Vox Hieronymi

Klassieke Agenda
> pagina 2
Van de rector
> pagina 4
Nieuwsvaria
> pagina 6-7
Europees
burgerschap
> pagina 8
Vox Hieronymi
jaargang 38
nummer 16
April 2009
Bulletin voor de ouders van leerlingen aan het Stedelijk Gymnasium te Utrecht
www.usgvox.nl
Nieuwsvaria
Hoog begaafd
Thomas van Luyn
107e lustrum
Nieuwe Natuurkunde
Redactie zoekt versterking
Excursie met Strukton
‘Bewegen’ is Lustrumthema
Toekomst van Grieks
en Latijn
VoxTube: Thomas van
Luyn
Op 15 april is het
USG gecertificeerd als
BegaafdheidsProfiel-
School. Dat betekent
dat het USG extra
aandacht besteedt
aan de begeleiding
van hoogbegaafde
leerlingen.
Oud-USG’er en cabaretier
Thomas van Luyn
over zijn tijd op school.
‘Ik heb inderdaad in
dat eliteklasje van onze
toenmalige rector gezeten,
waar we met vijf
mensen vieze teksten
vertaalden. Daar heb ik
heel goede herinneringen
aan.’
In de aanloop naar het
107e lustrum in december
belicht oud-docent
en kenner van de USGhistorie
Jan Visser in
elke Vox aspecten van
de rijke schoolgeschiedenis.
Deze keer: markante
lustrumvieringen.
Het USG doet mee aan
de pilot NiNa - NieuweNatuurkunde.
Geen
nieuw vak, niet alleen
maar een nieuw jasje,
maar een nieuwe benadering
van natuurkunde.
> pagina 6-7
> pagina 10-11
> pagina 12-13
> pagina 14-15
> pagina 17
Lampomene speelt
Atalanta
> pagina 5
Goden ABC:
Prometheus
> pagina 9
Internationale zaken
> pagina 18-19
Schoolagenda
> pagina 20

2 |Klassieke agenda
vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
Klassieke agenda
5 en 6 mei
Atropa. De wraak van de vrede, het sluitstuk van de
Triptiek van de macht (Tom Lanoye en Guy Cassiers).
Stadsschouwburg, Amsterdam (020) 624 23 11.
20 mei
Het Noord Nederlands Toneel speelt Medea (Euripides).
Regie Ola Mafaalani. Stadsschouwburg, (030)
230 20 23, www.stadsschouwburg-utrecht.nl
1 mei t/m 11 oktober
De Oresteia. Jeugdtheater Hofplein.
www.jeugdtheaterhofplein.nl/oresteia/
5 juni
Nationale Reisopera speelt Hippolyte et Aricie
(Jean-Philippe Rameau, 1683-1764). Stadsschouwburg,
(030) 230 20 23,
www.stadsschouwburg-utrecht.nl
www.nationalereisopera.nl
tot 5 oktober
Jubileumtentoonstelling Toekomst voor het verleden.
Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van
het Allard Pierson Museum (Amsterdam).
www.allardpiersonmuseum.nl.
t/m 31 december
Aphrodites beauty case. Schoonheidsgeheimen uit
de Oudheid. Rijksmuseum voor Oudheden, Leiden.
www.rmo.nl

vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
Voorwoord|
3
De wereld een dorp
Een paar pagina’s verder vindt u een oproepje om de gelederen
van de redactie te komen versterken. Want we zijn altijd
op zoek naar nieuwe krachten en verse inspiratie. Er zijn genoeg
goede redenen om in de Vox-redactie zitting te nemen.
Een daarvan is dat je zo als ouder nog een beetje betrokken
blijft bij de school van je kinderen (of die kinderen dat altijd
wel zo op prijs stellen, is een andere vraag…). Natuurlijk, opgroeien
heeft alles te maken met loslaten, maar de overgang
van de basisschool naar de middelbare school is ook in dit
opzicht groot.
Als je zoon of dochter op de middelbare school zit, is dat
soms aanleiding om opnieuw en met andere ogen naar je
eigen middelbare schooltijd te kijken. De verschillen zijn
groot. Neem de hoeveelheid internationale contacten die ze
tegenwoordig via school opdoen. Natuurlijk, de wereld is een
dorp in vergelijking met onze eigen schooltijd, maar het blijft
indrukwekkend en jaloersmakend waar de huidige generatie
leerlingen voor hun 18e levensjaar al geweest is. Leerlingen
gaan naar Rome, Padua, Brno, Rathenau of Trier. Sommigen
doen mee aan projecten in Wenen, Oslo of Boekarest. Daar
doen ze een schat aan kennis en ervaring op. Steeds meer
scholieren plakken er na hun middelbare school nog een
jaartje buitenland aan vast, zoals we in de vorige Vox lazen.
Ook een verschil met vroeger. Net als de voorbereiding op
de fase na de middelbare school, is mijn indruk. Het eindexamen
begint op sommige onderdelen al in de vijfde klas,
en misschien zijn leerlingen er daarom meer en eerder van
doordrongen dat ze zich moeten voorbereiden en oriënteren
op de volgende stap.
Een ander verschil is de stof die leerlingen voorgeschoteld
krijgen. De ene keer doen ze je versteld staan van welke onderwerpen
ze allemaal voorgeschoteld krijgen, aan de andere
kant wekt het soms verbazing dat ze grote moeite hebben
Thorbecke, Napoleon en de Vrede van Munster adequaat op
een tijdbalk te plaatsen.
Er zijn vast en zeker nog meer verschillen te noemen tussen
de eigen middelbare schooltijd en de schooltijd van uw kinderen.
Was het vroeger beter? Is het nu beter? Een interessante
vraag om eens over na te denken. Er zijn grote verschillen,
maar hoe waarderen we die? Misschien iets om andere ouders
in te laten delen, via de Vox bijvoorbeeld. Want zoals altijd
zijn uw bijdragen meer dan welkom, net als uw andere opmerkingen
en ideeën: redactie@usgvox.nl.
De redactie van de Vox Hieronymi
Bart Boon
Hendrik-Jan Buist
Jasper Enklaar
Maddy Hageman
Erik Jille
Frieda Schellekens
Tineke Snel
Mirjam Sternau

4 |Van de rector
vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
Denkend aan Holland
Zo luidt het thema van de Schoolstrijd die weer in volle hevigheid
is losgebarsten. Intensieve voorbereidingen (zelfs op
zaterdag kwam ik leerlingen in de school tegen die een filmpje
aan het opnemen waren) hebben ertoe geleid dat er fantastische
prestaties worden neergezet. De organisatie door vijfdeklassers
loopt op rolletjes, de leerlingen doen hun uiterste
best en moedigen elkaar aan. Het is op dit moment nog niet
duidelijk welke klas met de eer gaat strijken en de vita brevis,
ars longa-bokaal in ontvangst mag nemen.
We raken er steeds meer van overtuigd dat dergelijke activiteiten
niet alleen bijdragen aan het welbevinden van de leerlingen,
maar dat zij ook de samenhang en het samenwerken
bevorderen. Ondertussen wordt er veel geleerd over zeer uiteenlopende
zaken, die in het reguliere programma misschien
niet direct aan de orde komen. Dit alles heeft dan weer een
positieve invloed op de prestaties van de leerlingen in de klas.
Samen met de aandacht die we besteden aan een doorlopende
leerlijn en aan goede begeleiding zorgt dit voor steeds betere
‘opbrengsten’, zoals dat zo mooi heet.
De kwaliteitskaart van de inspectie ziet er bijvoorbeeld prima
uit. Het doorstroompercentage is hoog en het uitvalpercentage
gering, zo blijkt uit de enquête die de zelfstandige gymnasia
(veertig zijn het er weer, sinds er drie nieuwe bijgekomen zijn)
elk jaar houden. Een uitstekend middel om de schoolprestaties
te vergelijken met gelijksoortige scholen.
je op het Stedelijk toch geen kans maakt’. Zeker Utrechtse
leerlingen hebben zich hier wat van aangetrokken en dat is
jammer gezien de grote belangstelling die er bij de Utrechtse
leerlingen was.
Het schooljaar is alweer ruim over de helft. Volgende week
staat de LSD op de agenda, de dag dat de zesdeklassers afscheid
nemen van het dagelijkse scholierenbestaan. Het maken
van de proefexamens en de voorbereidingen voor het
eindexamen kunnen dan in alle rust plaatsvinden. We wensen
alle kandidaten heel veel succes met het maken van hun examens
en hopen iedereen te kunnen feliciteren bij de diplomauitreiking.
Hanneke Taat
Een bijkomend effect is dat de school door zeer veel leerlingen
bevolkt wordt. Er wordt dan ook nog steeds hard gewerkt aan
uitbreiding van het gebouw. De gemeente Utrecht is overtuigd
van de urgentie van ons ruimteprobleem en zet nu alle zeilen
bij om snel een oplossing te bedenken. De streefdatum is nu
gesteld op 1 augustus 2010. We hopen dan in een goed geoutilleerd,
ruim gebouw alle leerlingen en docenten voldoende
bewegingsvrijheid te kunnen geven.
Voor volgend jaar hebben zich weer voldoende nieuwe leerlingen
aangemeld. Er is geen sprake van een enorme overaanmelding.
Enerzijds omdat de door de gemeente en de scholen
samen opgestelde procedure steeds beter werkt en dubbele
aanmeldingen voorkomt, anderzijds omdat de mare gaat ‘dat

vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
‘Atalanta’
door Lampomene| 5
Ik haat je. Dus ik blijf.
Meisjes zitten en liggen dromerig op zachte
matrassen, jongens leunen stoer tegen een
bouwsteiger aan. De openingsscène van
‘Atalanta’, het stuk van leerlingentoneelgroep
Lampomene dat vorige maand gedurende
drie avonden Theater Kikker liet
vollopen, lijkt de voorbode van een overzichtelijke
avond.
Nog geen minuut later vraagt het publiek
zich echter af wie wie is in een
spel met snelle monologen en gedeelde
identiteiten: een overtuigend en tekstvast
eerste hoogtepunt van dit stuk,
waarin verwarring een rode draad zal
blijken te zijn.
Want wie is Atalanta? We weten ongeveer
wie zij was: het onverslaanbaar geachte
meisje dat volgens haar vader en
volgens Jason een jongen had moeten
zijn en uit woede over het aan haar en
alle vrouwen aangedane onrecht alle
jongens eruit rende, maar dat uiteindelijk
zelf werd verslagen doordat ze
op het kritieke moment gevoelig bleek
voor wat de liefde haar te bieden had -
oogverblindende appels van Aphrodite,
haar voor de voeten gegooid door de
listige Hippomenes. Liefde overwint alles,
durf je dan te denken.
Dat laatste is vanavond niet anders,
maar de overwinning is eigenlijk al binnen
voordat die appels uit de hemel komen
vallen. De Atalanta van vanavond
verandert van puber, die haar lot verbonden
heeft aan de strijd tegen mannelijke
dominantie, in een adolescent
die de liefde tot haar hart toelaat - met
alle verwarring en verwachting die bij
die fase horen. Ze lijkt zich langzaam
gewonnen te geven op het moment dat
ze een echte kus krijgt - dus niet het
‘stereogapen’ waarover eerder smalend
wordt gesproken.
We zien haar als ze de wanhoop nabij
is: de mannen staan voor haar in de rij,
maar niemand heeft ooit van haar gewonnen
en zij heeft gezworen de verliezer
na de hardloopwedstrijd te doden.
Wanneer dan een jongen die haar weet
te raken zich aandient, hoopt ze enerzijds
dat hij zal afzien van een wedstrijd
die hij toch niet kan winnen. Anderzijds
heeft ze haar oude strijdlust nog
en wil ze, namens alle vrouwen, ook
deze trouwlustige jongeman zijn plaats
wijzen - al is dat dan ook zijn laatste
plaats…
Veel moois
Lampomene is dit jaar bescheidener
voor het voetlicht getreden: minder
acteurs en actrices, minder decorstukken
en een kleiner stuk - in elk geval
in vergelijking met vorig jaar: de zoektocht
naar de Heilige Graal die, geheel
in Monty-Pythonstijl, op het ritme van
burleske muziek en absurde grappen
voortdenderde en regelmatig een luide
lach bij het publiek losmaakte.
De nieuwe regisseuse Wendy Tollenaar
heeft met die bescheiden ambitie veel
moois losgemaakt in de jonge acteertalenten
van het USG. Er moet in verschillende
scènes echt geacteerd worden:
verliefdheid, twijfel, innerlijke tweestrijd,
hoop, verlegenheid en tederheid
zijn geen gevoelens die zich makkelijk
laten etaleren op de bühne. Dit kunnen
spelen, terwijl je er zelf volop mee bezig
moet zijn, is alleen al een knappe
prestatie.
De jongens en meisjes van Lampomene
blijken het te kunnen - soms nog met
net iets grotere gebaren en op net iets
hogere toon dan de situatie van hen
vraagt, maar veel vaker met lef, ingetogenheid
en een gevoel voor timing die
bewondering afdwingen. De techniek
is bijna vlekkeloos en de lach, die ook
deze avond niet achterwege blijft, komt
op de juiste momenten: het was een
goed publiek, verzekeren Emilie en Patrick
later. Ze kregen het publiek dat ze
verdienen!
[Kenneth Gabreëls]

