Cercle Benelux d'Histoire de la Pharmacie - Kringgeschiedenis

Uittreksel uit Hei Apothekersblad, n r 8, van 30-4-1957, blz. 344-345
TENTOONSTELLING
OVER PHARMACEUTISCHE KUNSTVOORWERPEN
Tot einde mei wordt in de Koninklijke Musea van het Jubelpark
te Brussel een bijzonder merkwaardige tentoonstelling gehouden onder
de titel « Kunst, Geschiedenis en Wetenschappen ». De inrichters hebben
er een buitengewoon rijke verzameling oude wetenschappelijke voorwerpen
uit de XVI e , XVII e en XVIII e eeuw samengebracht. Zowel onze
musea als onze particuliere collecties hebben het hunne bijgedragen om
aan de bezoekers de mooiste en waardevolste exemplaren van onze vroegere
wetenschappelijke apparaten te kunnen tonen. Het gaat hier uitsluitend
om voorwerpen die uit onze streken zelf afkomstig zijn.
Onder de verschillende takken van wetenschap (sterrekunde, cosmografie,
gnomonica, horometrie, optiek, métrologie) waaraan de tentoonstelling
is gewijd, neemt de pharmacie een voorname plaats in.
Temidden van allerlei toonkasten met talrijke exemplaren van maten,
gewichten, weegschalen, microscopen e.d. die vroeger in de pharmacie
gebruikt werden, trekt een schitterende collectie oude pharmaceutische
faïence de aandacht van de bezoekers. Zulke belangwekkende verzameling
kon nog nooit te voren worden bijeengebracht. Het is namelijk de eerste
maal dat de gelegenheid geboden wordt alle soorten pharmaceutische
faïence die door de apothekers in voorbije eeuwen gebruikt werden, van
de eerste Belgische faïence tot de produkten van het einde der XVIII e eeuw,
chronologisch gerangschikt en gegroepeerd te bewonderen en te bestuderen.
De studie van de oorsprong en de geschiedenis van de faïence hangt in
alle streken steeds nauw samen met de studie van onze oude apothekerspotten.
Vooraleer de geheimen van de faïencefabricage ontsluierd waren,
beschikten de apothekers uit die tijden slechts over zeer onvolmaakte
recipiënten voor het bewaren van hun geneesmiddelen. De opkomst van
de faïence, die eindelijk de zozeer benodigde waterdichte potten verschafte,
werd dan ook geestdriftig begroet, en de apothekers zagen er niet tegen
op ware kunstwerken in faïence te bestellen om als recipiënten voor hun
kostbare waren te gebruiken. Dank zij hun schoonheid zijn enkele zeldzame
exemplaren voor ons bewaard gebleven. Hoewel deze primitieve
potten te Antwerpen werden gefabriceerd zijn zij, zowel naar de vorm
als naar decoratie en coloriet, typisch Italiaans, want het waren uit Italië
overgekomen ambachtslieden die ze te Antwerpen volgens de Italiaanse
procédé's en technieken hadden vervaardigd. Zodra onze Vlaamse arbeiders
van de fabricagemethodes op de hoogte waren, vervaardigden ook zij
faïence maar ditmaal niet typisch Italiaans maar veeleer Italiaans-Nederlands.
In die tijd, bij de aanvang van de XVII e eeuw, gaven de godsdiensttwisten
vaak aanleiding tot emigratie. Sommige onzer faïencefabriekanten
weken uit naar het zuiden, waar zij na korte tijd Italiaans-Nederlandse
faïence met zuiderse inslag begonnen te vervaardigen. Andere weken uit
naar het noorden : enkele pottenbakkers vestigden zich te Rotterdam,
waar typisch Antwerpse potten werden gefabriceerd; nog andere trokken
naar Delft, alwaar zij vooreerst potten in primitief Delfts met Antwerpse