Acquired Disorders of Platelet Function

142 วีระศักดิ์ นาวารวงศin vitro จะ สัมพันธ กับ ความ สามารถ ใน การ ละลาย ในไขมัน ของ ยา และ ความ แรง ของ ฤทธิ์การ ยับยั้ง หนาที่ของเกร็ด เลือด ของ side chain ของ ยา นั้น ๆ 247,248 หลัง จากฉีด ยา penicillin, oxacillin หรือ mezlocillin แกผูปวย หรือ อาสา สมัคร3 ถึง 17 วัน แลว ศึกษา plateletfunction จะ พบ วา agonist-induced aggregationของ เกร็ด เลือด จะ ถูก ยับยั้ง แบบ irreversible และ lowaffinity thromboxaneA 2 receptor จะ ลดลง รอยละ40 244 แสดง วา ยา penicillin ยับยั้ง หนาที่ของ เกร็ด เลือดโดย เกาะ กับ สวน ประกอบ ของ ผนัง เกร็ด เลือด ที่ มี ความจําเปน ตอ การ adhesion หรือ stimulus-responsecoupling44เนื่อง จาก ผล ของ ยา ตอ bleeding time จะ พบ ในผูปวย ที่ไดรับ ยา ใน ขนาด สูง ดังนั้น ปญหา เหลา นี้จึง พบ แตผูปวย ที่ รับ ไว รักษา ใน โรงพยาบาล เทานั้น 5 ตัวอยาง เชนผูปวย ที่ ไดรับ ยา penicillin 15 ลานยูนิตตอ วัน และampicillin 6 ถึง 8 กรัม ตอ วัน เปนตน 249 คุณสมบัติทาง โครง สราง ของ ยา penicillin และ cephalosporinsมีผล ตอ หนาที่ของ เกร็ด เลือด ยัง ไมทราบ แนชัด แตสวนside chain ของ ยา ซึ่ง มีผล ตอ คุณสมบัติดาน เภสัชกรรมของ ยา และ ฤทธิ์ การ ฆา เชื้อ ของ ยา อาจ เปน ตัว กําหนด ผลของ ยา ตอ การ ทํา หนาที่ ของ เกร็ด เลือด ก็ ได เชื่อ วา ยาปฏิชีวนะ ที่ สามารถ เกาะ กับ ผนัง ของ เกร็ด เลือด โดย ผลดาน lipophilic จะ เปน สิ่ง กีด กัน การ ปฏิสัมพันธระหวางreceptor กับ agonist หรือ stimulus-response-coupling244ภาวะ เลือด ออก ผิด ปกติทาง คลินิก ใน ผูปวย ที่ไดรับ ยาปฏิชีวนะ ชนิด β-lactam จะ มี อุบัติ การณ ต่ํา และ ไมสามารถ จะ ทํานาย ไดวา เกิด หรือ ไมจาก ผล การ ตรวจ ตางๆเชน การ พบ วา bleeding time นาน กวา ปกติ นอก จาก นี้ความ สัมพันธระหวาง การ ไดรับ ยา ปฏิชีวนะ กับ ภาวะ เลือดออก ผิด ปกติ ก็ยัง ไมสามารถ พิสูจนไดชัดเจน 250 แตเนื่องจาก ผูปวย ที่ตอง รับ ยา ปฏิชีวนะ ใน ขนาด สูง มัก จะ มีปจจัยเสี่ยง ตอ ภาวะ เลือด ออก ผิด ปกติ ตางๆ เชน ระดับ เกร็ดเลือด ต่ํา มีภาวะ DIC มีโรค มะเร็ง และ มีภาวะ ไต วายนอก จาก นี้ ผูปวย เหลา นี้ ยัง ไดรับ ยา อื่น ๆ ที่ มี อาจ ผล ตอการ ทํา หนาที่ของ เกร็ด เลือด รวม ดวย 5 รายงาน ที่เกี่ยว กับการ ใชยา ปฏิชีวนะ เชน ยาcarbenicillin,nafcillin และเกิด ปญหา เลือด ออก ผิด ปกติ มัก จะ มีรายงาน ใน ผูปวย ที่มีปญหา ตางๆ เหลา นี้รวม ดวย 233,240 ใน ราย เหลา นี้เชื่อ วายา ปฏิชีวนะ เปน ตัว สาเหตุเนื่อง จาก ตรวจ พบbleedingtime นาน กวา ปกติอยาง มาก และ ไมพบ ยา อื่น ที่เปน สาเหตุใน แต ละ รายงาน ที่ พบ วา ยา ปฏิชีวนะ เปน สาเหตุ ทําใหเลือด ออก ผิด ปกติ ก็มีผูปวย หลาย ราย ที่ไดรับ ยา ปฏิชีวนะชนิด เดียว กัน ใน ขนาด สูง ก็ไมพบ วา จะ มีภาวะ เลือด ออกผิด ปกติ250 ดังนั้น พอ จะ สรุป ได วา ภาวะ เกร็ด เลือด ที่ ทําหนาที่ ผิด ปกติ อัน เนื่อง จาก ยา ปฏิชีวนะ จะ มี ผล ทาง ดานคลินิก นอย จึง ไมควร จะ เปน เหตุที่จะ เลือก ใชหรือ ไมใชยาปฏิชีวนะ ชนิด นั้น ๆ ยกเวน ยา moxalactam ซึ่ง พบ อุบัติการณของ เลือด ออก ผิด ปกติที่มีความ สําคัญ ทาง คลินิกไดบอย กวา ยา ปฏิชีวนะ ตัว อื่น ๆ 250 ยา ตัว นี้จะ ยับยั้ง ADPและ collagen-induced platelet aggregation โดย ขึ้นกับ ขนาด ของ ยา 251 ทําให เกิด ความ บกพรอง ใน การสังเคราะห TXA 2 252 แสดง วา ยา ตัว นี้ ยับยั้ง หนาที่ ของเกร็ด เลือด โดย ผาน ทาง การ สังเคราะหthromboxaneเชน เดียว กับ ผล ของ ยา aspirin นอก จาก นี้ ยา moxalactam ยัง แตก ตาง จาก ยา ปฏิชีวนะ β-lactam ชนิด อื่นๆคือ มี สวน ของ methylthiotetrazole อยู จึง มี สวน พัวพัน ใน การ ยับยั้ง การ สังเคราะห ปจจัย การ แข็ง ตัว ของเลือด ที่พึ่ง วิตามินเค 253 ดังนั้น ยา moxalactam จึง ทําใหเกิด ปญหา เลือด ออก ผิด ปกติ ทั้ง จาก การ ขาด factor II,VII, IX, X และ การ บกพรอง ใน การ ทํา หนาที่ ของ เกร็ดเลือดโดย สรุป แลว ผล ของ ยา ปฏิชีวนะ ชนิด β-lactam ตอกลไก การ หาม เลือด และ การ ทํางาน ของ เกร็ด เลือด มีดังนี้คือ 1) ผล ของ ยา ตอ การ ทํา หนาที่ ของ เกร็ด เลือด และกลไก การ หาม เลือด จะ ขึ้น กับ ขนาด ของ ยา ที่ใชและ ขึ้น กับระยะ เวลา ที่ไดรับ ยา และ ความ ผิด ปกตินี้จะ ตรวจ พบ ตอไปThai Journal of Hematology and Transfusion Medicine Vol. 16 No. 2 April-June 2006