TÜRKIYE’DE REKLAM AHLÂKI

GİRİŞ VE YÖNTEM
reklam hakkında bir tutum ölçebileceği düşünülen ifadelerden oluşmaktadır. Bu ifadeler
tek tek ya da ikisi üçü bir arada başka araştırmalarda kullanılmış olabilir. Ancak bu
bütünlükte ilk defa bu araştırmada kullanılmıştır. Araştırmada anket formları ile veri
toplamak amacıyla daha önce alandan veri toplama konusunda tecrübeli bir firmadan
(AREA Araştırma) hizmet satın alınmıştır.
Hem ikinci hem de üçüncü bölümde yer alan ifadeler en çok kullanıldığı düşünülen 7
reklam mecrası için ayrı ayrı ölçülmüştür. Örneğin televizyon izlediğini ifade eden bir
katılımcıya televizyon reklamlarına ait sorular televizyon reklamları için olduğu belirtilerek
yöneltilmiştir. Aynı kişi sosyal medyayı da kullanıyorsa sosyal medya için de sorular
yöneltilmiş, eğer sosyal medyayı kullanmıyorsa sosyal medya soruları bu tür katılımcılara
yöneltilmemiştir. 21 ifadeden oluşan ve reklamların dikkat çekiciliğini sağlamak için kullanılan
unsurların kullanılmasına karşı ahlâki duyarlılığı ölçen bölümde katılımcılara hangi
medya mecralarını takip ettikleri tek tek sorularak ilgili 21 maddenin tamamı kullanılan
medya mecraları için ayrı ayrı sorulmuştur. Benzer şekilde olmak üzere 23 maddelik
reklamlar hakkındaki tutumları ölçmeye yönelik ifadeler de katılımcıların hangi mecraları
takip ettikleri sorularak her mecra için ayrı ayrı değerlendirmeler alınmıştır. Örneklemde
yer alan katılımcıların 981’i televizyon reklamları hakkında, 491’i gazete reklamları
hakkında, 713’ü açık hava reklamları hakkında, 353’ü radyo reklamları hakkında, 225’i
dergi reklamları hakkında, 669’u internet reklamları hakkında ve 568’i de sosyal medya
reklamları hakkında görüş belirtmiştir. Aşağıdaki tabloda hangi mecra için kaç katılımcının
görüş belirttiği ve örneklem hacmi olan 1103 kişi içindeki oranları görülmektedir.
Tablo 1
Reklam Mecralarına Göre Görüş Bildiren Katılımcılar
Ahlâki duyarlılıkla ilgili ifadeler için
n=1103
görüş belirten katılımcı
Reklam Mecralarına karşı tutum
ifadelerine görüş belirten katılımcı
Sayı % Sayı %
Televizyon reklamları 981 88,9 978 88,7
Gazete reklamları 491 44,5 491 44,5
Açık hava reklamları 713 64,6 707 64,1
Radyo reklamları 353 32,0 355 32,2
Dergi reklamları 225 20,4 226 20,5
İnternet reklamları 669 60,7 662 60,0
Sosyal medya reklamları 568 51,5 562 51,0
23