40 - Viscount Prestige organs

Viscount Prestige 20 / 40 - Verkorte handleiding
o [TEMPERAMENT]: met deze parameter kan een keuze worden gemaakt uit een reeks
historische stemmingen, de ‘temperaturen’, die van onderscheiden afkomst zijn. De bespeler
kan kiezen voor de gelijkzwevende stemming, ‘EQUAL’, die normaal wordt toegepast. Ook
kan een keuze worden gemaakt uit verschillende klassieke ongelijkzwevende stemmingen:
MEANTONE, CHAUMONT, WERCKMEISTER, KIRNBERGER, PYTHAGOREAN,
VALLOTTI en KELLNER stemmingen (‘temperaturen’).
o [TUNING]: hiermee kan de algemene toonhoogte van het instrument ‘fijn’ worden geregeld
binnen een bereik van een halve semitoon (een semitoon is een halve toonafstand), in stappen
van honderdsten van een semitoon.
ENKELE OPMERKINGEN OVER DE BESCHIKBARE STEMMINGEN
In het “natuurlijke”stemmingssysteem, gebaseerd op het akoestische verschijnsel van harmonisch klinkende stemmingen,
zijn twee belangrijke intervallen, de grote terts en de reine kwint die niet gelijktijdig zwevingsvrij zijn te realiseren.
Daarom zijn er door de eeuwen heen verschillende compromissen ontwikkeld, die bekend staan als de
TEMPERATUREN. Deze geven op verschillende wijzen voorrang aan de zuiverheid van bepaalde intervallen boven
andere.
In de oude tijden en de Middeleeuwen tot het eind van de 15 de eeuw werd het Pythagoreïsche stemmingssysteem of
temperatuur met zijn reine kwinten gebruikt. Dit resulteerde in sterk zwevende en daarom onaangenaam klinkende
grote terts intervallen, die als dissonant werden beschouwd. De muziekpraktijk in die dagen was voornamelijk monodisch
(eenstemmig) en als er in polyfonie (meerstemmigheid) intervallen werden gebruikt, waren dat kwinten.
In de beginperiode van de Renaissance met de grootse opkomst van de vocale polyfonie, werd het grote terts interval
steeds meer als consonant (zuiver) ervaren en gewaardeerd.
Instrumenten met een vaste stemming, zoals orgel en klavichord, werden hierop aangepast met een stemmingssysteem
dat bekend is geworden als het Middentoon systeem. Deze temperatuur wordt gekenmerkt door het weergeven van
zuivere grote tertsen, die ten koste gingen van zuivere kwinten. Deze Middentoon stemming is bijzondere belangrijk
omdat deze tot de standaard temperatuur werd verheven in het Europa van de 16 de en 17 de eeuw. Pas in de tweede helft
van de 18 de eeuw werd deze verdrongen door de Gelijkzwevende temperatuur, waarin de onzuiverheden in de intervallen
op gelijke wijze zijn verdeeld.Daarom is de Prestige 80 voorzien zes verschillende oude stemmingen, waarvan de
belangrijkste de Middentoonstemming is.
MEANTONE
Deze belangrijke stemming heeft 8 zuivere grote tertsen (Es –G, Bes – D, F- A, C –E, G _ B, D – Fis, A – Cis, E –Gis)
en 4 uiterst onzuivere tertsen (B – Dis, Fis – Ais, Cis – Eis, As – C).
Van de kwinten is er één zeer dissonant, de “wolfskwint”(as – Es).
De chromatische opeenvolging van halve toonafstanden is in de Middentoonstemming nogal onregelmatig. Dit geeft
apart karakter aan composities met chromatische passages.
Met deze temperatuur kan zeer zuiver worden gespeeld in de volgende toonsoorten: C, D, G, A en Bes Majeur en
Mineur.
De hiernavolgende stemmingen laten allen het gebruik van verhogingen en verlagingen toe, hoewel die met de meeste
voortekens, in tegenstelling tot de moderne gelijkzwevende stemming, een heel apart klankeffect geven
CHAUMONT (1696)
Een stemming, die gebaseerd is op zes zuivere grote tertsen (D – Fis, E – Gis, F – A, G – B, A - Cis, C – E, de laatste
is iets onzuiver). Deze stemming komt goed tot zijn recht bij het vertolken van Franse literatuur die geschreven is aan
het eind van de 17 de eeuw en het begin van de 18 de eeuw.
WERCKMEISTER
Temperatuur, ontwikkeld door Andreas Werckmeister, aanbevolen voor de vertolking van Duitse muziek aan het eind
van de 16 de eeuw.
KIRNBERGER
Temperatuur, ontwikkeld door Johann Philipp Kirnberger, een leerling van Bach, geschikt voor Duitse barokmuziek en
het oeuvre van J.S. Bach.
80