1.2.5 Umwelt des Unternehmens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />
1.2.5.1 Märkte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51<br />
1.2.5.2 Umweltsphären . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51<br />
1.2.5.3 Stakeholder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />
1.2.5.4 Issue <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56<br />
1.2.5.5 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />
1.2.6 Integrierte Betrachtung des Unternehmens <strong>und</strong> seiner Umwelt . . . . . . . . . . 60
10 Inhaltsverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
1.3 Einteilung der <strong>Betriebswirtschaft</strong>slehre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />
1.3.1 Funktionale Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
1.3.2 Institutionelle Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />
1.3.3 Genetische Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />
1.3.4 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63<br />
Kapitel 2: Typologie des Unternehmens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
2.1 Gewinnorientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
2.2 Branche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />
2.3 Grösse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68<br />
2.4 Lebenszyklus des Unternehmens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
2.5 Technisch-ökonomische Struktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72<br />
2.6 Rechtsform . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />
2.6.1 Einzelunternehmen <strong>und</strong> Gesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />
2.6.2 Gesellschaftsformen nach schweizerischem Recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
2.6.3 Wirtschaftliche Bedeutung der Gesellschaftsformen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80<br />
2.7 Unternehmenskooperationen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82<br />
2.7.1 Ziele von Unternehmenskooperationen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82<br />
2.7.2 Merkmale von Unternehmenskooperationen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86<br />
2.7.2.1 Produktionsstufe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86<br />
2.7.2.2 Dauer der Kooperation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86<br />
2.7.2.3 Kooperationsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87<br />
2.7.3 Formen von Unternehmenskooperationen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
2.7.3.1 Partizipation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
2.7.3.2 Konsortium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
2.7.3.3 Kartell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
2.7.3.4 Interessengemeinschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91<br />
2.7.3.5 Joint Venture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92<br />
2.7.3.6 Strategische Allianz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92<br />
2.7.3.7 Konzern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94<br />
2.7.4 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95<br />
2.8 Standort des Unternehmens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96<br />
2.8.1 Grad der geographischen Ausbreitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96<br />
2.8.2 Standortanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98<br />
2.8.2.1 Standortfaktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98<br />
2.8.2.2 Standortwahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102<br />
2.9 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104<br />
Kapitel 3: Unternehmensziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />
3.1 Zielbildung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />
3.2 Zielinhalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106<br />
3.2.1 Sachziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
3.2.1.1 Leistungsziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
3.2.1.2 Finanzziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
3.2.1.3 Führungs- <strong>und</strong> Organisationsziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />
3.2.1.4 Soziale <strong>und</strong> ökologische Ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Inhaltsverzeichnis 11<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
3.2.2 Formalziele (Erfolgsziele) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
3.2.2.1 Ökonomisches Prinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
3.2.2.2 Produktivität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112<br />
3.2.2.3 Wirtschaftlichkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />
3.2.2.4 Gewinn <strong>und</strong> Rentabilität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />
3.2.3 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
3.3 Dimensionen der Ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
3.3.1 Zielausmass <strong>und</strong> Zielmassstab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
3.3.2 Zeitlicher Bezug der Ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />
3.3.3 Organisatorischer Bezug der Ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />
3.4 Zielbeziehungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
3.4.1 Komplementäre, konkurrierende <strong>und</strong> indifferente Zielbeziehungen . . . . . . 118<br />
3.4.2 Haupt- <strong>und</strong> Nebenziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
3.4.3 Ober-, Zwischen- <strong>und</strong> Unterziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
Teil 2<br />
Marketing<br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123<br />
1.1 Marketing als Denkhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123<br />
1.2 Marketing als unternehmerische Aufgabe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />
1.2.1 Problemlösungsprozess des Marketings . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />
1.2.2 Marketing-<strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129<br />
1.3 Vom klassischen Marketing zum Customer Relationship <strong>Management</strong> (CRM) . 130<br />
1.4 Markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132<br />
1.4.1 Merkmale des Marktes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132<br />
1.4.2 Marktpartner <strong>und</strong> Konsumentenverhalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134<br />
1.4.3 Marktsegmentierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135<br />
1.4.4 Marktgrössen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />
1.5 Anwendungsbereiche des Marketings . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />
Kapitel 2: Marktforschung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />
2.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />
2.2 Methoden der Marktforschung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
2.2.1 Datenquellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
2.2.2 Erhebungstechniken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146<br />
2.2.2.1 Befragung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146<br />
2.2.2.2 Beobachtung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
2.2.2.3 Test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
2.2.3 Auswahlverfahren der Informationsträger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
2.3 Absatzprognosen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151<br />
2.4 Ablauf <strong>und</strong> Steuerung der Marktforschung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
12 Inhaltsverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Kapitel 3: Produktpolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155<br />
3.1 Produktpolitisches Entscheidungsfeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155<br />
3.1.1 Gestaltung des Absatzprogrammes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157<br />
3.1.2 Produktgestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159<br />
3.1.2.1 Produktnutzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159<br />
3.1.2.2 K<strong>und</strong>endienst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161<br />
3.2 Produktpolitische Möglichkeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />
3.3 Produktlebenszyklus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164<br />
3.3.1 Modell des Produktlebenszyklus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164<br />
3.3.2 Beurteilung des Produktlebenszyklus-Modells . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166<br />
3.4 Produktentwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />
Kapitel 4: Distributionspolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171<br />
4.1 Distributionspolitisches Entscheidungsfeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171<br />
4.2 Absatzweg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />
4.2.1 Direkter <strong>und</strong> indirekter Absatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />
4.2.2 Franchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175<br />
4.2.3 Weitere Charakterisierung des Absatzweges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />
4.3 Absatzorgane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
4.3.1 Übersicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
4.3.2 Absatzorgane des Handels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180<br />
4.3.2.1 Funktionen des Handels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180<br />
4.3.2.2 Einzelhandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />
4.3.2.3 Grosshandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />
4.3.3 Elektronischer Handel – E-Business . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />
4.3.3.1 Neue Technologie <strong>und</strong> Medien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />
4.3.3.2 E-Commerce <strong>und</strong> seine Formen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188<br />
4.3.4 Konzentrations- <strong>und</strong> Kooperationsformen des Gross- <strong>und</strong> Einzelhandels . 190<br />
4.3.5 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191<br />
4.4 Logistische Distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192<br />
Kapitel 5: Konditionenpolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195<br />
5.1 Konditionenpolitisches Entscheidungsfeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195<br />
5.2 Preispolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196<br />
5.2.1 Preispolitisches Entscheidungsfeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196<br />
5.2.2 Preistheorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197<br />
5.2.2.1 Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197<br />
5.2.2.2 Marktformen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
5.2.3 Praxisorientierte Preisbestimmung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201<br />
5.2.3.1 Kostenorientierte Preisbestimmung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201<br />
5.2.3.2 Gewinnorientierte Preisbestimmung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202<br />
5.2.3.3 Nachfrageorientierte Preisbestimmung (Wertprinzip) . . . . . . . . . . 205<br />
5.2.3.4 Konkurrenz- <strong>und</strong> branchenorientierte Preisbestimmung . . . . . . . . 205<br />
5.2.4 Preispolitische Strategien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
5.2.4.1 Überblick über preispolitische Strategien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
5.2.4.2 Formen der Preisdifferenzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208<br />
5.2.5 Preisgestaltung im Produkt-Mix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211<br />
5.3 Rabattpolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
Inhaltsverzeichnis 13<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Kapitel 6: Kommunikationspolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215<br />
6.1 Kommunikationspolitisches Entscheidungsfeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215<br />
6.2 Public Relations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216<br />
6.3 Werbung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />
6.3.1 Funktionen der Werbung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />
6.3.2 Werbekonzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219<br />
6.3.2.1 Zielgruppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />
6.3.2.2 Werbeziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221<br />
6.3.2.3 Werbebotschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222<br />
6.3.2.4 Werbemedien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223<br />
6.3.2.5 Werbeperiode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225<br />
6.3.2.6 Werbebudget . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226<br />
6.3.3 Werbeerfolgskontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227<br />
6.4 Verkaufsförderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229<br />
6.5 Persönlicher Verkauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />
6.6 Sponsoring, Product Placement <strong>und</strong> Testimonial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />
6.6.1 Sponsoring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />
6.6.2 Product Placement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />
6.6.3 Testimonial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233<br />
Kapitel 7: Marketing-Mix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235<br />
7.1 Bedeutung <strong>und</strong> Probleme des Marketing-Mix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235<br />
7.2 Bestimmung des optimalen Marketing-Mix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237<br />
Weiterführende Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238<br />
Teil 3<br />
Supply <strong>Management</strong><br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243<br />
1.1 Abgrenzung des Supply <strong>Management</strong>s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243<br />
1.2 Problemlösungsprozess des Supply <strong>Management</strong>s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245<br />
1.3 Ziele des Supply <strong>Management</strong>s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />
Kapitel 2: Beschaffungsplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />
2.1 Aufgaben der Beschaffungsplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />
2.2 Strategisches Einkaufsportfolio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
2.3 Beschaffungsstrategien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
2.3.1 Beschaffungsmarktforschung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256<br />
2.3.2 Beschaffungsweg <strong>und</strong> Beschaffungsorgane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258<br />
2.3.3 Lieferantenstruktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />
2.3.3.1 Anzahl der Lieferanten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />
2.3.3.2 Räumliche Verteilung der Lieferanten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260<br />
2.3.4 Beschaffungskonditionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261<br />
2.3.5 Beschaffungsprinzipien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
2.3.5.1 Prinzip der fallweisen Beschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
2.3.5.2 Prinzip der fertigungssynchronen Beschaffung . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
2.3.5.3 Prinzip der Vorratsbeschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
14 Inhaltsverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
2.4 Ermittlung des Materialbedarfs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266<br />
2.4.1 Netto- <strong>und</strong> Brutto-Bedarfsermittlung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266<br />
2.4.2 Verbrauchsgeb<strong>und</strong>ene Bedarfsermittlung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267<br />
2.4.3 Programmgeb<strong>und</strong>ene Bedarfsermittlung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />
2.4.4 Zeitliche Verteilung der Materialbedarfe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270<br />
Kapitel 3: Material- <strong>und</strong> Lagerplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
3.1 Materialbedarfsplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
3.1.1 ABC-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274<br />
3.1.2 XYZ-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277<br />
3.1.3 Kombination der ABC-Analyse <strong>und</strong> XYZ-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279<br />
3.2 Bestellmengenplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280<br />
3.2.1 Entscheidungstatbestände . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280<br />
3.2.2 Ermittlung der optimalen Bestellmenge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282<br />
3.3 Lagerplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />
3.4 Supply Chain <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286<br />
Weiterführende Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290<br />
Teil 4<br />
Produktionsmanagement<br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295<br />
1.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295<br />
1.2 Problemlösungsprozess der Produktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296<br />
1.3 Ziele der Produktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298<br />
1.3.1 Ziele für die Bereitstellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298<br />
1.3.2 Ziele bezüglich der Zeit (Time-based <strong>Management</strong>) . . . . . . . . . . . . . . . . . 299<br />
1.3.3 Ökologische Ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300<br />
1.4 Aufgaben der Produktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302<br />
1.4.1 Make-or-Buy-Entscheid (Outsourcing) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302<br />
1.4.2 Produktentwicklung <strong>und</strong> Konstruktion (Product Engineering) . . . . . . . . . . 304<br />
1.4.3 Produktionsplanung <strong>und</strong> -steuerung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305<br />
1.4.4 Qualitätssicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306<br />
1.4.5 Manufacturing Engineering (Arbeitsvorbereitung) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306<br />
1.4.6 Instandhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307<br />
Kapitel 2: Produktionsprogrammplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309<br />
2.1 Produktions- <strong>und</strong> Absatzprogramm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309<br />
2.2 Festlegung der Periodenmenge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310<br />
2.3 Ermittlung der optimalen Losgrösse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313<br />
Kapitel 3: Gestaltung der Produktionsprozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317<br />
3.1 Festlegung des Fertigungstyps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317<br />
3.2 Organisationstypen der Fertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320<br />
3.2.1 Werkstattprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321<br />
3.2.2 Fliessprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323<br />
3.2.3 Gruppenfertigung (Teilautonome Arbeitsgruppen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327<br />
3.2.4 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
Inhaltsverzeichnis 15<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Kapitel 4: Produktionsplanung <strong>und</strong> -steuerung (PPS) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
4.1 Aufgaben der Produktionsplanung <strong>und</strong> -steuerung (PPS) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
4.1.1 Aufbau <strong>und</strong> Ablauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
4.1.2 Computer Integrated Manufacturing (CIM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334<br />
4.2 Produktionssteuerungskonzepte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335<br />
4.2.1 Manufacturing Resource Planning (MRP II) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335<br />
4.2.2 Weitere Produktionssteuerungskonzepte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339<br />
4.3 Terminierung des Fertigungsablaufs mit Hilfe von Netzplänen . . . . . . . . . . . . . . 340<br />
4.3.1 Netzplantechnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341<br />
4.3.2 Strukturplanung: Aufbau <strong>und</strong> Darstellung von Netzplänen . . . . . . . . . . . . 342<br />
4.3.3 Zeitplanung mit Netzplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346<br />
Weiterführende Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348<br />
Teil 5<br />
Rechnungswesen<br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353<br />
1.1 Funktionen des Rechnungswesens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353<br />
1.2 Teilbereiche des Rechnungswesens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355<br />
1.2.1 Überblick finanzielles Rechnungswesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356<br />
1.2.2 Überblick betriebliches Rechnungswesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359<br />
1.2.3 Ergänzende Bereiche des Rechnungswesens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360<br />
1.2.4 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360<br />
Kapitel 2: Finanzielles Rechnungswesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363<br />
2.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363<br />
2.2 Gr<strong>und</strong>sätze ordnungsmässiger Buchführung <strong>und</strong> Rechnungslegung . . . . . . . . . . 364<br />
2.3 Bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />
2.3.1 Aktiven <strong>und</strong> Passiven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />
2.3.2 Bewertung von Aktiven <strong>und</strong> Passiven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370<br />
2.3.2.1 Handelsbilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371<br />
2.3.2.2 Steuerbilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371<br />
2.3.2.3 Interne Bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />
2.3.3 Darstellung der Bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373<br />
2.3.3.1 Umlauf- <strong>und</strong> Anlagevermögen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373<br />
2.3.3.2 Fremd- <strong>und</strong> Eigenkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
2.3.3.3 Gliederung der Bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />
2.3.4 Buchungsregeln für Bilanzkonten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
2.4 Erfolgsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378<br />
2.4.1 Aufwand <strong>und</strong> Ertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378<br />
2.4.2 Interpretation der Erfolgsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380<br />
2.4.3 Gliederung der Erfolgsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
2.4.4 Buchungsregeln für Erfolgskonten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383
16 Inhaltsverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
2.5 Buchführung <strong>und</strong> Jahresabschluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384<br />
2.5.1 Zusammenhänge zwischen Bilanz <strong>und</strong> Erfolgsrechnung . . . . . . . . . . . . . . 384<br />
2.5.2 Kontenplan <strong>und</strong> Kontenrahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386<br />
2.5.3 Abgrenzungsproblematik im Jahresabschluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389<br />
2.5.3.1 Transitorische Aktiven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389<br />
2.5.3.2 Transitorische Passiven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391<br />
2.6 Bewertungsproblematik im Rechnungsabschluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392<br />
2.6.1 Ausgangslage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392<br />
2.6.2 Wertberichtigungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
2.6.2.1 Abschreibungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
2.6.2.2 Delkredere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />
2.6.3 Rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />
2.6.4 Stille Reserven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
2.6.4.1 Bildung stiller Reserven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
2.6.4.2 Auflösung stiller Reserven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />
2.7 Mittelflussrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402<br />
2.7.1 Ziele <strong>und</strong> Bedeutung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402<br />
2.7.2 Fondsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403<br />
2.7.3 Mittelflussrechnung zum Fonds Nettoumlaufvermögen (NUV) . . . . . . . . 404<br />
2.7.3.1 Liquiditätsnachweis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404<br />
2.7.3.2 Ursachen für Veränderungen des Fonds NUV . . . . . . . . . . . . . . . . 405<br />
2.7.4 Darstellung der Mittelflussrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408<br />
2.7.4.1 Gliederung nach Mittelherkunft <strong>und</strong> Mittelverwendung . . . . . . . . 408<br />
2.7.4.2 Gliederung nach Umsatz-, Investitions- <strong>und</strong> <br />
Finanzierungsbereich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410<br />
2.7.4.3 Operativer Cash-flow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410<br />
2.8 Budgetierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413<br />
Kapitel 3: Betriebliches Rechnungswesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417<br />
3.1 Aufgabe des betrieblichen Rechnungswesens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417<br />
3.2 Gliederung des betrieblichen Rechnungswesens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
3.3 Kostenrechnungssysteme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423<br />
3.4 Kalkulation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425<br />
3.5 Kosten als Entscheidungsgr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
3.5.1 Bedeutung der Kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
3.5.2 Kosteneinflussfaktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
3.5.3 Kostenkategorien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
3.5.4 Kostendimensionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432<br />
3.5.5 Kritische Kostenpunkte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433<br />
Weiterführende Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
Inhaltsverzeichnis 17<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Teil 6<br />
Finanzierung<br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />
1.1 Finanzwirtschaftliche Gr<strong>und</strong>begriffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />
1.1.1 Finanzwirtschaftlicher Umsatzprozess als Ausgangspunkt . . . . . . . . . . . . 441<br />
1.1.2 Kapital <strong>und</strong> Vermögen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
1.1.3 Finanzierung <strong>und</strong> Investierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
1.2 Hauptformen der Finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
1.3 Problemlösungsprozess der Finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
Kapitel 2: Finanzmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />
2.1 Aufgaben des Finanzmanagements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />
2.2 Finanzplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452<br />
2.2.1 Kapitalbedarfsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452<br />
2.2.2 Finanzpläne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
2.3 Finanzkontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458<br />
2.4 Kennzahlen des Finanzmanagements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458<br />
2.4.1 Liquidität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
2.4.2 Vermögensstruktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460<br />
2.4.3 Kapitalstruktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460<br />
2.4.4 Deckung der Anlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
2.4.5 Rentabilität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
2.4.6 Externe Finanzkennzahlen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463<br />
2.4.7 Beurteilung der Finanzkennzahlen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463<br />
Kapitel 3: Beteiligungsfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
3.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
3.2 Aktienkapital <strong>und</strong> Partizipationskapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467<br />
3.2.1 Aktienkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467<br />
3.2.2 Partizipationskapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
3.3 Kapitalerhöhung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469<br />
3.3.1 Gründe für eine Kapitalerhöhung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469<br />
3.3.2 Formen der Kapitalerhöhung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470<br />
3.3.3 Emissionsbedingungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
3.3.4 Bezugsrechte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472<br />
3.3.5 Kapitalerhöhung aus Eigenkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474<br />
3.4 Emission von Genussscheinen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477<br />
3.5 Going Public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477<br />
3.5.1 Begriff . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477<br />
3.5.2 Gründe für ein Going Public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
3.5.3 Voraussetzungen für ein Going Public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
18 Inhaltsverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Kapitel 4: Innenfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483<br />
4.1 Finanzierung aus Abschreibungsgegenwerten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483<br />
4.2 Selbstfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486<br />
4.2.1 Motive der Selbstfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
4.2.2 Formen der Selbstfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488<br />
4.2.3 Dividendenpolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489<br />
Kapitel 5: Kreditfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491<br />
5.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491<br />
5.2 Kurzfristiges Fremdkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492<br />
5.2.1 Lieferantenkredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492<br />
5.2.2 K<strong>und</strong>enkredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493<br />
5.2.3 Bankkredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
5.2.3.1 Kontokorrentkredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
5.2.3.2 Diskontkredit <strong>und</strong> Akzeptkredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
5.2.4 Forfaitierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497<br />
5.2.5 Factoring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498<br />
5.3 Mittelfristiges Fremdkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501<br />
5.3.1 Darlehen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501<br />
5.3.2 Kassascheine (Kassaobligationen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
5.4 Langfristiges Fremdkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
5.4.1 Hypothekardarlehen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
5.4.2 Obligationenanleihen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
5.4.2.1 Gewöhnliche Anleihen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
5.4.2.2 Wandelanleihen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505<br />
5.4.2.3 Optionsanleihen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
5.5 Leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508<br />
Kapitel 6: Optimale Finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513<br />
6.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513<br />
6.2 Ausrichtung auf die Rentabilität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515<br />
6.3 Ausrichtung auf die Liquidität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518<br />
6.3.1 Liquidität <strong>und</strong> Illiquidität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518<br />
6.3.2 Finanzierungsregeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
6.3.2.1 Verhältnis Fremdkapital zu Eigenkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
6.3.2.2 Verhältnis Vermögen zu Kapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
6.4 Weitere Finanzierungskriterien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521<br />
6.4.1 Risikogerechte Finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521<br />
6.4.2 Flexibilitätsorientierte Finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522<br />
6.4.3 Bewahrung der Verfügungsmacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522<br />
6.4.4 Finanzimage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523<br />
6.5 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524<br />
Weiterführende Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525
Inhaltsverzeichnis 19<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Teil 7<br />
Investition <strong>und</strong> Unternehmensbewertung<br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529<br />
1.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529<br />
1.1.1 Begriff . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529<br />
1.1.2 Arten von Investitionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530<br />
1.1.3 Hauptprobleme bei Investitionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532<br />
1.2 Problemlösungsprozess der Investition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533<br />
1.3 Ablauf des Investitionsentscheidungsprozesses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535<br />
1.3.1 Investitionsplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535<br />
1.3.2 Investitionsentscheidung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538<br />
1.3.3 Realisierung von Investitionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538<br />
1.3.4 Investitionskontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539<br />
Kapitel 2: Investitionsrechenverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541<br />
2.1 Überblick über die Verfahren der Investitionsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541<br />
2.2 Statische Verfahren der Investitionsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543<br />
2.2.1 Kostenvergleichsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543<br />
2.2.2 Gewinnvergleichsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546<br />
2.2.3 Rentabilitätsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549<br />
2.2.4 Amortisationsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550<br />
2.2.5 Beurteilung der statischen Verfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552<br />
2.3 Dynamische Methoden der Investitionsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553<br />
2.3.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553<br />
2.3.2 Kapitalwertmethode (Net Present Value Method) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556<br />
2.3.3 Methode des internen Zinssatzes (Internal Rate of Return Method) . . . . . 558<br />
2.3.4 Annuitätenmethode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559<br />
2.3.5 Beurteilung der dynamischen Investitionsrechenverfahren . . . . . . . . . . . . 560<br />
Kapitel 3: Unternehmensbewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563<br />
3.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563<br />
3.2 Gr<strong>und</strong>lagen der Bewertungsmethoden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566<br />
3.2.1 Substanzwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566<br />
3.2.2 Ertragswert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568<br />
3.2.3 Goodwill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569<br />
3.3 Unternehmensbewertungsverfahren der Praxis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570<br />
3.3.1 Substanzwertmethode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570<br />
3.3.2 Ertragswertmethode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571<br />
3.3.3 Mittelwertverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572<br />
3.3.4 Übergewinnverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573<br />
3.3.5 Discounted-Cash-flow-Methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574<br />
3.3.6 Economic Value Added . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575<br />
3.3.7 Cash-flow Return On Investment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576<br />
3.3.8 Multiplikatormodelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578<br />
3.4 Anwendung der Verfahren zur Unternehmensbewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579<br />
Weiterführende Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
20 Inhaltsverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Teil 8<br />
Personalmanagement<br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585<br />
1.1 Der Mensch als Mitglied des Unternehmens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585<br />
1.2 Menschenbilder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587<br />
1.2.1 Theorie X <strong>und</strong> Y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587<br />
1.2.2 Scientific <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589<br />
1.2.3 Human-Relations-Bewegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591<br />
1.2.4 Anreiz-Beitrags-Theorie (Koalitionstheorie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593<br />
1.3 Personalmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
1.3.1 Aufgaben des Personalmanagements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
1.3.2 Entwicklung des Personalmanagements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598<br />
Kapitel 2: Personalbedarfsermittlung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601<br />
2.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601<br />
2.2 Ermittlung des quantitativen Personalbedarfs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
2.2.1 Probleme der quantitativen Personalbedarfsermittlung . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
