29.01.2015 Views

aqac... sxvaganac № 2 `xazis radiosa~ da mzesumziris ambavi `me ...

aqac... sxvaganac № 2 `xazis radiosa~ da mzesumziris ambavi `me ...

aqac... sxvaganac № 2 `xazis radiosa~ da mzesumziris ambavi `me ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

6 - 19 maisi 2011<br />

mkiTxveli<br />

zurab niJaraZe:<br />

literaturuli gazeTi<br />

`masas akmayofilebs is, rasac bazari sTavazobs~<br />

_ batono zurab, cota xnis win<br />

internetSi Tqveni mogoneba amovikiTxe.<br />

mxatvar rezo TarxniSvilze<br />

werdiT <strong>da</strong> masTan erTad Tqvens siymawviles<br />

ixsenebdiT. Turme saxviTi<br />

xelovnebiT gatacebuli axalgazrdebi<br />

TarxniSvilebis saxlSi<br />

ikribebodiT xolme <strong>da</strong> cnobili ba-<br />

Jbeuq-meliqovi xatvis gakveTilebs<br />

gitareb<strong>da</strong>T. albaT, maSin, mxatvrobis<br />

gar<strong>da</strong>, literaturac Tqveni Sinagani<br />

samyaros masazrdoebeli iyo...<br />

_ baJbeuq-meliqovis gakveTilebs<br />

marTlac veswrebodi, Tumca xatva im<br />

jgufTan erTad ar miswavlia, maTze<br />

umcrosi viyavi. vijeqi xolme <strong>da</strong><br />

vuyurebdi rogor muSaobdnen, vusmendi<br />

maT saubrebs. vizrdebodi garemo-<br />

Si, sa<strong>da</strong>c bunebrivia, mxatvrobis gar<strong>da</strong>,<br />

literaturac gatacebis sagani <strong>da</strong><br />

sasaubro Tema iyo. ar vici, ratom, magram<br />

ZiriTa<strong>da</strong>d ucxoeli avtorebi<br />

gvaintereseb<strong>da</strong>. vecnobodiT yvela im<br />

literaturul siaxles, rac xelmisawvdomi<br />

iyo. erTxans Zalian gagvitaca<br />

hemingueis Semoqmedebam. misi nawarmoebebis<br />

garSemo vmsjelobdiT, erTmaneTs<br />

sakuTar STabeWdilebebs vuziarebdiT.<br />

hemingueim Semoitana is,<br />

rasac Cvens mwerlobaSi ver amoikiTxavdi.<br />

sabWoTa periodSi xom azris Tavisuflad<br />

gamoTqmis areali SezRuduli<br />

iyo, Seni saTqmeli ideologiisTvis<br />

un<strong>da</strong> mogergo, garkveul CarCoebs ar<br />

un<strong>da</strong> gascdenodi. marTalia, is epoqa<br />

mdi<strong>da</strong>ri iyo dramatuli situaciebiT,<br />

sxva<strong>da</strong>sxva <strong>da</strong>pirispirebebiT – im yvelafriT,<br />

