14.01.2015 Views

literaturuli gazeTi

literaturuli gazeTi

literaturuli gazeTi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

14 <strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

interviu 28 oqtomberi - 10 noemberi 2011<br />

mwerali<br />

dasasruli<br />

SoTa iaTaSvili:<br />

`ufro iSviaTad vwer~<br />

principiT _ masSi sxvadasxva periodis<br />

saukeTeso leqsebi gaerTianda.<br />

`SramSic~ ZiriTadad bolodroindeli<br />

leqsebia, mxolod oriode leqsi<br />

gadmovida Zveli krebulebidan, isic<br />

imitom, rom ramdenime cikli am wignSi<br />

Seikra da dasrulda. axlaxan<br />

eleqtronuli `maRaziisTvis~ ori<br />

eleqtronuli wigni gavakeTe. es forma<br />

aqtiurad mkvidrdeba msoflioSi da<br />

saqarTvelomdec moaRwia. oqtombris<br />

bolodan literaturul sait lit.ge-ze<br />

msurvelebs Tanamedrove qarTuli<br />

literaturis SeZena SeeZlebaT, klasika<br />

ki ufasod iqneba. es Zalian gasaxaria,<br />

gansakuTrebiT sazRvargareT mcxovrebi<br />

qarTvelebisTvis, romelTac<br />

fizikurad ara aqvT nabeWdi produqciis<br />

yidvis saSualeba. rodesac wignis<br />

gakeTeba SemomTavazes, saWiro gaxda<br />

garkveuli formis mofiqrebac _<br />

raRacnairad xom unda damelagebina es<br />

yvelaferi, amitom aseT xerxs mivmarTe:<br />

Cemi leqsebi orad gavyavi: verlibrebad<br />

da riTmianebad. saerTod, saku-<br />

Tari Tavi verlibristad mimaCnia da<br />

vfiqrob, saukeTeso rac damiweria,<br />

ZiriTadad am formaSia, magram gadavwyvite,<br />

riTmiani leqsebic SemerCia. es<br />

ukve koncefcia iyo. gamovida ori wigni<br />

_ `cxovrebis Weri~ verlibrebiT da<br />

`suli amoiwura~ _ riTmianebiT. pirvelSi<br />

Sevida 20 wlis ganmavlobaSi dawerili<br />

verlibrebi, meoreSi – 15 wlis<br />

manZilze Seqmnili riTmiani leqsebi.<br />

ydaze isev sofo CxikvaZis naxatebia,<br />

raRacnairad Cemi mxatvari gaxda.<br />

_ verlibri ufro Cemiao Tqvi,<br />

riTmianSi ubralod mosinje Tavi<br />

_ albaT yvelaferi bezrdeba adamians<br />

da im momentSi mec es damemarTa.<br />

garkveuli mcdelobebi adrec mqonda,<br />

magram iyo periodi, rodesac mTlianad<br />

riTmian leqsze gadaverTe. magaliTad,<br />

krebulSi `sanam droa~ 80 procenti<br />

swored riTmiani leqsebia. ra-<br />

Racas rom aiTviseb da ici, rogor unda<br />

akeTo, mosawyeni xdeba, es damemarTa<br />

verlibrTan mimarTebaSi da gadaverTe<br />

riTmianze, gulma iqiT gamiwia. iqac<br />

raRaceebi gamovida sainteresod.<br />

drodadro isev mivubrundebi xolme<br />

riTmianebs. magram kai xani rom konvenciuri<br />

leqsi vwere, aman kargad imoqmeda,<br />

radgan isev momanatra verlibri da<br />

ganaxleburi energiiT mivubrundi.<br />

_ axla raze muSaob<br />

_ pelevinis `Generation Ï~-s vTargmni.<br />

SekveTili Targmania da wlis bolosTvis<br />

albaT gamoscemen. noembris<br />

bolosTvis `<strong>literaturuli</strong> palitris~<br />

damatebis saxiT Cemi moTxrobebis<br />

krebuli gamova, romelSic sxvadasxva<br />

periodis teqstebi Seva. sul sami<br />

moTxrobebis wigni maqvs: `kontraJuri~<br />

(1998), `yvavilTa yvavili da inJineri~<br />

(2000) da `fotomamebi~ (2005). samivedan<br />