vox hieronymi
www.usgvox.nl
6 |Nieuwsvaria
vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
Redactie zoekt versterking
Vier tot vijf keer per jaar maakt een enthousiaste groep ouders
de Vox Hieronymi: een tijdschrift dat zowel op papier
als digitaal wordt verspreid. Het is een mooie manier om
betrokken te zijn bij de school en de leerlingen. De huidige
redactie van de Vox Hieronymi bestaat al een aantal jaar in
deze samenstelling. Daarom zijn we nu op zoek naar versterking.
Want inmiddels zijn er weer veel nieuwe leerlingen met
veel nieuwe ouders op school. Ook zij hebben wellicht heel
goede ideeën voor de Vox. Redactieleden hoeven niet per se
te beschikken over een Gouden Pennetje, schrijftalent is geen
absoluut vereiste. Veel tijd hoeft het niet te kosten: voor elk
nummer hebben we een (uitermate gezellige) redactievergadering,
daarnaast doet ieder redactielid zoveel als waar hij of
zij tijd voor kan en wil vrijmaken. Belangstelling? Uw reactie
krijgen we graag op redactie@usgvox.nl.
Excursie met Strukton
Strukton Engineering (voorheen T&E Consult) verzorgt al
weer bijna twee jaar geheel kosteloos de reproductie van de
Vox (600 exemplaren per keer!), zodat deze in ruime mate
Klassieke agenda Van de rector
Nieuwbouw
Alcohol
> pagina 2
> pagina 4
> pagina 5
> pagina 8-13
Vox Hieronymi
jaargang 36
nummer 12
2008
Bulletin voor de ouders van leerlingen aan het Stedelijk Gymnasium te Utrecht www.usgvox.nl
Voorwoord
Van de rector
Helios
Nieuwsvaria
> pagina 2
> pagina 3
> pagina 4-5
> pagina 6-7
Vox Hieronymi
jaargang 36
nummer 13
2008
Bulletin voor de ouders van leerlingen aan het Stedelijk Gymnasium te Utrecht www.usgvox.nl
AMOR
Nieuwsvaria
Gratis schoolboeken
definitief
Dode dieren ontleden
Lenteconcert
Eerste prijs Twente
Academy
Schoolstrijd
> pagina 6-7
Orpheus
> pagina 14
Drie keer per jaar is er
een AMOR-avond met
optredens van eerstejaars
tot zesdejaars,
van beginnelingen en
oud-scholieren. ‘Iedereen
kan komen
luisteren.’
> pagina 5
Duitslandreis
> pagina 10-11
Klassieke Agenda
> pagina 2
Klankbordavond
Op de klankbordavond
lieten ouders
wat ze vinden van het
alcoholbeleid en van
de communicatie met
school: het eerste is
goed, het tweede kan
beter.
> pagina 8
Nieuwsvaria
Science in de eerste
klas
Macropedius
World Debating Competition
Dag van Respect
Toneel: Atalanta
Betrokken burgers
> pagina 6-7
Arthur en de Graal
> pagina 18
Van de rector
> pagina 4
Jongeren en alcohol
De ouderraad organiseert
op 6 november
een lezing over alcohol
en werft leden voor de
Club van 100.
> pagina 12
Onwetende ouders
Veel ouders weten niet
hoe schadelijk alcohol
is, zeggen deskundigen.
Wisten ze dat wel, dan
zouden ze veel strenger
zijn. ‘Het drinkgedrag
van jongeren loopt de
spuigaten uit. We winden
ons op over softdrugs,
maar alcohol is een veel
groter probleem.’
> pagina 10-11
Gezonde school
Roken, alcohol, drugs,
voeding, internet, seks.
De verleidingen zijn talrijk.
Op het symposium
over ‘de gezonde school’
bespraken deelnemers
initiatieven binnen het
voortgezet onderwijs
om jonge mensen meer
bewust te maken van
gezond en ongezond
gedrag. Een verslag.
> pagina 12-13
Mellona: lange vingers
> pagina 19
Vox Hieronymi
Jeannette
Behalve voor heerlijke
broodjes en - af en toe
- een kroket zorgt Jeannette
van der Gein vanuit
haar keukentje in
de kantine ook voor de
nodige geestelijke bijstand.
> pagina 14-15
Gedoe over schoolboeken
Dit jaar verliep de levering
van schoolboeken
wel heel moeizaam.
Wat was er nou precies
aan de hand? En: zijn er
alternatieven om (goedkoper)
boeken te bestellen?
> pagina 18
Sectie NL
‘Wie niet leest, wordt
niet gelukkig’, vinden ze
bij de sectie Nederlands.
Daarom naast een portret
van de sectie vier tips
van boeken die gelukkig
maken.
> pagina 16-17
Schoolagenda
> pagina 20
jaargang 37
nummer 143
November 2008
Bulletin voor de ouders van leerlingen aan het Stedelijk Gymnasium te Utrecht www.usgvox.nl
Waar gingen de 6e
klassers heen?
> pagina 16-17
Nieuwsvaria
> pagina 6-7
VOX Boekaanbieding!
> pagina 19
Schoolagenda
> pagina 20
Poseidon
> pagina 8-9
Nieuwsvaria
Gratis schoolboeken
Spijbelbeleid
Geding om loting
Dijsselbloem
Presentaties C&V
> pagina 6-7
‘Te hoge cijfers’
> pagina 16-17
Klassieke Agenda
> pagina 2
Nieuwsvaria
Boek van Leo Prick
Indiaas eten
BegaafdheidsProfielschool
Moppen uit de Oudheid
Toneelvoorstelling
Atalanta
Proeffase Nieuwe
Natuurkunde
> pagina 6-7
Club van 100
Met geld van de Club
van 100 kunnen extra
aanschaffen voor
school gedaan worden.
Een oproep aan
alle ouders: de Club
van 100 zoekt uitbreiding.
> pagina 8-9
Mellona zal hem
missen
> pagina 18
Jongeren en alcohol
Er verschijnen veel
berichten over drinkende
jongeren en de
gevaren die alcoholgebruik
met zich
meebrengt. Wat kun
je als ouders doen?
> pagina 9-11
redactie@usgvox.nl
Vakantie|
De redactie
van de
19
Vox Hieronymi
Trier, toetsweken en
lesuitval
Aan de vooravond van
de zomervakantie licht
rector Hanneke Taat
alvast een tipje van de
sluier op over de veranderingen
die volgend
schooljaar worden
doorgevoerd.
wenst u
een prettige
vakantie!
> pagina 10-11
IQ 130+
Leerlingen met een IQ
van 130 of meer vragen
een speciale aanpak.
Zogenaamde Begaafdheidsprofielscholen
zijn daarop toegerust.
Ook het USG wil zo’n
school worden.
> pagina 12-13
Prettige vakantie
> pagina 19
Vox Hieronymi
Fokke & Sukke
Bastiaan Geleijnse en
John Reid, makers van
Fokke & Sukke en oud-
USG’ers over hun tijd
op school. ‘Wij spijbelden
nooit!’
> pagina 12-13
Jos Tielens
Jos Tielens, docent
Frans: Eigenlijk zijn er
te weinig uren om het
hele lesprogramma
voor Frans te behandelen.
Dus als je voor
Frans kiest, weet je dat
je hard moet werken .
> pagina 16-17
Leerlingenraad
De Leerlingenraad doet
veel meer dan wat kletsen
over wel en wee van
het USG, schrijft voorzitter
Willemijn Brouwer.
Zo praat de Leerlingenraad
bijvoorbeeld ook
mee over de eisen voor
functieverhogingen van
docenten.
> pagina 14-15
Schoolagenda
> pagina 20
jaargang 38
nummer 15
Februari 2009
Bulletin voor de ouders van leerlingen aan het Stedelijk Gymnasium te Utrecht www.usgvox.nl
De populairste
studie
> pagina 5
Van de rector
> pagina 4
Na het examen naar
Borneo
> pagina 14-15
Nieuwsvaria
> pagina 6-7
Goden ABC: Herakles
> pagina 18-19
Alcohol
> pagina 9-11
Luxe en decadentie
De vijfde klassers gingen
naar de tentoonstelling
over Luxe en decadentie:
‘Wat is geluk? Vet rijk
worden…’
> pagina 22
Schoolagenda
> pagina 24
onder de lezers verspreid kan worden. Hoog tijd dus om dit
bedrijf eens nader te introduceren. In deze Vox een korte introductie;
in een redactioneel artikel in de volgende Vox zal
Strukton uitgebreider aan de orde komen.
Strukton Engineering is het ingenieursbureau dat binnen het
civiele bouwbedrijf Strukton ontwerp- en advieswerkzaamheden
uitvoert ten behoeve van projecten in de infrastructuur
(bruggen, tunnels, viaducten) en in de utiliteitsbouw
(kantoren, scholen, parkeergarages). Strukton Engineering
is betrokken bij een groot aantal interessante en spraakmakende
projecten in binnen- en buitenland: de kruising van
de Noord-Zuid-lijn met het Centraal Station in Amsterdam,
de aanleg van de N57 in Walcheren met een aquaduct, het
afzinken van een tunnel in Zuid-Korea (foto).
Omdat Strukton zich als maatschappelijk verantwoord ondernemer
wil profileren, ondersteunt Strukton Engineering
onder andere maatschappelijke activiteiten van werknemers,
zoals het maken van de Vox. Daarnaast is Strukton Engineering
op dit moment in gesprek met het USG voor het organiseren
van een excursie voor leerlingen naar een interessant
bouwproject (bijvoorbeeld de Noord-Zuidlijn in Amsterdam).
Ook hierover hopen wij in een volgende Vox verslag te
kunnen doen. Voor wie niet wil wachten tot de volgende Vox,
ga naar www.struktonciviel.com.

vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
Nieuwsvaria|
7
‘Bewegen’ is Lustrumthema
In december 2009 viert het USG haar 535-jarig bestaan. Dit
107e lustrum krijgt als thema ‘beweging’. De voorbereiding
hiervoor zijn al aan de gang. Om dat allemaal in goede banen
te leiden is er een lustrumcommissie geformeerd. Binnen
die commissie is er een stuurgroep gevormd die bestaat
uit de volgende leden: Hanneke Taat (rector), Angelike van
Erp (USG), Bart Bistervels (Gregoriusfonds), Lubbert de Boer
(Hieronymusfonds), Mara Soekarjo (leerlingen), Adelbert
van den Ingh (docenten), Leo van Hofwegen (USG). Daarnaast
zijn er verschillende werkgroepen gevormd die zich
gaan bezighouden met de invulling van de verschillende onderdelen.
Het voorlopige programma ziet er zo uit:
dinsdag 8 december: kick-off gala party voor leerlingen
en medewerkers
woensdag 9 december: officiële opening in de Pieterskerk
donderdag 10 december: workshop/activiteitendag
vrijdag 11 december:
zaterdag 12 december:
sportdag
reünie oudleerlingen en slotmanifestatie
Tom van der Zanden (klas 5) werkt aan een website voor het
lustrum. Op de USG-website zal een link geplaatst worden.
Als er ouders zijn die het leuk vinden om te helpen bij de
voorbereiding of zitting te nemen in een van de werkgroepen,
dan horen we het graag via een mailtje aan Angelike van
Erp (a.van.erp@usgym.nl).
Wat is de toekomst van Grieks en Latijn?
In januari heeft staatssecretaris Marja van Bijsterveld de Verkenningscommissie
Klassieke Talen geïnstalleerd. Volgens de
staatssecretaris is het praktische nut van klassieke talen verminderd.
Tegelijk is er meer belangstelling voor de klassieken
dan ooit. Ook de categorale gymnasia groeien. Maar dat
is dan weer niet vooral vanwege de klassieken, die nu juist
de kern uitmaken van wat een gymnasium is of zou moeten
zijn. De commissie heeft de opdracht zich te buigen over
de toekomst van de vakken Grieks en Latijn. De commissie
moet een antwoord geven op de vragen: Wat is de rol van de
klassieken in onze tijd voor jongeren van nu? Welke doelen
dient het onderwijs in de klassieke talen en cultuur nú? Wat
is het verband met algemene ontwikkelingen in onderwijs,
cultuur en samenleving? Welke consequenties hebben de
antwoorden op de bovenstaande vragen voor het onderwijs
in de klassieken? De sectie klassieke talen van het USG is betrokken
geweest bij verschillende veldraadplegingen die aan
de installering van deze commissie vooraf zijn gegaan. Ook
via de Vereniging Classici Nederland houdt de sectie zich bezig
met het werk van deze commissie.
Vox-website
De website van Vox Hieronymi is weer uitgebreid met een
aantal nieuwe onderdelen. Ook zijn overigens op deze site
de oude nummers van de Vox nog steeds te lezen. Op VoxTube,
het nieuwste onderdeel van de Vox-website, is deze keer
een kort filmpje te zien van Thomas van Luyn, oud-leerling
en cabaretier. Het interview met Thomas van Luyn is te lezen
op pagina 12 en 13 van deze Vox.