rac romansa <strong>da</strong> zoga<strong>da</strong>d literaturas<br />

sWirdeba, magram sabWoTa<br />

mwerlebi bolomde mainc ver ambobdnen<br />

saTqmels. maT garkveulad, ezopuri<br />

ena gamoimuSaves, simarTle sityvebs<br />

miRma un<strong>da</strong> amogekiTxa. disidenturi<br />

literaturac amitom iwvev<strong>da</strong><br />

mZafr interess, xeliT nabeWdi teqstebi<br />

aqtiurad vrceldebo<strong>da</strong> mkiTxvel<br />

sazogadoebaSi. im droisTvis Se<strong>da</strong>rebiT<br />

Tavisufal literaturul<br />

sivrces Jurnali `novi mir~ warmoadgen<strong>da</strong>.<br />

maxsovs, samamulo omis dros<br />

didi mowoneba <strong>da</strong>imsaxura cnobili<br />

mwerlis, viqtor nekrasovis nawarmoebma<br />

`stalingradis sangrebSi~, sa<strong>da</strong>c<br />

swored omis realobebze iyo<br />

saubari. nekrasovis simarTle sabWo-<br />

Ta ideologias ar moergo <strong>da</strong> man sicocxle<br />

emigraciaSi <strong>da</strong>asrula.<br />

_ `sazRvrebs~ qarTveli mwerlebic<br />

Taviseburad arRvevdnen <strong>da</strong><br />

cdilobdnen ideologiisgan Tavisufali<br />

literatura SeeqmnaT.<br />

_ ra Tqma un<strong>da</strong>, saintereso avtorebi<br />

saqarTveloSic iyvnen. magaliTad,<br />

konstantine gamsaxurdias<br />

araCveulebrivi romani `mTvaris motaceba~<br />

mkiTxvelis didi mowonebiT<br />

sargeblob<strong>da</strong>. interesiT kiTxulobdnen<br />

leo qiaCelis nawarmoebebs. Cemi<br />

Taobis mwerlebi<strong>da</strong>n ki, pirvel rigSi,<br />

oTar WilaZes <strong>da</strong>vasaxelebdi. gvitaceb<strong>da</strong><br />

lado asaTianis, ana kalan<strong>da</strong>Zis<br />

poezia <strong>da</strong>, ra Tqma un<strong>da</strong>, galaktioni<br />

– ukv<strong>da</strong>vi poeziis Semqmneli!<br />

imxanad mkiTxveli sazogadoeba<br />

mdi<strong>da</strong>ri, saintereso cxovrebiT cxovrob<strong>da</strong>.<br />

Cveni fiqrebi, saubrebi literaturuli<br />

siaxleebis, literturuli<br />

faqtebis irgvliv trialeb<strong>da</strong>. maxsovs,<br />

rogor Sevxvdi iseTi mwerlis<br />

`gamoCenas~, rogoric folkneri iyo!<br />

Tumca ufro adreuli periodis<br />

klasikosTa Semoqmedebac aranakleb<br />

gvaintereseb<strong>da</strong> – sten<strong>da</strong>lis,<br />

floberisa Tu mixeil javaxiSvilis<br />

nawerebs gvulisxmob.<br />

karg romans Sesabamisi socialuri<br />

garemo sWirdeba. is xom, rogorc forma,<br />

socialuri uTanxmoebebis fonze<br />

Camoyalib<strong>da</strong>. mdidrebsa <strong>da</strong> Raribebs<br />

Soris <strong>da</strong>pirispireba literaturuli<br />

Tematikis gamdidrebis, personaJTa<br />

xasiaTebis Seqmnis, ideuri brZolisa<br />

<strong>da</strong> miswrafebebis safuZvels qmni<strong>da</strong>. <strong>da</strong><br />

Semdeg, roca TiTqos<strong>da</strong> uklaso sazogadoeba<br />

Seiqmna, romanmac funqcia<br />

erTgvarad <strong>da</strong>karga. roca wodebebs<br />

Soris gansxvaveba aRar aris, roca<br />

mkveTri <strong>da</strong>pirispirebebi waSlilia, ra<br />

mxatvar zurab niJaraZis saxelosno<strong>da</strong>n mdinare veres<br />

xeoba <strong>da</strong> urbanuli peizaJi moCans, Tumca mxatvari Tavis<br />

mier Seqmnil mxatvrul samyaroSi cxovrobs, sa<strong>da</strong>c erTferovani<br />

nacrisferi peizaJebi, yoveldRiuroba sxva elfers<br />

iZens <strong>da</strong> saocrad feradovan tiloebad gar<strong>da</strong>iqmneba.<br />

portretebic iseTia, rogorc literaturul personaJTa<br />

STambeW<strong>da</strong>vi saxeebi – Rrma, metyveli, Sinaarsiani. ambobs,<br />

ver vityvi, rom literatura <strong>da</strong> mxatvroba erTmaneTs hgavs,<br />

Tu fermweri xar, Seni <strong>da</strong>rgis specifiki<strong>da</strong>n un<strong>da</strong> gamoxvide,<br />