varCev saukeTesoebs, romelTac axali<br />

moTxrobebic daemateba. saerTod,<br />

prozas TiTqos cotas vwer, magram<br />

mainc grovdeba. 2005 wlidan 2011-mde 6<br />

moTxroba mqonda dawerili, magram<br />

wels, zafxulSi, muxaTwyaroSi prozis<br />

muza gamexsna da TvenaxevarSi 5<br />

moTxroba davwere. krebulSi am<br />

moTxrobebsac Sevitan. vfiqrob, urigo<br />

wigni ar gamova. nel-nela miiwevs<br />

win, magram mainc vmuSaob romanze `mamebi,<br />

dedebi da Svilebi~, romlis pirveli<br />

oTxi Tavi saitze kalmasoba.com gamoqveynda.<br />

_ kidev erT Temas SevexoT, es aris<br />

<strong>literaturuli</strong> kontaqtebis Tema,<br />

romelic Tanamedrove mwerlobisTvis<br />

Zalze mniSvnelovania.<br />

_ qarTuli literatura nel-nela<br />

gadis ucxoeTSi, Tumca es sakmarisi ar<br />

aris. rogorc poets, xSirad miwveven<br />

sxvadasxva festivalze. Cems araerT<br />

megobarsac uwevs siaruli, Tumca unda<br />

aRiniSnos, rom prozaSi ufro rTuli<br />

viTarebaa, misi Targmna finansebs ukav-<br />

Sirdeba. poeziis SemTxvevaSi ufro<br />

martivadaa saqme. Cemi leqsebi 15 enazea<br />

naTargmni da es yovelTvis bunebrivad<br />

xdeboda: festivalze rom gepatiJebian,<br />

leqsic aucileblad unda iTargmnos<br />

da amas yovelTvis festivalis organizatorebi<br />

agvareben. minda erT<br />

mniSvnelovan sakiTxze gavamaxvilo<br />

yuradReba _ CvenSi ar tardeba poeziis<br />

saerTaSoriso festivali.<br />

_ es enobriv bariers xom ar ukav-<br />

Sirdeba<br />

_ Tu Targmanzea laparaki, mSvenieri<br />

mTargmnelebi gvyavs sxvadasxva<br />

enebidan, uSualod poetebi, romlebic<br />

am enebs Cinebulad floben da aravi-<br />

Tari problema ar iqneba ingliseli,<br />

frangi, sparsi Tu arabi poetis Targmna.<br />

Tu festivalze poetis srulyofilad<br />

wardgenis enobriv barierebzea<br />

saubari, maT dasaZlevad mSvenieri me-<br />

Todebia SemuSavebuli. me, magaliTad,<br />

yvelaze metad momewona roterdamis<br />

festivali, sadac poeti Tavis enaze<br />

kiTxulobs originals, ekranze ki inglisurad<br />

da holandiurad (organizatori<br />

qveynis oficialur enaze) na-<br />

Targmni teqsti midis paralelur re-<br />

JimSi. anu, msmeneli originalsac ismens<br />

avtoris SesrulebiT da Targmansac<br />

adevnebs Tvals. arsebobs sxva, naklebad<br />

moxerxebuli variantic _ rodesac<br />

naTargmn teqsts msaxiobi an mTargmneli<br />

kiTxulobs, Tumca es yvelaferi<br />

mogvardeba, mTavaria aqamde mivideT.<br />

sul imas gaviZaxiT, rom poeziis qveyana<br />

varT da yoveli meore qarTveli poetia.<br />

Tu simReris, kinosa da Teatris<br />

festivalebi gvaqvs, poeziis festivalzec<br />

unda vizrunoT.<br />

esaubra nana kobaiZe<br />

mkiTxveli<br />

kaxa jamburia:<br />

`guramiSvili namdvili<br />

novatoria~<br />

dasasruli<br />

leqsikis simwireze saubrisas ar<br />

minda romelime avtori konkretulad<br />

davasaxelo. Cemi mizani maTi ganawyeneba<br />

ar aris, piriqiT, minda rac Sei-<br />

Zleba meti ikiTxon, gansakuTrebiT _<br />

Zveli qarTuli teqstebi. zogi avtori<br />

mxolod sasaubro metyvelebas iyenebs.<br />

TiTqos ra aris amaSi cudi SeiZleba<br />