8 |CLIC-conferentie in Boekarest
vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
Samen praten over Europa
Bij het project Cooperative Learning in an International environment
about European Citizenship discussiëren scholieren uit Litouwen,
Duitsland, Oostenrijk, Roemenië en Nederland over Europees
burgerschap. Acht USG-leerlingen reisden af naar Boekarest. Een
verslag.
Op woensdag 5 november, de dag dat Obama werd gekozen
tot president, stapten wij in de trein op weg naar Boekarest.
Voor het CLIC-project vertegenwoordigden wij het USG. Voor
de conferentie hadden we al lessen samengesteld over tolerantie,
integratie en onderwijs, om uiteindelijk samen na te
denken over Europa. In Boekarest ontmoetten we onze partners
en hebben we de lessen verder afgemaakt en uiteindelijk
samen gegeven op een Roemeense school.
In Boekarest waren we opeens in een compleet andere wereld
verzeild geraakt. Heel anders dan een stad als Amsterdam.
Doordat de busreis vanaf het vliegveld lang duurde kregen
we gelijk veel te zien. De volgende dag moesten we aan het
werk om de lessen voor te bereiden. Dit deden we op een
Roemeense school. We werden zeer warm ontvangen. Je kon
goed merken dat ons bezoek het eerste was door buitenlanders
aan die school. Dit was wel even iets anders dan de goed
onderhouden Nederlandse scholen. Een aantal van ons heeft
nog een reguliere les gevolgd. Tot onze verbazing was scheikunde
en wiskunde in het Roemeens nog redelijk te volgen,
maar het bleek wel dat de manier van lesgeven heel anders
is. Iedereen zit braaf in zijn schooluniform naar de leraar te
luisteren die alles uitlegt. Vaak moeten leerlingen sommen op
het bord doen.
Nederlandse manier van denken
Het voorbereiden van de lessen was best een uitdaging. Dan
kom je erachter dat onze Nederlandse manier van denken
en werken soms heel anders is dan die van de partners. Ook
Engels spreken is niet voor iedereen even makkelijk. Vrijdag
konden we eindelijk de lessen gaan geven. Deze waren verdeeld
over drie rondes. Tussendoor konden we bij elkaar gaan
kijken. Sommige lessen waren zeer goed geslaagd, al bleef het
Engels voor de meeste leerlingen lastig en kwam de boodschap
niet zo duidelijk over. Maar uiteindelijk is het gelukt
om een les iets heel anders te doen dan normaal, de cultuurverschillen
te overwinnen en samen te praten over Europa of
andere onderwerpen die ons allemaal bezighouden en aanspreken.
Rondleiding van monniken
Na het officiële gedeelte van het programma gingen we op
sightseeingtour. Eerst naar het Village museum en daarna
naar een belangrijke orthodoxe kerk net buiten Boekarest. We
kregen een rondleiding van monniken en reden daarna naar
een nonnenklooster voor de lunch. Weer werden we warm
ontvangen met lekker eten. Op de terugweg werden we afgezet
bij het winkelcentrum om nog cadeautjes te kopen voor
thuis. ’s Avonds zijn de meeste deelnemers nog naar een echte
Roemeense club geweest.
De volgende ochtend moesten we alweer vroeg opstaan om
terug te vliegen naar Nederland. Het was niet een lange, maar
wel een zeer leerzame reis waarin we niet alleen ontzettend
veel nieuws hebben gezien en geleerd, maar het ook heel leuk
hebben gehad. Beter kan het niet.
[Erik den Boer, Quirine van Eeden en Anne van Bruggen]
Andere deelnemers: Bram Hallo, Anna Bonenkamp, Rita Tukker,
Tycho Rasch, Judith Verwijen

10 |BegaafdheidsProfielSchool
vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
USG is gecertificeerd
Op het moment van schrijven, is het nog toekomstmuziek, maar als
u dit leest, is het gebeurd: de certificering van het USG als BegaafdheidsProfielSchool.
Op 15 april 2009 krijgt het USG naast een
aantal andere scholen voor voortgezet onderwijs in bijzijn van de
directeur-generaal van het ministerie van Onderwijs, het predicaat
BegaafdheidsProfielSchool.
Wat is een BegaafdheidsProfielSchool? De Vox heeft hierover
al eerder bericht, maar in het kort nog even een toelichting.
In opdracht van het ministerie van OCW is in het schooljaar
2004/2005 bij het Christelijk Pedagogisch Studiecentrum in
Amersfoort het project BegaafdheidsProfielScholen gestart.
Sindsdien is er in Nederland hard aan gewerkt om in enkele
jaren te komen tot een landelijk dekkend netwerk van 24 BegaafdheidsProfielScholen
voor voortgezet onderwijs. Deze
scholen hebben of ontwikkelen expertise om problemen bij
(hoog)begaafde leerlingen aan te pakken.
Deze scholen kenmerken zich door kwalitatief hoogwaardig
onderwijs en begeleiding aan hoogbegaafde leerlingen, waarbij
de continuïteit van de voorziening gegarandeerd wordt.
Dit is herkenbaar in:
– een zorgvuldige intake en plaatsing van de leerling, mede
gebaseerd op brede diagnostische kennis
– een ruim inhoudelijk aanbod binnen een flexibel programma
voor dit type leerling
– zorgvuldige begeleiding van deze groep leerlingen
– bereidheid de aanwezige expertise te delen met ouders en
met andere scholen in de regio.
Dit zijn een paar punten uit de lijst met kwaliteitscriteria. De
volledige lijst is veel langer.
De bovengenoemde kenmerken zijn op het USG ook terug
te vinden. Wat het USG nog meer te bieden heeft voor de
(hoog)begaafde leerling is overigens ook terug te vinden op
de site van de school (onder de knop ‘het usg’).
Positief rapport
Sinds 2008 zijn veertien middelbare scholen verspreid over
heel Nederland als BP-School erkend. Het afgelopen jaar was
onze school aan de beurt om te laten zien wat ze te bieden
heeft, na een oriëntatie- en ontwikkelperiode van drie jaar.
Op 25 november heeft de visitatiecommissie onze school een
hele dag bezocht en gesproken met mensen van bijna alle geledingen
binnen de school. Op basis van dit bezoek èn op
basis van het tevoren door de school ingevulde ‘zelfbeoordelingsinstrument
begaafdheidsprofielschool’ heeft de commissie
op 2 februari 2009 haar visitatierapport aangaande het
USG vastgesteld.
Joost de Maaré, coördinator van dit project binnen het USG,
vertelt dat de commissie erg positief was in haar oordeel over
onze school. De Vox mag uit het rapport citeren: ‘De visitatiecommissie
kijkt geïnspireerd terug op de dag en is met name te
spreken over het enthousiasme van docenten en leerlingen.’
Verderop wordt nogmaals met waardering gesproken over
een grote betrokkenheid van de docenten. Dit mag natuurlijk
worden beschouwd als een groot compliment voor het docentencorps.
Joost de Maaré benadrukt dit ook: zonder goede en
betrokken docenten geen goede school.
Hoe nu verder?
De school wordt gecertificeerd en krijgt het officiële predicaat
overhandigd op 15 april, in het recent verbouwde gebouw
van het Stedelijk Gymnasium Schiedam. Later dit jaar zal in
de hal van onze school een plaquette worden opgehangen.
Deze zal door de wethouder van onderwijs van de gemeente
Utrecht worden onthuld op 26 mei 2009. En dan?
Het is nog niet helemaal zeker in welke vorm er een vervolgfinanciering
komt na 15 april, om alle zorg en extra’s
‘Extra geld is zeker nodig, anders
zullen bepaalde soorten begeleiding
en activiteiten wegvallen’
in stand te houden in de scholen. De Maaré: “Extra geld is
zeker nodig, anders zullen bepaalde soorten begeleiding en
activiteiten wegvallen”. Dit staat overigens ook vermeld in
het visitatierapport.
De school is van plan verder te gaan met ontwikkelen van
‘vangnetten’ voor onderpresteerders, maar ook bijvoorbeeld
voor leerlingen die zich vervelen in de klas en die toch niet,
om wat voor reden ook, deelnemen aan de extracurricale activiteiten
(zoals debating, toneel, muziek- of wiskundeconcoursen).
Workshops en ‘denklessen’
De BP-Scholen kijken onderling ook goed naar elkaar met
betrekking tot al ontwikkelde programma’s. Zo noemt Joost
de Maaré het Theresialyceum te Tilburg. Daar is het zoge-

vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
BegaafdheidsProfielSchool|
11
naamde TOM-project: met een begeleider/coördinator wordt
een Traject Op Maat voor een leerling uitgestippeld. Bepaalde
lesuren mogen worden overgeslagen om bijvoorbeeld een
Docenten zullen worden opgeleid
om onderpresteerders te herkennen
en te begeleiden
workshop te volgen, of voor het bijwonen van ‘denklessen’
(filosofie) of een symposium. Dit is niet altijd aan een leerjaar
gebonden. Joost de Maaré zegt zich hier graag eens verder
in te verdiepen.
Wat in de toekomst in elk geval bij de certificering hoort, is
het samen bewaken van het behoud van kwaliteit met behulp
van onderlinge visitaties. Er zal worden gestreefd naar een zekere
eenvormigheid binnen de BP-Scholen; docenten zullen
worden opgeleid om onderpresteerders te herkennen en te
begeleiden. Daarnaast vindt de vereniging het wenselijk dat
in iedere school minstens één docent een ECHA-opleiding
heeft (een opleiding van the European Council for High Ability.
Iemand wordt dan ‘Specialist in Gifted Education’. In Nederland
is deze post-HBO-opleiding te volgen aan de sociale
faculteit van de Universiteit Nijmegen. De certificering is dus
een feestelijk moment en een pluim voor de school, maar
zeker geen aanleiding om achterover te gaan leunen.
[MH]

12 |Beroemde USG’ers:
vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
‘Ik geloof in de elite’
De carrière van Thomas van Luyn begon bij toneelvereniging Lampomene.
Kort geleden presenteerde hij samen met Mike Boddé de
cd en dvd Stukken, uit hun tv-programma ‘de Mega Mike & Mega
Thomas Show’. Na afloop blikte Thomas van Luyn (eindexamen
1986) terug op zijn schooltijd.
Sommige docenten met een lange staat van dienst op het
USG herinneren zich nog goed de klas van Thomas van Luyn,
waarin onder andere ook Fokke & Sukke-makers Bastiaan Geleijnse
en John Reid zaten. Een bijzonder gezelschap, volgens
de docenten. “Echt waar?”, roept Thomas van Luyn uit. “Fantastisch
om te horen! In mijn herinnering was mijn schooltijd
een zeer emotionele, chaotische bedoening met allemaal
larger-than-life characters in de klas. Hoe een leraar dat ervaart,
weet ik niet, maar ik vond dat we een heel interessante sociale
dynamiek hadden in de klas.”
Afgaande op de verhalen van docenten was het op de middelbare
school al duidelijk dat Thomas van Luyn richting cabaret
zou gaan. Voor hemzelf lag dat anders. “Op de lagere school,
op de Kromme Nieuwegracht, was ik een grote meneer. Ik had
daar de grootste bek. Maar op de middelbare school duurde
het lang voordat ik mijn draai kon vinden. Ik hockeyde niet,
droeg geen Lacoste, ik was geen echte bal. Er ontstond een
cultuur waar ik buitengesloten leek en ik was zo koppig dat
ik lang aansluiting weigerde. Maar in onze klas probeerden in
de loop van de jaren al die partijen toch bij elkaar te horen.
De tweede helft van mijn middelbare schooltijd lag ik een
stuk beter in de groep dan de eerste helft.”
Had je op school al toneelambities?
“Ik heb één keer - heel overdreven - gezegd dat Lampomene
mij mijn leven heeft gegeven, mijn identiteit. Zo’n toneelclub
was voor mij iets waar ik goed in was, waar ik bij hoorde, en
je kreeg er ook nog respect en bewondering voor. Dat was een
life saver. Bovendien: toneel gaat over jezelf presenteren, en
daar was ik heel knullig in.”
In een eerder interview sprak je over ‘nerds en kakkers’,
waarbij je jezelf tot de eerste groep rekende.
‘Nerds is niet helemaal het goede woord. Ik zat wel bij de
alternatievelingen. Dat had te maken met a-sportiviteit en
slechte kleding.”
In datzelfde interview noemde je Utrecht ‘doods’.
“Waar je vandaan komt, moet je weg: je jeugd, je school,
thuis. Je kent elk hoekje en gaatje en dat krijgt op een bepaald
moment iets van zwaar geel avondlicht, van het verleden. Ik
ben heel gelukkig dat ik naar Amsterdam ben gegaan.”
In een snelle terugblik: kijk je positief terug op school?
“Jawel. Ik heb toen in een sociaal risicovolle situatie - mensen
kunnen op de middelbare school heel eenzaam en gefrustreerd
worden - een soort sociale sprong gemaakt. John [Reid]
is daar belangrijk in geweest.”
Een sociale sprong?
“Ik heb daar nog eens een discussie met Mirjam Sternau over
gehad - dat herinnert zij zich vast niet. De puberteit gaat alleen
maar over erbij horen. Dat is waar alles om draait. Je
kunt je ertegen verzetten en dat levert veel op aan artistieke
dingen. Ik ben altijd observator gebleven: buiten de groep
staan en leuke dingen over de groep zeggen. Daar heb ik mijn
werk van gemaakt. Maar ik heb ook de sprong gemaakt naar
het gezellig en leuk hebben met mijn klas, sociaal kunnen
functioneren. Daar ben ik blij om. Uiteindelijk heb ik een
aantal heel dierbare momenten onthouden, met de grote
mate van melancholie die daarbij hoort. Dat zijn dierbare
herinneringen.”
Daar hoort de privéles Latijn van de rector ook bij?
“Dat herinner ik me nog goed. Het was een hobbyproject van
de toenmalige rector. Je moet zo’n baan ook maar leuk maken.
De rector hield echt van klassieke talen, hij bracht ons
bij hoe boeiend en rijk Grieks en Latijn zijn. Kom daar nog
maar eens om.”
Heb je nu nog iets aan die klassieke achtergrond?
“In dagelijkse praktijk niet. Het heeft me wel een liefde meegegeven
voor de grote traditie van het humanisme. Ik ben latinist
in de zin dat ik geloof in cultuur: je kunt zien hoe ver
je in beschaving kunt komen zonder geloof. Daarnaast is het
handig als je de mechaniek van de taal snapt - daar was ik
altijd al goed in. Ik voerde geen reet uit en blufte me door
Latijn heen omdat ik snapte hoe de taal werkte. Ik was lui op
het gymnasium, het was makkelijk. Ik ben erdoorheen gevallen
als een mes door de boter, terwijl ik niet echt iets heb
geleerd.”

vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
Thomas
van Luyn| 13
Zou je jouw zoon naar het gymnasium sturen?
“Hij is pas drie jaar… Laat ik niet nu al zeggen: jongen, jij
moet later naar het gymnasium. Je moet open genoeg zijn om
de talenten van je kind te volgen. Ik was een beetje het bright
light van het gezin. Mijn ouders gingen ervan uit dat ik naar
gym zou gaan. Ik herinner dat ik, toen ik twaalf was, een keer
bevangen was door angst en zei: als ik het gymnasium nou
niet haal, houden jullie dan nog steeds van mij?”
Hoe ben je gevormd door deze school? Als je niet op het
USG had gezeten, was je dan een ander iemand?
“Dat is een onmogelijke vraag. Ik denk wel dat het elitaire
milieu van het gymnasium me een zekere handicap heeft gegeven.
We kwamen binnen bij geschiedenis en de docent zei:
‘Zo, dus jullie zijn het puikje van de samenleving.’ Die cultuur
leefde er toen. Maar als je eenmaal gaat werken, zie je snel in
dat het elitaire gymnasium een miniscuul wereldje is en dat
intelligentie en talent niets te maken heeft met je opleiding.”
“Ik voel me comfortabel met mensen met een warme ‘r’ en
die weten wat ‘quod licet jovi non licet bovi’ betekent. Want
dat is mijn achtergrond. En ik geloof nog steeds op een bepaalde
manier in de elite. Ik vind dat je mensen die meer weten
en meer opleiding hebben ook meer macht moet geven.
Dat is een controversieel standpunt, maar ik stem het liefst
op iemand die iets weet. Ik heb bewondering voor mensen
die echt hebben doorgeleerd. Ik kan overal over bluffen, maar
hoe het echt zit… Ik kan een beetje van alles. Daarom is cabaret
de goede plek voor mij. Ik ben niet de beste zanger, niet
de beste acteur, niet de beste komiek, niet de beste pianist. Ik
kan het allemaal een beetje. En dat is wat ik doe.”
[JE]
Op VoxTube (http://www.usgvox.nl/thomasvanluyn/) is het
interview te zien van de Vox met cabaretier Thomas van
Luyn: ‘Ik heb inderdaad in dat eliteklasje van onze toenmalige
rector gezeten, waar we met vijf mensen vieze teksten
vertaalden. Daar heb ik heel goede herinneringen aan.’

