Стрессийг зохицуулах

МОДУЛЬ 7: СЭДЭВ 4
СТРЕССИЙГ ЗОХИЦУУЛАХ БОГИНО ХУГАЦААНЫ АРГА
Урьд нь явахгүй гээд хэлчихсэн байсан зугаалгад явах сонирхол Гантуулд гэнэт яагаад төрсөн
бэ?
Гарч болох хариулт:
--
Тэр хичээл хийхээс зайлсхийх оролдлого хийж байна.
Самбар дахь хүснэгтийн дунд талын баганын дээр “Зайлсхийх” гэсэн үг бичнэ.
Зайлсхийх гэдэг нь юу гэсэн үг вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Ямар нэг асуудлыг зохицуулахаас зайлсхийх, эсвэл хойшлуулах зорилгоор тодорхой
хугацааны туршид өөр ямар нэгэн зүйл хийх.
Самбарт “зайлсхийх” гэдэг үгийн доор суралцагчдын гаргасан санааг ашиглан тодорхойлолт
бичнэ.
“Анхаарлаа өөр зүгт хандуулах” болон “зайлсхийх” гэсэн ойлголтын хооронд ямар уялдаа
холбоо байна вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Зайлсхийх гэдэг нь “Анхаарлаа өөр зүйлд хандуулах”-ын нэлээд туйлширсан хэлбэр
болно (Энэ тодорхойлолтыг самбар дээр байгаа “Зайлсхийх” гэсэн үгийн доор бичнэ).
Дараах хэсгийг суралцагчдад үргэлжлүүлэн уншиж өгнө.
Одоо шалгалт өгөх өдрийн өмнөх үдэш болоод байгаа ба Гантуулын санаа их зовж байна.
Хичээлээ давтахаас зайлсхийх цаг үлдээгүй боловч шалгалтын тухай бодохын хэрээр охины
сэтгэл улам хямарна. Шалгалт өгөөд, муу дүн авна гэдэг бол тохиолдож болох хамгийн том
аюул. “Одоо тэр тестийг март” гэж Гантуул өөртөө хэллээ. “Одоо тэртээ тэргүй оройтсон.
Курсээ орхих хэрэгтэй. Энэ курс зургаан сарын дараа дахиад эхэлнэ. Тэгэхэд нь л дахин
элсье. Тэгээд л сайн суръя”.
Суралцагчдаас дараах асуултыг асууна.
Гантуул юу хийж байна вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Тэр үүссэн асуудлаас зугатан зайлж байна.
“Зугатан зайлах” гэдэг үгийг самбарт гурав дахь баганад бичээд, дараах асуултыг асууна.
“Зугатан зайлах” гэдэг нь ямар утга агуулгатай вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Ямар нэгэн зүйлтэй тулгарахаас бүрэн зугтахад хүргэдэг үйлдэл хийх.
“Зугатан зайлах” гэдэг үгийн доор тодорхойлолтыг бичнэ.
Курсээ орхисон явдал нь Гантуулыг шалгалт өгөх үйлдлээс чөлөөлж чадсан уу?
Гарч болох хариулт:
--
Тийм
Гантуул энэ курсэд яах гэж орсон гэж бодож байна вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Тэр англи хэл сурахыг хүссэн.
Курсээ орхисон явдал нь англи хэл сурах зорилгоо биелүүлэхэд нь Гантуулд тусалсан уу?
Гарч болох хариулт:
--
Үгүй (“Зугатан зайлах” гэдэг үгийн тодорхойлолтын доор “жинхэнэ шийдэл биш” гэж
бичнэ).
Самбарт шулуун шугам татаад, нэг төгсгөлд нь “Анхаарлаа өөр зүйлд хандуулах”, нөгөө
төгсгөлд нь “Зугатан зайлах” гэж бичнэ. Энэ шугам нь аль болох урт байх ёстой.