slengi gamoiyeno da Zalian maRali<br />

donis mxatvruli teqsti Seqmna.<br />

amerikeli mwerlis kurt vonegutis<br />

proza amis saukeTeso magaliTia. ise-<br />

Ti slengiT wers, rom Tu mis nawerebs<br />

originalSi ar waikiTxav, Semoqmedebaze<br />

srulyofil warmodgenas ver<br />

Seiqmni. magram Zalian mZime STabeWdileba<br />

iqmneba, roca avtori slengis<br />

miRma verafers gvTavzobs.<br />

isev guram doCanaSvils Tu gavixsenebT,<br />

mas amouwuravi leqsikuri maragi<br />

aqvs. dialeqtizmebsac didi ostatobiT<br />

iyenebs. aman misi bolodroindeli<br />

nawarmoebebi kidev ufro<br />

mravalferovani gaxada.<br />

_ garkveulwilad, aseTi teqstebi<br />

damRlelia. batoni guramis bolodroindeli<br />

nawarmoebebis wakiTxva,<br />

aRqma bevrs gauWirda kidec.<br />

_ avtobiografiul romanSi _<br />

`rac ufro maxsovs, da metad magondeba~<br />

_ Zalian kargadaa daculi balansi.<br />

wigni sakiTxavad sainteresocaa<br />

da saxalisoc. mogexsenebaT, baton<br />

gurams Cinebuli iumori aqvs.<br />

arian mwerlebi _ XX saukunis avtorebs<br />

vgulisxmob _ romlebic enobrivad<br />

rTul qsovils qmnian. aseTia,<br />

pirvel rigSi marsel prusti, uiliam<br />

folkneri, jeims joisi. am avtorebis<br />

nawarmoebTa wasakiTxad (gansakuTrebiT<br />

joisis) sulieri Zalebis sruli<br />

mobilizebaa saWiro, magram amis miuxedavad,<br />

maTi teqstebi didi xelovnebis,<br />

didi literaturis nimuSebs warmoadgens.<br />

guram doCanaSvilis bolo<br />

periodis romanebi swored am tipis<br />

literaturas ganekuTvneba. Tanamedrove<br />

mkiTxvels wignis sakiTxavad mobilizeba,<br />

garja ezareba, ufro met<br />

dros garTobasa da televizors uTmobs.<br />

es marto Cveni problema ar aris.<br />

_ rogorc mivxvdi, prusti,<br />

folkneri, joisi Tqvens sayvarel<br />

mwerlebs Soris arian. saerTodac,<br />

klasikis mimarT mkiTxvelis interesi<br />

arasodes neldeba. Tumca TanamedroveTa<br />

Soris arian Zalian saintereso,<br />

zogjer _ didebuli mwerlebi,<br />

romelTa Semoqmedeba qarTvel<br />

mkiTxvels jer srulad ar auTvisebia.<br />

_ sxvaTa Soris, yovelTvis mwydeboda<br />

guli imis gamo, rom Cvens sazogadoebas,<br />

romelic SedarebiT kargad<br />

icnobs laTinoamerikul literaturas,<br />

Zalze zedapiruli warmodgena<br />

aqvs Statebis mwerlobaze. magaliTad,<br />

ar aris Targmnili jozef heleris<br />

brwyinvale antisaomari romani _<br />

`Catch-22~. romanis saxelwodeba, inglisurenovan<br />

Tanamedrove leqsikonebSi<br />

absurduli, gamouvali situaciis<br />

aRmniSvnel terminadaa Setanili.<br />

mas metyvelebaSic bevri iyenebs,<br />

Tumca (rogorc erTma ingliselma<br />

literatorma miTxra) umetesobam ar<br />

icis, rom es termini romanis saTauridan<br />

warmoiSva. qarTulad albaT ase<br />

iTargmneba _ `xafangi-22~. CvenSi naklebadaa<br />

cnobili kurt vonegutic _<br />

SesaniSnavi amerikeli prozaikosi da<br />

eseisti. orive es avtori movlenaa XX<br />

saukunis msoflio literaturaSi.<br />

guldasawyvetia, rom qarTveli mkiTxveli<br />

kargad ar icnobs gasuli saukunis<br />

evropuli mwerlobis erT-erT yvelaze<br />