2.2.2 Methoden der quantitativen Personalbedarfsermittlung . . . . . . . . . . . . . . . 605<br />
2.3 Ermittlung des qualitativen Personalbedarfs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606<br />
2.3.1 Arbeitsanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606<br />
2.3.2 Stellenbeschreibung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 607<br />
2.3.3 Anforderungsprofile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609<br />
Kapitel 3: Personalbeschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
3.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
3.2 Personalwerbung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612<br />
3.3 Personalauswahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
3.3.1 Beurteilungsverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
3.3.2 Auswahlmethoden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616<br />
3.3.2.1 Bewerbungsunterlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616<br />
3.3.2.2 Interview . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
3.3.2.3 Testverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
3.3.2.4 Assessment Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 619<br />
Kapitel 4: Personaleinsatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 621<br />
4.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 621<br />
4.2 Personaleinführung <strong>und</strong> Personaleinarbeitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622<br />
4.3 Zuordnung von Arbeitskräften <strong>und</strong> Arbeitsplätzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623<br />
4.4 Anpassung der Arbeit <strong>und</strong> Arbeitsbedingungen an den Menschen . . . . . . . . . . . 623<br />
4.4.1 Arbeitsteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624<br />
4.4.2 Arbeitsplatzgestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627<br />
4.4.3 Arbeitszeitgestaltung <strong>und</strong> Pausenregelung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628
Inhaltsverzeichnis 21<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Kapitel 5: Personalmotivation <strong>und</strong> -honorierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
5.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
5.2 Motivationstheorien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633<br />
5.2.1 Motivationstheorie von Maslow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633<br />
5.2.2 Motivationstheorie von Herzberg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634<br />
5.3 Monetäre Anreize . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636<br />
5.3.1 Lohn <strong>und</strong> Lohngerechtigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636<br />
5.3.2 Arbeitsbewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638<br />
5.3.2.1 Begriff <strong>und</strong> Arten der Arbeitsbewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638<br />
5.3.2.2 Lohnsatzdifferenzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643<br />
5.3.3 Leistungsbewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644<br />
5.3.4 Traditionelle Lohnformen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645<br />
5.3.4.1 Zeitlohn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645<br />
5.3.4.2 Akkordlohn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646<br />
5.3.4.3 Prämienlohn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649<br />
5.3.5 Moderne Formen leistungsabhängiger Vergütung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649<br />
5.3.5.1 Varianten der Leistungsvergütung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650<br />
5.3.5.2 Erfolgsbeteiligung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652<br />
5.3.5.3 Kapitalbeteiligung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652<br />
5.3.6 Betriebliche Sozialleistungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653<br />
5.3.7 Betriebliches Vorschlagswesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655<br />
5.4 Nichtmonetäre Anreize . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658<br />
5.4.1 Überblick . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658<br />
5.4.2 Gruppenmitgliedschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659<br />
Kapitel 6: Personalentwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661<br />
6.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661<br />
6.2 Laufbahnplanung (Karriereplanung) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662<br />
6.3 Aus- <strong>und</strong> Weiterbildung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664<br />
6.4 Coaching . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667<br />
Kapitel 7: Personalfreistellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669<br />
7.1 Funktion <strong>und</strong> Ursachen der Personalfreistellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669<br />
7.2 Personalfreistellungsmassnahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671<br />
7.2.1 Änderung bestehender Arbeitsverhältnisse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 672<br />
7.2.2 Beendigung eines bestehenden Arbeitsverhältnisses . . . . . . . . . . . . . . . . . 673<br />
Weiterführende Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 675
22 Inhaltsverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Teil 9<br />
Organisation<br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 679<br />
1.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 679<br />
1.1.1 Organisation als <strong>Management</strong>aufgabe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 679<br />
1.1.2 Begriff Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680<br />
1.1.3 Formale <strong>und</strong> informale Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 681<br />
1.1.4 Problemlösungsprozess der Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 682<br />
1.2 Formale Elemente der Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684<br />
1.2.1 Aufgabe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684<br />
1.2.2 Stelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685<br />
1.2.2.1 Begriffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685<br />
1.2.2.2 Stellenbildung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686<br />
1.2.2.3 Stelle <strong>und</strong> Arbeitsplatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687<br />
1.2.2.4 Stelle <strong>und</strong> Abteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687<br />
1.2.3 Aufgaben, Kompetenzen, Verantwortung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 688<br />
1.2.4 Verbindungswege zwischen den Stellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
1.3 Aufbau- <strong>und</strong> Ablauforganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690<br />
1.3.1 Aufbauorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690<br />
1.3.2 Ablauforganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692<br />
1.3.2.1 Arbeitsanalyse <strong>und</strong> Arbeitssynthese . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692<br />
1.3.2.2 Ziele der Ablauforganisation <strong>und</strong> das Dilemma <br />
der Ablaufplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693<br />
1.3.3 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694<br />
1.4 Organisatorische Regelungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 696<br />
1.4.1 Organisationsinstrumente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 696<br />
1.4.1.1 Organigramm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 696<br />
1.4.1.2 Stellenbeschreibung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 698<br />
1.4.1.3 Funktionendiagramm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 698<br />
1.4.2 Organisationsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 700<br />
Kapitel 2: Organisationsformen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703<br />
2.1 Strukturierungsprinzipien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703<br />
2.1.1 Prinzipien der Stellenbildung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 704<br />
2.1.2 Leitungsprinzipien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708<br />
2.1.2.1 Einliniensystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708<br />
2.1.2.2 Mehrliniensystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709<br />
2.1.3 Aufteilung der Entscheidungskompetenzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710<br />
2.2 Organisationsformen in der Praxis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711<br />
2.2.1 Funktionale Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711<br />
2.2.1.1 Rein funktionale Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711<br />
2.2.1.2 Stablinienorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 713<br />
2.2.2 Spartenorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 714<br />
2.2.3 <strong>Management</strong>-Holding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 716<br />
2.2.3.1 Charakterisierung <strong>und</strong> Abgrenzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 716<br />
2.2.3.2 Strukturen der <strong>Management</strong>-Holding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 717
Inhaltsverzeichnis 23<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
2.2.4 Matrixorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720<br />
2.2.5 Netzwerkorganisation <strong>und</strong> virtuelle Organisationen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721<br />
2.2.6 Projektorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725<br />
2.2.7 Team-Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727<br />
2.2.8 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 729<br />
Kapitel 3: Organisatorischer Wandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731<br />
3.1 Einführung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731<br />
3.2 Gr<strong>und</strong>modell der organisatorischen Gestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732<br />
3.2.1 Überblick . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732<br />
3.2.2 Erkennen des Organisationsproblems . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 733<br />
3.2.3 Initiierung <strong>und</strong> Förderung der Reorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 733<br />
3.2.4 Planung der Reorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 733<br />
3.2.5 Einführung der gewählten Organisationslösung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735<br />
3.2.6 Kontrolle <strong>und</strong> Weiterentwicklung der neuen Organisationslösung . . . . . . . 735<br />
3.3 Business Reengineering als f<strong>und</strong>amentaler <strong>und</strong> radikaler <br />
organisatorischer Wandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 736<br />
3.4 Organisationsentwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 738<br />
3.4.1 Organisationsentwicklung als evolutionärer organisatorischer Wandel . . . 738<br />
3.4.2 Prozess der Organisationsänderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739<br />
3.4.3 Organisationales Lernen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 741<br />
3.5 Vergleich der Veränderungskonzepte des Business Reengineering <br />
<strong>und</strong> der Organisationsentwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743<br />
Kapitel 4: Organisationstheorien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 745<br />
4.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 745<br />
4.2 Bürokratie-Ansatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746<br />
4.2.1 Entwicklung <strong>und</strong> Annahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746<br />
4.2.2 Zentrale Aussagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 747<br />
4.2.3 Kritische Würdigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 748<br />
4.2.4 Bedeutung für die Organisationstheorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 748<br />
4.3 Scientific <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749<br />
4.3.1 Entwicklung <strong>und</strong> Annahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749<br />
4.3.2 Zentrale Aussagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 750<br />
4.3.3 Kritische Würdigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 751<br />
4.3.4 Bedeutung für die Organisationstheorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 752<br />
4.4 Human-Relations-Ansatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 753<br />
4.4.1 Entwicklung <strong>und</strong> Annahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 753<br />
4.4.2 Zentrale Aussagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 754<br />
4.4.3 Kritische Würdigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 755<br />
4.4.4 Bedeutung für die Organisationstheorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756<br />
4.5 Situative Ansätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756<br />
4.5.1 Entwicklung <strong>und</strong> Annahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756<br />
4.5.2 Zentrale Aussagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759<br />
4.5.2.1 Ansatz von Burns/Stalker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759<br />
4.5.2.2 Ansatz von Lawrence/Lorsch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 761<br />
4.5.2.3 Ansatz von Woodward . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 763<br />
4.5.2.4 Ansatz von Perrow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 765
24 Inhaltsverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
4.5.3 Kritische Würdigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 766<br />
4.5.4 Bedeutung für die Organisationstheorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 766<br />
4.6 Institutionenökonomische Ansätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 767<br />
4.6.1 Entwicklung <strong>und</strong> Annahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 767<br />
4.6.2 Zentrale Aussagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 768<br />
4.6.3 Kritische Würdigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 769<br />
4.6.4 Bedeutung für die Organisationstheorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 770<br />
Weiterführende Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 772<br />
Teil 10<br />
<strong>Management</strong><br />
Kapitel 1: Gr<strong>und</strong>lagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 777<br />
1.1 Was heisst <strong>Management</strong>? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 777<br />
1.1.1 Unternehmens- <strong>und</strong> Führungsgr<strong>und</strong>sätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778<br />
1.1.2 <strong>Management</strong>techniken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778<br />
1.1.3 Integrierte <strong>Management</strong>-Modelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780<br />
1.2 Zürcher <strong>Management</strong>-Ansatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780<br />
1.2.1 Begriff Führung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780<br />
1.2.2 Inhalt der Führung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 783<br />
1.2.3 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 784<br />
1.3 Neues St. Galler <strong>Management</strong>-Modell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 784<br />
1.4 Lean <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 787<br />
1.5 Total Quality <strong>Management</strong> (TQM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 788<br />
Kapitel 2: <strong>Management</strong>funktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 791<br />
2.1 Planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 791<br />
2.1.1 Merkmale der Planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 791<br />
2.1.2 Planungskonzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795<br />
2.1.2.1 Planungssystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795<br />
2.1.2.2 Planungsprozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796<br />
2.1.2.3 Planungsorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797<br />
2.2 Entscheidung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798<br />
2.2.1 Merkmale der Entscheidung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798<br />
2.2.2 Arten von Entscheidungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 799<br />
2.2.3 Entscheidungsregeln bei Unsicherheit <strong>und</strong> Risiko-Situationen . . . . . . . . . 800<br />
2.3 Aufgabenübertragung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804<br />
2.3.1 Merkmale der Aufgabenübertragung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804<br />
2.3.2 Autorität <strong>und</strong> Macht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 806<br />
2.4 Kontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 808<br />
2.4.1 Merkmale der Kontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 808<br />
2.4.2 Prüfung, Revision, Kontrolle <strong>und</strong> Aufsicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 812<br />
2.4.3 Interne Kontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 814<br />
2.4.4 Interne Revision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 816<br />
2.4.5 Controlling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 818
Inhaltsverzeichnis 25<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Kapitel 3: Unternehmenskultur <strong>und</strong> Führungsstil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 821<br />
3.1 Unternehmenskultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 821<br />
3.1.1 Merkmale der Unternehmenskultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 821<br />
3.1.2 Kulturtypen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823<br />
3.1.3 Wirkungen von Unternehmenskulturen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 825<br />
3.1.4 Analyse <strong>und</strong> Gestaltung der Unternehmenskultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 826<br />
3.1.5 Interkulturelles <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827<br />
3.1.5.1 Bedeutung des interkulturellen <strong>Management</strong>s . . . . . . . . . . . . . . . . 827<br />
3.1.5.2 Gestaltungsebenen der Kultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 828<br />
3.1.5.3 Internationalisierungsstrategien <strong>und</strong> Kultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . 830<br />
3.2 Führungsstil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 831<br />
3.2.1 Klassifikation von Führungsstilen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 831<br />
3.2.2 Das Verhaltensgitter (Managerial Grid) von Blake/Mouton . . . . . . . . . . . . 835<br />
Kapitel 4: Strategisches <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 839<br />
4.1 Ziele <strong>und</strong> Aufgaben des strategischen <strong>Management</strong>s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 839<br />
4.1.1 Strategisches <strong>Management</strong> <strong>und</strong> Unternehmenspolitik . . . . . . . . . . . . . . . . 839<br />
4.1.2 Strategischer Problemlösungsprozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841<br />
4.2 Analyse der Ausgangslage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 845<br />
4.2.1 Umweltanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 846<br />
4.2.2 Unternehmensanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 848<br />
4.2.3 Analyse der Wertvorstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 852<br />
4.2.4 Analyse-Instrumente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854<br />
4.2.4.1 Wettbewerbsanalyse (Branchenanalyse) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854<br />
4.2.4.2 PIMS-Modell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 857<br />
4.2.4.3 Konzept der Erfahrungskurve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 858<br />
4.2.4.4 Portfolio-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 861<br />
4.2.4.5 Gap-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 863<br />
4.2.4.6 Benchmarking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 864<br />
4.3 Unternehmensleitbild <strong>und</strong> Corporate Governance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 865<br />
4.3.1 Unternehmensleitbild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 865<br />
4.3.2 Corporate Governance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 868<br />
4.4 Unternehmensstrategien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 870<br />
4.4.1 Strategieentwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 871<br />
4.4.1.1 Produkt-Markt-Strategien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 871<br />
4.4.1.2 Wettbewerbsstrategien nach Porter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873<br />
4.4.1.3 Normstrategien der Marktwachstums-Marktanteils-Matrix . . . . . 874<br />
4.4.1.4 Konzept der Kernkompetenzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 876<br />
4.4.1.5 Weitere strategische Ausrichtungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 877<br />
4.4.2 Strategieimplementierung <strong>und</strong> Strategieevaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 878<br />
4.4.2.1 Strategieimplementierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 878<br />
4.4.2.2 Strategieevaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 881<br />
4.4.3 Balanced Scorecard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882<br />
4.5 Strategische Erfolgsfaktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 884<br />
Weiterführende Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 886
26 Inhaltsverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Teil 11<br />
Teilgebiete des <strong>Management</strong>s<br />
Kapitel 1: Projektmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 891<br />
1.1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 891<br />
1.2 Projektmerkmale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 892<br />
1.3 Projektarten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 893<br />
1.4 Projektphasen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 894<br />
1.5 Einführung des Projektmanagements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 895<br />
Weiterführende Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 896<br />
Kapitel 2: Risikomanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 897<br />
2.1 Risiko <strong>und</strong> Risikomanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 897<br />
2.2 Prozess des Risikomanagements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 898<br />
2.3 Gestaltung des Risikomanagementsystems . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 904<br />
Weiterführende Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 908<br />
Kapitel 3: Wissensmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 909<br />
3.1 Wissen <strong>und</strong> Wissensmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 909<br />
3.2 Wissensmerkmale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 910<br />
3.2.1 Wissensqualität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 910<br />
3.2.2 Implizites vs. explizites Wissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 912<br />
3.2.3 Individuelles vs. kollektives Wissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 913<br />
3.3 Wissensmanagement <strong>und</strong> organisationales Lernen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 914<br />
3.4 Wissensziele <strong>und</strong> -strategien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 916<br />
3.4.1 Wissensziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 916<br />
3.4.2 Wissensstrategien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 917<br />
3.5 Konzepte zum Wissensmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 918<br />
3.5.1 Ansatz von Nonaka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 918<br />
3.5.2 Ansatz von Probst/Raub/Romhardt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 921<br />
3.6 Ansätze zur Messung <strong>und</strong> zum <strong>Management</strong> des Wissenskapitals . . . . . . . . . . . . 922<br />
3.6.1 Wissenskapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 923<br />
3.6.2 Ansatz von Skandia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 923<br />
3.6.3 Weitere Ansätze zum <strong>Management</strong> des Wissenskapitals . . . . . . . . . . . . . . 924<br />
Weiterführende Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 926<br />
Kapitel 4: Unternehmensethik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 927<br />
4.1 Aufgabe einer Unternehmensethik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 927<br />
4.2 Ethische Verhaltenstypen im <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930<br />
4.3 Ethische Problemstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 931<br />
4.4 Ethische Gr<strong>und</strong>sätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934<br />
4.5 Glaubwürdigkeitskonzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 935<br />
4.5.1 Glaubwürdigkeit als Leitmotiv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 935<br />
4.5.2 Kommunikatives Handeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 937<br />
4.5.3 Verantwortliches Handeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 938<br />
4.5.4 Innovatives Handeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 939<br />
4.6 Rationales Handeln <strong>und</strong> Unternehmensethik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 940<br />
Weiterführende Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 944
Inhaltsverzeichnis 27<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Literaturverzeichnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 945<br />
Stichwortverzeichnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 955<br />
Der Autor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 987
955<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Stichwortverzeichnis<br />
A<br />
ABC-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274, 279<br />
Abfallbegrenzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 – 302<br />
Abfallziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
Abgaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382<br />
Abgeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
Abhängigkeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680<br />
Ablauf-<br />
-diagramm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 815<br />
-organisation . . . . . . . . . . . . . . . . 682, 692, 695 – 696<br />
-plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804<br />
-planung, Dilemma der . . . . . . . . . . . . 244, 693 – 694<br />
Absatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />
-bereich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84<br />
direkter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 – 174<br />
-erfolgsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383<br />
-finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 – 196, 499<br />
-form . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
-helfer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134, 180<br />
indirekter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 – 174<br />
-kanal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171<br />
-markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51, 133, 705<br />
-methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171<br />
-mittler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134<br />
-organ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171, 210<br />
-organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171<br />
-prognose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151<br />
-programm . . . . . . . . . . . . . 155, 157, 266, 309 – 310<br />
-weg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171, 173, 178, 210<br />
Abschöpfungsstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207, 875<br />
Abschreibungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376, 379, 394<br />
arithmetisch-degressive . . . . . . . . . . . . . . . 396 – 397<br />
ausserordentliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
ausserplanmässige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
degressive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />
direkte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />
geometrisch-degressive . . . . . . . . . . . . . . . 396 – 397<br />
handelsrechtliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
indirekte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />
kalkulatorische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
lineare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396 – 397<br />
Methoden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />
nach der Leistung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396 – 397<br />
nach der Zeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />
ordentliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
planmässige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
steuerrechtliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
absolute Liquidität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
Absorptionsfusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
Abteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687<br />
Abweichungsanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . 360, 819, 881<br />
Abweichungskontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810<br />
Abzinsungsfaktor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553 – 555<br />
Abzinsungssummenfaktor . . . . . . . . . . . . . . . . 554 – 555<br />
Acquisition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87<br />
Agent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
Agio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470, 504<br />
Emissions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470<br />
AIDA-Ansatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
956 Stichwortverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Akkord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646<br />
-fähigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 648<br />
Geld- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647<br />
Gruppen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 648<br />
-lohn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646<br />
-reife . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 648<br />
-richtsatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646<br />
Zeit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647<br />
-zuschlag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646<br />
akquisitorische Distribution . . . . . . . . . . . . . . . 171 – 172<br />
akquisitorisches Potenzial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
Aktie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76, 467<br />
Ausgabekurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
Bezugsverhältnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
Bilanzwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
Börsenkurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
Gratis- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474<br />
Handelbarkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
Inhaber- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
Mitarbeiter- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653<br />
Namen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
Rendite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
Aktien-<br />
-buch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
-gesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 – 77<br />
Einmann- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Familien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Klein- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Kommandit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
private . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
Publikums- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
-kapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76, 467, 470<br />
-option . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652<br />
-optionsplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653<br />
Aktionär . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106<br />
Aktionsplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 879<br />
Aktiven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369, 375<br />
antizipative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370<br />
Gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373<br />
transitorische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389 – 391<br />
Aktiventausch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
Aktivkonto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
Akzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
-kredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495 – 496<br />
-limite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496<br />
Allianz, strategische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92<br />
Alternativkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433<br />
Amortisationsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550 – 551<br />
Amortisationszeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550<br />
Anbietermerkmale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135<br />
Anderskosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 – 419<br />
Anforderungs-<br />
-art . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606<br />
-bereitschaftsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248<br />
-gerechtigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637<br />
-höhe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609<br />
-profil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609 – 610<br />
Angebots-<br />
-monopol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />
-oligopol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />
-stellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
Anlageintensität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460<br />
Anlagen<br />
-deckungsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
Finanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
immaterielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
Sach- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374, 376<br />
-spiegel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
Anlagevermögen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373 – 374, 443<br />
Anleihe<br />
Floating-Rate- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
gewöhnliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
Obligationen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
Options- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446, 506, 508<br />
Wandel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446, 505<br />
Anleihensobligation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
Annuität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559<br />
Annuitätenmethode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559<br />
Anordnungsweg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690<br />
Anreiz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631 – 632<br />
-arten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632<br />
-Beitrags-Theorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593<br />
immaterieller . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
materieller . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
monetärer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632, 636<br />
nichtmonetärer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632, 658<br />
-system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632, 651<br />
Team- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651<br />
Anrufungsweg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
Anschaffungskosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376, 566<br />
Anspruchsgruppe . 51, 54, 105, 125, 355, 784, 840, 868<br />
externe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />
interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />
Antitrust-Klage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93<br />
antizipative Aktiven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389<br />
antizipative Lagerhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265<br />
antizipative Passiven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391<br />
Apports . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467<br />
Arbeit, Humanisierung der . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624<br />
Arbeits-<br />
-ablaufgestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627<br />
-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606, 692 – 693<br />
-aufteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624<br />
-bedingungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623 – 624<br />
-bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . 637 – 638, 640, 644<br />
-gruppe, teilautonome . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626<br />
-leistung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35, 42<br />
-mittelgestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627<br />
-monotonie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680, 704<br />
-pause . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628<br />
-platz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623, 687<br />
-bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609<br />
-gestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627, 632<br />
-wechsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 604, 626<br />
-produktivität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113, 637
Stichwortverzeichnis 957<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Arbeits- (Forts.)<br />
-schwierigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639<br />
-sicherheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627<br />
-synthese . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692 – 693<br />
-teilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108, 679 – 680<br />
-umfeldgestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627<br />
-vereinigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693<br />
-verteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 682, 693<br />
-vorbereitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306, 603<br />
-zeit<br />
-flexibilisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628<br />
-gestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628, 632<br />
gleitende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629<br />
-verkürzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 672<br />
-zufriedenheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593, 634 – 635<br />
Arbeitslosenversicherung (ALV) . . . . . . . . . . . . . . . 673<br />
arithmetisches Mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />
Assessment Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 619<br />
Asset Stripping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85<br />
atomistische Konkurrenz . . . . . . . . . . . . . . . . . 200, 206<br />
Audit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 789<br />
Aufbauorganisation . . . . . . . . 682, 690 – 691, 695 – 696<br />
Aufgaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684, 688, 698<br />
-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690<br />
-bild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609<br />
Elementar- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690<br />
-komplex . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685, 690<br />
-synthese . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690<br />
-übertragung . . . . . . . . . . . . . 47, 781, 791, 804 – 805<br />
Beteiligte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804<br />
Gr<strong>und</strong>sätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 805<br />
Instrumente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804<br />
Prozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804<br />
Aufgeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
Auflagendegression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314<br />
Aufsicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 812 – 813<br />
Auftrags-<br />
-abwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172<br />
-empfang, Einheit des . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708<br />
-erteilung, Einheit der . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708<br />
-grösse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210<br />
-zeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
auftragsbezogene Fertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270<br />
Aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378 – 380, 419<br />
ausserordentlicher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382, 418<br />
betrieblicher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
betriebsfremder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381, 418<br />
neutraler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 – 419<br />
nichtbetrieblicher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
ordentlicher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382<br />
periodenfremder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />
zahlungsunwirksamer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
zahlungswirksamer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
Zweck- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 – 419<br />
Ausbildung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 880<br />
Ausführungskontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539<br />
Ausgabekurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
Ausgaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378<br />
Ausgleichsgesetz der Planung . . . . . . . . . . . . . . . . . 310<br />
Auslandniederlassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98<br />
Aussenfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446<br />
Aussenfinanzierungsvorgänge . . . . . . . . . . . . . . . . . 408<br />
Aussengesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
Auszahlungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378 – 379<br />
Automatenverkauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
Automatisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 648, 671<br />
Autorität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804, 806, 836<br />
fachliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 807<br />
formale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 806<br />
institutionelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 806<br />
persönliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 807<br />
Quellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 807<br />
Aval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498<br />
B<br />
B2B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />
B2C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />
Backward Integration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86<br />
Badwill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570<br />
Balanced Scorecard . . . . . . . . . . . . . . . . . 882, 922, 924<br />
Balkendiagramm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338, 696<br />
Bankkredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
Bardividende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489<br />
Bareinlage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467<br />
Barliquidität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
Barwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555<br />
-faktor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555<br />
Baugruppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
Baukastenprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327<br />
Bedarf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
Bedarfsermittlung<br />
deterministische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266<br />
programmgeb<strong>und</strong>ene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />
stochastische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266<br />
verbrauchsgeb<strong>und</strong>ene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267<br />
Bedarfsermittlungszeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281<br />
bedingte Kapitalerhöhung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470<br />
bedingtes Aktienkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470<br />
bedingtes Fremdkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491<br />
Bedürfnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 – 32<br />
Existenz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
Gr<strong>und</strong>- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
Individual- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
Kollektiv- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
Luxus- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
physisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633<br />
primäres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31, 633<br />
-pyramide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633<br />
sek<strong>und</strong>äres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633<br />
soziales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634<br />
Wahl- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
Beförderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662 – 663<br />
Befragung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146<br />
persönliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147<br />
schriftliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
958 Stichwortverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
belastungsorientierte Auftragsfreigabe (BOA) . . . . 339<br />
Belohnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655<br />
Benchmarking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 864 – 865<br />
Beobachtung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
Bereichsziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
Berichtigungsposten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
Berufsverbände . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
Berührungserfolg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228<br />
Beschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245<br />
einsatzsynchrone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
fallweise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
fertigungssynchrone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
Just-in-Time- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
Vorrats- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264<br />
Beschaffungs-<br />
-ablauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287<br />
-bereich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84<br />
-konditionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280<br />
-marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247, 255<br />
-markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51, 256<br />
-marktforschung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256<br />
-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247<br />
-portfolio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />
-prinzipien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
-risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
-strategien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253, 255, 262<br />
-weg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258<br />
-zeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281<br />
beschaffungspolitische Instrumente . . . . . . . . . . . . . 261<br />
Beschäftigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
Beschäftigungsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
Beschäftigungsschwankungen . . . . . . . . . . . . . . . . . 670<br />
Beschwerde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
-management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />
Bestell-<br />
-menge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282, 284<br />
optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280, 282 – 283<br />
-mengenplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280<br />
-punktsystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
-rhythmussystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 – 286<br />
-zeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281<br />
Beteiligung, stille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653<br />
Beteiligungserwerb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87<br />
Beteiligungsfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
betrieblicher Aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
betrieblicher Ertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
betriebliches Rechnungswesen 359, 361, 372, 417, 419<br />
betriebliches Vorschlagswesen . . . . . . . . . . . . . . . . 655<br />
Betriebs-<br />
-abrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . 49, 417, 419, 422<br />
-blindheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612<br />
-buchhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . 49, 417, 419 – 420<br />
-erfolgsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420 – 421<br />
-grössenvariation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324<br />
-klima . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 833<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543<br />
-maximum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435<br />
Betriebs- (Forts.)<br />
-minimum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435<br />
-mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 61<br />
-pate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622<br />
-statistiken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360<br />
-stilllegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670<br />
-stoffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 244<br />
-vergrösserung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323<br />
-vernichtung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670<br />
betriebsfremder Aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . 381, 418<br />
betriebsfremder Ertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
<strong>Betriebswirtschaft</strong>slehre<br />
Einteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />
managementorientierte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />
Spezielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />
Beurteilung, 360°- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663<br />
Bevorschussungssatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499<br />
Bewegungsanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606<br />
Bewerberauswahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 615<br />
Bewerbungsunterlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616<br />
Bewertung<br />
Arbeits- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637 – 638, 640, 644<br />
Arbeitsplatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609<br />
Leistungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644<br />
Unternehmens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563 – 566<br />
von Aktiven <strong>und</strong> Passiven . . . . . . . . . . . . . . . . . 370<br />
Bewertungs-<br />
-korrekturen, steuerrechtliche . . . . . . . . . . . . . . 372<br />
-methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663<br />
-untergrenzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />
-vorschriften<br />
Höchst- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />
Bezogener . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
Bezugs-<br />
-frist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472<br />
-recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472 – 474<br />
-verhältnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
Bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369, 380<br />
betriebswirtschaftliche Gliederung . . . . . . . . . . 375<br />
Eröffnungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386<br />
Handels- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370<br />
interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />
Plan- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
Schluss- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386<br />
Steuer- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370 – 371<br />
Unter- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514<br />
Bilanz-<br />
-gewinn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476<br />
-gleichheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370<br />
-gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />
-kurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
-regel, goldene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521<br />
-vorsicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398<br />
-wahrheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371<br />
-wert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
Blankokredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
Blockplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797<br />
Bonität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517
Stichwortverzeichnis 959<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Bonuszahlungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 870<br />
Borrowing Power . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511<br />
Börse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
Börsenkurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
-wert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567<br />
Bottom-up-Planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797<br />
bo<strong>und</strong>ed rationality . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 767<br />
Boutique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
Brainstorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />
Branchen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65, 67, 133, 846<br />
-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 846, 848<br />
-gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />
-kultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 829<br />
-preis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
Break-even-Analyse . . . . . . . . 202 – 204, 544 – 545, 548<br />
Break-even-Punkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435<br />
Brutto-<br />
-gewinn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311, 313<br />
-zuschlag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203<br />
-personalbedarf . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601 – 602, 605<br />
-prinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
-substanzwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571<br />
Buchführung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
Buchführungsvorschriften, handelsrechtliche . . . . . 371<br />
Buchgeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />
Buchgewinn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
Buchhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49, 376<br />
Betriebs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417, 419 – 420<br />
doppelte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
Buchungsregeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376, 386<br />
für Bilanzkonten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377<br />
für Erfolgskonten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384<br />
Buchungssatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377<br />
Buchwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371<br />
Budget . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413 – 414, 533, 815<br />
flexibles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
Investitions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533<br />
starres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
Werbe- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219, 226<br />
«budget wasting» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415<br />
«budgetary slack» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415<br />
Budgetierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413 – 414<br />
Budgetierungssystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
Bürokratie-Ansatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746<br />
Business Angels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
Business Process Reengineering . . . . . . . . . . . . . . . 752<br />
Business Reengineering . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731, 736<br />
Business-to-Business (B2B) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />
Business-to-Consumer (B2C) . . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />
C<br />
C2C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />
Cafeteria-System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652<br />
Call Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161<br />
Call-Geld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
Capacity Requirements Planning (CRP) . . . . . . . . . 337<br />
Carry-over-Effekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236<br />
Cash and Carry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />
«Cash Cows» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 863, 875<br />
Cash <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456<br />
Cash Ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
Cash Value Added . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577<br />
Cash-flow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408, 410, 550, 857<br />
direkte Berechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411 – 412<br />
Discounted Cash-flow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574<br />
Free Cash-flow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575<br />
indirekte Berechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . 411 – 412<br />
operativer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406, 411<br />
Return On Investment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576<br />
Chancen-Gefahren-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 842<br />
Charge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319<br />
Chargenfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319<br />
Chat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />
Chief Risk Officer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 905<br />
CNC-Maschine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326<br />
Coaching . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667<br />
Experten- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667<br />
Prozess- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 668<br />
Compliance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 932<br />
Computer Aided Design (CAD) . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />
Computer Integrated Manufacturing (CIM) . . 334 – 335<br />
Computer-based Training (CBT) . . . . . . . . . . . . . . . 665<br />
computerintegrierte Fertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
Consumer-to-Consumer (C2C) . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />
Contingency Approach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757<br />
Controlling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596, 818, 905<br />
Marketing- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128<br />
strategisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819<br />
Convenience Store . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185<br />
Corporate Finance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
Corporate Governance . . . . . . . 782, 842 – 843, 868, 932<br />
Richtlinien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 868<br />
Corporate Identity . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 865, 880<br />
Corporate Social Responsibility (CSR) . . . . . . 109, 932<br />
Corporate Strategy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 717<br />
Corporate University . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665<br />
Cost-Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 715<br />
Critical Path Method (CPM) . . . . . . . . . . . . . . 341, 343<br />
Current Ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
Customer Care Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161<br />
Customer Lifetime Value . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130<br />
Customer Relationship <strong>Management</strong> (CRM) . 125, 131<br />
Customer Relationship Marketing . . . . . . . . . . . . . . 130
960 Stichwortverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
D<br />
Darlehen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381, 501<br />
Data Warehouse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131<br />
Datenquellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146<br />
Debitoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
dubiose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398<br />
-frist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464<br />
-umschlag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464<br />
-verlust . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382, 397<br />
Deckungsbeitrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203, 311, 423<br />
Deckungsbeitragsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . 311, 424<br />
Deckungsbeitragsstufen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423<br />
Defensivstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 875<br />
Definanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
Definanzierungsvorgänge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408<br />
Defizitansatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667<br />
Delegation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710, 798, 833<br />
Delkredere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376, 394, 397 – 398<br />
-risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498<br />
Verbuchung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398<br />
derivativer Goodwill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570<br />
Design . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159<br />
Desinvestierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408, 445<br />
Desinvestitionsstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 875<br />
Desk Research . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
Detailhandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />
Detailhandelspanel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
Detaillist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190<br />
Deutero-Learning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742<br />
Deutscher Corporate-Governance-Kodex . . . . . . . . 868<br />
Dienstleistungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />
wissensintensive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72<br />
Dienstleistungs-<br />
-betrieb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67, 70<br />
-funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />
-marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
Dienstweg, formaler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690<br />
Differenzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873<br />
Preis- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 – 211<br />
Produkt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />
Zielgruppen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221<br />
Differenzierungsstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873<br />
Differenzinvestition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 548, 561<br />
Dilemma der Ablaufplanung . . . . . . . . . . 244, 693 – 694<br />
Direct Costing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424<br />
direkte Kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
direkter Absatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 – 174<br />
Disagio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
Discounted Cash-flow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574<br />
Discountgeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
Diskont . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496<br />
-kredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
-limite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496<br />
Diskontierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496<br />
Diskontierungsfaktor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553, 555<br />
Diskontierungszinssatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553, 568<br />
dispositive Planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796<br />
dispositives Recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />
Distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171<br />
akquisitorische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 – 172<br />
logistische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172, 192, 244<br />
Distributions-<br />
-grad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192<br />
-logistik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192<br />
-politik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171<br />
Diversifikation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 – 164, 872<br />
Diversifikationsinvestition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
Dividenden<br />
Bar- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489<br />
-berechtigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472<br />
gewinnabhängige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
Natural- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489<br />
-politik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472, 489<br />
stabile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
Stock- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489<br />
Wertpapier- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489<br />
Division . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 714<br />
divisionale Organisationsstruktur . . . . . . . . . . . . . . 704<br />
Dominanz des Minimumsektors . . . . . . . . . . . . . . . 310<br />
doppelte Buchhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
Double Sourcing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260<br />
Double-Loop Learning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742<br />
Draufgabe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213, 230<br />
360°-Beurteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663<br />
Dreingabe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213, 230<br />
Du Pont-Schema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462 – 463<br />
Dumpingpreis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210<br />
Durchlaufzeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299, 323<br />
Durchlaufzeitensyndrom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339<br />
Durchschnittskostenkurve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433<br />
dynamische Investitionsrechnung . . . . . . . . . . 541, 553<br />
dynamisches Netzwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 723<br />
dynamisches System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />
E<br />
E-Business . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 – 188<br />
Ecart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469<br />
Ecklohn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641<br />
E-Commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184, 187 – 188<br />
Economic Value Added . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575<br />
Economies of Scale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85, 93<br />
Economies of Scope . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85<br />
E-Economy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187<br />
Effektivität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112, 824<br />
Effizienz . . . . . . 112, 679, 682, 794, 808, 811, 824, 941<br />
EFQM-Excellence-Modell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 789<br />
Eigenbedarfsdeckung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36, 38<br />
Eigenfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
Eigenfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447<br />
Eigenfinanzierungsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460, 521
Stichwortverzeichnis 961<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Eigenkapital . . . . . . . . . . . 374, 392, 400, 443, 465, 520<br />
-formen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
Funktionen des . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
-rentabilität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
selbst erarbeitetes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465, 524<br />
sichtbares . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
-struktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
verdecktes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
Eigenmarken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />
Eigentümer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55, 106<br />
-Unternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
Eigenwechsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
Einarbeitungszeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612<br />
einfache Gesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75, 91<br />
Einführungsinterview . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
Eingangslager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244<br />
Einkaufsgesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190<br />
Einkaufsportfolio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
Einkaufsportfolio-Matrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
Einkaufszentrum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
Einlinienorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708 – 709<br />
Einliniensystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708 – 709, 712<br />
Einmannaktiengesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Einnahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378<br />
Einsatzgüter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
einsatzsynchrone Beschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
Einstellungsinterview . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
Einstellungstest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
Eintrittsbarrieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854<br />
Einzahlungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378 – 379<br />
Einzahlungspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467<br />
Einzelfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73, 136, 317<br />
Einzelhandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180, 182<br />
Einzelkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
Einzelunternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />
Elastizität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492<br />
Electronic Business . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 – 188<br />
Electronic Client . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187<br />
Electronic Commerce . . . . . . . . . . . . . . . 184, 187 – 188<br />
Electronic Enterprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187<br />
Electronic Learning, E-Learning . . . . . . . . . . . . . . . 665<br />
Electronic Shopping, E-Shopping . . . . . . . . . . 183, 189<br />
Elementaraufgabe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690<br />
Emanzipation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
Emergenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />
Emission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471<br />
Überpari- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
Unterpari- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
Emissions-<br />
-agio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470<br />
-begrenzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 – 302<br />
-konsortium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
-kurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471, 504<br />
-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
Engpassartikel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
Entscheidung . . . . . . . . . . . . . . . 47, 426, 710, 781, 798<br />
Führungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 800<br />
Kauf- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135<br />
konstitutive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62, 98<br />
originäre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 839<br />
Entscheidungs-<br />
-akt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 799<br />
-arten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 799<br />
-beteiligung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710<br />
-delegation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 714<br />
-dezentralisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710<br />
-feld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 799<br />
-findung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 825<br />
-funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354, 414<br />
-instrumente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798<br />
-kompetenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703, 710, 729<br />
-matrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 802 – 803<br />
-prozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798<br />
-regeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798, 800 – 803<br />
-träger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798<br />
-vorbereitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 791<br />
-weg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
-wert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565<br />
-zentralisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710<br />
Entsorgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301<br />
Entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />
E-Recruiting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613<br />
Ereignis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342<br />
Erfahrungskurve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 858 – 860, 873<br />
Erfolg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384<br />
Erfolgs-<br />
-beteiligung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632, 652<br />
-chancen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139<br />
-faktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 884<br />
-konto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384<br />
-position, strategische . . . . . 840 – 841, 845, 849, 879<br />
-rechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378, 386<br />
Gliederungsvorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
Plan- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
-ziel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106, 111<br />
Ergebnis-<br />
-kontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539, 598, 810<br />
-matrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 802 – 803<br />
-prüfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
ergebnisbezogene Leistungskriterien . . . . . . . . . . . . 650<br />
ergebnisoffene Kommunikation . . . . . . . . . . . . . . . 938<br />
Erhebung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
Erhebungstechniken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146<br />
Erholungszeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
Erinnerungserfolg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228<br />
Eröffnungsbilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386<br />
Ersatzinvestition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
Erscheinungsbild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 821<br />
Ersparnisprämie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649<br />
Ertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378 – 380<br />
ausserordentlicher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382<br />
betrieblicher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
betriebsfremder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
nichtbetrieblicher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
ordentlicher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382<br />
Ertrags-<br />
-funktion des Eigenkapitals . . . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
-kraft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481<br />
