TÜRKIYE’DE REKLAM AHLÂKI

İLKE
TÜRKİYE’DE REKLAM AHLÂKI: SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
olduğumuz şu günlerde en çok reklamın yayınladığı araçlar; radyo, gazete, dergi, televizyon,
açık hava, internet ortamı ve el ilanlarıdır. Burada sayılan reklam mecraları hem
en çok reklamı alan, hem de en etkili olduğu düşünülen ve dolayısıyla reklam gelir
pastasından en çok pay alan mecralardır. Şüphesiz bunların dışında da farklı reklam
araçları bulunmaktadır ve yenileri bunlara ilave edilebilecektir.
Televizyon
Her evde yaygın olarak bulunan eğlence ve haber alma aracı olarak kullanılan televizyonlar
tüketicilerin hergün önünde saatlerini harcadığı medya araçlarıdır. Özellikle çok
sayıda izleyici tarafından izlenen programların öncesinde, yayını sırasında, arasında ve
sonrasında yayımlanan reklamlar çok büyük kitlelere ulaşabildiği için oldukça çok kullanılan
bir medya mecrasıdır. Hem göze hem kulağa hitap eden görsel, hareketli ve
işitsel bir kitle iletişim aracı olan televizyon hedef kitlenin dikkatini rahatlıkla çekebilmektedir.
İnteraktif kullanılabilen üç boyutlu televizyonlar ile etki alanını genişletmeyi
sürdürmektedir. Dikkat çekici efektlerle reklamların süslenmesi tüketicinin dikkatini
çekme konusunda televizyonun üstün yönlerinden biridir. Ayrıca televizyon ürüne
belli bir imaj yükler. Geniş bir hedef kitleye seslenme özelliğine sahiptir. Televizyon reklamlarının,
diğer reklam mecralarına göre pahalı olması dolayısıyla, televizyon reklamı
yapan firmaları tüketici gözünde itibarlı hale getirmesi televizyon reklamlarının üstünlüğünü
sağlamaktadır (Avşar ve Elden, 2005, s. 68-69).
Televizyon reklamlarının süresi uzadıkça izleyicinin dikkatinin dağılması ve bunun hedef
kitlenin kaçmasına neden olması gibi zayıf yönleri de bulunmaktadır. Ayrıca televizyon
reklamları gazeteler ya da dergiler gibi tekrar gözden geçirilme şansı olmayan ve
maliyeti yüksek olan bir reklam aracıdır. Televizyonda reklam açısından “ek alan” oluşturma
imkânı yoktur. Farklı yapıdaki hedef kitlelerden dolayı televizyon aktif bir reklam
aracı olmayabilir (Fırlar, 2012, s. 99). Tüm bu eksikliklerine rağmen her yaştan tüketiciye
hitap etmesi nedeniyle reklam pastasından en önemli payı televizyon almaktadır. Etkili
olduğu düşüncesiyle çok kullanılan bir mecradır. Ancak çok sayıda reklam arasında yer
alırken “reklamların etkisizleşmesi endişesi”yle içeriği daha dikkat çekici hâle getirmek
zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Bu da, reklamlarda rastlanan ahlâki olmayan unsurların
artmasıyla sonuçlanabilmektedir.
40