Суралцагчдыг гурваар багт хуваагаад, “Анхаарлаа өөр зүйлд хандуулахаас зугатан зайлах руу
шилжих нь” (Нөөц хэрэглэгдэхүүн 4.2) картыг багуудад тэгш хуваарилан тараана.
Карт дээрх үйлдэл нь шугамны хаана байрлахыг багууд хэлэлцэн шийдвэрлэнэ. Баг дотроо
санал бүрэн нийлсний дараа картаа самбар дээрх шугамын зохих хэсэгт нааж тогтооно. Бүх
картыг байрлуулсны дараа “Анхаарлаа өөр зүйлд хандуулах” хэсгээс эхлэн ярилцана. Картыг
нэг нэгээр нь чангаар уншиж, зөв байрлуулсан эсэхийг асууна. Хэрвээ буруу байвал (Нөөц
хэрэглэгдэхүүн 4.3-ыг чиглүүлэг болгон ашиглана) нэмэлт асуултаар суралцагчдыг зөв шийдэл
рүү хөтөлнө.
Бүх картыг хэлэлцэж дуусаад, дараах асуултыг асууж, дүгнэнэ.
Стрессийг зохицуулахын тулд “анхаарлаа өөр зүйлд хандуулах” аргыг хэрэглэхэд ямар эрсдэл
учирч болох вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Гол асуудлаа зохицуулахын оронд өөр зүйлд илүү удаан хугацаагаар анхаарах хүсэл
төрөх магадлалтай.
Энэ нь “анхаарлаа өөр зүйлд хандуулах” аргыг хэрэглэж болохгүй гэсэн үг үү?
Гарч болох хариулт:
--
Үгүй. Зөвхөн энэ аргыг хэрхэн ашиглаж байгаагаа өөрөө мэдэж, энэ аргыг өөртөө
хэрэгтэй, өгөөжтэй байдлаар ашиглаж байгаа гэдэгтээ итгэлтэй байх ёстой.
“Зайлсхийх”-ээс ямар үр дагавар урган гарах вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Стресс арилахгүй үргэлжилсээр, байдал улам хүндрэх магадлалтай, Асуудал нь
хэвээрээ, эсвэл хийх ёстой ажил нь хадгалагдсаар, яваандаа яаралтай шийдвэрлэх
ёстой зүйл болох магадлалтай.
--
Яваандаа нөхцөл байдал нь хямралын цэгт хүрэх магадлалтай.
--
Амьдралыг өөрчлөх, муу сонголт хийх магадлалтай
--
Эрүүл мэндийн байдал доройтож магадгүй.
Дээрх хэлэлцүүлэгт үндэслээд, “анхаарлаа өөр зүйлд хандуулах”, “зайлсхийх”, “зугатан зайлах”
аргын талаар суралцагчид хэрхэн дүгнэж байгааг асууна.
Гарч болох хариулт:
--
Тодорхой хязгаартай хүрээнд ашиглавал анхаарлыг өөр чиглэлд хандуулах нь стрессийг
зохицуулах үр дүнтэй арга болж болно.
--
Гэхдээ эдгээрийг стресс үүсгэж буй зүйлтэй тулж ажиллахаас зайлсхийх арга хэрэгсэл
болгохгүй байхад анхаарах ёстой.
--
Стресс үүсгэж буй зүйлтэй тулж ажиллахаас зайлсхийх нь яваандаа хүний амьдрал, сайн
сайхан байдалд муу нөлөө үзүүлдэг “зугатан зайлах” зан үйл болж хувирах магадлалтай.
ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА 3
Өөртэйгөө эерэг яриа өрнүүлэх
Дараах нөхцөлийг суралцагчдад танилцуулж, асуултын дагуу ярилцана.
Туяа маргааш сургуулийн концертод дуулах ёстой ба санаа нь маш их зовж, хямарсан
байна. Тэр унтаж чадахгүй байна.
Энэ хүн юуны тухай бодож байгаа бол? Түүний толгой дотор ямар бодол эргэлдэж байна вэ?
40 41