EDEBİYAT-KÜLTÜR-SANAT

Alman Demokratik Cumhuriyeti, yani klasik tabirle Doğu Almanya, yaşamını sürdürdüğü onlarca
yıl boyunca, Batı Almanya yani Almanya Federal Cumhuriyeti ile arasında kurulan duvar ve
bu duvarın arkasında yaşanan baskı ve keskin kurallarla tanındı.
Bu kurallar öylesine keskindi ki, Doğu Alman ürünleri kullanma zorunluluğundan tutun da,
herhangi bir Batı Alman ile gerçekleştirilebilecek iletişimin büyük bir işkence ve tecritle karşı
karşıya bırakan baskılara kadar giden boyutlardaydı.
Doğu Almanya halkı bu baskılardan o denli bıkmıştı ki, ülkeden kaçış toplumun en büyük hayali
olmuştu. Öyle ki Berlin Duvarı, yakın tarihimizin bir utanç anıtıydı artık.
Duvarın yıkılmasının ardından, onlarca yıl gizli kalmış hikayeler de bir bir açığa çıkmaktaydı.
Ancak tüm bu yaşananlardan önce, Doğu Almanya’yı anlatan filmler yapılmaya başlanmıştı.
Helmut Käutner’in 1955 yapımı “Yıldızsız Gökyüzü” isimli filminde, oğlunu Batı Almanya’dan
Doğu Almanya’ya kaçıran fabrika işçisi bir kadın ve ona yardımcı olan Batı Alman sınır memurunun
ilişkisi konu edinmekteydi. Film genel anlamda Berlin Duvarı’nın anlamsız yönünü konu
edinerek, insani eksende baskı sonucu dağılan hayatları anlatmaktadır.
1966 yılında Alexander Kluge’un yönetip oynadığı Abschied Von Gestern “Geçmişe Veda” filmi
de Doğu-Batı açmazını anlatmaktaydı. Geçmişe Veda filminde, Doğu Alman bir kadının Batı
Almanya’ya yerleşmesinin ardından yaşadığı uyum problemlerini anlatmaktaydı.
Wim Wenders’in Cannes Film Festivali ve Avrupa Film Akademisi’nde En İyi Yönetmen Ödülü’nü
kazandığı 1987 yapımı Der Himmel Über Berlin “Berlin Üzerinde Gökyüzü” filmi, Doğu
Almanya’nın son dönemlerine denk gelmekteydi. Bir meleğin insan olabilmek için dünyevi bir
aşkın içinde yer almasını konu edinen film, anarşist bir anlatıma sahip olmakla birlikte bir çeşit
müzikal dil kullanmaktaydı.
2007 yapımı televizyon filmi Die Frau Vom Checkpoint Charlie “Charlie Kontrol Noktasındaki
Kadın” filmi, Soğuk Savaş yıllarında önemli insanlar için geçiş noktası olarak kullanılan ve şu an
sembolik olarak Berlin’de hâla yer alan Checkpoint Charlie’yi konu almaktaydı.
2000 yapımı olan “Rita’nın Kimlikleri” isimli film, Volker Schlöndorff tarafından yönetilmişti.
Anarşi ve isyanla damgalanmış bir dönemi anlatan filmde, 18 yaşındaki Rita Vogt’un, adalet
duygusunun ve örgüt lideri Andi’ye olan aşkının etkisiyle, bir terörist hareketin içine çekilmesi
anlatılmaktaydı. Doğu Almanya’da saklanmaya çalışan Rita’nın, duvarın yıkılışıyla bu sırrı yeniden
açığa çıkmaktadır.
2003 yapımı Das Wunder Von “Berlin Mucizesi” isimli ve Roland Suso Richter’in yönettiği film,
Doğu Almanya’nın son dönemlerinde rejime sıkı sıkıya bağlı bir polis ve onun punk’çı oğlunun
hikayesi anlatılmaktaydı.
2011 yapımı “Sistem” filmi Marc Bauder tarafından çekilmiştir. Film, çalıntı mal ticareti yapan
Mike ve içerisine girdiği Doğu Alman çetenin hikayesini konu edinmekteydi.
2012 yapımı “Burası Kaliforniya Değil” isimli film, bir Marten Persiel filmiydi ve daha çok belgesel
niteliği taşıyan bir anlatıma sahipti. 80’li yılların Doğu Almanyası’nda yaşayan bir grup genç
kaykaycının öyküsünü anlatan Burası Kaliforniya Değil filmi, bu grubun 1989’da Berlin Duvarı
yıkılıncaya ve arkadaş grupları dağılıncaya kadar kaykaylarının ve eğlencelerinin ellerinden alınmasına
karşı mücadele etmelerini anlatır.
Tüm bu filmlerin yanında, 1985 yapımı Gotcha! (ABD), 1988 yapımı Polizei (Türkiye/B.Almanya)
ve 2009 yapımı Hilde (Almanya) filmlerinde Berlin Duvarı’ndan özgün görüntüler yer almaktaydı.
Bu filmlerin yanında en çok ses getiren dört önemli film ise şunlardı:
kaybolandefterler
/ zine
63