Strategji_APU_dokumenti_perfundimtar_24_03_2015

Strategjia e Zhvillimit të Arsimit Parauniversitar 2014-2020
Reforma kurrikulare e arsimit të mesëm të lartë, e ndërmarrë në vitin 2010, dhe ajo e arsimit bazë, e
realizuar në vitin 2013, nuk arritën të zhvillojnë një kurrikul bashkëkohore me bazë kompetencat,
ashtu siç po zbatohet ajo aktualisht në vendet e BE-së e më gjerë, pasi ato nuk arritën të zhvillojnë
një kurrikul të re me bazë kompetencat.
Kurrikula e arsimit parashkollor është hartuar për fëmijët e moshës 3-6 vjeç. Zhvillimi i saj nuk
është mbështetur në ndonjë kornizë kurrikulare të hartuar posaçërisht për të ose si pjesë e Kornizës
Kurrikulare të arsimit parauniversitar. Ajo orientohet nga standardet e përmbajtjes dhe standardet e
arritjes dhe nuk ka koherencë dhe vijueshmëri konceptimi dhe zbatimi. Mungojnë tërësisht
instrumentet vlerësuese të cilësisë në APSh. Në këtë aspekt, “janë zhvilluar standarde për të nxënët
e hershëm ndërkohë që po zhvillohet një kuadër i ri për zhvillimin e hershëm të fëmijëve. Procesi i
inspektimit për mjediset e zhvillimit të hershëm të fëmijëve po i nënshtrohet reformës. Për qeverinë
do të ishte e dobishme që të siguronte një proces të harmonizuar inspektimi për të siguruar
përputhshmërinë me standardet e cilësisë” (15) .
Kurrikula e arsimit bazë i referohet teorisë bihejvioriste të njohjes. Ajo është konceptuar dhe
shtjellohet sipas orientimeve të pedagogjisë me objektiva. Kurrikula është e strukturuar në
kurrikulën bërthamë dhe atë me zgjedhje (kurrikula në bazë shkolle) dhe është e organizuar sipas
lëndëve. Ka, por jo në mënyrë të mjaftueshme, elemente të integrimit ndërlëndor (dituria e natyrës,
vendlindja). Ndonëse pretendohet se është hartuar mbi bazën e standardeve të përmbajtjes dhe të
arritjeve, në fakt këto standarde janë zhvilluar dhe u miratuan në vitet 2002-2004 për të gjitha lëndët
e arsimit 8-vjeçar dhe nuk janë përditësuar për sistemin 9-vjeçar. Shkolla harton dhe menaxhon
kurrikulën me zgjedhje, që zë rreth 15% të kurrikulës shkollore, duke u bazuar në interesat dhe
prirjet e nxënësve si dhe në mundësitë e vetë shkollës.
Qasja kurrikulare e arsimit të mesëm është hibride. Ajo u referohet teorive bihejvioriste dhe
konstruktiviste. Kurrikula është e organizuar në kurrikul bërthamë dhe në kurrikul me zgjedhje.
Kurrikula bërthamë është e detyruar dhe e njëjtë për të gjithë nxënësit. Kurrikula me zgjedhje zë
19% të kurrikulës së gjimnazit dhe përbëhet nga: kurrikula me zgjedhje të detyruar (11%) dhe
kurrikula me zgjedhje të lirë (8%). Në kurrikulën me zgjedhje të lirë, përgjatë 3 viteve të gjimnazit,
nxënësit janë të detyruar të zhvillojnë orët e planifikuara për shërbimet komunitare, projekte
kurrikulare, module lëndore/ profesionale si dhe për përforcim. Plani mësimor i kurrikulës bërthamë
është i ngarkuar. Pesha e vlerësimit të lëndëve në kurrikulën bërthamë dhe me zgjedhje dallon
lëndët dhe dënon vetë zgjedhjen. Mundësitë e ndryshme të zbatimit nga shkolla krijojnë pabarazi në
zgjedhje. Mënyra e organizimit dhe e strukturimit të kurrikulës krijon probleme në menaxhimin e
saj nga shkolla. Për elementë të veçantë të kurrikulës, mungon koherenca ndërmjet konceptimit dhe
zbatimit të tyre, si p.sh., ndërrimi i lëndëve me zgjedhje brenda shkollës dhe nga një shkollë në
tjetrën, projektet kurrikulare, modulet profesionale. Plani mësimor aktual rezulton një nga më të
(15) Banka Botërore, (2014). Zhvillimi në fëmijërinë e hershme. Shqipëria.
Faqe 24