You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ils se posèrent à l’aérodrome de Merville, dans le nord de la France, où<br />
ils furent attaqués par les Allemands alors qu’ils étaient au sol. Un S-73 fut<br />
détruit tandis qu’un DC-3 était abattu peu après le décollage, entraînant son<br />
équipage dans la mort.<br />
Une certaine confusion régna parmi les pilotes de la Sabena : certains regagnèrent<br />
l’Angleterre, d’autres estimaient devoir rallier Le Bourget près de<br />
Paris comme stipulé, lors du briefing préalable, au cas où ils ne pourraient<br />
atterrir à Merville. D’autres encore considéraient qu’en tant que pilotes civils<br />
ils ne pouvaient participer à des opérations de guerre, car c’était en contradiction<br />
avec la Convention de Genève, en y ajoutant qu’ils n’avaient reçu<br />
aucune formation pour opérer en tant qu’aviateurs militaires. Ce dernier<br />
groupe prit finalement la résolution de rejoindre Marseille où s’était installée<br />
la direction de la Sabena qui leur a donné raison.<br />
Tous les avions furent ramenés d’Angleterre vers Marseille où ils furent mis<br />
à la disposition du gouvernement français alors que l’Armée de l’Air s’astreignait<br />
à mettre un maximum d’avions et d’aviateurs en sécurité en Afrique<br />
du Nord. Les avions de la Sabena assurèrent dès lors un pont aérien entre<br />
Marseille et Oran. La capitulation de la France en juin 1940 amena l’armée<br />
italienne à saisir les avions belges. Les Marchetti reçurent une livrée militaire<br />
transalpine pour être convoyés vers l’Italie par des pilotes italiens. Le seul<br />
DC-3 ayant survécu fut vendu à l’Allemagne par les Italiens et servit à la<br />
Lufthansa durant toute la guerre sur les lignes à destination des capitales<br />
neutres Madrid, Lisbonne et Stockholm. Cet ex-appareil de la Sabena se<br />
trouvait sur l’aérodrome de Flensburg en mai 1945, lorsque l’Allemagne<br />
déposa les armes, afin d’amener l’Amiral en chef Dönitz à Reims en France<br />
pour y signifier au Général Eisenhower la capitulation sans condition du<br />
troisième Reich. Dönitz fut en réalité fait prisonnier à Flensburg par l’armée<br />
britannique et ne s’est jamais rendu à Reims. Son DC-3 devint butin de<br />
guerre du Royaume-Uni pour être ensuite ferraillé.<br />
Malgré l’impossibilité de vol en Europe, la Sabena n’en demeura pas moins<br />
active au Congo. Elle acquit de nouveaux Lockheed Lodestar auprès du<br />
gouvernement américain grâce auxquels, et sur requête des Alliés, elle<br />
établit une ligne aérienne ambitieuse et très active entre Johannesburg et<br />
Le Caire via Léopoldville.<br />
Le trafic aérien fut rétabli en 1946 au départ de l’aérodrome de Haren,<br />
comme avant-guerre. Sa piste étant trop courte pour la nouvelle génération<br />
de quadrimoteurs de transport, les opérations furent transférées dans la<br />
partie nord du tout proche aérodrome de Melsbroek géré par la Régie des<br />
Voies Aériennes. Les lignes vers le Congo, et à présent également et pour<br />
la première fois vers New York, furent assurées par les nouveaux quadrimoteurs<br />
Douglas DC-4 qui avaient encore été commandés chez Douglas en<br />
Californie durant la guerre par le président Gilbert Périer.<br />
L’immédiat après-guerre fut marqué par de nombreux accidents. Il ne se passait<br />
pratiquement pas d’année sans qu’un appareil de la Sabena ne s’écrase<br />
quelque part : Gander, Libenge, Aulnay-sous-Bois, Zürich… La première catastrophe<br />
se produisit lors du premier vol de la nouvelle ligne vers New York.<br />
Un nouveau DC-4 avec 44 personnes à bord devait faire étape à Gander<br />
sur l’île de Terre-Neuve au Canada afin de s’y ravitailler en carburant pour sa<br />
dernière étape vers New York. Le temps était exécrable, le plafond nuageux<br />
était au ras du sol et l’avion volait à très basse altitude avant de s’abattre dans<br />
une forêt. L’épave fut localisée par d’autres avions et la présence de survivants<br />
fut signalée. La Belgique entière vécut dans l’angoisse durant plusieurs<br />
jours concernant le sort des 44 personnes à bord dont 27 périrent, parmi<br />
lesquelles l’épouse et la fille de Gilbert Périer, le président de la Sabena.<br />
La période d’après-guerre est caractérisée par la modernisation constante<br />
