literaturuli gazeTi
literaturuli gazeTi
literaturuli gazeTi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
14 <strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
interviu 28 oqtomberi - 10 noemberi 2011<br />
mwerali<br />
dasasruli<br />
SoTa iaTaSvili:<br />
`ufro iSviaTad vwer~<br />
principiT _ masSi sxvadasxva periodis<br />
saukeTeso leqsebi gaerTianda.<br />
`SramSic~ ZiriTadad bolodroindeli<br />
leqsebia, mxolod oriode leqsi<br />
gadmovida Zveli krebulebidan, isic<br />
imitom, rom ramdenime cikli am wignSi<br />
Seikra da dasrulda. axlaxan<br />
eleqtronuli `maRaziisTvis~ ori<br />
eleqtronuli wigni gavakeTe. es forma<br />
aqtiurad mkvidrdeba msoflioSi da<br />
saqarTvelomdec moaRwia. oqtombris<br />
bolodan literaturul sait lit.ge-ze<br />
msurvelebs Tanamedrove qarTuli<br />
literaturis SeZena SeeZlebaT, klasika<br />
ki ufasod iqneba. es Zalian gasaxaria,<br />
gansakuTrebiT sazRvargareT mcxovrebi<br />
qarTvelebisTvis, romelTac<br />
fizikurad ara aqvT nabeWdi produqciis<br />
yidvis saSualeba. rodesac wignis<br />
gakeTeba SemomTavazes, saWiro gaxda<br />
garkveuli formis mofiqrebac _<br />
raRacnairad xom unda damelagebina es<br />
yvelaferi, amitom aseT xerxs mivmarTe:<br />
Cemi leqsebi orad gavyavi: verlibrebad<br />
da riTmianebad. saerTod, saku-<br />
Tari Tavi verlibristad mimaCnia da<br />
vfiqrob, saukeTeso rac damiweria,<br />
ZiriTadad am formaSia, magram gadavwyvite,<br />
riTmiani leqsebic SemerCia. es<br />
ukve koncefcia iyo. gamovida ori wigni<br />
_ `cxovrebis Weri~ verlibrebiT da<br />
`suli amoiwura~ _ riTmianebiT. pirvelSi<br />
Sevida 20 wlis ganmavlobaSi dawerili<br />
verlibrebi, meoreSi – 15 wlis<br />
manZilze Seqmnili riTmiani leqsebi.<br />
ydaze isev sofo CxikvaZis naxatebia,<br />
raRacnairad Cemi mxatvari gaxda.<br />
_ verlibri ufro Cemiao Tqvi,<br />
riTmianSi ubralod mosinje Tavi<br />
_ albaT yvelaferi bezrdeba adamians<br />
da im momentSi mec es damemarTa.<br />
garkveuli mcdelobebi adrec mqonda,<br />
magram iyo periodi, rodesac mTlianad<br />
riTmian leqsze gadaverTe. magaliTad,<br />
krebulSi `sanam droa~ 80 procenti<br />
swored riTmiani leqsebia. ra-<br />
Racas rom aiTviseb da ici, rogor unda<br />
akeTo, mosawyeni xdeba, es damemarTa<br />
verlibrTan mimarTebaSi da gadaverTe<br />
riTmianze, gulma iqiT gamiwia. iqac<br />
raRaceebi gamovida sainteresod.<br />
drodadro isev mivubrundebi xolme<br />
riTmianebs. magram kai xani rom konvenciuri<br />
leqsi vwere, aman kargad imoqmeda,<br />
radgan isev momanatra verlibri da<br />
ganaxleburi energiiT mivubrundi.<br />
_ axla raze muSaob<br />
_ pelevinis `Generation Ï~-s vTargmni.<br />
SekveTili Targmania da wlis bolosTvis<br />
albaT gamoscemen. noembris<br />
bolosTvis `<strong>literaturuli</strong> palitris~<br />
damatebis saxiT Cemi moTxrobebis<br />
krebuli gamova, romelSic sxvadasxva<br />
periodis teqstebi Seva. sul sami<br />
moTxrobebis wigni maqvs: `kontraJuri~<br />
(1998), `yvavilTa yvavili da inJineri~<br />
(2000) da `fotomamebi~ (2005). samivedan<br />