gamorCeul figuras _ norvegiel<br />

iuhan borgens. ramdenadac vici, qarTulad<br />

misi trilogiis mxolod pirveli<br />

nawili _ `patara lordi~ iTargmna.<br />

ucxour klasikur literaturaSi<br />

arian mwerlebi, romelTa nawarmoebebic<br />

yovelTvis SemiZlia vikiTxo. aseTebia<br />

_ dostoevski da bulgakovi; aseve<br />

Zalian axlobelia marsel prustis<br />

Svidromaniani cikli `dakarguli<br />

drois ZiebaSi~; gamorCeulad miyvars<br />

folkneris romanebi _ `agvistos naTeli~<br />

da `odes vkvdebodi~ (misi qarTuli<br />

Targmani SesaniSnavadaa Sesrulebuli).<br />

Zalian mawuxebs is garemoeba, rom<br />

momavali Taobis qarTvelma mkiTxvelma<br />

SesaZloa rusuli literaturis<br />

originalSi wakiTxva veRar SeZlos.<br />

XIX_XX saukuneebis rusul klasikas<br />

gansakuTrebuli adgili ekuTvnis msoflio<br />

mwerlobaSi. vfiqrob qarTvelma<br />

mkiTxvelma ar unda `dakargos~ gogoli,<br />

dostoevski, Cexovi, bunini, bulgakovi.<br />

nawarmoebis originalSi wakiTxva<br />

Zalian mniSvnelovania. mxatvrul<br />

testSi enas iseTi didi funqcia akisria,<br />

rom saukeTeso Targmanic ki, naklulovania<br />

dedanTan SedarebiT.<br />

_ qarTul Targmanebze visaubroT.<br />

dRes ucxouri teqstebi intensiurad<br />

iTargmneba, es procesi qarTuli literaturis<br />

ganviTarebisTvis Zalian<br />

mniSvnelovania. Tumca Targmanebis<br />

xarisxi xSirad sadavo aris xolme.<br />

_ siamovnebiT visaubreb araCveulebriv,<br />

kongenialur qarTul Targmanebze.<br />

aseTi brwyinvale movlenaa ba-<br />

Cana bregvaZis Targmnili `don kixoti~.<br />

yvelaferi, rac ki am adamianma Targmna<br />

(dawyebuli platonis `dialogebidan~)<br />

gansakuTrebuli ganZia Cveni literaturisaTvis.<br />

aseTive donis movlenad<br />

mimaCnia fransua viionis qarTuli<br />

Targmani, romelic daviT weredianma<br />

Seasrula. es namdvili Sedevria. masSi<br />

qarTuli enis uzado codna Cans. iSviadad<br />

meguleba mwerali, ase srulyofilad<br />

rom flobdes enas.<br />

saocari gemovnebiTa da originalis<br />

gansacvifreblad Rrma codniT Targmnis<br />

qalbatoni manana gigineiSvili.<br />

teqstis mimarT rogori faqizi damokidebuleba<br />

Cans mis TargmanTa krebul-<br />

Si _ `dideba Senda~, romelSic sxvadasxva<br />

droisa da xalxebis mier Seqmnili<br />

RvTis sadidebeli himnebia Tavmoyrili.<br />

rac Seexeba xuan ramon ximenesis<br />

`plateros~, mimaCnia, rom es qrestomaTiuli<br />

nimuSia imisa, rogor unda<br />

iTargmnos lirikuli proza. qalbaton<br />

mananas imdenad aqvs gaTavisebuli didi<br />

mwerlis poeturi samyaro da ise aqvs<br />

gadmotanili qarTul enaze, rom gegoneba<br />

originalur teqsts kiTxulob.<br />

Zalian momwons qalbatoni dali<br />

fanjikiZis Targmanebi. aqac _ dawyebuli<br />

saTauridan nawarmoebis bolo sityvamde<br />

_ teqsts saocrad qarTuli<br />

JReradoba aqvs. versad ipovi qarTulisTvis<br />

ucxo konstruqciebs, xelovnur<br />

wyobas, kalkebs. samwuxaroa,<br />

rom aseTi Targmanebi cotaa da miT<br />

ufro saWiroa, davafasoT da vikiTxoT<br />

is, rac aseT maRal donezea Sesrulebuli.<br />

esaubra Tamar Juruli

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!