op Merville. Nog anderen vonden dat zij als burgerpiloten niet mochten<br />
deelnemen aan oorlogshandelingen omdat dit in strijd was met de Conventie<br />
van Genève. Zij voerden ook aan dat zij geen opleiding gekregen hadden<br />
om als militaire vliegers ingezet te worden. Dat was een dichterlijke<br />
vrijheid want Sabena-piloten waren allen gewezen militaire vliegers. Die<br />
groep verkoos uiteindelijk naar Marseille te vliegen waar de directie van de<br />
Sabena zich geïnstalleerd had. Die gaf hen gelijk.<br />
Alle vliegtuigen werden uit Engeland teruggeroepen en naar Marseille gevlogen,<br />
waar zij ter beschikking van de Franse regering werden gesteld. Op<br />
dat ogenblik was de Franse luchtmacht volop bezig zoveel mogelijk vliegtuigen<br />
en personeel uit Frankrijk in veiligheid te brengen naar Noord-Afrika. De<br />
Sabenavliegtuigen werden nu ingezet voor het verzekeren van een luchtbrug<br />
tussen Marseille en Oran. Bij de capitulatie van Frankrijk in juni 1940 werden<br />
de Belgische vliegtuigen er door het Italiaanse leger in beslag genomen. De<br />
Marchetti’s werden herschilderd in Italiaanse kleuren en door Italiaanse piloten<br />
naar Italië gevlogen. De enige overgebleven DC-3 werd door de Italianen<br />
verkocht aan Duitsland. Hij werd heel de oorlog door de Lufthansa gebruikt<br />
op routes naar neutrale hoofdsteden: Madrid, Lissabon en Stockholm. Bij de<br />
ineenstorting van Duitsland in mei 1945 stond het ex-Sabenavliegtuig op het<br />
vliegveld van Flensburg te wachten op Grootadmiraal Dönitz, die er mee naar<br />
Reims in Frankrijk zou vliegen om generaal Eisenhower te ontmoeten voor<br />
de officiële ondertekening van de capitulatie van het Derde Rijk. Dönitz werd<br />
echter in Flensburg door Britse militairen gevangen genomen en is nooit naar<br />
Reims gegaan. Zijn DC-3 werd door de Britten buit gemaakt en verschroot.<br />
Werd er in Europa niet meer gevlogen, de Sabena bleef heel de oorlog<br />
actief in Kongo. Zij kocht van de Amerikaanse regering nieuwe vliegtuigen<br />
Lockheed Lodestar. Daarmee werd op verzoek van de geallieerden in volle<br />
oorlog een ambitieuze luchtverbinding opgestart die Johannesburg met<br />
Cairo verbond via Leopoldstad en druk gebruikt werd.<br />
Na de oorlog hervatte het luchtverkeer in 1946. Aanvankelijk op de vooroorlogse<br />
luchthaven van Haren. Omdat de startbaan niet lang genoeg meer<br />
was voor de nieuwe generatie grotere vliegtuigen verhuisde de activiteit naar<br />
een nieuwe luchthaven die aan de noordkant van het nabije vliegveld van<br />
Melsbroek was gebouwd door de Regie der Luchtwegen. De diensten naar<br />
Kongo, en voor het eerst nu ook die naar New York, werden van daar met<br />
nieuwe viermotorige DC-4 verzekerd. De toestellen waren nog tijdens de<br />
oorlog door Sabena president Gilbert Perier bij Douglas in Californië besteld.<br />
Er gebeurden in de eerste naoorlogse jaren veel ongelukken. Er ging bijna<br />
geen jaar voorbij of er verongelukte ergens een Sabena-vliegtuig: Gander,<br />
Libenge, Aulnay-sous-Bois, Zürich… Het eerste gebeurde tijdens de<br />
eerste vlucht op de nieuwe route naar New York. Een nieuwe DC-4 met<br />
44 bemanningsleden en passagiers zou een tussenlanding maken op het<br />
vliegveld van Gander, op het eiland Newfoundland (Canada), om er bij te<br />
tanken voor de vlucht naar New York. Het was slecht weer. Het wolkendek<br />
hing tot op de grond. Het toestel vloog zeer laag. Het kwam in een woud<br />
terecht. Het wrak werd door andere vliegtuigen ontdekt. Er werden overlevenden<br />
gesignaleerd. Dagenlang heerste in heel België spanning over het<br />
lot van de inzittenden. Van de 44 verloren er 27 het leven, daaronder de<br />
echtgenote en de dochter van Sabena president Gilbert Perier.<br />
De periode na de Tweede Wereldoorlog werd gekenmerkt door de voortdurende<br />
modernisering van de Sabenavloot. In de naoorlogse periode waren<br />
dat de DC-4, DC-6, DC-7, Convair 240, Convair 440, Caravelle, Boeing<br />
707, Boeing 747. Dat kwam niet alleen de veiligheid ten goede, maar ook<br />
de financiën van de maatschappij. Bij de oprichting van de Sabena in 1923<br />
werd gestipuleerd dat de Belgische Staat de maatschappij financieel zou steunen<br />
ter waarde van het bedrag voor de afschrijving van het vliegend mate-<br />
38 / <strong>VTB</strong> <strong>Magazine</strong>