14 |107e lustrum in 2009
vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
Grootse en luisterrijke lustra
In de aanloop naar het 107e lustrum in december belicht oud-docent
Jan Visser in elke Vox verschillende aspecten van de rijke schoolgeschiedenis.
In deze aflevering: drie markante lustrumvieringen.
De Hieronymysschool is een van de oudste instituten van
het land en dateert van 4 december 1474, de dies natalis. Het
Utrechts Stedelijk Gymnasium is de ononderbroken voortzetting
daarvan. De oudste lustrumviering, waarvan zich in
het schoolarchief stukken bevinden, is die van 1874. Mijn
indruk is dat in dat jaar voor het eerst een echt grootse viering
plaatsvond. Het ging dan ook om het 400-jarig bestaan
van de school, die kort daarna - in 1877 - haar huidige naam
zou krijgen. Onder leiding van de energieke en inspirerende
rector dr. A.H.G.P. van den Es had men een uitgebreid programma
bedacht. In de Pieterskerk vond de plechtige herdenking
plaats. De Pieterskerk was al eeuwen (en is nog steeds)
het ceremoniële thuis van ons gymnasium. Er was een reünie
van oud-leerlingen. Verder werd er door de leerlingen een
serenade opgevoerd. Het ‘register van deelnemers aan en de
partituur van de door jhr.mr.C.J.M. van Riemsdijk gecomponeerde
feestzang’ zijn bewaard gebleven, net als de wegwijzer
van de route door de oude binnenstad. Ook bezitten we
de ‘Lijst van portretten van vroegere leraren en leerlingen der
Hieronymusschool’, die bij de lustrumviering tentoongesteld
werden. Onder de voorwerpen van het schoolarchief bevinden
zich nog altijd enkele oude rectors- en leraarsportretten.
Ieder van de aanwezige oud-leerlingen kreeg in 1874 een
herinneringsmedaille. Interessant is voorts de lijst van oudleerlingen,
die tussen 1800 en 1830 waren ingeschreven in
het album discipulorum en in 1874 nog in leven waren.
Enthousiasme en feestvreugde
Om het beeld van het lustrum van 1874 enigszins volledig
te krijgen moet u zich de stijl van die tijd proberen voor te
1541-1550
1474 1578
stellen. Die was veel vormelijker en stijver dan tegenwoordig,
maar denk er ook het enthousiasme en de feestvreugde bij,
die van alle tijden zijn. De ‘Utrechtsche Latijnsche School’,
zoals de naam tot 1877 ook wel luidde, was toen gehuisvest
in het gewezen Huis van Ee, een voormalige kazerne (nu
Minrebroederstraat 5). De ongeveer zestig leerlingen waren
hier in vijf lokalen ondergebracht. Het is het oudste nog bestaande
gebouw van de vijf gebouwen waarin de school in de
loop van 535 jaar gehuisvest is geweest. De eerste twee zijn
afgebroken.
Vanaf 1874 is er in tegenstelling tot wat men zou verwachten
geen onafgebroken reeks lustrumvieringen geweest. Het eerstvolgende
gedocumenteerde lustrum is pas dat van 1899. Het
programma van de Miles Gloriosus, een komedie van de Romeinse
dichter T. Maccius Plautus, door leerlingen gespeeld
in januari 1900, bestaat nog. In 1874 maakte toneel geen deel
uit van het lustrumfeest. Wat wel opvalt: vrij spoedig daarna
- in 1878 - werden de eerste leerlingenverenigingen gesticht:
Mentor - een cultureel-literaire vereniging - en Isthmia, dat
zich wijdde aan gymnastiek en schermen. Mentor heeft vrijwel
een eeuw bestaan, tot in de late jaren zeventig. Isthmia is
de oudste nog bestaande vereniging van de school.
Cantus op muziek gezet
Het eerstvolgende grote lustrum staat geboekstaafd in 1924.
Geen eeuwfeest dus, maar sinds 1874 was wel alweer een halve
eeuw voorbij gegaan. Ook in 1924 was er de ceremoniële bijeenkomst
in de Pieterskerk, waar naast rector Dr. A.H. Kan en
anderen ook de minister van onderwijs sprak. Dr. J.Th. de Visser
had aan ons gymnasium in 1874 eindexamen gedaan en was
na de onderwijspacificatie van 1918 tot 1925 de eerste minister
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen. Daarvoor was
onderwijs bij Binnenlandse Zaken ondergebracht. Verder hield
men een feestelijke optocht door de stad, was er een grote reünie,
een feestmaaltijd, een tentoonstelling en een feestavond.
1629 1732
1400 1450 1500 1550 1600 1650 1700 1750
Rectoraat Macropedius Hieronymusschool telt 419 leerlingen
Latijnsc
Stichting Hieronymusschool Hieronymusschool wordt stadsschool
Eerste prijsuitreiking Pieterskerk

vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
107e
lustrum in 2009| 15
Bij dit lustrum werd ook de cantus geschreven en op muziek
gezet. Generaties van gymnasiasten hebben deze bij passende
gelegenheden gezongen. Soms werd er ook kritiek op
geleverd, vooral na de jaren zestig. De cantus zou te moeilijk
zijn en ouderwets. Mij valt op bij dergelijke kritiek op deze
en andere vormen van traditie dat de critici vaak geen begrip
hebben voor het speelse element. Denk toch niet dat men
vroeger tradities en mores altijd volledig serieus nam. Wel
vond men deze prettig en waardevol. Zij hebben te maken
met historisch besef en verbinden de generaties.
Het lustrumtoneel van 1924 was groots aangepakt. De leerlingen
voerden de Bacchanten op, een tragedie van de Griekse
dichter Euripides. Niemand minder dan Willem Pijper had
de muziek bij de koorliederen in dit stuk geschreven. Leerlingen,
docenten en het overige personeel kregen een prachtige
herinneringsmedaille. Een sterk vergrote bronzen weergave
ervan - op één kant een bacchante - hangt op een houten
bord in de benedenhal naast de rectorskamer. Dit herinneringsbord
heeft dus eerst nog acht jaar in ons schoolgebouw
aan het Janskerkhof gehangen. Tenslotte moet ik nog het
feestnummer van de Omnibus, voorganger van de Apoforèta,
noemen.
Het lustrum van 1939 in het begin van de Tweede Wereldoorlog,
die ons land nog bijna vijf maanden ongemoeid zou
laten, is vrij actief gevierd, net als dat van 1949, het eerste na
de bevrijding. Vanaf dat jaar heeft elk lustrum zijn officiële en
feestelijke viering gekregen.
van oudere elementen redelijk harmonieus de nieuwe tijd
ingegroeid. Er was een historische optocht langs de plaatsen
van onze vijf schoolgebouwen – de hele civitas in middeleeuwse
kostuums –, de plechtige en feestelijke opening
van de lustrumfeesten in de Pieterskerk, de ontvangst van de
hele schoolbevolking op het stadhuis, waarbij ieder de herinneringsmedaille
ontving, een grote tentoonstelling in het
Universiteitsmuseum met openingszitting in het groot-auditorium
van de Universiteit, een kleinere tentoonstelling op
school, een concert door een orkest van (oud)leeringen en
(oud)docenten, het toneel – Euripides’ Ifigeneia in Aulis –, het
buurtfeest voor kinderen, een intern feest, een filmweek en
het galafeest. Alles was zeer geslaagd, een waardige bekroning
van een half millennium Schola Hieronymiana.
[Jan Visser]
Groots en luisterrijk
Het grootste en luisterrijkste lustrum dat ik heb beleefd was
ongetwijfeld dat van 1974, het 500-jarig bestaan van onze
school. Sinds de late jaren zestig was er veel in ons gymnasium
- en in de hele maatschappij - veranderd. Maar naar
ik mij herinner was er sprake van een gelukkig samengaan
van oude en nieuwe stijl. Misschien waren we met behoud
Het koor van de Bacchanten 1924 (opname tijdens de generale
repetitie, foto HUA)
1880 1932 1974
1877
1887
1996 2009
1800 1850 1900 1950 2000 2005 2010 2015
he School wordt Gymnasium
Verhuizing naar Janskerkhof
Inwijding Homeruslaan
Honderdste lustrum
107e Lustrum
Eerste meisjes toegelaten Opening vernieuwde en uitgebreide gebouw