-steuern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382<br />
-wert . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471, 568 – 569, 571, 573<br />
-methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571
962 Stichwortverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Erwartungswert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 801<br />
Erweiterungsinvestition . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531, 546<br />
Erzeugnisstruktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />
Eskalation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
etabliertes Unternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
Ethik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 928, 931<br />
Angewandte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 929<br />
deskriptive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 928<br />
Gr<strong>und</strong>sätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934<br />
normative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 928<br />
Unternehmens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 928, 931<br />
Ethos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 928<br />
Europäische Union (EU) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373<br />
Richtlinie über den Jahresabschluss . . . . . . . . . . 373<br />
Eventualplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 794<br />
Eventualverpflichtung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491<br />
Executive Search . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
Exekutive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />
Existenz-<br />
-bedürfnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
-minimum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644<br />
-sicherungsfunktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
Experten-Coaching . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667<br />
explizites Wissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 912<br />
Export . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98<br />
Externalisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 912<br />
Externalitäten, negative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
externe Effekte, negative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
externe Personalbeschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
externe Revision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 812<br />
externes Wachstum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82<br />
Extremalziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
F<br />
Fachgeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />
Fachkommission für Empfehlungen zur<br />
Rechnungslegung (FER) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />
Fachmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185<br />
Fachwissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 807<br />
Factor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498 – 499<br />
Factoring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498, 500<br />
Factory Outlet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185<br />
Fähigkeitsanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 849<br />
Fähigkeitsprofil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610<br />
Fähigkeitsverantwortung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 939<br />
«Fair day work» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660<br />
«fair presentation» . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357, 366, 368<br />
fallweise Beschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
Familienaktiengesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Familienunternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70<br />
Fayol’sche Brücke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709<br />
Fehlmengen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249, 270<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281<br />
Fehlzeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
Feinplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793, 795<br />
Feldbeobachtung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
Fertigfabrikate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
Fertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295<br />
auftragsbezogene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270<br />
Chargen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319<br />
computerintegrierte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
Eigen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
Einzel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73, 136, 317<br />
flexible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
Fliess- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73, 323, 325<br />
Fliessband- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326<br />
Fremd- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
Gemischt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270<br />
Gruppen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320, 327<br />
handwerkliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321<br />
Kanban- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340<br />
Mass Customization . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319<br />
Massen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318<br />
Mehrfach- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73, 318<br />
Partie- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319<br />
Serien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318 – 319<br />
Sorten- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319<br />
Strassen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325<br />
Synchron- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340<br />
Takt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325<br />
vollautomatische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326 – 327<br />
vorratsbezogene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270<br />
Werkstatt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321<br />
Fertigungs-<br />
-ablauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340<br />
-inseln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
-los . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313<br />
-programm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266<br />
-systeme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
-typ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73, 270, 295, 317 – 318<br />
-verb<strong>und</strong>systeme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
-verfahren . . . . . . . . . . . . . . . 73, 296, 320, 329, 340<br />
fertigungssynchrone Beschaffung . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
Fertigwarenlager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244<br />
Festgeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
Field Research . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145<br />
Filial-<br />
-betrieb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
-kette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190<br />
-netz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705<br />
Financial Auditing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
Financial-Leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509<br />
Finanz-<br />
-anlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
-buchhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
-Holding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 716 – 717<br />
-image . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466, 523<br />
-investment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94<br />
-kennzahlen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458<br />
-kontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458<br />
-lage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481<br />
-management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />
-plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452, 455, 457 – 458<br />
-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107, 114
Stichwortverzeichnis 963<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
finanzielle Mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303, 441<br />
Knappheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532<br />
finanzielles Rechnungswesen . . . . . 356, 361, 363, 417<br />
finanzielles Risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 899<br />
Finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . 61, 84, 441, 444, 448<br />
Absatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499<br />
aus Abschreibungsgegenwerten . . . . . . . . . 483 – 485<br />
aus Abschreibungsrückflüssen . . . . . . . . . . . . . . 483<br />
Aussen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446<br />
Beteiligungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
De- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
des Unternehmens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
Eigen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447<br />
flexible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522<br />
Fremd- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447<br />
hybride . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446<br />
Innen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446, 483<br />
Kredit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491<br />
nachrangige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446<br />
«Mezzanine» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446<br />
Objekt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513<br />
Problemlösungsprozess . . . . . . . . . . . . . . . 448 – 449<br />
risikoangepasste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521<br />
Selbst- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446, 486 – 488<br />
Unternehmens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
Verflüssigungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484<br />
Finanzierungs-<br />
-mix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524<br />
-regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
goldene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
horizontale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
klassische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
vertikale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
-verhältnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460<br />
-vorgang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408<br />
-ziel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
Firma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Firmenwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569<br />
Fixkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
Flexibilität . . . . . . . . 249, 251, 300, 415, 522, 794, 826<br />
flexible Fertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
flexibles Budget . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
Fliessbandfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326<br />
Fliessfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73, 323, 325<br />
Fliessprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320, 323<br />
Floating-Rate-Anleihe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
Fluktuationsrate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 604<br />
Fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403<br />
-abflüsse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403<br />
-rechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403<br />
-veränderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403, 409<br />
-zuflüsse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403<br />
fondswirksame Geschäftsvorgänge . . . . . . . . . . . . . 405<br />
Forfaitierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497, 500<br />
Forfaitierungssatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498<br />
formale Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 681<br />
formaler Dienstweg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690<br />
formales Team . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727<br />
Formalziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106, 111, 249, 296<br />
Forschung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />
<strong>und</strong> Entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61, 84, 304<br />
Forschungs- <strong>und</strong> Entwicklungsintensität . . . . . . . . . . 72<br />
Fortschrittskontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 881<br />
Forward Integration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86<br />
Franchisee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175<br />
Franchise-Geber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 – 177<br />
Franchise-Nehmer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175, 177<br />
Franchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98, 175<br />
Franchisor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175<br />
Free Cash-flow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575<br />
Free Float . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481<br />
«free-riding» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651<br />
Fremdbedarfsdeckung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36, 38<br />
Fremdfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
Fremdfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447<br />
Fremdkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374, 443, 491, 520<br />
bedingtes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491<br />
-geber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432, 516<br />
kurzfristiges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492<br />
langfristiges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
mittelfristiges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501<br />
Fremdkontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 809<br />
friendly takeover . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82<br />
Fringe Benefits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654<br />
Fristenkongruenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
Fristenparallelität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
Frühstückskartell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />
Frustration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657<br />
Frustrator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635<br />
FuE-intensive Güter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72<br />
Führung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47, 777, 783 – 784<br />
Führungs-<br />
-ebene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685<br />
-entscheidung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 800<br />
-fähigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 807<br />
-funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108, 791<br />
-gr<strong>und</strong>sätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778<br />
-gruppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106<br />
-handbuch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622<br />
-hierarchie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686<br />
-information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />
-instrument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 811<br />
-instrumente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 782, 810<br />
-kontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 811<br />
-kraft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 878<br />
-modelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780<br />
-prüfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
-stil . . . 108, 588, 632, 663, 692, 753, 783, 831 – 833<br />
autoritärer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 833<br />
kooperativer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 833<br />
situativer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 833, 835<br />
-stufe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686<br />
-verhalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 835, 837<br />
-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 – 108, 114, 842<br />
funktionale Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . 711 – 712<br />
funktionale Organisationsstruktur . . . . . . . . . . . . . . 704
964 Stichwortverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Funktionen des Eigenkapitals . . . . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
Funktionendiagramm . . . . 696, 698 – 699, 798, 804, 815<br />
Funktionsgruppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327<br />
Funktionsmeisterprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 750<br />
Fusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87, 480<br />
Absorptions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
Kombinations- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
G<br />
ganzheitliches Denken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
Gap-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 863 – 864<br />
Garantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465, 498, 514<br />
-kapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
-rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />
Gebietskartell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
Gebrauchsgüter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
gedeckter Kredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
Geld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />
-akkord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647<br />
Buch- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />
Call- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
Fest- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
-flussrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404<br />
Giral- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />
-markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
-prämie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655<br />
-satz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647<br />
Termin- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
Gemeinkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421<br />
Gemischtfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270<br />
Gemischtwarengeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
genehmigte Kapitalerhöhung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470<br />
genehmigtes Aktienkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470<br />
Generika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />
Genossenschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
Konsum- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190<br />
Produzenten- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190<br />
Gentlemen’s Agreement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />
Genussschein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477<br />
Sanierungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477<br />
Gerechtigkeit<br />
Anforderungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637<br />
Leistungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637<br />
Lohn- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934<br />
Personalmarkt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638<br />
Sozial- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638<br />
Unternehmenserfolgs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638<br />
Verhaltens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637<br />
Gesamtarbeitswert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641<br />
Gesamtkapitalrentabilität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
Gesamtkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432<br />
gesättigter Markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 856<br />
Geschäft<br />
Discount- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
Fach- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />
Gemischtwaren- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
Spezial- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />
Geschäfts-<br />
-bereiche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 857<br />
-bereichsleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 717<br />
-einheiten, strategische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 861<br />
-felder, strategische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 861<br />
-führungsfunktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
-gr<strong>und</strong>sätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796<br />
-reglemente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 815<br />
Gesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55, 74<br />
Aktien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 – 77, 479<br />
Aussen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
einfache . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75, 91<br />
Einmannaktien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Familienaktien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Formen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 – 76, 79 – 80<br />
Genossenschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
Innen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
kapitalbezogene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 – 80<br />
Kleinaktien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Kollektiv- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Kommandit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Kommanditaktien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
Mischformen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80<br />
mit beschränkter Haftung (GmbH) . . . . . . . . 76, 78<br />
personenbezogene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 – 80<br />
Publikums- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477, 479, 482<br />
Publikumsaktien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
stille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75, 501<br />
Tochter- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81, 98<br />
Verein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
gesetzliche Reserven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470<br />
Gewerbe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />
Gewinn . . . . . . . 113, 117, 227, 380 – 381, 384, 514, 572<br />
betriebswirtschaftliche Ermittlung . . . . . . . . . . . 372<br />
Bilanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476<br />
Brutto- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311, 313<br />
Buch- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487<br />
Über- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573<br />
Gewinn-<br />
-beteiligungsfunktion des Eigenkapitals . . . . . . 466<br />
-bewirtschaftung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412<br />
-erzielung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
-grenze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435<br />
-maximum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435<br />
-orientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37, 65<br />
-pool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91<br />
-schwelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435, 548<br />
-schwellenanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202<br />
-steuern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355<br />
-vergleichsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546 – 547<br />
-ziel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />
Gewohnheitsverhalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134<br />
gezogener Wechsel (Tratte) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
Giralgeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />
Gläubiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
-kapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443<br />
-schutz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354, 367, 371<br />
Glaubwürdigkeit . . . . . . . 827, 840, 865, 868, 935 – 939<br />
Glaubwürdigkeitskonzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 935<br />
Glaubwürdigkeitsstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 936
Stichwortverzeichnis 965<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
gleitende Arbeitszeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629<br />
gleitendes Mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />
Global Compact . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 932 – 933<br />
Global Governance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 933<br />
Global Sourcing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260<br />
globale Strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 830<br />
Globalisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96, 816<br />
Globalisierungstendenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93<br />
Globalzession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499<br />
GmbH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76, 78<br />
Going Private . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
Going Public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477, 480 – 481<br />
goldene Bilanzregel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521<br />
goldene Finanzierungsregel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
goldene Regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934<br />
Goodwill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564, 569 – 570<br />
-rentendauer, verkürzte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573<br />
Graph . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342<br />
Gratisaktie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474<br />
graue Eminenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 713<br />
Grenzkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432 – 433<br />
-kurve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433<br />
-rechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424<br />
-rechnungssysteme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424<br />
Grobplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793, 795<br />
Grossbetrieb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70<br />
Grosshandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180, 182, 186<br />
Grossserie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319<br />
Gr<strong>und</strong>bedürfnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
Gr<strong>und</strong>buch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467<br />
Gr<strong>und</strong>kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 – 419<br />
Gr<strong>und</strong>nutzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159<br />
Gr<strong>und</strong>pfandtitel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
Gr<strong>und</strong>pfandverschreibung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
Gründungsanteilschein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477<br />
Gründungsphase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />
Gr<strong>und</strong>zeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
Gruppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586<br />
Anspruchs- . . . . . . . . . . . . . . . 51, 54, 105, 125, 355<br />
Arbeits-, teilautonome . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626<br />
Führungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106<br />
Funktions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327<br />
informale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659<br />
Interessen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
Kern- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />
K<strong>und</strong>en- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211, 707<br />
Lohn- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 640 – 641<br />
Satelliten- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />
Ziel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 – 220, 613<br />
Gruppen-<br />
-akkord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 648<br />
-anerkennung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659<br />
-arbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659<br />
-fertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320, 327<br />
-mitgliedschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632, 659<br />
-normen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593<br />
Güter<br />
Ausbringungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
Einsatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
freie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
Güter (Forts.)<br />
FuE-intensive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72<br />
Gebrauchs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
immaterielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
Input- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
Investitions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
knappe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
Komplementär- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
Konsum- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
materielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
Output- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
Produktions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
Substitutions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
unverb<strong>und</strong>ene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
Verbrauchs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
Wirtschafts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
H<br />
Haftungsfunktion des Eigenkapitals . . . . . . . . . . . . 466<br />
Halbfabrikate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 244, 327<br />
Handel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174<br />
Absatzorgane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180<br />
Einzel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180, 182<br />
Gross- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182, 186<br />
Versand- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
Handels-<br />
-beschränkung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93<br />
-bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370<br />
-funktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 – 181, 258<br />
-marken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />
-register . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467<br />
-vertreter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
-waren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244<br />
handwerkliche Fertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321<br />
Haushalte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />
Haushaltspanel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
Hausierer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
Hawthorne-Effekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592<br />
Hawthorne-Experiment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591<br />
Head Hunting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
Hebelartikel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
Hebeleffekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507<br />
Herstellermarken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />
Herstellungskosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566<br />
Herstellungswert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
heuristische Prinzipien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237<br />
heuristische Prognosemethoden . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />
Hilfsstoffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 244<br />
Höchstbewertungsvorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />
Holding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94, 716<br />
Finanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 716 – 717<br />
<strong>Management</strong>- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 716, 719<br />
atypische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 719<br />
integrierte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718 – 719<br />
reife . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 719<br />
typische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 719<br />
unreife . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 719<br />
-Obergesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 717
966 Stichwortverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Home-Shopping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188<br />
Homo oeconomicus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 940<br />
Homogenitätsbedingung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197<br />
horizontale Diversifikation . . . . . . . . . . . . . . . 163, 872<br />
horizontale Finanzierungsregel . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
horizontale Preisbindung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
horizontale Preisdifferenzierung . . . . . . . . . . . . . . . 208<br />
Human Capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530, 923<br />
Human Relations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591<br />
-Bewegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659, 753<br />
Human Resource <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
Humanisierung der Arbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624<br />
Humankapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530, 923<br />
Humanvermögen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530, 923<br />
Hurwicz-Regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 801<br />
hybride Finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446<br />
Hygienefaktor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635<br />
Hypothek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
direkte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
indirekte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
Sicherungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
Verkehrs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
Hypothekardarlehen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
Hypothekarmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
I<br />
Ideenmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655<br />
Ideensammlung, systematische . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />
Illiquidität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519<br />
Imitierbarkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 877<br />
immaterielle Anlage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
immaterielle Güter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
Implementationsbarrieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 826<br />
implizites Wissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 912<br />
Imponderabilien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536<br />
Impulsverhalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134<br />
indirekter Absatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 – 174<br />
Individualbedürfnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
Indossament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
informale Gruppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659<br />
informale Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 681, 754<br />
informales Team . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727<br />
Informatik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
Information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35, 42, 53, 761<br />
der Öffentlichkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355<br />
emotionale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222<br />
Führungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />
Interpretation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 914<br />
Sach- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222<br />
unvollkommene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568<br />
vollkommene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560<br />
Informations-<br />
-asymmetrie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 768, 771<br />
-austausch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659<br />
-gesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />
-komplexität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 762<br />
Informations- (Forts.)<br />
-management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61, 900<br />
-system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 880<br />
-technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 900<br />
-weg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
Inhaberaktie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
Initial Public Offering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477<br />
Innenfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446, 483<br />
Innenfinanzierungsvorgänge . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408<br />
Innengesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
Innovation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 876, 939<br />
innovatives Handeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 936, 939<br />
Input-<br />
-güter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
-minimierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
-Output-Betrachtung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301<br />
Inspektion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308<br />
Instandhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307<br />
Instandsetzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308<br />
Instanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685<br />
Instanzenbild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 607<br />
Institutionenökonomische Ansätze . . . . . . . . . . . . . 767<br />
Intangible Asset Monitor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 924<br />
Integration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 761, 878<br />
Backward, Rückwärts- . . . . . . . . . . . . . . . . . 86, 872<br />
Forward, Vorwärts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86, 872<br />
vertikale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 858<br />
