Vox Hieronymi

14 |Goden ABC
vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
De schone Narcissus
Narkissos zeggen de Grieken, Narcissus de Romeinen. Wij kennen
de bloem, de narcis, en we kennen het narcisme als persoonlijkheidsstoornis,
dus het is voor de hand liggend om in deze mooie
mythe de Latijnse benaming te hanteren.
Het verhaal van de schone Narcissus is vooral tot ons gekomen
via Ovidius, door middel van zijn ‘metamorfosen’. Ook
Pausanias heeft over hem geschreven, maar uw redactie houdt
hier Ovidius aan. Overigens is het een beetje een ellendig verhaal
– tenzij u erg van narcissen houdt… Het is een verhaal
over een riviergod en een nimf, Leiriope (Leliegezichtje) genaamd.
Ze leefden niet lang, maar wel gelukkig samen.
Toen Leiriope zwanger was, bezocht ze bij haar in de buurt de
ziener Teiresias, die toen echter nog niet beroemd was. Hij las
orakels in de vlucht van vogels, in darmen van runderen en
in het ruisen van de wind. Niet ongebruikelijk voor zieners
in die tijd.
Hij sprak: ‘Dit kind wordt gelukkig als het zichzelf niet leert
kennen.’ Omdat Teiresias nog weinig aanzien had en deze uitspraak
zeer cryptisch was, werd deze snel vergeten.
Leliegezichtje baarde een wolk van een zoon, met stralende
oogjes en een uiterst charmant krullenbolletje. Als hij glimlachte
was hij om op te vreten, en de mensen konden dan
ook niet van hem afblijven. Iedereen wilde hem knuffelen,
strelen, aanraken, liefkozen. Hij werd als een godheid aanbeden
vanaf zijn eerste levensdag.
En ja, ook in die tijd gold ‘het zijn sterke benen die de weelde
kunnen dragen’. Narcissus raakte zo gewend aan alle liefde en
aanbidding die hem toevielen, dat het bij hem niets losmaakte.
Toen hij opgroeide als beeldschone jongen, adoreerde
iedereen zijn schoonheid. Hij brak de harten van zowel meisjes
als mannen. Als iemand smeekte om zijn liefde, begon hij
te lachen, zonder een spoor van mededogen. Een vreselijke
narcist eigenlijk.
Echo
Onze aloude, promiscue oppergod Zeus lag eens bij een
nimf, toen Hera hem bijna betrapte. Een andere nimf, genaamd
Echo, hield Hera aan en babbelde er zo druk op los,
dat Hera te laat bij haar man aankwam om hem op heterdaad
te kunnen betrappen. Ze werd witheet en vervloekte
Echo: niet langer zou ze kunnen praten op eigen initiatief, ze
mocht alleen nog maar mensen napraten.
Echo werd doodongelukkig: als ze wilde praten moest ze
zwijgen, als ze wilde zwijgen, moest ze praten. Haar vrienden
wilden haar niet meer zien, ze vonden haar een rare snuiter
geworden; wat heb je nou aan een naprater? Echo vluchtte in
de natuur en verstopte zich in de bossen.
Daar kwam op een mistige ochtend Narcissus langs, op jacht
met zijn vrienden. Echo viel als een blok voor zijn goddelijke
verschijning en probeerde tevergeefs zijn aandacht te trekken.
Toen Narcissus later verdwaalde, ging hij al zoekend zijn
vrienden roepen, en dat kon Echo herhalen! Hij ging kijken
waar het geluid vandaan kwam, maar schrok toen hij Echo
zag en hoorde. Hij riep: ‘Laat me met rust’ en zij riep op haar
beurt ‘Laat me met rust’, hoewel heel haar wezen iets anders
uitdrukte. Narcissus verdween en Echo kwijnde van liefdesverdriet
zo weg, dat er alleen nog maar een stem van haar
overbleef.