varCev saukeTesoebs, romelTac axali<br />
moTxrobebic daemateba. saerTod,<br />
prozas TiTqos cotas vwer, magram<br />
mainc grovdeba. 2005 wlidan 2011-mde 6<br />
moTxroba mqonda dawerili, magram<br />
wels, zafxulSi, muxaTwyaroSi prozis<br />
muza gamexsna da TvenaxevarSi 5<br />
moTxroba davwere. krebulSi am<br />
moTxrobebsac Sevitan. vfiqrob, urigo<br />
wigni ar gamova. nel-nela miiwevs<br />
win, magram mainc vmuSaob romanze `mamebi,<br />
dedebi da Svilebi~, romlis pirveli<br />
oTxi Tavi saitze kalmasoba.com gamoqveynda.<br />
_ kidev erT Temas SevexoT, es aris<br />
<strong>literaturuli</strong> kontaqtebis Tema,<br />
romelic Tanamedrove mwerlobisTvis<br />
Zalze mniSvnelovania.<br />
_ qarTuli literatura nel-nela<br />
gadis ucxoeTSi, Tumca es sakmarisi ar<br />
aris. rogorc poets, xSirad miwveven<br />
sxvadasxva festivalze. Cems araerT<br />
megobarsac uwevs siaruli, Tumca unda<br />
aRiniSnos, rom prozaSi ufro rTuli<br />
viTarebaa, misi Targmna finansebs ukav-<br />
Sirdeba. poeziis SemTxvevaSi ufro<br />
martivadaa saqme. Cemi leqsebi 15 enazea<br />
naTargmni da es yovelTvis bunebrivad<br />
xdeboda: festivalze rom gepatiJebian,<br />
leqsic aucileblad unda iTargmnos<br />
da amas yovelTvis festivalis organizatorebi<br />
agvareben. minda erT<br />
mniSvnelovan sakiTxze gavamaxvilo<br />
yuradReba _ CvenSi ar tardeba poeziis<br />
saerTaSoriso festivali.<br />
_ es enobriv bariers xom ar ukav-<br />
Sirdeba<br />
_ Tu Targmanzea laparaki, mSvenieri<br />
mTargmnelebi gvyavs sxvadasxva<br />
enebidan, uSualod poetebi, romlebic<br />
am enebs Cinebulad floben da aravi-<br />
Tari problema ar iqneba ingliseli,<br />
frangi, sparsi Tu arabi poetis Targmna.<br />
Tu festivalze poetis srulyofilad<br />
wardgenis enobriv barierebzea<br />
saubari, maT dasaZlevad mSvenieri me-<br />
Todebia SemuSavebuli. me, magaliTad,<br />
yvelaze metad momewona roterdamis<br />
festivali, sadac poeti Tavis enaze<br />
kiTxulobs originals, ekranze ki inglisurad<br />
da holandiurad (organizatori<br />
qveynis oficialur enaze) na-<br />
Targmni teqsti midis paralelur re-<br />
JimSi. anu, msmeneli originalsac ismens<br />
avtoris SesrulebiT da Targmansac<br />
adevnebs Tvals. arsebobs sxva, naklebad<br />
moxerxebuli variantic _ rodesac<br />
naTargmn teqsts msaxiobi an mTargmneli<br />
kiTxulobs, Tumca es yvelaferi<br />
mogvardeba, mTavaria aqamde mivideT.<br />
sul imas gaviZaxiT, rom poeziis qveyana<br />
varT da yoveli meore qarTveli poetia.<br />
Tu simReris, kinosa da Teatris<br />
festivalebi gvaqvs, poeziis festivalzec<br />
unda vizrunoT.<br />
esaubra nana kobaiZe<br />
mkiTxveli<br />
kaxa jamburia:<br />
`guramiSvili namdvili<br />
novatoria~<br />
dasasruli<br />
leqsikis simwireze saubrisas ar<br />
minda romelime avtori konkretulad<br />
davasaxelo. Cemi mizani maTi ganawyeneba<br />
ar aris, piriqiT, minda rac Sei-<br />
Zleba meti ikiTxon, gansakuTrebiT _<br />
Zveli qarTuli teqstebi. zogi avtori<br />
mxolod sasaubro metyvelebas iyenebs.<br />