16 |Uit de media
vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
Academici voor de klas
worden onbetaalbaar
Goed bedoelde overheidsmaatregelen om meer academici voor de
klas te krijgen, hebben een averechts effect. Het leidt op gymnasia
tot tekorten op het personeelsbudget en juist tot minder academici
voor de klas. Rector Hanneke Taat geeft op verzoek van de Vox
haar visie.
Onlangs stond onderstaand bericht in NRC Handelsblad:
Deficit bij gymnasia
De 37 zelfstandige gymnasia vrezen een tekort op het
personeelsbudget van enkele tonnen per school door de
verhoging van de lerarensalarissen die minister Plasterk
(Onderwijs, PvdA) met hen heeft afgesproken. Academisch
geschoolde leraren die in de hoogste klassen
lesgeven, komen vanaf 2014 automatisch in de hoogste
salarisschaal. Op de zelfstandige gymnasia zijn vrijwel
alle leraren academisch geschoold. Zij moeten die
verhoging krijgen, maar Plasterk bekostigt slechts
de helft. Rectoren zeggen dat zij om de kosten
beheersbaar te houden, jonge leraren niet meer
zullen laten lesgeven in de hoogste klassen.
Die zullen daardoor hun heil massaal op
andere scholen zoeken.
Tot een jaar of vijf geleden werd er in het voortgezet onderwijs
les gegeven door 1e graads docenten (meestal academici) en
2e graads docenten (meestal met een HBO-opleiding), met
een bijbehorende salarisschaal van 12 respectievelijk 10. De
weg naar de hoogste trede in deze schalen duurde erg lang,
ongeveer twintig jaar. Toen bleek dat het beroep van docent
mede door deze situatie minder aantrekkelijk werd, is er een
nieuw systeem ontwikkeld. Er werden drie functies vastgesteld:
LB, LC en LD docenten, waarbij LB overeenkomt met
de oorspronkelijke schaal-10 docent en LD met de oorspronkelijke
schaal-12 docent. Er kwamen dus meer ontwikkelmogelijkheden
voor docenten. Er werd een verplichte functiemix
opgelegd, waarbij het aantal LD-docenten zeer beperkt werd.
Het gevolg hiervan was dat er een enorme teruggang van het
aantal academici voor de klas dreigde. Voor scholen werden
ze onbetaalbaar en het bedrijfsleven lonkte met hogere salarissen,
betere vooruitzichten en secundaire arbeidsvoorwaarden.
Addertje onder het gras
In het actieplan Leerkracht (2008) is dit gevaar erkend. Dat
is op zich een positieve ontwikkeling. De functiemix is herzien,
waarbij er meer ruimte is gekomen voor LD-docenten,
wat ook door de overheid gefinancierd zal worden. Tot zo ver
goede berichten.
Er zit echter een addertje onder het gras, dat vooral voor de
gymnasia slecht uitpakt. Elke docent die 1e graads bevoegd is
en in de bovenbouw lesgeeft, heeft vanaf 2014 recht op een
op een LD-functie (‘entreerecht’). Omdat de gymnasia leerlingen
zo goed
mogelijk willen voorbereiden op een academische studie is
het van belang dat er ook zoveel mogelijk academici voor de
klas staan. Er wordt daarom veel energie gestoken in het vinden
en aannemen van academisch geschoolde docenten. Om
een doorlopende onderwijs- en begeleidingslijn te bewerkstelligen,
geven vrijwel alle docenten (wisselend) in alle jaarlagen
les. Door de genomen maatregelen wordt dit onmogelijk.
De toegekende financiële middelen zijn niet toereikend
om zoveel docenten in schaal LD uit te betalen. Anderzijds
is een verplichte splitsing in het docentencorps tussen 1e en
2e graads docenten in onder- en bovenbouwdocenten niet
bevorderlijk voor de kwaliteit van het onderwijs. Ons ideaal
is om docenten te laten werken met leerlingen uit alle leeftijdgroepen.
Dat wordt onbereikbaar. Bovendien zou dit in
een kleine school als het USG nog meer parttime banen opleveren.
Een op zich goed bedoelde maatregel om meer academici
voor de klas te krijgen krijgt op deze manier een averechts
effect: we moeten 2e graads docenten aannemen en 1e graads
docenten afwijzen. De gymnasia hebben hun hoop gevestigd
op voortschrijdend inzicht bij de onderhandelingspartners,
waardoor onze huidige kwaliteit gewaarborgd kan blijven.
[Hanneke Taat]

vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
NiNa
- NieuweNatuurkunde| 17
Niet makkelijker, wel completer
In 2007 is een pilot begonnen op HAVO en VWO met NiNa
(NieuweNatuurkunde). Ook het USG doet daaraan mee. Geen
nieuw vak, niet alleen maar een nieuw jasje, maar een nieuwe
benadering van de natuurkunde.
Het USG heeft altijd een bovengemiddelde keuze gezien voor
een bètaprofiel. Er zijn veel leerlingen die de medische kant
op willen. Er worden altijd goede tot heel goede resultaten
voor schoolexamens en eindexamens gehaald. Dat geldt ook
voor de leerlingen die een NT-profiel hebben gekozen. Dat
komt omdat we de laatste vijf jaar een behoorlijk stuk extra
natuurkunde hebben gedaan. Dat is het Project Moderne Natuurkunde
(PMN), waarin ook aandacht besteedt wordt aan
natuurkunde uit de 20ste en zo mogelijk de 21ste eeuw (bijvoorbeeld
quantumfysica en moderne deeltjestheorie). Dit
jaar loopt het PMN-project ten einde en wordt voor de laatste
keer PMN-examen gedaan.
Met de introductie van de vernieuwde tweede fase (in 2007,
de zoveelste vernieuwing) verdwijnt het onderscheid tussen
natuurkunde 1 en natuurkunde 2. Er is nog maar één vak
natuurkunde. Het gevolg is dat de natuurkunde in elk geval
moeilijker wordt voor de ‘oude’ natuurkunde-1 leerlingen, en
zeker ook voor leerlingen die wiskunde A hebben gekozen.
Vanuit praktijkvoorbeelden
Bij de nieuwe aanpak, NiNa, worden vanuit praktijkvoorbeelden
- zogenaamde contexten - natuurkundige onderwerpen
geïntroduceerd. Daaruit worden natuurkundige concepten
geformuleerd. Die concepten worden gebruikt om het ‘natuurkundebouwwerk’
te maken. De oude benadering maakt
gebruik van een doorgaande theorievorming vanuit bestaande
kennis. Contexten worden (eventueel) later toegevoegd.
In de indeling van de stof vinden we acht domeinen, variërend
van Vaardigheden (wiskundig, reflecterend, onderzoeken,
presenteren, enz.) tot Quantumwereld en Relativiteit.
Ook hedendaagse natuurkunde (was er eerst niet) valt onder
deze domeinen.
3. Natuurkunde als onderdeel van de cultuur: de functie van natuurwetenschap
en techniek in de hedendaagse maatschappij
en de wisselwerking tussen onderzoek en toepassing.
De uitwerking van deze doelstellingen moet er toe leiden
dat het vak natuurkunde door leerlingen wordt gewaardeerd,
door docenten met plezier wordt gegeven, en dat het jongeren
motiveert om te kiezen voor een exacte studie.
Ondanks aanloopproblemen positief
Tot nu toe laat de praktijk zien dat het niet eenvoudig is om
startmateriaal zo te maken dat er eenvoudig en succesvol mee
kan worden gewerkt. Ook wij - als sectie natuurkunde - ondervinden
de nodige problemen, hoewel we over de natuurkunde
die aan bod komt tevreden zijn. De omvang en presentatie
maken een strenge sturing door de docent nodig. Eventueel
extra hulp aan leerlingen met wiskunde A is soms dringend
gewenst. En met de vernieuwde tweede fase is natuurkunde
voor die leerlingen die eerst natuurkunde-1 zouden kiezen
zeker moeilijker worden. Ondanks de aanloopproblemen kijken
we positief naar de toekomst. Er komen heel zinvolle,
actuele, relevante en leuke onderwerpen aan bod. De voorlopige
conclusie is dat natuurkunde dus niet makkelijker wordt,
het wordt wel een completer vak. Natuurkunde is een leuk
vak, al vraagt het van vrijwel alle leerlingen een stevige inzet,
in de les en thuis.
[Nico Bosman]
Wat streeft NiNa na?
Nieuwe natuurkunde heeft drie duidelijke doelstellingen:
1. Natuurkunde als discipline en voorbereiding op vervolgstudies:
de basisprincipes en begrippen van het natuurwetenschappelijk
denken en de natuurwetenschappelijke methode,
inclusief technisch ontwerpen.
2. Natuurkunde als bijdrage aan persoonlijke ontwikkeling:
de opleidingen en beroepen waartoe de N-profielen toegang
geven.