integriertes <strong>Management</strong>-Modell . . . . . . . . . . . . . . . 780<br />
Interaktionsthemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 784 – 785<br />
Interessengemeinschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91<br />
Interessengruppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
Interimskonto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390<br />
interkulturelles <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . 827 – 828<br />
Internal Rate of Return (IRR) . . . . . . . . . . . . . . . . . 558<br />
Internalisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 912<br />
International Financial Reporting Standards (IFRS) 367<br />
internationale Strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 830<br />
Internationalisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97, 830<br />
strategische Gr<strong>und</strong>haltung . . . . . . . . . . . . . . . . . 830<br />
Internationalisierungsstrategie . . . . . . . . . . . . . . . 96 – 97<br />
Internationalisierungsstufen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97<br />
interne Bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />
interne Kontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 813 – 816<br />
interne Personalbeschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
interne Revision . . . . . . . . . . . . . . . . 812, 816, 818, 905<br />
interne Verzinsung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558<br />
interner Zinssatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558<br />
Methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558<br />
internes Wachstum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82<br />
Internet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184, 187<br />
intervallfixe Kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
Interview . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
nichtstrukturiertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147<br />
standardisiertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147<br />
strukturiertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147<br />
telephonisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148<br />
Inventar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392<br />
Investierungsvorgänge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408
Stichwortverzeichnis 967<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Investition . . . . . . . . . . . . . . . . . 61, 444, 529 – 530, 817<br />
Arten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530<br />
Des- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />
Differenz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 548, 561<br />
Diversifikations- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
Entscheidungsprozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535<br />
Ersatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
Erweiterungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531, 546<br />
Problemlösungsprozess . . . . . . . . . . . . . . . 533 – 534<br />
Rationalisierungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
Umstellungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
Investitions-<br />
-antrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536<br />
-bedarf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410<br />
-bereich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409 – 410<br />
-budget . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533<br />
-entscheidung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535, 538<br />
-güter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 61<br />
-marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
-intensität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 857<br />
-kontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539<br />
-mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533<br />
-objekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530, 563<br />
-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535<br />
-politik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535<br />
-rechenverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . 541 – 542, 552<br />
-rechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102, 426, 553<br />
dynamische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541, 553<br />
statische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541, 543<br />
-strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 875<br />
-verhältnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460<br />
-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533<br />
-zweck . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
Investment-Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 715<br />
Investor Relations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451, 523<br />
Investorenschutz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />
ISO 9000 bis 9004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 789<br />
Iso-Gewinnlinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312<br />
Issue <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51, 56, 59<br />
Issues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56, 58<br />
Ist-Ist-Vergleich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 808<br />
IT-Risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 900<br />
J<br />
Jahresabschluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389<br />
Jahresrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365 – 366<br />
Job Enlargement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
Job Enrichment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625<br />
Job Rotation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328, 626<br />
Job Sharing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629<br />
Joint Venture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 – 93, 98<br />
Journal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386<br />
Judikative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />
juristische Person . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
Just-in-Time-Beschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262<br />
Just-in-Time-Produktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 788<br />
K<br />
Kaizen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 788<br />
Kalkulation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421, 425<br />
Misch- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211<br />
Nach- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425<br />
Vor- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425<br />
Kalkulationszinssatz . . . . . . . . . . . . . . . . 518, 557 – 559<br />
kalkulatorische Abschreibungen . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />
kalkulatorische Kosten . . . . . . . . . . . . . . . 418 – 419, 518<br />
kalkulatorische Zinskosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />
kalkulatorischer Ausgleich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211<br />
Kanban . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340, 788<br />
Kapazität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
technisch-wirtschaftliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
wirtschaftliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
Kapazitäts-<br />
-auslastung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694<br />
-ausnutzungsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
-erweiterungseffekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484 – 485<br />
-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336 – 337, 341<br />
-restriktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312<br />
Kapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370, 442, 444<br />
Aktien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76, 467, 470<br />
Eigen- . . . . . . . . . . . . . 374, 392, 400, 443, 465, 520<br />
Fremd- . . . . . . . 374, 443, 491 – 492, 501 – 502, 520<br />
Garantie- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
liberiertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
Partizipations- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
Risiko- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
Stamm- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />
Kapital-<br />
-bedarf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452 – 453<br />
-bedarfsdeckung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453, 492<br />
-bedarfsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452<br />
-beteiligung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37, 652<br />
-bindung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452, 454<br />
-erhöhung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469<br />
aus Eigenkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474, 476<br />
bedingte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470<br />
genehmigte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470<br />
ordentliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470<br />
-geber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466, 481<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543<br />
-markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
-steuern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355<br />
-struktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108, 515, 521<br />
optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513<br />
-umschlag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
-verwässerung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470, 506<br />
-wert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555 – 558<br />
-funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557<br />
-methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556 – 557<br />
Kapitalisierungsfaktor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555<br />
Kardinalskala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
Karriereplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661
968 Stichwortverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Kartell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79, 89<br />
Gebiets- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
-gesetz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
hartes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />
Konditionen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
Mengen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
Preis- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
Submissions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
weiches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />
Kassa-<br />
-liquidität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
-obligation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
-schein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
Katalog-Schauraum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
kategorischer Imperativ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934<br />
Kauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133<br />
-entscheidung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135<br />
-erfolg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228<br />
-mann . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />
Käufermerkmale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135<br />
Kennzahlen, Finanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458<br />
Kerngruppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />
Kernkompetenzen . . . . . . . . . . . . 92 – 93, 723, 876, 910<br />
Kernprozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737<br />
Kleinaktiengesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Kleinbetrieb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70<br />
Kleinserie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319<br />
knappe Güter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
Know-how . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93, 117, 303, 876<br />
Koalitionstheorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593<br />
Kollektivbedürfnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
Kollektivgesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Kombination . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 912<br />
Kombinationsfusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
Kommanditaktiengesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
Kommanditär . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Kommanditgesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Kommanditsumme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
Kommissionär . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179, 258<br />
Kommunikation . . . . . . . . . . . . 215, 784, 822, 937 – 938<br />
Online- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223<br />
Social-Media- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223<br />
Kommunikations-<br />
-beziehung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217, 708 – 709<br />
-inhalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217<br />
-objekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216<br />
-politik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 – 216<br />
-prozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216<br />
-subjekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 – 217<br />
-weg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
kommunikatives Handeln . . . . . . . . . . . . . . . . 936 – 937<br />
Kompetenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 688, 698<br />
Entscheidungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703, 710, 729<br />
Kern- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 – 93, 723<br />
Komplementär . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />
-güter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
-produkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
komplexes System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40, 44<br />
Komplexität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 – 41<br />
kompliziertes System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />
Konditionenkartell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
Konditionenpolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195<br />
Konflikt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 682, 700, 713<br />
-lösung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565<br />
-minimierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728<br />
konfliktäre Zielbeziehung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118<br />
Konkurrenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55, 227<br />
atomistische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200, 206<br />
monopolistische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
oligopolistische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
polypolistische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
vollständige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
Konsortium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
Konstruktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />
Konsumentenverhalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134, 143<br />
Konsumgenossenschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190<br />
Konsumgüter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
-marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
Konsumtionswirtschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36, 38<br />
Kontenplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386<br />
Kontenrahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387<br />
Kontextfaktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 766<br />
Kontingenz-Konzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 762<br />
Kontinuitätsfunktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
Konto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
Aktiv- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
Erfolgs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384<br />
Interims- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390<br />
Minus-Aktiv- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395, 398<br />
Passiv- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
Kontokorrentkredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
Kontroll-<br />
-aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 825<br />
-bereiche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810<br />
-funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354, 415<br />
-gr<strong>und</strong>sätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 811<br />
-instrumente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810<br />
-prozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810<br />
-spanne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691<br />
optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691, 708<br />
-subjekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 809<br />
-system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 818<br />
Kontrolle . . . . . . 47, 598, 781, 791, 808, 812 – 813, 818<br />
Abweichungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810<br />
Ausführungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539<br />
branchenorientierte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 808<br />
Effizienz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 811<br />
Ergebnis- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539, 810<br />
Finanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458<br />
Fortschritts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 881<br />
Fremd- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 809<br />
Führungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 811<br />
interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 813 – 816<br />
Investitions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539<br />
Massnahmen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810<br />
mitarbeiterbezogene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 808
Stichwortverzeichnis 969<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Kontrolle (Forts.)<br />
Mittel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810<br />
Prämissen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810, 881<br />
Selbst- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 809<br />
Verfahrens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810<br />
vergangenheitsorientierte . . . . . . . . . . . . . . . . . . 808<br />
Verhaltens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 811<br />
Werbeerfolgs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221, 227 – 228<br />
Wirtschaftlichkeits- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539<br />
Ziel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810<br />
Konversion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132, 504<br />
Konzentration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190, 873 – 874<br />
Konzentrationsstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 874<br />
Konzern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94, 716<br />
Konzessionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
Kooperation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190, 259, 770, 878<br />
Kooperationsformen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95<br />
kooperativer Führungsstil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 753<br />
Koordination, ökonomische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 767<br />
Koordinationsfunktion . . . . . . . . . . . . . . . 414, 792, 818<br />
Koppelvertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
Körperschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
Kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303, 418 – 419, 616<br />
absolut-fixe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
Alternativ- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433<br />
Anders- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 – 419<br />
Anschaffungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376, 566<br />
auflagefixe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 – 315<br />
auflageproportionale . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 – 315<br />
Betriebs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543<br />
degressive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
direkte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
Distributions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192<br />
durchschnittliche fixe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432<br />
durchschnittliche variable . . . . . . . . . . . . . . . . . 432<br />
Durchschnitts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433<br />
Einzel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />
Fix- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
Fremdkapital- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432, 516<br />
Gemein- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421<br />
Gesamt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432<br />
Grenz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432 – 433<br />
Gr<strong>und</strong>- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 – 419<br />
Herstellungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566<br />
indirekte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421<br />
intervallfixe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
kalkulatorische . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 – 419, 518<br />
Kapital- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543<br />
Leer- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
Nutz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
Opportunitäts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192, 433<br />
potenzielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616<br />
progressive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
proportionale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
regressive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
Reproduktions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567<br />
Sozial- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
sprungfixe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
Kosten (Forts.)<br />
Stück- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432 – 433<br />
Transport- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99<br />
variable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
Wiederbeschaffungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567<br />
Zins- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518<br />
Zusatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 – 419<br />
Kosten-<br />
-artenrechnung . . . . . . . . . . . . . . . 49, 359, 419 – 420<br />
-degression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158, 858<br />
-dimensionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432<br />
-einflussfaktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426 – 427<br />
-einflussgrössen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546<br />
-führerschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873<br />
-kategorien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
-minimierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192, 249 – 250<br />
-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341<br />
-punkte, kritische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433, 435<br />
-rechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49, 359, 417<br />
Grenz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424<br />
Teil- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424<br />
Voll- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423<br />
-rechnungssysteme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423<br />
-reduzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 858<br />
-reduzierungspozential . . . . . . . . . . . . . . . . 860, 873<br />
-remanenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431<br />
-stellenrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . 359, 420 – 421<br />
-träger<br />
-rechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359, 420 – 421<br />
-stückrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421<br />
-zeitrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421<br />
-vergleichsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543 – 546<br />
Kredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
Akzept- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495 – 496<br />
Bank- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
Blanko- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
Diskont- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
gedeckter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
Kontokorrent- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
K<strong>und</strong>en- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493<br />
Lieferanten- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492 – 493<br />
Lombard- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
Rembours- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496<br />
Verpflichtungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496<br />
Kredit-<br />
-fähigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466, 517<br />
-fähigkeitsfunktion des Eigenkapitals . . . . . . . . 466<br />
-finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491<br />
nachrangige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446<br />
-konsortium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
-limite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
-markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
-risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398<br />
-würdigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517<br />
Kreditoren<br />
-frist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464<br />
-umschlag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464<br />
Krisenmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
970 Stichwortverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
kritische Kostenpunkte . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433, 435<br />
kritischer Weg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346 – 347<br />
Kultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56, 828<br />
Branchen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 829<br />
Landes- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 828<br />
Organisations- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 829<br />
-typen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823<br />
Unternehmens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 829<br />
K<strong>und</strong>en . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55, 174<br />
-anzahlungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493<br />
-bedürfnisse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124, 126<br />
-bindung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125, 131, 161, 212<br />
-dienst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161, 174, 195<br />
-gruppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211, 707<br />
-kapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 924<br />
-kredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493<br />
-loyalität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125, 131, 214<br />
-nutzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 877<br />
-perspektive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882<br />
-verhalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211<br />
Kündigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669, 673<br />
Kuppelprodukt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
Kurzarbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 672<br />
kurzfristiger Finanzplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455<br />
kurzfristiges Fremdkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492<br />
L<br />
Laborbeobachtung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
Lager<br />
Eingangs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244<br />
Fertigwaren- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244<br />
Reserve- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265<br />
Sicherheits- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265<br />
Zwischen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244, 325<br />
Lager-<br />
-bestand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248<br />
-dauer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248<br />
-haltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 – 246, 265<br />
-hausverkauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270, 280<br />
-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247, 284<br />
-stufen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244<br />
-systeme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251<br />
-techniken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257<br />
-umschlagshäufigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248<br />
-wesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172<br />
Landeskultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 828<br />
langfristiger Finanzplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455, 457<br />
langfristiges Fremdkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
Laufbahnlinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662<br />
Laufbahnplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612, 661 – 662<br />
Leader . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737<br />
Lean <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780, 787 – 788<br />
Lean Production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 787<br />
Leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508<br />
Financial- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509<br />
indirektes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510<br />
Operating- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509<br />
Lebenslauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616<br />
Leerkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
Leerzeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322, 694<br />
«legal compliance» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
legale Herrschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746<br />
Legislative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />
Legitimationsbasis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 865<br />
Leistung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />
Leistungs-<br />
-abgabe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />
-bedingungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623 – 624<br />
-bereitschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 753<br />
-beurteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650<br />
-bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644<br />
-bild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609<br />
-erstellungsprozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295<br />
-fähigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112, 614<br />
-gerechtigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637<br />
-grad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644<br />
-kriterien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650<br />
-lohn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646, 750<br />
-menge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645<br />
-motivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
-periode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650<br />
-potenzial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 615<br />
-prinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 750<br />
-rechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417<br />
-steigerung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 754<br />
-vergütung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645, 649 – 650<br />
-wille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614<br />
-wirksamkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112<br />
-zeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645<br />
-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107, 114, 842<br />
Leitbild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778, 866<br />
Leitpreis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
Leitungs-<br />
-ausschuss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737<br />
-gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691 – 692<br />
-organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 782<br />
-prinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703, 708, 729<br />
-spanne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691<br />
-system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708<br />
Lernen, organisationales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 877<br />
Lernkurve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 858<br />
Lernprozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742<br />
Leveraged Buyout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479<br />
Leveraged <strong>Management</strong>-Buyout . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
Leverage-Effekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507, 515 – 516<br />
liberiertes Kapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
Liberierungspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467<br />
Liberierungstermin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
Stichwortverzeichnis 971<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Liefer-<br />
-bereitschaftsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193, 248<br />
-service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193<br />
-vertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
-zeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193, 281<br />
-zuverlässigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193<br />
Lieferanten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55, 303<br />
-beziehungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249 – 250<br />
-kredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492 – 493<br />
-merkmale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257<br />
-schulung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264<br />
-struktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />
Liegenschaftsgewinnsteuer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382<br />
lineare Programmierung . . . . . . . . . . . . . . . . . 311, 313<br />
Linienstelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798<br />
Liquidationsphase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />
Liquidationswert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532, 567<br />
Liquidierbarkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />
Liquidität . . . . . 107 – 108, 250, 403, 459, 514, 518, 819<br />
Liquiditäts-<br />
-grad 1, 2, 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
-nachweis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404 – 405<br />
-prinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373<br />
-rechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
-streben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />
-stufe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
Lizenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
-vertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98<br />
Logistik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192, 244<br />
Distributions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192<br />
-system, innerbetriebliches . . . . . . . . . . . . . . . . . 192<br />
logistische Distribution . . . . . . . . . . . . . . 172, 192, 244<br />
Lohmann-Ruchti-Effekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484<br />
Lohn<br />
Akkord- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646<br />
Eck- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641<br />
Leistungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646<br />
Mindest- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 648<br />
Prämien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649<br />
Zeit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645<br />
Lohn-<br />
-bestimmung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 642<br />
-formen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645<br />
-gerechtigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934<br />
-gruppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 640 – 641<br />
-gruppenverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 640<br />
-höhe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636 – 637<br />
-kurve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643 – 644<br />
-satzdifferenzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637, 643<br />
Lombardkredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494<br />
Lorenzkurve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274<br />
Losgrösse, optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313 – 314<br />
Low-Cost Countries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
Loyalität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125<br />
Lückenanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 863 – 864<br />
Luxusbedürfnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
M<br />
Machbarkeitsprüfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535<br />
Macht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 806, 836<br />
Machtpromotoren-Rolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737<br />
Make-or-Buy-Entscheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302<br />
Makler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180, 258<br />
Makroebene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 933<br />
<strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 – 47, 55, 61, 777<br />
Auditing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
by Exception . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 779<br />
by Objectives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415, 779<br />
Human Resource <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . 595<br />
interkulturelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827 – 828<br />
Personal- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
Qualität <strong>und</strong> Kontinuität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481<br />
strategisches . . . . . . . . . . . . . . . . 783, 839 – 841, 843<br />
<strong>Management</strong>-<br />
-Buyout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479 – 480<br />
-fehler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 868<br />
-Holding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 716, 718<br />
atypische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 719<br />
Formen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 719<br />
integrierte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 719<br />
Netzwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718 – 719<br />
reife . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 719<br />
typische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 719<br />
unreife . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 719<br />
-Modell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 781<br />
integriertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780<br />
neues St. Galler <strong>Management</strong>-<br />
Modell . . . . . . . . . . . . . . . . 51, 780, 784 – 785<br />
Zürcher Ansatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780<br />
-Philosophie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 852, 854<br />
-rad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />
-risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 898<br />
-system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 879<br />
-techniken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778<br />
Managerial Grid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 835<br />
Manufacturing Engineering . . . . . . . . . . . . . . . 302, 306<br />
Manufacturing Resource Planning (MRP II) . . . . . . 335<br />
Marken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />
-artikel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />
Market Value Added . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575<br />
Marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 – 62, 123<br />
Customer Relationship Marketing . . . . . . . . . . . 130<br />
Dienstleistungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
Investitionsgüter- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
Konsumgüter- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
One-to-One- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187<br />
Online- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125, 131<br />
Problemlösungsprozess . . . . . . . . . . . . . . . 126 – 127<br />
Relationship- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130<br />
strategisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130<br />
Telefon- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
virales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
972 Stichwortverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Marketing-<br />
-Controlling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128<br />
-Instrumente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128, 133, 236<br />
-Instrument-Markttest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
-Konzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 – 130<br />
-<strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129<br />
-Mix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128, 225, 235 – 237<br />
-Resultate, Evaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128<br />
-Strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126, 128<br />
-Überbau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159<br />
-Ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126, 225<br />
markierte Waren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />
Markierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />
Markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50, 132<br />
Absatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51, 133, 705<br />
Beschaffungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51<br />
Fach- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185<br />
Geld- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
gesättigter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 856<br />
Hypothekar- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
Kapital- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
Kredit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
Test- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
Verkäufer- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124<br />
vollkommener . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196, 200<br />
Wertpapier- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
Markt-<br />
-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 846<br />
-anteil . . . . . . . . . . . . 139 – 140, 487, 857 – 858, 860<br />
relativer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 862<br />
-durchdringung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 871 – 872<br />
-eintritt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854<br />
-eintrittsbarrieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854<br />
-entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303, 871 – 872<br />
-formen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
-schema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
-forschung . . . . . . . . . . . . . 126, 128, 133, 143 – 144<br />
Beschaffungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256<br />
Kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />
Methoden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 – 145, 152<br />
Primär- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 – 145<br />
Sek<strong>und</strong>är- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
Steuerung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />
-grössen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />
-merkmale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135<br />
-nische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 874<br />
-orientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124<br />
-partner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134<br />
-potenzial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138, 140<br />
-risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 898<br />
-segmentierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135, 137 – 138<br />
-stellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
-teilnehmer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
-test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
Marketing-Instrument- . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
Preis- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
Produkt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
-transparenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135, 197, 219<br />
Markt- (Forts.)<br />
-volumen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 – 140<br />
-wachstum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 857 – 858, 862<br />
-wachstums-Marktanteils-Matrix . . . . . . . . 862, 874<br />
-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
Maschinen<br />
-belegungsplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338<br />
CNC- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326<br />
NC- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326<br />
-produktivität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />
Mass Customization . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319<br />
Massenfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318<br />
Massenprodukte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />
Massnahmenkontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810<br />
Matching . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />
Material . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243<br />
-bedarfsermittlung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />
-bedarfsplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />
-disposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251<br />
-wirtschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61, 244<br />
Material Requirements Planning (MRP) . . . . . . . . . 266<br />
Matrixorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720 – 721, 729<br />
Matrix-Projektorganisation . . . . . . . . . . . . . . . 725 – 726<br />
Maximax-Regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 801 – 802<br />
Maximierungsziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
Maximumprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111, 197<br />
Mäzenatentum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />
mechanistisches System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 761<br />
Mehrfachfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73, 318<br />
Mehrfachunterstellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709<br />
Mehrliniensystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709, 752<br />
Mehrwertsteuer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355, 382<br />
Meilensteine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343<br />
Meinungsbildner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134<br />
Meldemenge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />
Memorandum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354<br />
Mengen-<br />
-kartell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
-leistungsprämie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649<br />
-rabatt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210, 213<br />
Menschen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585 – 587<br />
-bild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587, 590 – 591, 833<br />
-orientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 835 – 837<br />
Mentoring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667<br />
Merger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87<br />
Messen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146, 224<br />
Metaethik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 929<br />
Metra-Potential-Method (MPM) . . . . . . . . . . . 341, 343<br />
«Mezzanine» Finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446<br />
Minderheitsbeteiligung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93<br />
Mindestlohn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 648<br />
Minimax-Regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 801 – 802<br />
Minimax-Risiko-Regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 803<br />
Minimumprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
Minimumsektor, Dominanz des . . . . . . . . . . . . . . . . 310<br />
Minus-Aktivkonto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395, 398<br />
Minutenfaktor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647<br />
Mischkalkulation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211<br />
Missbrauchsprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Stichwortverzeichnis 973<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Mitarbeiter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55, 106, 303<br />
-aktie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653<br />
-kompetenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 925<br />
-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
Mitspracheweg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690<br />
Mitteilungsweg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
Mittel-<br />
-betrieb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70<br />
-flussrechnung . . . . . . . . . . . . . . 402 – 404, 408, 458<br />
Plan- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
-herkunft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403, 408<br />
-kontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810<br />
-orientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227<br />
-verwendung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403, 408<br />
-wertbildung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267<br />
-wertverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572<br />
mittelfristiges Fremdkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501<br />
Modular Sourcing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260<br />
Monopol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200, 259<br />
monopolistische Konkurrenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
Monotonie der Arbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680, 704<br />
Montagepläne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305<br />
Moral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 928<br />
Motivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631, 804, 825<br />
Motivations-<br />
-dynamik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634<br />
-funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415<br />
-inhalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633<br />
-struktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590, 651<br />
-theorien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633<br />
Motivator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635<br />
moving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740<br />
Multichannelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />
Multimedia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187<br />
multinationale Strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 830<br />
Multiple Sourcing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260<br />
Multiplikatoreffekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 877<br />
Multiplikatormodell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578<br />
Multi-Stakeholder-Initiativen . . . . . . . . . . . . . 932 – 933<br />
Muss-Kriterien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102<br />
Muttergesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 716<br />
N<br />
Nachfolge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
-regelung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85<br />
Nachfrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132, 228<br />
-befriedigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199<br />
-funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204<br />
-seite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133, 204<br />
Nachhaltigkeitsmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . 932<br />
Nachkalkulation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425<br />
Nachtarbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629<br />
Namenaktie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
börsenkotierte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
gewöhnliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
nicht börsenkotierte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
vinkulierte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
Naturaldividende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489<br />
natürliches Wachstum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82<br />
NC-Maschine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326<br />
Nebenziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
Nennwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
-rückzahlung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489<br />
Net Operating Profit After Tax (NOPAT) . . . . . . . . 575<br />
Net Present Value (NPV) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556<br />
Net Working Capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
Nettopersonalbedarf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601 – 602<br />
Nettoumlaufvermögen (NUV) . . . . . 404 – 405, 412, 459<br />
Netzplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341, 343 – 347, 696, 804<br />
-technik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341<br />
Vorgangs-Knoten- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343<br />
Vorgangs-Pfeil- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343<br />
Netzwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721<br />
dynamisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 723<br />
externes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 723 – 724<br />
internes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721<br />
-<strong>Management</strong>-Holding . . . . . . . . . . . . . . . . 718 – 719<br />
-organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721 – 722, 724<br />
stabiles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 723<br />
strategisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94<br />
neues St. Galler <strong>Management</strong>-Modell 51, 780, 784 – 785<br />
neutraler Aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 – 419<br />
New Public <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />
nichtbetrieblicher Aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
nichtbetrieblicher Ertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
Nische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 874<br />
Nominalskala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />
No-name-Produkte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />
Non-Governmental Organization (NGO) . . . . . . . . . 58<br />
Non-Profit-Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 – 66<br />
Normalleistung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639<br />
Normallohnsatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646<br />
Normstrategien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 862, 875<br />
Nutzkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
Nutzungsdauer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486<br />
Nutzungsgradprämie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649<br />
Nutzwertanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 – 103, 536<br />
O<br />
Oberziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
Objektfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
objektorientierte Organisationsstruktur . . . . . . . . . . 704<br />
Objektzentralisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 704, 707<br />
Obligationenanleihe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
Obligationenrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73, 363<br />
öffentliche Haushalte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />
öffentliche Verwaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 – 39<br />
öffentliches Recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />
öffentliches Unternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />
Öffentlichkeitsarbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216, 482<br />
Offline-Medien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187<br />
Off-Price-Store . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
Off-the-Job-Training . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665<br />
ökologische Ziele . . . . . . . . . . . . . . . 107, 109, 114, 301
974 Stichwortverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
ökonomische Rationalität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 941<br />
ökonomisches Prinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
Oligopol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201<br />
Angebots- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />
oligopolistische Konkurrenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
Omnibusumfrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148<br />
One-to-One-Marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187<br />
Online-<br />
-Befragungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148<br />
-Kommunikation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223<br />
-Marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125, 131<br />
-Medien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187<br />
-Shopping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
On-the-Job-Training . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665<br />
Operating-Leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509<br />
Operational Auditing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
Operations <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298<br />
operative Planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796<br />
operativer Cash-flow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576<br />
operatives Risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 899<br />
Opportunitätskosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192, 433<br />
Opportunitätsprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250, 568<br />
optimale Bestellmenge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282 – 284<br />
optimale Kapazität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
optimale Kontrollspanne . . . . . . . . . . . . . . . . . 691, 708<br />
optimale Losgrösse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313 – 314<br />
Optimum, organisatorisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . 701<br />
Optimumprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
Options-<br />
-anleihe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446, 506, 508<br />
-prämie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507 – 508<br />
-recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446<br />
-schein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
Ordinalskala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />
Ordnungsmoment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 785<br />
Organigramm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 696 – 697, 804<br />
Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61, 680<br />
Ablauf- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 682, 692, 695 – 696<br />
Absatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171<br />
Aufbau- . . . . . . . . . . . . . . 682, 690 – 691, 695 – 696<br />
Cost-Center- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 715<br />
Einlinien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708 – 709<br />
formale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 681<br />
funktionale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711 – 712<br />
Hilfsmittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 815<br />
informale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 681, 754<br />
Investment-Center- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 715<br />
Leitungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 782<br />
Matrix- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720 – 721, 729<br />
Matrix-Projekt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725 – 726<br />
Netzwerk- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721 – 722, 724<br />
Non-Profit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 – 66<br />
personenbezogene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686<br />
Planungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793, 797<br />
Problemlösungsprozess . . . . . . . . . . . . . . . 682 – 683<br />
Profit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
Profit-Center- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 715<br />
Projekt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725, 894<br />
rein funktionale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711<br />
Organisation (Forts.)<br />
reine Projekt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725 – 726<br />
sachbezogene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686<br />
Sparten- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 714 – 716, 729<br />
Stablinien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 713, 729<br />
Stab-Projekt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725 – 726<br />
Strukturierungsprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703<br />
Substitutionsprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . 700 – 701<br />
Team- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727, 729<br />
Über- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 701<br />
Unter- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 701<br />
virtuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 723<br />
organisationales Lernen . . . . . . . . . . . . . . 741, 877, 914<br />
Organisations-<br />
-entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731, 738<br />
-form . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690, 703, 711<br />
-grad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 700 – 701<br />
-gr<strong>und</strong>satz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 688<br />
-handbuch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 696<br />
-instrumente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 682, 696, 804<br />
-kapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 924<br />
-kultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 829<br />
-management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 683<br />
-massnahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 682<br />
-plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 815<br />
-struktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 704 – 705, 758<br />
-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 – 108, 114, 682, 842<br />
Organisationstheorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 679<br />
Bürokratie-Ansatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746<br />
Contingency Approach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757<br />
Hierarchie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 747<br />
Human-Relations-Ansatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . 753<br />
Institutionenökonomische Ansätze . . . . . . . . . . 767<br />
Kontingenz-Konzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 762<br />
Prinzipal-Agenten-Theorie . . . . . . . . . . . . . . . . . 768<br />
Scientific <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749<br />
situative Ansätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756<br />
Transaktionskostenansatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . 768<br />
organisches System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 760 – 761<br />
organisches Wachstum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82<br />
Organisieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680<br />
originärer Goodwill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570<br />
Outplacement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673<br />
Outputgüter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
Outputmaximierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
Outsourcing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302, 770, 917
Stichwortverzeichnis 975<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
P<br />
4-P-Modell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128<br />
Panel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
Detailhandels- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
Haushalts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
-umfrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
partiarisches Darlehen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501<br />
Partie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319<br />
-fertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319<br />
Partizipation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88, 833<br />
Partizipationskapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
Partizipationsschein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468, 653<br />
Partizipient . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />
Passiven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369, 375<br />
antizipative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391<br />
Bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370<br />
transitorische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391<br />
Passivkonto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
Patent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373<br />
Pausenregelung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629, 632<br />
Pay-back-Methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550<br />
Pay-off-Methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550<br />
Peer-Rating . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663 – 664<br />
Penetrationsstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207<br />
periodenfremder Aufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />
Personal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61, 585<br />
-auswahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
Interview . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
Testverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
-bedarf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605<br />
Brutto- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601 – 602, 605<br />
Netto- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601 – 602<br />
quantitativer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603, 605<br />
-bedarfsermittlung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601<br />
-bereich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596<br />
-beschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611<br />
-beurteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663<br />
-bildung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661<br />
-Controlling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596<br />
-einarbeitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622<br />
-einarbeitungszeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622<br />
-einführung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622<br />
-einsatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 621, 623<br />
-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623<br />
-entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661, 666<br />
-fluktuation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 604<br />
-freistellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669<br />
-freistellungsmassnahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . 671<br />
-honorierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
-informationsmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . 596<br />
-management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595<br />
-Marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596<br />
-marktgerechtigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638<br />
-motivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598<br />
-politik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598, 636, 661<br />
-werbung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611 – 613<br />
Pessimismus-Optimismus-Regel . . . . . . . . . . . 801 – 802<br />
Pfandrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502<br />
Pflichtenheft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 815<br />
PIMS-Modell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 857<br />
Plan<br />
Ablauf- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804<br />
Aktions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 879<br />
Finanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452, 455, 458<br />
Konten- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386<br />
Maschinenbelegungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338<br />
Netz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341, 343 – 347, 804<br />
Vorgangs-Knoten- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343<br />
Vorgangs-Pfeil- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343<br />
Organisations- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 815<br />
Projekt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 879<br />
Unternehmens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797<br />
Plan-<br />
-Bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
-Erfolgsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
-genauigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793<br />
-Kapitalflussrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
-Liquiditätsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />
-revision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797<br />
Planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47, 598, 781, 791, 818<br />
Ablauf-, Dilemma der . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244<br />
Ausgleichsgesetz der . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310<br />
Beschaffungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247<br />
Block- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797<br />
Bottom-up- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797<br />
dispositive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796<br />
Fein- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793, 795<br />
Grob- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793, 795<br />
Investitions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535<br />
Kapazitäts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336 – 337, 341<br />
Karriere- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661<br />
Kosten- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341<br />
Lager- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247<br />
Laufbahn- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612, 661 – 662<br />
operative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796<br />
Personal- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598<br />
Personaleinsatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623<br />
Produktions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />
Projekt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795<br />
rollende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797<br />
Sek<strong>und</strong>är- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
strategische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795 – 796<br />
Struktur- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 – 342<br />
Teilbereichs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795<br />
Top-down- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796<br />
Unternehmens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795<br />
Zeit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337, 341, 346<br />
Planungs-<br />
-bezug . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795<br />
-dezentralisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797<br />
-effizienz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 794<br />
-flexibilität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 794<br />
-funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354<br />
-gr<strong>und</strong>sätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793<br />
-instrumente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793<br />
-konzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793, 795
976 Stichwortverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Planungs- (Forts.)<br />
-organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793, 797<br />
-prozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793, 796 – 797<br />
-rechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425<br />
-stufe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795<br />
-system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793, 795, 818<br />
-tiefe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795<br />
-träger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793<br />
-zeitraum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795<br />
-zentralisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797<br />
4-P-Modell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128<br />
polypolistische Konkurrenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
Portfolio-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 861<br />
Portfolio-Methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 858<br />
Post Investment Auditing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
Postponement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287<br />
Potenzialfaktor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 42, 485, 585<br />
potenzielle Kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616<br />
PPS-Systeme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332<br />
Prämien<br />
Ersparnis- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649<br />
Geld- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655<br />
-lohn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649<br />
Mengenleistungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649<br />
Nutzungsgrad- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649<br />
Options- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507 – 508<br />
-preis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
-strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
Qualitäts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649<br />
Prämissenkontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810, 881<br />
Preis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
Branchen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
Dumping- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210<br />
Leit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
optimaler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197<br />
Prämien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
Promotions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
Wandel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
Preis-<br />
-Absatz-Funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 – 198<br />
-bestimmung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201<br />
-betonung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
-bildungsmechanismus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197<br />
-bindung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
-differenzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 – 211<br />
-elastizität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 – 199<br />
-erhöhung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199<br />
-festsetzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />
-führerschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
-gestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 – 212<br />
-kartell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89, 206<br />
-Markttest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
-politik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 – 196, 206<br />
Abschöpfungsstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . 207<br />
Penetrationsstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207<br />
Prämienpreisstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
Promotionspreisstrategie . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
-theorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197<br />
-untergrenze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202, 435<br />
-verhalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 860<br />
preispolitischer Spielraum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261<br />
Primärmarktforschung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 – 145<br />
Prinzipal-Agenten-Theorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 768<br />
private Haushalte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />
Privatisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />
Privatrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />
Problem<br />
-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />
-beschreibung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />
-beurteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45<br />
-bewusstsein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930<br />
-erkennung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />
-lösung, multipersonale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780<br />
-lösungsheuristik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237<br />
-lösungsverhalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 781<br />
-produkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 863<br />
zwischenmenschliches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657<br />
Problemlösungsprozess . . . . . . . . 44 – 45, 108, 153, 792<br />
der Finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448 – 449<br />
der Investition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533 – 534<br />
der Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 682 – 683<br />
der Produktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 – 298<br />
des Marketings . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 – 127<br />
des Supply <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . 245 – 246<br />
im Personalbereich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597<br />
Phasen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44, 126<br />
Steuerung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48<br />
Steuerungsfunktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46<br />
strategischer . . . . . . . . . . . . . . . . 783, 839, 841, 843<br />
Product Engineering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />
Product Placement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />
Produkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174, 303<br />
Komplementär- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
Kuppel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
Massen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />
Nachwuchs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 863, 875<br />
No-name- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />
Problem- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 863<br />
Substitutions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 856<br />
Produkt-<br />
-ablösung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163<br />
-alteration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />
-art . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99, 157<br />
-differenzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />
-diversifikation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163<br />
-einführung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169<br />
-elimination . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164<br />
-entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168, 304, 872<br />
-entwicklungsprozess . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 – 169<br />
-gestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159<br />
-gruppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157, 164, 166<br />
-heterogenität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />
-idee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169<br />
-individualisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />
-innovation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162, 939<br />
-kern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159<br />
-lebenszyklus . . . . . . . . . 53, 93, 164 – 167, 225, 861<br />
ökologischer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />
-linie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157, 164, 167<br />
-linienpreisgestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
Stichwortverzeichnis 977<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Produkt- (Forts.)<br />
-manager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721<br />
-Markt-Matrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 872<br />
-Markt-Strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 871, 899<br />
-Markttest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
-merkmale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135, 156<br />
-Mix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211<br />
-modifikation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />
-nutzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159<br />
-persistenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />
-politik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155<br />
-Portfolio-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 861<br />
-qualität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 858<br />
-variante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157, 164<br />
-variation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />
-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
Produktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 – 62<br />
ökologische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300<br />
Problemlösungsprozess . . . . . . . . . . . . . . . 296 – 298<br />
Produktions-<br />
-ablauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331, 333<br />
-bereich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84<br />
-erfolgsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383<br />
-faktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35, 42, 72, 585<br />
Kombination der . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />
-güter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
-kapazität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303<br />
-management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298<br />
-mängel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 788<br />
-menge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295<br />
-orientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123<br />
-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305, 331 – 332<br />
-planung <strong>und</strong> -steuerung (PPS) . . . . . . . . . . . . . 298<br />
-programm . . . . . . . . . . . . . . . . . 295, 309 – 310, 426<br />
-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309<br />
-steuerung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305, 332<br />
-stufen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />
-wirtschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36, 38<br />
produktive Lagerhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265<br />
Produktivität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112, 679, 857<br />
Produzentengenossenschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190<br />
Profit-Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 715, 717<br />
Profit-Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
Prognose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151<br />
Absatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151<br />
langfristige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151<br />
-methoden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152, 793<br />
Programmierung, lineare . . . . . . . . . . . . . . . . . 311, 313<br />
Project Evaluation and Review Technique <br />
(PERT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341<br />
Projekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 892, 894 – 895<br />
-arten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 893<br />
-aufgaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725<br />
-auftraggeber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 893<br />
-finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 893<br />
-gebiet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 893<br />
-inhalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 893<br />
-leiter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725<br />
-management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 891 – 892, 895<br />
Projekt (Forts.)<br />
-manager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721<br />
-merkmale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 892<br />
-organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725 – 726, 894<br />
-phase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 894 – 895<br />
-plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 696, 879<br />
-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795<br />
-prüfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
-Team . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727<br />
Promotionspreis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
-strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />
Property Rights . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 768<br />
Prototyp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170<br />
Prozess<br />
Entscheidungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798<br />
Kommunikations- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216<br />
Kontroll- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810<br />
Leistungserstellungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295<br />
linearer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41<br />
Planungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793, 796 – 797<br />
Problemlösungs- . . . . . . . . . . . 44 – 45, 108, 126, 792<br />
Phasen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />
Steuerung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48<br />
Steuerungsfunktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46<br />
strategischer . . . . . . . . . . . . . 783, 839, 841, 843<br />
Produktentwicklungs- . . . . . . . . . . . . . . . . 168 – 169<br />
Rationalisierungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 701<br />
Umsatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />
betrieblicher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
finanzwirtschaftlicher . . . . . . . . . . . . 42 – 43, 441<br />
güterwirtschaftlicher . . . . . . . . . . . . . 42 – 43, 441<br />
Prozess-<br />
-beteiligte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737<br />
-Coaching . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 668<br />
-Kultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 824<br />
-organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 752<br />
-perspektive, interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882<br />
-promotor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737<br />
-rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />
-verantwortlicher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737<br />
Prüfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 812 – 813<br />
Ergebnis- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
Führungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
Projekt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
System- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
Verfahrens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
Public Relations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216, 229<br />
Publikumsaktiengesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Publikumsgesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . 477, 479, 482<br />
Pufferzeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
978 Stichwortverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Q<br />
Qualität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299<br />
Wissens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 910<br />
Qualitäts-<br />
-management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 789<br />
-prämie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649<br />
-sicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306, 334<br />
-system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 788<br />
-zirkel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655 – 656, 788<br />
Querfunktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61, 784<br />
Quick Ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
Quotenverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
R<br />
Rabatt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
-art . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213<br />
Mengen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210, 213<br />
-politik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195, 212<br />
-systeme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />
Rack Jobbing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />
Random-Verfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
Rangfolgeverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 640<br />
Rangreihenverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641<br />
Rationalisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749<br />
Rationalisierungsinvestition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
Rationalisierungsprozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 701<br />
Rationalität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 941<br />
Rationalverhalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134<br />
Raumgestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627, 693<br />
Rechenschaftsablage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353<br />
Rechnungs-<br />
-abschluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392<br />
-wesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49, 61, 353<br />
betriebliches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
externes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
finanzielles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
internes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
Rechnungslegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
Rechnungswesen<br />
betrieblich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />
betriebliches . . . . . . . . . . . . . . . . 359, 361, 417, 419<br />
finanzielles . . . . . . . . . . . . . . . . . 356, 361, 363, 417<br />
Recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
dispositives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />
öffentliches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />
Privat- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />
zwingendes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />
Rechts-<br />
-form . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65, 73<br />
Wahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />
-gemeinschaften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
-hilfe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355<br />
-persönlichkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />
Reengineering-Team . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737<br />
Reengineering-Zar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737<br />
Referenzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616<br />
refreezing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740<br />
Regelgeb<strong>und</strong>enheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 747<br />
regionale Organisationsstruktur . . . . . . . . . . . . . . . . 705<br />
Regressverpflichtung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
Reihung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639<br />
Reisender . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
Relationship-Marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130<br />
relative Liquidität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459<br />
relativer Marktanteil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 862<br />
Relaunching . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 – 167<br />
Rembourskredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496<br />
Remittent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
Rendite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471, 816<br />
Rentabilität . . . . . . . 113, 117, 250, 461, 514 – 515, 522,<br />
549, 819, 854<br />
Eigenkapital- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
Gesamtkapital- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
Rentabilitätsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549<br />
Rentabilitätsstreben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />
Rentenbarwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555<br />
-faktor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554<br />
-rechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557<br />
Reorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670, 733<br />
Reorganisationsmassnahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731<br />
Repetierfaktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 42, 485<br />
Reporting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 880<br />
Risiko- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 903 – 904<br />
Reproduktionskosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567<br />
Reservelager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265<br />
Reserven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
gesetzliche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470<br />
stille . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371, 400, 466, 471, 524<br />
Ressortegoismus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415<br />
Ressourcen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 842 – 843<br />
-knappheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 762<br />
-verschwendung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415<br />
-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
Restbuchwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />
Return on Investment (ROI) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
Revision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 812<br />
externe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 812<br />
interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 812, 816, 818, 905<br />
Risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108, 553, 800<br />
Delkredere- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498<br />
finanzielles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 899<br />
IT- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 900<br />
Kredit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398<br />
<strong>Management</strong>- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 898<br />
Markt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 898<br />
ökologisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 900<br />
operatives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 899<br />
politisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498<br />
strategisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 899<br />
Transfer- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498<br />
Unternehmens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
unternehmerisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 897<br />
Währungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498
Stichwortverzeichnis 979<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Risiko-<br />
-abwälzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 904<br />
-akzeptanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 903<br />
-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 898<br />
-beherrschung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 816<br />
-bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 900<br />
-bewusstsein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 905<br />
-funktion des Eigenkapitals . . . . . . . . . . . . . . . . 466<br />
-kapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
-kultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 824, 905<br />
-management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 898, 904<br />
-system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 904<br />
-matrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 900<br />
-portfolio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 900, 903<br />
-Reporting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 903 – 904<br />
-steuerung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 903<br />
-strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 904<br />
-streuung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82, 816<br />
-übernahme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181<br />
-überwachung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 904<br />
-vermeidung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 903<br />
-verminderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 904<br />
-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
-zuschlag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553<br />
Risk <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 898<br />
Rohstoffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 244<br />
rollende Planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797<br />
Rollen-Verantwortung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 938<br />
Rorschach-Test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 618<br />
Royalties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176<br />
Rückflussfrist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550<br />
Rückfrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
Rückgriffsverpflichtung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
Rücklage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465<br />
Rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370, 399<br />
Arten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />
Auflösung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382<br />
Rückwärtsintegration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86, 872<br />
Rückwärtsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337<br />
Rückwärtsterminierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346<br />
Rückzahlung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44, 491<br />
Rüstzeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
S<br />
Sabbatical . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629<br />
Sachanlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374, 376<br />
Sacheinlage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467<br />
Sachinformation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222<br />
Sachleistungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />
Sachleistungsbetrieb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67, 70<br />
Sachziel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 – 107, 245, 249, 296<br />
saisonale Lagerhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265<br />
Saldo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
Sales Promotion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229<br />
Sanierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477, 523<br />
Sanierungsgenussschein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477<br />
Sarbanes-Oxley Act (SOX) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 868<br />
Satellitengruppen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />
Satisfizierungsziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
Sättigungsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139<br />
Savage-Niehans-Regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 803<br />
Schätzung, subjektive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266<br />
Scheinvorgang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345<br />
Schichtarbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629<br />
Schichtrhythmus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629<br />
Schiedswert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565<br />
Schlussbilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386<br />
Schuldbrief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
Schulden, fiktive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />
Schutzrechte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />
Scientific <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . 123, 589 – 590, 749<br />
Sek<strong>und</strong>ärmarktforschung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
Sek<strong>und</strong>ärplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603<br />
selbst erarbeitetes Eigenkapital . . . . . . . . . . . . 465, 524<br />
Selbstbestimmung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />
Selbstfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446, 486 – 488<br />
Selbstkontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 809<br />
Selbstverwirklichung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634<br />
Self Liquidation Offers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229<br />
Self-actualization . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634<br />
Sensitivitätsanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560<br />
Serienfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318 – 319<br />
Service-Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686<br />
Servicegrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298<br />
Service-Individualisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />
Shared Values . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 885<br />
Shop-in-the-Shop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
Showroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
Sicherheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634<br />
Sicherheits-<br />
-bestand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />
-käufe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />
-lager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265<br />
-streben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249 – 250<br />
Sicherungshypothek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
Single Sourcing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260<br />
Single-Loop-Learning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742<br />
situativer Führungsstil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 833, 835<br />
SIX Swiss Exchange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367 – 368<br />
Skaleneffekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93<br />
Skandia Navigator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 922<br />
Skimming-pricing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207<br />
Skonto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493<br />
-satz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492<br />
Social Entrepreneurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />
Social Responsiveness . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 935<br />
Social-Media-Kommunikation . . . . . . . . . . . . . . . . 223<br />
Sole Sourcing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />
Soll-Ist-Vergleich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 808<br />
Soll-Kultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827<br />
Sonderrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360<br />
Sortenfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319<br />
Sortiment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158, 182, 258
980 Stichwortverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Sortiments-<br />
-ausgleich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />
-breite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158<br />
-tiefe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158<br />
Sozial-<br />
-gerechtigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638<br />
-innovationen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 939<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
-leistungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632, 653 – 654<br />
-unternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />
-unternehmer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />
soziale Ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107, 109, 114, 842<br />
soziales System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 821<br />
Sozialisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 912<br />
sozioökonomische Rationalität . . . . . . . . . . . . . . . . 941<br />
Sparte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158, 714<br />
Spartenorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . 714 – 716, 729<br />
spekulative Lagerhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265<br />
Spezialgeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />
Spezialisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 750<br />
Spezialisierungsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624<br />
Spezielle <strong>Betriebswirtschaft</strong>slehre . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />
Spitzentechnologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72<br />
Sponsoring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />
sprungfixe Kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
St. Galler <strong>Management</strong>-Modell, neues . . . . . . 51, 780,<br />
784 – 785<br />
Staat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />
Stab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685, 713<br />
Stabilität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 825<br />
Stablinienorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 713, 729<br />
Stab-Projektorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . 725 – 726<br />
Stabsstelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685 – 686, 798<br />
Stakeholder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54, 105, 125, 355<br />
-konzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />
-management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56, 59<br />
Stammkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />
Standort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96, 705<br />
-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96, 98<br />
-faktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 – 100<br />
innerbetrieblicher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320<br />
-verlegung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670<br />
-wahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102<br />
Stärken-Schwächen-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841<br />
Start-up-Unternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
statische Investitionsrechnung . . . . . . . . . . . . . 541, 543<br />
Statistical Process Control (SPC) . . . . . . . . . . . . . . 788<br />
Statussymbol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659<br />
Stellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685, 687<br />
-beschreibung . . . 607 – 608, 696, 698, 798, 804, 815<br />
-bildung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703, 705, 729<br />
-kennzeichnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 607<br />
Linien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798<br />
Stabs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685 – 686, 798<br />
Steuer-<br />
-basis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355<br />
-belastung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 – 101<br />
-bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370 – 371<br />
-recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371<br />
-rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />
Steuern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355, 382, 472<br />
Ertrags- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382<br />
Gewinn- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355<br />
Kapital- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355<br />
Liegenschaftsgewinn- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382<br />
Mehrwert- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355, 382<br />
Steuerungsfunktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46, 354<br />
Stichprobe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148, 150<br />
stille Beteiligung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653<br />
stille Gesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75, 501<br />
stille Reserven . . . . . . . . . . . . . 371, 400, 466, 471, 524<br />
Auflösung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />
Bildung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />
Realisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />
stock options . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653<br />
Stockdividende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489<br />
Strassenfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325<br />
Strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56<br />
Abschöpfungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 875<br />
Defensiv- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 875<br />
der Kostenführerschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . 93, 873<br />
Desinvestitions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 875<br />
Differenzierungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873<br />
Glaubwürdigkeits- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 936<br />
globale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 830<br />
internationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 830<br />
Internationalisierungs- . . . . . . . . . . . . . . 96 – 97, 830<br />
Investitions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 875<br />
Konzentrations- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 874<br />
Marketing- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126, 128<br />
multinationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 830<br />
Norm- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 862, 875<br />
Produkt-Markt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 871, 899<br />
transnationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 831<br />
Überlebens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 871<br />
Unternehmens- . . . . . . . . . . . . . . 842 – 843, 870, 878<br />
Wachstums- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 871<br />
Wettbewerbs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854, 873<br />
Strategie-<br />
-entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 870 – 871<br />
-evaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 870, 881<br />
-implementierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 870, 878<br />
-typen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873<br />
strategische Allianz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92<br />
strategische Artikel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />
strategische Ausrichtungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 878<br />
strategische Erfolgsposition (SEP) . . . . 840 – 841, 845,<br />
849, 879<br />
strategische Geschäftseinheiten (SGE) . . . . . . . . . . 861<br />
strategische Geschäftsfelder (SGF) . . . . . . . . . . . . . 861<br />
strategische Planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795 – 796<br />
strategischer Problemlösungsprozess 783, 839, 841, 843<br />
strategisches Controlling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819<br />
strategisches <strong>Management</strong> . . . . . . . . 783, 839 – 841, 843<br />
strategisches Marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130<br />
strategisches Netzwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94<br />
strategisches Risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 899<br />
Stress . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623<br />
Streuerfolg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228<br />
Streuverlust . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
Stichwortverzeichnis 981<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Strohmänner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81<br />
Strukturierungsprinzipien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703<br />
Strukturkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 924<br />
Strukturplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 – 342<br />
Stückkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432<br />
-kurve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433<br />
Stückliste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />
Stücklistenauflösung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />
Stufenwertzahlverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 642<br />
Stufung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 640<br />
Submissionskartell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
Subordinationsverhältnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 806<br />
Substanzerhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490<br />
Substanzwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566, 568 – 569<br />
Brutto- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571<br />
-methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570<br />
Netto- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571<br />
Teil- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569<br />
Voll- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569<br />
Substituierbarkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 877<br />
Substitution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 856<br />
Substitutions-<br />
-güter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
-prinzip der Organisation . . . . . . . . . . . . . . 700 – 701<br />
-produkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 856<br />
Subumwelt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 761<br />
Supermarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
Supply Chain . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288<br />
Supply Chain <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286<br />
Supply <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245<br />
Problemlösungsprozess . . . . . . . . . . . . . . . 245 – 246<br />
Ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />
Supraebene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 933<br />
Swiss Code of Best Practice in Corporate <br />
Governance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 868<br />
Swiss GAAP FER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />
SWOT-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126, 842<br />
Synchronfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340<br />
Synchronisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />
Synergieeffekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82, 236<br />
System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />
dynamisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />
komplexes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40, 44<br />
kompliziertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />
mechanistisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 760<br />
organisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 760 – 761<br />
-prüfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
soziales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 821<br />
triviales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
-vereinbarkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822<br />
systematische Ideensammlung . . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />
T<br />
tacit knowledge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 912<br />
Taguchi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 788<br />
Takeover . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82, 87, 565<br />
Taktfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325<br />
Taktzeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325<br />
Tätigkeitsanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606<br />
Tauschvorgang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377<br />
Team . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727 – 728<br />
-anreiz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651<br />
-arbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728<br />
-geist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 825<br />
-organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727, 729<br />
technischer Fortschritt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />
Technologie, hochwertige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />
Teil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
teilautonome Arbeitsgruppe . . . . . . . . . . . . . . . 328, 626<br />
Teilbereichsplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795<br />
Teilefamilien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />
Teilerhebung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
Teilkostenrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424<br />
Teilnahmemotivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631<br />
Teilsubstanzwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569<br />
Teilzeitarbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629<br />
Telefon-Marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
Tele-Shopping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188<br />
Termin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346, 892<br />
-einhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694<br />
End- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346<br />
-geld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
Liberierungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472<br />
-treue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300<br />
-überwachung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334<br />
Terminierung des Fertigungsablaufs . . . . . . . . . . . . 340<br />
Test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150, 618<br />
-batterie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 618<br />
Einstellungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
Marketing-Instrument-Markt- . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
Markt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
-markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
Preis-Markt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
Produkt-Markt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
Rorschach- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 618<br />
-situation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 618<br />
-verfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617<br />
Testimonial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233<br />
Theorie X . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587<br />
Theorie Y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588<br />
Time to Market . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />
Time-based <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299<br />
Time-lag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236<br />
Tochtergesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81, 98, 716<br />
Top-down-Planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796<br />
Topmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 868<br />
Total Quality . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264<br />
Total Quality Control . . . . . . . . . . . . . . . . 306, 334, 789<br />
Total Quality <strong>Management</strong> . . . 306, 334, 780, 788 – 789
982 Stichwortverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Transaktionskostenansatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 768<br />
Transferrisiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498<br />
Transferstrasse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327<br />
transitorische Aktiven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389 – 391<br />
transitorische Passiven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391<br />
transnationale Strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 831<br />
Transparenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 868<br />
Transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246, 251<br />
-bedingungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195<br />
-funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99<br />
-systeme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251<br />
-techniken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257<br />
-vorgänge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245<br />
-weg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
-wesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172<br />
-zeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281<br />
Trassant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
Trassat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
Tratte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
Trittbrettfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651<br />
triviales System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
«true and fair view» . . . . . . . . . 357, 366, 368, 371, 488<br />
Tupperware-Party . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
U<br />
Überbeschäftigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
Überbrückungsfunktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 – 181<br />
Überdeckung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602, 610<br />
Übergewinn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573<br />
-verfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573<br />
Überlebensstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 871<br />
Übernahme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
Überorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 701<br />
Überpari-Emission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
Überschuldung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514<br />
Übertragung von Aufgaben . . . . . . . . . . . . . . . 791, 804<br />
Beteiligte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804<br />
Gr<strong>und</strong>sätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 805<br />
Instrumente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804<br />
Prozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804<br />
Umfrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146<br />
Omnibus- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148<br />
Panel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />
qualitative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147<br />
quantitative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146<br />
Umlaufintensität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460<br />
Umlaufvermögen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373, 443<br />
Netto- (NUV) . . . . . . . . . . . . . . . 404 – 405, 412, 459<br />
Umsatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139, 226<br />
-bereich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409 – 410<br />
-phase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />
-prozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />
betrieblicher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
finanzwirtschaftlicher . . . . . . . . . . . . 42 – 43, 441<br />
güterwirtschaftlicher . . . . . . . . . . . . . 42 – 43, 441<br />
-rendite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461<br />
Umstellungsinvestition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531<br />
Umsystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />
Umtauschfrist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
Umwelt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50, 845<br />
-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841, 843, 846<br />
-beeinflussung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />
-belastung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 – 53<br />
-bereich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 – 53<br />
-dynamik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 785<br />
-management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 – 302<br />
-orientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125<br />
-schutz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111, 301 – 302<br />
-sphären . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51, 784<br />
-vereinbarkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822<br />
UN Global Compact . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 932 – 933<br />
Unabhängigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303<br />
unfreezing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740<br />
unfriendly takeover . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82<br />
United States Generally Accepted Accounting <br />
Principles (US GAAP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />
unkritische Artikel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255<br />
Unsicherheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 800<br />
Unterbeschäftigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
Unterbilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514<br />
Unterdeckung, personelle . . . . . . . . . . . . . . . . 603, 610<br />
Unternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36, 39, 845<br />
Eigentümer- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
Einzel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />
etabliertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
Familien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70<br />
gemischtwirtschaftliches . . . . . . . . . . . . . . . . 37 – 38<br />
Lebenszyklus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
öffentliches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />
privates . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36, 38<br />
Sozial- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />
Start-up- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
virtuelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 723<br />
Unternehmens-<br />
-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841, 843, 848, 850<br />
-bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563 – 566<br />
-erfolg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
-erfolgsgerechtigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638<br />
-ethik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109, 927 – 928, 931<br />
-finanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />
-führung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 784<br />
wertorientierte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574<br />
-grösse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68, 152, 481<br />
-gr<strong>und</strong>sätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778<br />
-konzentration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82<br />
-kooperation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82, 86, 88<br />
-kultur . 783, 821 – 822, 825, 829, 845, 849, 866, 880<br />
-leitbild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 842 – 843, 865 – 866<br />
-philosophie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854<br />
-plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797<br />
-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795<br />
-politik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 839, 842, 844, 849<br />
-risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480<br />
-standort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96<br />
-strategie . . . . . . . . . . . . . . . 481, 842 – 843, 870, 878
Stichwortverzeichnis 983<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Unternehmens- (Forts.)<br />
-typologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
-übernahme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87<br />
-umwelt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />
-vergleich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464<br />
-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116, 481, 842 – 843<br />
-zusammenschluss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />
Unterorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 701<br />
Unterpari-Emission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504<br />
Unterziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
unvollkommene Information . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568<br />
Ursachenanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819<br />
utilitaristisches Prinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934<br />
V<br />
variable Kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />
variable Leistungsvergütung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650<br />
Venture Capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
Veränderungskonzepte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743<br />
verantwortliches Handeln . . . . . . . . . . . . . . . . 936, 938<br />
Verantwortung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 688, 698<br />
Fähigkeits- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 939<br />
kausale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 939<br />
Rollen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 938<br />
Verbindungsweg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
Verbotsprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91<br />
Verbrauchsgüter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
Verbuchung, Mechanik der . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377<br />
Verein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />
Verfahrensinnovationen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 939<br />
Verfahrenskontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598, 810<br />
Verfahrensprüfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817<br />
Verflüssigungsfinanzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484<br />
Verfügungsmacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522<br />
Verhaltens-<br />
-gerechtigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637<br />
-gitter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 835, 837<br />
-kontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 811<br />
-typen, ethische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930<br />
-wissenschaften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586<br />
verhaltensbezogene Leistungskriterien . . . . . . . . . . 650<br />
Verhandlungsstärke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 856<br />
Verkauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />
Verkäufermarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124<br />
Verkaufs-<br />
-förderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229 – 230<br />
-niederlassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />
-orientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124<br />
Verkehr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />
Verkehrshypothek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503<br />
Verlust . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380 – 381, 384<br />
Debitoren- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382, 397<br />
Vermeiden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301<br />
Vermindern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301<br />
Vermögen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373, 443 – 444<br />
Anlage- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373 – 374, 443<br />
Human- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530<br />
Umlauf- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373, 443<br />
Vermögensstruktur . . . . . . . . . . . . . . . . . 108, 460, 521<br />
optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513<br />
Vermögenswerte, immaterielle . . . . . . . . . . . . . . . . 925<br />
vernetztes Denken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42, 45<br />
Verpackung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159<br />
Verpflichtungskredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496<br />
Verrechnungsverbot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366<br />
verrichtungsorientierte Organisationsstruktur . . . . . 704<br />
Verrichtungszentralisation . . . . . . . . . . . . . . . . 704, 707<br />
Versandhandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184<br />
Verschuldungsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460<br />
Versetzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669, 672<br />
Versorgungssystem, physisches . . . . . . . . . . . . . . . 192<br />
Verteilzeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />
vertikale Diversifikation . . . . . . . . . . . . . . . . . 164, 872<br />
vertikale Finanzierungsregel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520<br />
vertikale Integration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 858<br />
vertikale Preisbindung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
vertikale Preisdifferenzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . 209<br />
Vertragshändlersystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190<br />
Verursacherprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421<br />
Verwaltung, öffentliche . . . . . . . . . . . . . . . . . 36, 38 – 39<br />
Verwaltungsführung, wirkungsorientierte . . . . . . . . . 39<br />
Verwaltungsrat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 870<br />
Verwässerungsschutzklausel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
Verwerten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301<br />
Verzinsung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491<br />
effektive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558<br />
interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558<br />
4-P-Modell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128<br />
vinkulierte Namenaktie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468<br />
virales Marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
virtuelle Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 723<br />
virtuelles Unternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 723<br />
Vollbeschäftigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
Vollerhebung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
vollkommene Information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560<br />
vollkommener Markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196, 200<br />
Vollkostenrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423<br />
vollständige Konkurrenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />
Vollsubstanzwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569<br />
Vorgabezeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647<br />
Vorgang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342<br />
Schein- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345<br />
Vorgangs-<br />
-dauer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346<br />
-Knoten-Netzplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343<br />
-liste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342<br />
-Pfeil-Netzplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343<br />
Vorkalkulation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425<br />
Vorrat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />
Vorratsbeschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264<br />
vorratsbezogene Fertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270<br />
Vorschlag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689<br />
Vorschlagswesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632, 655, 815<br />
Vorsorgeprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 – 302<br />
Vorwärtsintegration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86, 872<br />
Vorwärtsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337<br />
Vorwärtsterminierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
984 Stichwortverzeichnis<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
W<br />
Wachstum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82, 117, 878<br />
natürliches oder organisches . . . . . . . . . . . . . . . . 82<br />
Wachstumsstrategien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85, 871<br />
Wachstumsunternehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />
Wahlbedürfnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
Währungsrisiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498<br />
Wandel, geplanter organisatorischer . . . . . . . . . . . . 731<br />
Wandelanleihe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446, 505<br />
Wandelpreis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
Wandelrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446<br />
Wandlungsfrist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
Wandlungsverhältnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
Waren<br />
-annahmezeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281<br />
anonyme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />
-funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 – 182<br />
Handels- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244<br />
-haus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />
markierte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />
Warrant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506<br />
Wartung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308<br />
Web 2.0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223<br />
Web-based Training (WBT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665<br />
Wechsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495 – 496<br />
Eigen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
gezogener (Tratte) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
-strenge, formelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495<br />
weiches Kartell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />
Weighted Average Cost of Capital (WACC) . . . . . 575<br />
Weiterbildung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 604, 612, 664<br />
Werbe-<br />
-adressaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />
-agierer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />
-beeindruckte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />
-berührte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />
-botschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219, 222, 613<br />
emotionale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222<br />
rationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222<br />
-budget . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219, 226<br />
-elastizität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228<br />
-erfolg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227<br />
-erfolgskontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . 221, 227 – 228<br />
-erinnerer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />
-konzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219<br />
-medien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219, 223, 225, 613<br />
-mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219, 223 – 224<br />
-objekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219<br />
-ort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219<br />
-periode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219, 225<br />
-subjekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219<br />
-träger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219, 223 – 224<br />
-weitervermittler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />
-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219, 221, 225, 227<br />
Werbung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 – 219, 221, 228<br />
Funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />
Streuverlust . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />
Werkstattfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321<br />
Werkstattprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73, 320<br />
Werkstoff . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34, 61<br />
Wertberichtigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376, 394<br />
pauschale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398<br />
wertorientierte Unternehmensführung . . . . . . . . . . . 574<br />
Wertpapierdividende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489<br />
Wertpapiermarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442<br />
Wertprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />
Wertschätzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634<br />
Wertschöpfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636<br />
Wertschöpfungsaktivitäten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 785<br />
Wertschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381<br />
Wertverzehr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />
Wertvorstellungen . . . . . . 821, 836, 841, 843, 845, 852<br />
Wertvorstellungsprofil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 852 – 853<br />
Wettbewerbs-<br />
-abreden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />
-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854<br />
-beschränkung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />
-kräfte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854<br />
-strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854, 873<br />
Wiederbeschaffungskosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567<br />
Wiedergewinnungsfaktor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560<br />
Wiedergewinnungszeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550<br />
Willensbildung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 782<br />
Willensdurchsetzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 782<br />
wirkungsorientierte Verwaltungsführung . . . . . . . . . 39<br />
Wirtschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 – 32<br />
Konsumtions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36, 38<br />
Produktions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36, 38<br />
wirtschaftliche Kapazität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />
Wirtschaftlichkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113, 249, 943<br />
Wirtschaftlichkeitskontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539<br />
Wirtschafts-<br />
-einheiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />
-güter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
-prüfer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 812<br />
Wissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35, 909<br />
dokumentiertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 914<br />
explizites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 912<br />
gemeinsames . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 913<br />
implizites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 912<br />
individuelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 913 – 914<br />
kollektives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 914<br />
Marktforschungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />
mentales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 914<br />
nicht expliziertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 912<br />
tacit knowledge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 912<br />
verteiltes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 913<br />
Wissens-<br />
-austausch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 918<br />
-basis, organisationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 914<br />
-bewahrung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 921<br />
-bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 921<br />
-entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 921<br />
-erkennbarkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 910<br />
-erwerb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 921
Stichwortverzeichnis 985<br />
.............................................................................................................................................................................<br />
Wissens- (Forts.)<br />
-identifikation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 921<br />
-kapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 923<br />
-management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61, 909, 916<br />
Ansätze . . . . . . . . . . . . . . . . . 918, 921, 923 – 924<br />
Bausteine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 921<br />
-merkmale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 910<br />
-messung, Indikatoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 923<br />
-nutzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 921<br />
-qualität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 910<br />
-strategien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 917<br />
-träger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 910, 913<br />
-transfer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 912<br />
-(ver)teilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 921<br />
-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 916, 921<br />
Wunsch-Kriterien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102<br />
X<br />
XYZ-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277, 279<br />
Z<br />
Zahlungsbedingungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195<br />
Zahlungsbereitschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
Zeit-<br />
-akkord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647<br />
-lohn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645<br />
-minimierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694<br />
-normen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 750<br />
-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337, 341, 346<br />
-vergleich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464<br />
Zentralabteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 714<br />
Zentralbereich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718<br />
zentrale Dienste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686, 714<br />
Zero Base Budgeting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416<br />
Zero Defects . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264, 299, 306, 788<br />
Zertifizierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 789<br />
Zession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499<br />
Global- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499<br />
Zeugnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616<br />
Ziel-<br />
-ausmass . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
-beziehung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 – 118<br />
-bildung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />
-dimensionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
-erreichung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
-funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312<br />
-gruppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 – 220, 613<br />
-gruppendifferenzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221<br />
-inhalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106<br />
-konflikt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 794<br />
-kontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810<br />
-massstab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
-orientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227<br />
-systeme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
Ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595, 792, 800<br />
Abfall- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
Bereichs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
des Supply <strong>Management</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />
Emissions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
Erfolgs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106, 111<br />
Ergebnis- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 892<br />
Extremal- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
festlegen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45<br />
Finanz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107, 114, 842<br />
Finanzierungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />
Formal- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106, 111, 249, 296<br />
Führungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 – 108, 114, 842<br />
gesellschaftsbezogene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />
Gewinn- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />
Haupt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
Investitions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533<br />
Leistungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107, 114, 842<br />
Marketing- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126, 225<br />
Markt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
Maximierungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
Mitarbeiter- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />
mitarbeiterbezogene . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109, 117<br />
Neben- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
Ober- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
ökologische . . . . . . . . . . . . . . . . 107, 109, 114, 301<br />
Organisations- . . . . . . . . . . . . . . 107 – 108, 114, 842<br />
organisatorischer Bezug . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />
Produkt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />
Ressourcen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
Risiko- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
Sach- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 – 107, 245, 249, 296<br />
Satisfizierungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
soziale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107, 109, 114, 842<br />
Unter- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
Unternehmens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116, 842 – 843<br />
Werbe- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219, 221, 225, 227<br />
zeitlicher Bezug . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 – 116<br />
Zwischen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
Zins<br />
-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518<br />
kalkulatorische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />
-satz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492, 504<br />
Diskontierungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553, 568<br />
effektiver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493<br />
interner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558<br />
Kalkulations- . . . . . . . . . . . . . . . . 518, 557 – 559<br />
Zufallsauswahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150<br />
Zuliefersicherheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99<br />
Zürcher Ansatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780<br />
Zusatzkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 – 419<br />
Zusatzleistung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161<br />
Zusatznutzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159<br />
Zweckaufwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 – 419<br />
Zwei-Faktoren-Theorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636<br />
Zwei-Klassen-Gesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749<br />
zwingendes Recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />
Zwischenlager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244, 325<br />
Zwischenziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119