Vox Hieronymi

vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
Odysseus|
13
Tegelijk zou hij op de Noordpool zijn geweest, in Jutland, Engeland
en Vlissingen. Sommigen hebben op basis van hun reconstructie
van de Odysseia beweerd dat niet Columbus, maar
Odysseus de eerste ontdekker van de Amerika was.
Zin en onzin
In de traditie van het Odysseus-onderzoek wisselen zin en
onzin elkaar kennelijk zonder veel moeite af. Van Dolen zet
het op een rijtje en schetst en passant hoe de oude Grieken
omgingen met zaken als eten en drinken, trouwen en rouwen,
kleding en wonen. Ook besteedt hij de nodige aandacht aan
Odysseus’ geestelijk vader, de evenzeer raadselachtige Homerus,
de beroemdste, maar tegelijk onbekendste schrijver uit de
wereldliteratuur. Want zijn de 28.000 verzen van de Ilias en de
Odysseia wel door een en dezelfde dichter geschreven - de zogenaamde
Homerische kwestie? Was Homerus blind, zoals de
overlevering wil? Of was, zoals een negentiende eeuwse vorser
opperde, Homerus niet een man, maar een vrouw? Vragen,
waarover generaties van classici zich hebben gebogen. Hein
van Dolen beschrijft de verschillende onderzoeksscholen en
geeft tal van - soms allegorische - verklaringen die men aan de
Odysseia heeft gegeven.
- Hoe serieus moeten we die verklaringen nemen?
“Veel verklaringen zijn alleen maar grappig om te lezen. Het is
bijna allemaal flauwekul. De discussie onder Odysseia-onderzoekers
gaat vooral over de vraag hoe Homerus aan zijn stof
is gekomen. Heeft hij alles zelf gezien of heeft hij alles overgenomen
uit verhalen die hij ook weer heeft gehoord? Daar
zal het laatste woord nooit over gesproken zijn. Dit boekje is
geschreven voor de ontwikkelde leek op dit gebied: hier vind
je alles bij elkaar.”
- Waarom is de Odysseia door de eeuwen heen zo geliefd?
“Door de poëtische kracht van Homerus. Het is nog steeds
een gedicht dat je heden ten dage kunt navoelen. Dat is het
genie van Homerus. Het is nog steeds leesbaar, ook voor jongeren,
en dat zal altijd zo blijven.”
- Elke tijd maakt zijn eigen Odysseus?
“Dat blijkt wel uit zijn ‘nachleben’. Er komen telkens weer
nieuwe invalshoeken op Odysseus. In verschillende perioden
werd heel verschillend over Odysseus gedacht. Dat komt door
zijn complexe karakter. Je kunt hem heel negatief duiden, zoals
Vondel als ‘een sluwe rakker’. Of juist heel positief, zoals
Shakespeare doet. Ik maak nu mijn eigen Odysseusreizen,
in Italië en Griekenland. Ik vertel dan bijvoorbeeld over een
strand waar hij is aangespoeld, maar daar is natuurlijk niets te
zien. Ook op Ithaka, daar is niets, maar dan ook niets te zien.
Toch vinden mensen dat achteraf telkens weer het hoogtepunt
van de reis. Ithaka en Odysseus vormen voor veel mensen een
soort jeugdliefde.”
- Heeft u zelf een zwak voor Odysseus?
“Dat spreekt vanzelf! Ik ben classicus en iedere classicus heeft
een zwak voor Odysseus. Hij is een van de meest menselijke
figuren onder de Griekse helden. Alle anderen zijn slechts een
prototype: Agamemnon - een praalhans - voor het absolute
koningschap, Achilles als nukkige, trotse held, Nestor als de
- soms bazelende - oude man. Godzijdank is Odysseus niet
volmaakt en heeft hij zo zijn vileine trekken.”
[JE]
Korting voor Vox-lezers
Lezers van de Vox Hieronymi krijgen 4,95
korting bij de aanschaf van het boek ‘Odysseus’
van Hein van Dolen. Zij betalen dan
niet de winkelprijs van 24,95 euro, maar
20 euro.
Het boek is met korting te bestellen via de
website van de uitgever www.hermaion.nl,
onder vermelding van ‘Kortingsactie Vox
Hieronymi’.