tilos saSualebiT ambebs ar un<strong>da</strong> yvebode, ferweras sxva<br />

amocanebi aqvso. mxatvrobaSi, TiTqmis yvela mimarTulebiT<br />

umuSavia, maT Soris, wignis grafikaSic. <strong>da</strong>suraTebuli aqvs<br />

uiliam Seqspiris, fransua rables, oTar WilaZis, sxva ucxoel<br />

<strong>da</strong> qarTvel avtorTa nawarmoebebi. Zalian saintereso<br />

mkiTxvelia, Sefasebis mkacri kriteriumi aqvs <strong>da</strong> `Tavis~<br />

avtorebze, nawarmoebebze gatacebiT yveba...<br />

un<strong>da</strong> gaixados mweralma interesisa <strong>da</strong><br />

Ziebis sagnad ris garSemo un<strong>da</strong> Seqmnas<br />

man Tavisi literatura<br />

_ Tumca aris mudmivi Temebi,<br />

romelic yovelgvari socialuri <strong>da</strong>pirispirebis<br />

miRma dgas.<br />

_ diax, magaliTad _ galaktionis<br />

poezia. vfiqrob, is arc socialuria,<br />

arc revoluciuri (Tumca revoluciazec<br />

aqvs leqsebi). man Seqmna poeturi<br />

samyaro, sa<strong>da</strong>c Tavs ise grZnob<strong>da</strong>,<br />

rogorc Tevzi wyalSi. is didi ostati<br />

iyo <strong>da</strong> SeeZlo yofiTi Temebic ki gaepoeturebina.<br />

erTi SexedviT gasakviria,<br />

ara yofiToba <strong>da</strong> poeturoba,<br />

TiTqos erTmaneTis sapirispiro<br />

cnebebia, magram ostatobac swored<br />

isaa, rom yofiT sagnebsa Tu movlenebs<br />

mxatvruli saxe misce <strong>da</strong> raRac sxva<br />

ganzomilebaSi ga<strong>da</strong>iyvano. xelovani,<br />

Semoqmedi xom Cveulebrivi a<strong>da</strong>miania,<br />

sakuTar TavSi is pragmatizmsa <strong>da</strong><br />

sulierebas erTdroulad atarebs. Tu<br />

is niWieria, SeZlebs Tavisi miwieri samyaro<br />

sruliad amaRlebul, poetur,<br />

filosofiur garemoSi moaqcios. ase-<br />

Ti avtoria iosif brodskic.<br />

sa<strong>da</strong>a maradiuli faseulobani ra<br />

aris a<strong>da</strong>mianis cxovrebis mizani<br />

vfiqrob, Tanamedrove literaturuli<br />

sinamdvile am problematikis<br />

garSemo un<strong>da</strong> trialebdes. nuTu a<strong>da</strong>mianisTvis<br />

faseulobas mxolod komforti,<br />

drostareba warmoadgens<br />

garTobis mZlavrma industriam mTeli<br />

msoflio moicva. erTis mxriv, es xalxs<br />

cxovrebas uadvilebs. meores mxriv ki,<br />

kacobriobis maRalsulieri moTxovnilebebi<br />

pragmatulma momxmareblurma<br />

interesma Caanacvla. masas akmayofilebs<br />

is, rasac bazari sTavazobs,<br />

is TviTonaa SemkveTi. amitomac uWirT<br />

dRes niWier mwerlebs.<br />

_ gansxvaveba maskulturasa <strong>da</strong><br />

maRali rangis xelovnebas Soris yvela<br />

droSi arsebob<strong>da</strong>.<br />

_ gansxvaveba mu<strong>da</strong>m iyo. Tumca<br />

adre, masiuri kulturis warmomadgenlebsa<br />

<strong>da</strong> maT auditorias TviTgamoxatvis<br />

saSualeba naklebad hqon<strong>da</strong>T,<br />

isini TiTqmis ar Candnen. dRes ki<br />

Zalian bevrni arian. amitomac <strong>`me</strong>SCanurma~<br />

miswrafebebma imZlavra <strong>da</strong> cxovrebis<br />

azri momxveWelobaSi, gamdidrebasa<br />

Tu sxva<strong>da</strong>sxva saxis garToba-<br />

Si gamomJRavn<strong>da</strong>. faseulobebma<br />

konkretuli saxe miiRo. Znelia mosTxovo<br />

m<strong>da</strong>bios, ga<strong>da</strong>axtes <strong>`me</strong>SCanobas~<br />