TiTqos ra aris amaSi cudi SeiZleba<br />
slengi gamoiyeno da Zalian maRali<br />
donis mxatvruli teqsti Seqmna.<br />
amerikeli mwerlis kurt vonegutis<br />
proza amis saukeTeso magaliTia. ise-<br />
Ti slengiT wers, rom Tu mis nawerebs<br />
originalSi ar waikiTxav, Semoqmedebaze<br />
srulyofil warmodgenas ver<br />
Seiqmni. magram Zalian mZime STabeWdileba<br />
iqmneba, roca avtori slengis<br />
miRma verafers gvTavzobs.<br />
isev guram doCanaSvils Tu gavixsenebT,<br />
mas amouwuravi leqsikuri maragi<br />
aqvs. dialeqtizmebsac didi ostatobiT<br />
iyenebs. aman misi bolodroindeli<br />
nawarmoebebi kidev ufro<br />
mravalferovani gaxada.<br />
_ garkveulwilad, aseTi teqstebi<br />
damRlelia. batoni guramis bolodroindeli<br />
nawarmoebebis wakiTxva,<br />
aRqma bevrs gauWirda kidec.<br />
_ avtobiografiul romanSi _<br />
`rac ufro maxsovs, da metad magondeba~<br />
_ Zalian kargadaa daculi balansi.<br />
wigni sakiTxavad sainteresocaa<br />
da saxalisoc. mogexsenebaT, baton<br />
gurams Cinebuli iumori aqvs.<br />
arian mwerlebi _ XX saukunis avtorebs<br />
vgulisxmob _ romlebic enobrivad<br />
rTul qsovils qmnian. aseTia,<br />
pirvel rigSi marsel prusti, uiliam<br />
folkneri, jeims joisi. am avtorebis<br />
nawarmoebTa wasakiTxad (gansakuTrebiT<br />
joisis) sulieri Zalebis sruli<br />
mobilizebaa saWiro, magram amis miuxedavad,<br />
maTi teqstebi didi xelovnebis,<br />
didi literaturis nimuSebs warmoadgens.<br />
guram doCanaSvilis bolo<br />
periodis romanebi swored am tipis<br />
literaturas ganekuTvneba. Tanamedrove<br />
mkiTxvels wignis sakiTxavad mobilizeba,<br />
garja ezareba, ufro met<br />
dros garTobasa da televizors uTmobs.<br />
es marto Cveni problema ar aris.<br />
_ rogorc mivxvdi, prusti,<br />
folkneri, joisi Tqvens sayvarel<br />
mwerlebs Soris arian. saerTodac,<br />
klasikis mimarT mkiTxvelis interesi<br />
arasodes neldeba. Tumca TanamedroveTa<br />
Soris arian Zalian saintereso,<br />
zogjer _ didebuli mwerlebi,<br />
romelTa Semoqmedeba qarTvel<br />
mkiTxvels jer srulad ar auTvisebia.<br />
_ sxvaTa Soris, yovelTvis mwydeboda<br />
guli imis gamo, rom Cvens sazogadoebas,<br />
romelic SedarebiT kargad<br />
icnobs laTinoamerikul literaturas,<br />
Zalze zedapiruli warmodgena<br />
aqvs Statebis mwerlobaze. magaliTad,<br />
ar aris Targmnili jozef heleris<br />
brwyinvale antisaomari romani _<br />
`Catch-22~. romanis saxelwodeba, inglisurenovan<br />
Tanamedrove leqsikonebSi<br />
absurduli, gamouvali situaciis<br />
aRmniSvnel terminadaa Setanili.<br />
mas metyvelebaSic bevri iyenebs,<br />
Tumca (rogorc erTma ingliselma<br />
literatorma miTxra) umetesobam ar<br />
icis, rom es termini romanis saTauridan<br />
warmoiSva. qarTulad albaT ase<br />
iTargmneba _ `xafangi-22~. CvenSi naklebadaa<br />
cnobili kurt vonegutic _<br />
SesaniSnavi amerikeli prozaikosi da<br />
eseisti. orive es avtori movlenaa XX<br />
saukunis msoflio literaturaSi.<br />
guldasawyvetia, rom qarTveli mkiTxveli<br />
kargad ar icnobs gasuli saukunis<br />
evropuli mwerlobis erT-erT yvelaze<br />
