Oslak, Sentencoj - Kristana Misio en Esperanto

29
aranĝi biotopon. Kaj tio ĉi estas ankoraŭ relative malgrandaj problemoj. Preskaŭ ĉiu volas
troviĝi en tiu aŭ alia grupo de privilegiitoj – samtempe riproĉante tion al aliaj. Eĉ tiuj, kiuj
tiuaspekte faras escepton, kiuj vere havas altruisman linion, vere volas sincere helpi al la
homoj, havas pri la maniero, kiel tion fari, tute kontraŭajn imagojn.
Sed la aliaj, kiuj vere scias, kia la mondo estu, ne en detaloj, sed laŭ principoj, nome, tute
simplaj diotimaj homoj, laborantaj per la Dia kaj ne per propra saĝo, tiuj kelkaj aŭtentaj
filozofoj, kiuj same preferas uzi la Dian kaj ne la propran saĝon, ili ĉiuj scias ankoraŭ ion alian:
ke tiun ĉi mondon oni baze ne povas ŝanĝi kaj oni ĝin eĉ ne bezonas ŝanĝi. Ĉiu profunda
ŝanĝo, kiu nepre frapas kontraŭ la privilegioj kaj interesoj de tiuj, kiuj ĝin administras kaj ĝin
volas havi propra, postulas ne nur la kutiman juran, sed ankaŭ fizikan, vere barbaran perforton.
La okcidentaj alianculoj dum longa tempo ne sciis precize, ĉu uzi Hitleron por forigi Stalinon
aŭ kontraŭe, uzi Stalinon por forigi Hitleron. Finfine Hitlero mem starigis ilin antaŭ la farita
fakto, kaj ili devis la rusan belcebubon peli en lukton kontraŭ la germana diablo. Tiu modelo
ripetiĝas en ĉiuj mezuroj kaj cirkonstancoj. La infanoj de la mondo tiamaniere faras siajn
kalkulojn. Ĉi tie oni nenion esencan povas ŝanĝi.
Tio ne signifas, ke la filozofo rigardu flanken, se en lia ĉeesto okazas perforto al iu tria
persono. Sokrato brave defendis la defendomuron de Ateno, Marko Aŭrelio defendis la
murojn de la imperio, Kartezio estis dum certa tempo eĉ dungita soldato, Wittgenstein estis
modele brava aŭstria soldato sur la rusa fronto, slovena filozofo Janžekovič spronis slovenajn
fraŭlojn defendi sian patrujon kaj li per sia plumo ĝin defendis mem, unue kontraŭ la ekstera,
poste ankaŭ kontraŭ la interna okupanto. Ĉion tion la filozofo povas fari, foje tio eĉ estas lia
homa kaj civitana devo. Sed ne decas al filozofo flegi iluzion, ke per tia aŭ alia metodo, ĉu
milita ĉu pacifisma, oni povus en fundamentoj ŝanĝi la mondon kaj ĝian naturon.
Kiam Sokrato defendis la murojn de Ateno, li tre bone sciis, ke li ne defendas la „ĝardenon de
l' dioj”, sed homan ordon, kiu baze restos same demandinda, same trompa kaj perforta, ĉu
kontrolu ĝin Grekoj aŭ Persoj. Sian devon li faris el la sento de solidareco al siaj samgentanoj,
sed ne el atendo, ke Ateno lin pli respektus ol ekzemple Persepolo. Filozofo faras, koncerne
ŝtaton, kiel la kristano laŭ la postulo kaj ordo de la evangelio: li konscie plenumas ĉiujn
civitanajn devojn, sed li mem ne kandidatas por gvida pozicio en la ŝtato. La politiko de la
filozofo estas, same kiel la politiko de bona kristano, en malfermado kaj prilumigado de novaj
horizontoj, ankaŭ de tiu lasta horizonto, de tiu eĉ speciale, trans kiu neniu lima horizonto plu
troviĝas. Same kiel cetere ĉiu kristano, ankaŭ la filozofo estas konvinkita, ke en principo bona
ŝtato en la mondo ne povas troviĝi, ja la ŝtato mem estas „glavo en Diaj manoj”, kiel diras la
apostolo Paŭlo, pro la peka karaktero de la homo. Povas iu ŝtato esti iomete pli bona ol aliaj,
sed nur tiom, kiom la nombro de tiuj personoj, kiuj sin permesas konduki de la kredo kaj de la
aŭtenta filozofio, estas pli granda ol aliloke. La nombro de la sanktaj kaj saĝaj (en la okulo de
Dio, ne de la mondo!) personoj difinas, kia estas la ŝtato kun tiu eta kaj neesenca diferenco, kia
povas troviĝi inter unuopaj regnoj kaj povoj en tiu ĉi efemera mondo.
Por la filozofo ne nur sur la kampo de la saĝo, sed ankaŭ sur la kampo de la politiko estas
klara afero, ke ne estas eble, ke ĉiuj atingus la saĝon kaj same ne, ke la mondo kiel tuto kaj en
ĉiuj siaj aspektoj kaj detaloj estus bona, kiel cetere promesas ĉiu politika partio. La filozofon,
simile kiel la anglan verkiston Chesterton, kiun jam nur pro tiu ĉi spritaĵo oni devas preni por
vera filozofo, (rigardu: Orthodoxy) pli interesa la kuro de la hermagedona batalo ol la rezulto
de lastaj balotoj.