TÜRKIYE’DE REKLAM AHLÂKI

REKLAM AHLÂKI
Reklam Ahlâkı
Araştırmalarda, ahlâk ve etik kelimeleri birbirinin yerine sıklıkla kullanılmaktadır. Ahlâk
genellikle uygulamaları kapsarken, etik ise bu uygulamanın felsefesidir. Çalışmada reklamdaki
uygulamalardan yola çıkıldığı için “Reklam Ahlâkı” ifadesi kullanılmıştır. Reklam
ahlâkı; reklamı izleyenlerin zaaflarından yararlanarak, reklamı yapılan mal, hizmet,
fikir, kişi veya kurum hakkında izleyiciyi her ne sebeple olursa olsun yönlendirici olmayan,
bunların reklam mecralarında olduğu gibi sunulmasına imkân sağlayan, reklam
veren, reklam ajansı, medya ve diğer kuruluşların reklam ile ilgili ahlâki olarak neyi yapması
ya da neyi yapmaması gerektiğini gösteren bir kavramdır.
Kısaca reklam ahlâkı, “reklam ile ilgili paydaşların, reklam hazırlama ve sunma sırasında
uyması gereken ilkeler bütününü seçmesi ve ona uygun davranmasıdır” şeklinde
tanımlanabilir. Reklam ahlâkı hazırlık aşamasında meşru yol ve yöntemler kullanmayı
(imkânları suistimal etmemeyi), sunma aşamasında ise tüketiciyi istismar etmemeyi
içerir. Tüketicinin istismar edilmesi ekonomik çıkar sağlayacak şekilde tüketicinin zaaflarından
yararlanmak demektir.
Ahlâki Yaklaşımlar ve Reklam
Ahlâki yaklaşımlar genel olarak üç temel başlık altında toplanabilmektedir. Birincisi
teleolojik yaklaşımdır. Bu yaklaşıma göre ahlâki olup olmama davranışın meydana getirdiği
sonuca bakarak belirlenir. Teleolojik yaklaşım “çıkarın açısından en iyiyi sağlayan
davranış neyse onu yap” diye özetlenebilecek şekilde ortaya çıkarsa buna egoizm adı
verilmektedir. Türkçede buna bencillik de denmektedir. Teleolojik yaklaşım “fayda ma-
49