"Bermeoko toponimia" lanaren azterketa kritikoa - Euskaltzaindia

758 EUSKERA – LIII, 2008, 3
arauzko grafia . Hala ere, guk Basogalant dokumentatuagoari emango
genioke lehentasuna .
Aranburukoerreka (419 . or .): Erabileran beti konplikatuagoa den genitibo
egitura saihe ts zitekeen, dokumentazioan ere aurki tzen den Aranburuerreka
proposatuz .
Araneko larre (421 . or .): Generikoari larre i txura ematea, joera estandarizatzailea
da, euskara batuaz ematea alegia . Bizkaiko hizkeren usadio tradiziozkoan
behin tzat –oraindik ere bizirik–, izen horren era mugagabea
larra da, muga tzailea jaso tzean larra + -a > larrea disimilatua bilaka tzen
dena . Hala bali tz, deklinabide jatorrerako, larrea, baina larran, larrako,
larratik, larrara . . . erabili behar da . Hala ere, ditugun lekuko tza urriek argi
erakusten dute kasu honetan muga tzailerik ez dagoela eta, beraz, arauzkoa
Araneko larra mugagabea da .
Arbal tze (421-422 . orr .): Paragoge moderno hori ez da jarri behar . Ikus daitekeenez,
Bermeon ere hura gabeko aldaera jatorra bizirik dago oraindik .
Aurreko osagaia ahoz Ar- jaso tzen da, baina ida tziz beti A tx/As- . Guk
Asbal tz hobe tsiko genuke .
Areaga (422 . or .): Oso da sinesgarria -aga a tzizkiarena, baina ditugun datuekin
ezin da seguru tzat eman . Guk, badaezpada ere, Area emango genuke,
Demikuko leku izenkidearekin erlazioan ezin jar badaiteke behin tzat
(789-790 . orr .) . San Pelaioko Areagako basoa (944 . or .) eta Areagako
landa (944-945 . orr .) izenek ere ez dute -aga horren lekuko tza sendorik .
Ikus beherago .
Arezti eta Areztisolo (422-423 . orr .): Mendebaldean Aresti- da arauzko grafia .
Euskalki horretan Are tx da aldaera jatorra (< Arei tz) . Eratorrietan, haren
ondoren kon tsonantea dagoenean -x- > -s- gerta tzea oso normala da, tradizio
onomastiko ugaria ekarri duena . Deitura horren tradizio onomastiko
bakarra Aresti da . Kontrara, nekez aurkituko dugu -z-z eskualde hauetan .
Axgane (424-425 . orr .): 1851n dokumenta tzen den arren, paragogerik gabe
eman behar da arauzko grafia, Axgan alegia . Honen deklinabideaz, ikus
gorago Ari tza txugane (363 . or .) . Hala ere, Telleria, Planta txu edo
E txezuri ere eskain litezke, agian lehentasunez .
Axmontorre (425 . or .): Txistukariaren despalatalizazioa oso arrunta da inguru
foniko horretan eta arauzko eretan ere horrela onartu ohi da (cf . Elespe,
Aresti, Aspunta . . .) . Axgane (424-425 . orr .) toponimoarekin ez bezala,
hemen As- jaso da ahoz eta hala emango genuke guk arauzko grafian .
Paragoge berria, ordea, ez da arauzko idazkeran islatu behar eta, beraz,
Asmontor proposatuko genuke .
Basoillun (431 .or .): Dokumentazioak erakusten duenez, Basa- aldaera disimilatu
jatorra erabil tzen zen lehen (1680ra arte) . Guk horixe hobe tsiko genuke,
Basaillun alegia .