gamorCeul figuras _ norvegiel<br />
iuhan borgens. ramdenadac vici, qarTulad<br />
misi trilogiis mxolod pirveli<br />
nawili _ `patara lordi~ iTargmna.<br />
ucxour klasikur literaturaSi<br />
arian mwerlebi, romelTa nawarmoebebic<br />
yovelTvis SemiZlia vikiTxo. aseTebia<br />
_ dostoevski da bulgakovi; aseve<br />
Zalian axlobelia marsel prustis<br />
Svidromaniani cikli `dakarguli<br />
drois ZiebaSi~; gamorCeulad miyvars<br />
folkneris romanebi _ `agvistos naTeli~<br />
da `odes vkvdebodi~ (misi qarTuli<br />
Targmani SesaniSnavadaa Sesrulebuli).<br />
Zalian mawuxebs is garemoeba, rom<br />
momavali Taobis qarTvelma mkiTxvelma<br />
SesaZloa rusuli literaturis<br />
originalSi wakiTxva veRar SeZlos.<br />
XIX_XX saukuneebis rusul klasikas<br />
gansakuTrebuli adgili ekuTvnis msoflio<br />
mwerlobaSi. vfiqrob qarTvelma<br />
mkiTxvelma ar unda `dakargos~ gogoli,<br />
dostoevski, Cexovi, bunini, bulgakovi.<br />
nawarmoebis originalSi wakiTxva<br />
Zalian mniSvnelovania. mxatvrul<br />
testSi enas iseTi didi funqcia akisria,<br />
rom saukeTeso Targmanic ki, naklulovania<br />
dedanTan SedarebiT.<br />
_ qarTul Targmanebze visaubroT.<br />
dRes ucxouri teqstebi intensiurad<br />
iTargmneba, es procesi qarTuli literaturis<br />
ganviTarebisTvis Zalian<br />
mniSvnelovania. Tumca Targmanebis<br />
xarisxi xSirad sadavo aris xolme.<br />
_ siamovnebiT visaubreb araCveulebriv,<br />
kongenialur qarTul Targmanebze.<br />
aseTi brwyinvale movlenaa ba-<br />
Cana bregvaZis Targmnili `don kixoti~.<br />
yvelaferi, rac ki am adamianma Targmna<br />
(dawyebuli platonis `dialogebidan~)<br />
gansakuTrebuli ganZia Cveni literaturisaTvis.<br />
aseTive donis movlenad<br />
mimaCnia fransua viionis qarTuli<br />
Targmani, romelic daviT weredianma<br />
Seasrula. es namdvili Sedevria. masSi<br />
qarTuli enis uzado codna Cans. iSviadad<br />
meguleba mwerali, ase srulyofilad<br />
rom flobdes enas.<br />
saocari gemovnebiTa da originalis<br />
gansacvifreblad Rrma codniT Targmnis<br />
qalbatoni manana gigineiSvili.<br />
teqstis mimarT rogori faqizi damokidebuleba<br />
Cans mis TargmanTa krebul-<br />
Si _ `dideba Senda~, romelSic sxvadasxva<br />
droisa da xalxebis mier Seqmnili<br />
RvTis sadidebeli himnebia Tavmoyrili.<br />
rac Seexeba xuan ramon ximenesis<br />
`plateros~, mimaCnia, rom es qrestomaTiuli<br />
nimuSia imisa, rogor unda<br />
iTargmnos lirikuli proza. qalbaton<br />
mananas imdenad aqvs gaTavisebuli didi<br />
mwerlis poeturi samyaro da ise aqvs<br />
gadmotanili qarTul enaze, rom gegoneba<br />
originalur teqsts kiTxulob.<br />
Zalian momwons qalbatoni dali<br />
fanjikiZis Targmanebi. aqac _ dawyebuli<br />
saTauridan nawarmoebis bolo sityvamde<br />
_ teqsts saocrad qarTuli<br />
JReradoba aqvs. versad ipovi qarTulisTvis<br />
ucxo konstruqciebs, xelovnur<br />
wyobas, kalkebs. samwuxaroa,<br />
rom aseTi Targmanebi cotaa da miT<br />
ufro saWiroa, davafasoT da vikiTxoT<br />
is, rac aseT maRal donezea Sesrulebuli.<br />
esaubra Tamar Juruli