TÜRKIYE’DE REKLAM AHLÂKI

İLKE
TÜRKİYE’DE REKLAM AHLÂKI: SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
ya çalışılmaktadır. Ama genel olarak reklamlar şahsi değildirler, kitleler için hazırlanmış
mesajları içerirler.
Reklamlar tüketicileri harekete geçirerek reklamda bahsedilen ürünleri satın almaya niyetlenmelerine
etki eder. Örneğin yaz dönemlerinde televizyonda dondurma reklamını
izleyen çocuk anne ve babasından dondurma ister. Dolayısıyla reklam, satın almaya
yönlendirme konusunda etkili bir araçtır.
Reklamın Etkileri
Mal ve hizmetlerin pazarlanmasında etkili bir araç olan reklamın; tüketiciler üzerinde,
reklam veren ve reklam ajansları tarafından beklenen etkileri (fonksiyonları) vardır.
Reklamlar bu beş etkiden birisini oluşturmak için hazırlanmakta ve yayımlanmaktadır.
Literatürde reklamın fonksiyonları olarak isimlendirilen bu etkiler; bilgilendirme, ikna
etme, hatırlatma, değer katma ve örgütün diğer amaçlarına yardımcı olmadır (Altunışık
vd., 2014, s. 429). Bunların dışında sektöre yıllarını vermiş bir ajans sahibinin ifadesiyle
reklamın, bilinçlendirici, kalite arttırıcı, fiyat ve çeşitlilik sunan, piyasayı dinamik tutan,
eğlendirici, sanat ve estetik gelişimi teşvik edici ve destekleyici, arz ve talebi buluşturucu
etkileri de bulunmaktadır.
Bilgilendirme: Reklam, tüketicileri, ürün, kişi ya da kuruluşlar hakkında bilgilendirir.
Reklam; pazara hangi ürünler ya da ürün gruplarının sunulduğu, ne gibi hizmetlerin
verildiği, fiyat ve kalitenin nasıl olduğu, indirimler, işletme ile ilgili tüketicilere bilgiler
sağlar (Bozkurt, 2004, s. 217).
İkna etme: İkna bir kişinin ya da bir grubun düşüncelerini ve davranışlarını değiştirme
ve onlara güç kazandırma çabalarıdır. Geçmişten günümüze üzerinde incelemeler ve
araştırmalar yapılan iknanın üç temel bileşeni vardır. Bu bileşenler; inanılırlık, sağlam
ve etkili kanıtlar ve etkili iletişimdir (Küçükerdoğan, 2011, s. 18).
Hatırlatma: Reklamda hatırlatma iki kavrama göre değerlendirilir. Bunlar hatırlama
ve tanımadır. Tanıma algıyı, hatırlama ise anlamayı gösterir. Reklamların tüketici tarafından
tanınması hatırlanması için yeterli bir ölçüt değildir. Reklamın etkili olabilmesi
için; tüketicinin reklam içeriğinin farkında olması ve reklamı hatırlaması gerekmektedir
(Aydın, 2011, s. 15).
Değer Katma: Reklam, bir mala, hizmete ya da işletmeye değer katar. Ona bir kimlik
kazandırır ve toplumda prestijli hale gelmesini sağlar. Bu öğrenmenin pekişmesi
36