18 |Internationale zaken
vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
Uitwisselingservaringen en Italiaanse
vooroordelen
Als de USG-leerlingen op uitwisseling gaan, betekent dat automatisch
dat de begeleidende docenten ook uitwisselingservaring opdoen.
Docente Yannick Staes over een Italiaanse docente die niet
weet hoe de terugtraprem op een Nederlandse fiets werkt, vakantiegevoel
in Padua, en het genot van een ontbijtje in een Italiaanse
bar met cappuccino en brioche.
Net als vorig jaar mocht ik een uitwisseling met Padua organiseren.
Dat hoef je mij geen twee keer te vragen. De voorbereidingen
zijn enorm tijdrovend, soms ook stresserend en een
tikkeltje vervelend, maar het loont dubbel en dik de moeite.
En natuurlijk is ook voor mij als docent, net als voor veel
leerlingen, de week in Padua toch wel het hoogtepunt. Zeker
als zich geen vervelende situaties voor doen. Naast een paar
zieke Nederlandse leerlingen in Padua - mijn collega Floortje
de Jonge en ik hebben zelfs een nachtje een zieke leerling bij
ons te logeren gehad - waren er dit jaar geen noemenswaardige
voorvallen. Het ging allemaal zo relaxt dat zelfs wij af
en toe een beetje een vakantiegevoel kregen. Waarschijnlijk
speelden het lekkere lenteweer, het heerlijke eten en gewoon
‘la bella Italia’ hier ook een rol bij.
Nakletsen bij een aperitiefje
Een vraag die leerlingen ons geregeld stelden ’s ochtends was:
“Wat hebben jullie gisteravond gedaan?” Wel, voor de helft
van de avonden hadden de Italiaanse docenten ons ofwel
uitgenodigd bij hen thuis, of we gingen met een hele groep
Italiaanse docenten pizza eten. En dit jaar hadden wij geluk,
want de andere avonden waren we vrij. En dat was, eerlijk
gezegd, toch wel erg fijn, want dan hadden we tijd om ons
vaste stekje op te zoeken om een aperitiefje te nemen en wat
na te kletsen. En zo hebben wij ook twee heerlijke eetadresjes
gevonden in Padua city die zeker de moeite waard zijn als u
eens in Padua bent!*
Italiaans ontbijt
Wat de Italiaanse docenten niet snapten, was dat wij graag
lopend naar school gingen, het was amper een kwartiertje…
De echte reden hiervoor was dat we dan nog even langs onze
favoriete bar ‘Time Caffè’ konden voor een Italiaans ontbijt
(lees: een cappuccino met een brioche). Tja, de Italiaanse docenten
wilden hier in Utrecht het liefst overal met de auto
naartoe gebracht worden en als dat niet lukte, namen ze de
bus. Hilarisch was dan ook de eerste en enige keer dat ik de
twee dames met de fiets naar school vergezelde. Het is normaal
nog geen tien minuten fietsen vanaf de Bed and Breakfast
waar zij verbleven, maar het heeft maar liefst ruim twintig
minuten geduurd voor we op school aankwamen… Een van
de twee fietsen die zij gebruikten had namelijk een terugtraprem…
en bovendien kon die docente alleen maar met haar
rechtervoet opstappen… Jammer dat ik hier geen foto van
heb! Die fiets heb ik ’s avonds maar weer omgeruild voor een
fiets met handrem. Gelukkig ging dat wel wat makkelijker, alleen
veranderde dat weinig aan hun fietstempo.
Cup-a-soupautomaat
Waar wij zo verrukt en jaloers waren over de geweldige koffieautomaat
van het Liceo Curiel (zelfs hier kwam de échte
Italiaanse espresso uit!), waren de Italiaanse docenten hele-

vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
Internationale
zaken| 19
maal weg van onze cup-a-soupautomaat op school. Eén van
de docenten had dit een aantal jaren geleden voor het eerst
geproefd toen zij een uitwisseling deed met een school uit
Breda en ook de andere docente was ervoor bezweken. Zo erg
zelfs dat ze in de AH alle mogelijke smaakjes gekocht hebben
om mee naar huis te nemen.
Dat onze leerlingen soms druk in de weer kunnen zijn met
hun mobiel is oud nieuws, maar dat is nog niets vergeleken
met de Italiaanse docenten. Het was echt ongelooflijk; te pas
en te onpas waren zij met dat ding in de weer. Dan weer even
bellen met manlief om te vragen hoe het gaat, een kwartier later
even zoon spreken en daarna was de dochter aan de beurt.
Om nog maar van het sms’en te zwijgen… Typisch Italiaans!
Net als ‘la mamma’ is dus ook de ‘telefonino’ heilig voor ze!
Red Light District
U had het gezicht moeten zien van de docenten toen ik ze
vertelde dat we in Amsterdam langs het ‘Red Light District’
naar de bus terug zouden gaan. Ze dachten dat ik een grapje
maakte. Maar toen ze merkten dat ik het echt meende, begonnen
ze zich serieus zorgen te maken, want de leerlingen zijn
nog zo jong en nee, daar konden we ze toch niet aan blootstellen.
Maar een bezoek aan Amsterdam zou niet compleet
zijn zonder op de wallen geweest te zijn, toch?
Koffer niet te tillen
De Italianen staan er ook om bekend dat ze altijd veel bagage
bij zich hebben. Ook in dit opzicht waren de docenten echte
Italianen. Hun koffer was amper te tillen toen ze aankwamen.
En op de laatste dag, voor ze vertrokken, moest een van hen
nog een koffer bij kopen, want ze had zoveel gekocht hier in
Nederland, dat het niet meer paste. Zo bont hebben wij het
in Italië niet gemaakt!
Binnenkort gaan wij (Floortje de Jonge en ik) nog eens heerlijk
nagenieten van deze geslaagde uitwisseling tijdens een
avondje foto’s kijken en nakletsen, met uiteraard een lekkere
pasta en een goed glas Italiaanse wijn erbij. Ik kijk nu al uit
naar de uitwisseling volgend jaar!
[Yannick Staes]
* Onze restauranttips in Padua:
Osteria L’Anfora,
Via dei Soncin 13
35122 Padova
(www.osterianfora.it)
Osteria dei Fabbri,
Via dei Fabbri 13
35122 Padova
(www.osteriadeifabbri.it)
Prato della Valle (Padua) in de avond
De dronken Hercules

vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
USG Schoolagenda 2008 - 2009
Zaterdag 25 april - vrijdag 8 mei
Tulpvakantie
Maandag 18 mei - donderdag 4 juni
Centraal Examen
Donderdag 21 mei
Hemelvaart
Vrijdag 22 mei
Studiedag - geen les
Maandag 1 juni
Tweede Pinksterdag
Maandag 1 - vrijdag 5 juni
Uitwisseling leerjaar 4 naar Brno
Woensdag 3 juni - vrijdag 5 juni
Clic-conferentie op USG
Vrijdag 5 juni
Finale Nat. Shell Hockeycompetitie
Vrijdag 12 juni
AMOR-avond
Donderdag 18 juni
Bekendmaking uitslag Centraal Examen
Maandag 22 juni - vrijdag 26 juni
Trierreis jaar 3
Donderdag 2 juli
Sportdag
Vrijdag 3 juli
Schoolfeest
Woensdag 8 juli
Diploma-uitreiking
Vrijdag 10 juli
Rapport ophalen/boeken inleveren
Maandag 13 juli t/m 30 augustus
Zomervakantie
De reproductie van deze uitgave van de Vox Hieronymi is mogelijk gemaakt
dankzij de medewerking van Strukton Engineering.
www.strukton.com