Oslak, Sentencoj - Kristana Misio en Esperanto

56
pacifisma kompromiso kun socia maljusto – kaj ankaŭ ĉipunkte kristanoj kaj
komunistoj havas saman opinion.
Kaj kie troviĝas do la diferenco? Komunistoj estas kaptitaj en la silogismo de la
paco, kiu por ili estas la lasta horizonto de la ekzistalo. Sed por kristanoj super
ambaŭ premisoj: libero kaj justo, kaj ankaŭ super la konkludo: la paco – troviĝas
la mistero, kiu ĉiujn tri superas kaj relativigas: la mistero de la dieca amo, antaŭ
kiu la demando pri la paco ne plu estas destina kaj esenca.
*
Dio mem estas la unua artisto; la naturo, Lia kreitaro, estas Lia unua artaĵo. La
homo estas Lia tria artaĵo; Jesuo kiel homo, cetere de eternoj la Filo de Dio, estas
Lia tria artaĵo – ĉio ne laŭgrade, sed laŭsinsekve.
Homaj produktoj, pretendantaj ricevi atributon de artaĵo, devas imiti ne nur la
naturon, kiel prave postulis Aristotelo, sed ankaŭ aliajn du originajn artaĵojn de
Dio: la Filon kaj la homon.
Ĉe la naturo la artisto devas imiti harmonion de ĝia multfaceto kaj pitoresko kaj
neelĉerpeblon de ĝiaj profundoj en ambaŭ dimensioj: en la plej mikra ĝis la
mondo de elementaj partikloj kaj eĉ pli profunde de ili – kaj la plej makran, ĝis la
galaksiaj nuboj kaj pli larĝe de ili. Apude la artisto ne rajtas maltrafi la homan
mezuron kaj ĝian oran sekcon, ambaŭ meze inter la makra kaj mikra kosmoj.
Ĉe Jesuo la artisto devas imiti kaj resumi la horizontalan trabon de lia kruco, kiu
signifas ĉion, kio apartenas al la tero kaj la tutan mizerikordon kaj gracon kun ĉio
terdevena; kaj la vertikalan trabon, kiu trapikas la ĉielon kaj la horizonton de la
tero kaj estas la ponto kaj eskalo ĝis la mondo de savitoj, samkiel la suba parto
de ĝi estas ŝakto ĝis la submondo de perditoj. Ankaŭ en la home produktita artaĵo
la mildo de la horizontalo devas kruciĝi kun la bruska kaj senkompromisa
selekto, fajreco kaj verdikto de la vertikalo – kruciĝo de Jesuo kun Kristo.
Koncerne la homon la artisto devas prezenti lian variadon laŭ cirkonstancoj kaj
per la tempo – kaj aliflanke lian konstantan identon spite al cirkonstancoj kaj
spite al tempo.
Sed ĉio tio devas esti enkomponita en la artaĵo tiel, ke la spektanto neniam estu
ekscitita aŭ haltigita per la avertoj: -Jen, la naturo! – Jen Dia Filo! – Jen la homo!
*
Tiu, kiu sekvas la vojon de la racio – kaj ne de raciismo! – trovas ankaŭ ĝiajn
limojn kaj ĝian grizan aŭ nebulan randon. Tial la vere racia homo ne evoluos en
raciiston kaj same ne en ezoteriston. Estas racie, ankaŭ la racion mem trakti
racie, do kritike. La raciismo kaj la moderna kontraŭraciismo la racion ĉu
senkritike supertaksas, ĉu same senkritike malakceptas, per kio ili ambaŭ
apartenas al la komuna kategorio de neraciismo.