Konkurs na Wenus
Marzec 2009 - Farmacja i Ja
Marzec 2009 - Farmacja i Ja
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Babka jajowata<br />
(Plantago ovata)<br />
MEDYCYNA<br />
suplementacja diety<br />
Natura<br />
włóknika roślinnego<br />
dr n. farm.<br />
Katarzy<strong>na</strong> Żurowska<br />
Paradoksalnie, właśnie dzięki temu, że układ pokarmowy człowieka<br />
nie radzi sobie z trawieniem włóknika roślinnego, stał się on źródłem<br />
korzyści dla zdrowia. Celowo stanowi uzupełnienie diety.<br />
Cząsteczki błonnika<br />
Komórki <strong>na</strong>sion babki<br />
Włók<strong>na</strong> błonnika<br />
w ścianie komórkowej<br />
Makro- i mikrowłók<strong>na</strong><br />
celulozy<br />
Pokrzywa, konopie, len, baweł<strong>na</strong>,<br />
kokos, a <strong>na</strong>wet odmia<strong>na</strong> niejadalnych<br />
ba<strong>na</strong>nów – zawierają spore<br />
ilości włóknika roślinnego. I choć<br />
wykorzystywany jest on głównie przez<br />
przemysł włókienniczy lub papierniczy,<br />
kiedyś jadano niektóre z roślin, które go<br />
zawierają, m.in. pokrzywę. Teraz <strong>na</strong>ukowcy<br />
po<strong>na</strong>wiają próby wygłuszania genów<br />
odpowiedzialnych za syntezę substancji<br />
(np. gossypolu w bawełnie) eliminujących<br />
te rośliny z jadłospisu.<br />
w przewodzie pokarmowym<br />
niektórych owadów (podstępnych<br />
moli!) oraz ssaków<br />
(przeżuwaczy). Dzięki<br />
temu, że układ<br />
pokarmowy człowieka<br />
nie radzi<br />
sobie z trawieniem<br />
włóknika<br />
roślinnego, stał się<br />
on źródłem korzyści<br />
dla zdrowia.<br />
WŁÓKNIK BABKI<br />
JAJOWATEJ W PROCENTACH<br />
Jednym z surowców roślinnych dostarczających<br />
błonnika są <strong>na</strong>sio<strong>na</strong> babki jajowatej<br />
(łac. Plantago ovata lub Plantago isphagula).<br />
Natura chemicz<strong>na</strong> jej błonnika opiera się<br />
<strong>na</strong> hemicelulozie z dodatkiem arabinozy,<br />
ramnozy oraz kwasu galakturonowego<br />
z niewielką domieszką galaktozy, glukozy<br />
i mannozy. Nasio<strong>na</strong> zawierają według<br />
do sytuacji, gdy błonnik zlepi się w twarde<br />
konglomeraty. Może to spowodować utratę<br />
drożności jelit lub zaparcie.<br />
ZALETY ZDROWOTNE<br />
Warto wspomnieć, iż żel tworzący się<br />
z frakcji rozpuszczalnej błonnika posiada<br />
zdolność absorpcji produktów przemiany<br />
materii w jelicie grubym, przez co<br />
wspomaga <strong>na</strong>turalne procesy usuwania<br />
ich z organizmu. Jednocześnie tworzy on<br />
<strong>na</strong> powierzchni kału wilgotną warstwę,<br />
która ułatwia jego przesuwanie wzdłuż<br />
jelita. Dodatkowo ta frakcja błonnika<br />
ulega częściowej fermentacji i staje się<br />
pożywką dla flory bakteryjnej jelit, której<br />
korzystny wpływ <strong>na</strong> zdrowie z<strong>na</strong>ny jest<br />
od daw<strong>na</strong>. Frakcja nierozpuszczal<strong>na</strong> błonnika<br />
z kolei przyspiesza przesuwanie<br />
treści pokarmowych w jelicie poprzez<br />
zmianę konsystencji i zwiększanie ich<br />
objętości. Również zwiększenie <strong>na</strong>cisku<br />
<strong>na</strong> ściany jelita powoduje ich odruchowy<br />
Błonnik potrzebuje wody. Nie wolno doprowadzić<br />
do sytuacji, by zlepił się w twarde konglomeraty.<br />
Może to spowodować utratę drożności jelit lub zaparcia.<br />
CHEMIA BŁONNIKA<br />
Substancje o charakterze włók<strong>na</strong> roślinnego<br />
umiejscowione są w strukturach<br />
wiązek przewodzących liści lub jako integral<strong>na</strong><br />
część ścian komórkowych <strong>na</strong>sion,<br />
owoców, kory. W odróżnieniu od włókien<br />
pochodzenia zwierzęcego o charakterze<br />
białkowym (wełny, jedwabiu), główny<br />
składnik włókien roślinnych stanowi<br />
celuloza, w mniejszym stopniu hemicelulozy,<br />
ligniny, pektyny oraz woski. Są<br />
one odporne <strong>na</strong> hydrolizę w środowisku<br />
wodnym, wrażliwe <strong>na</strong> działanie niektórych<br />
mikroorganizmów, jak również trawione<br />
różnych źródeł ok. 15-35% błonnika rozpuszczalnego<br />
oraz 65-85% polisacharydów<br />
nierozpuszczalnych w wodzie. Rozpuszczal<strong>na</strong><br />
w wodzie frakcja błonnika zawartego<br />
w <strong>na</strong>sio<strong>na</strong>ch babki jajowatej w przewodzie<br />
pokarmowym zmienia swoją<br />
strukturę. W jelitach chłonie wodę i staje<br />
się żelową masą powlekającą ścianki jelit,<br />
a przez to je osłania.<br />
Korzystny efekt spożywania błonnika<br />
ujawnia się, gdy jednocześnie dostarczy<br />
się do jelit wodę w ilościach wystarczających<br />
do jego pęcznienia. Nie wolno doprowadzić<br />
skurcz. Powstające w wyniku częściowej<br />
hydrolizy i fermentacji błonnika związki,<br />
np. kwas masłowy, mają korzystny wpływ<br />
<strong>na</strong> zjawiska patologiczne – np. zmiany<br />
związane z wrzodziejącym zapaleniem<br />
jelita grubego oraz rakiem jelita grubego.<br />
Według niewyjaśnionego w pełni mechanizmu<br />
błonnik w dawce do 30 g dziennie<br />
sprzyja też obniżeniu poziomu frakcji<br />
LDL cholesterolu, zmniejsza absorpcję<br />
cholesterolu oraz <strong>na</strong>sila obieg kwasu cholowego<br />
i chenodeoksycholowego. Obniża<br />
również poposiłkowe poziomy glukozy<br />
we krwi u pacjentów z cukrzycą.<br />
Rys. Jolanta Mróz<br />
30<br />
Farmacja i ja Marzec 2009
Change language