<strong>da</strong> sulier aristokratad iqces. es<br />

ararealuria. Tumca kacobriobis istorias<br />

amgvari gamonaklisebic axsovs.<br />

dRes mTeli msoflio amgvar kriziss<br />

ganicdis. momxveWelobis tendenciam,<br />

yalbma faseulobebma WeSmariti,<br />

maradiuli Rirebulebani TiTqmis<br />

waleka. aman, ra Tqma un<strong>da</strong>, a<strong>da</strong>mianis<br />

sulieri samyaro gaaRariba. es kulturuli<br />

krizisi aisaxa rogorc literaturaze,<br />

ise xelovnebis yvela sxva<br />

sferoze. ver xe<strong>da</strong>vT, televiziiT,<br />

ZiriTa<strong>da</strong>d ra donis ucxour filmebs<br />

uCveneben imitom, rom aseT produqciazea<br />

moTxovna. Tumca sazRvargareT<br />

Zalian kargi nimuSebic iqmneba.<br />

CvenTanac igive problemaa.<br />

_ msoflio kulturuli krizisis<br />

Sefasebisas Zalze uimedo suraTi<br />

xom ar <strong>da</strong>xateT miuxe<strong>da</strong>vad yvelafrisa,<br />

literaturaSic, sxva sferoeb-<br />

Sic maRali rangis namuSevrebi mainc<br />

iqmneba.<br />

_ ra Tqma un<strong>da</strong>, saqme ase cu<strong>da</strong><strong>da</strong>c<br />

ar aris. uniWieresi mwerlebi<br />

yovelTvis iyvnen <strong>da</strong> dResac arian,<br />

isini Tavisi miswrafebebiT,<br />

azrovnebiT, mxatvruli ostatobiT<br />

m<strong>da</strong>biur mentalobasTan Tu gemovnebasTan<br />

brZolas cdiloben.<br />

vfiqrob, mwerlobis xarisxs, upirvelesad,<br />

misi esTeturoba gansazRvravs.<br />

esTetika xom cvlilebas di<strong>da</strong>d ar ganicdis<br />

mSveniereba, siyvaruli, namusi<br />

is kategoriebia, rac arasodes icvleba.<br />

SesaZlebelia gamoxatvis, realizebis<br />

formebma icvalos saxe, magram<br />

Sinaarsi igive rCeba.<br />

Cven dros Zalian niWieri Taoba<br />

iyo. maxsovs, Jurnal `ciskris~ re<strong>da</strong>qciaSi<br />

yvelaze aqtiuri mwerlebi, poetebi<br />

ikribebodnen. literaturaSi<br />

sayuradRebo tendenciebi dResac SeimCneva,<br />

magram cotaa iseTi nimuSi,<br />

razec Rirs `sworeba~. cocxali literaturuli<br />

portretebi dRes sqematurma<br />

usicocxlo saxeebma Secvala.<br />

gaxsovT, tolstois romanebis personaJebi<br />

Tanamedrove nawarmoebebSi<br />

gancdebis imgvar samyaros Znelad<br />

SexvdebiT. aq moqmedebac, personaJebic<br />

sqematuria. sqema ki, mogexsenebaT,<br />

xelovnebis ena ar aris, mas siRrmeebi<br />

ar aqvs. aq cudi cudia, kargi kargia.<br />

magaliTad, weren, rom uzurpatori<br />

cudia. Tumca ra trialebs am uaryofiTi<br />

personaJis gulSi, ra impulsebi<br />

aqvs mas, energias sai<strong>da</strong>n iRebs, an ra<br />

asuldgmulebs – arsad Cans. amgvari<br />

martivi diagramebis amokiTxva ki,<br />

rogorc mkiTxvels, ar makmayofilebs,<br />

ar mainteresebs. CemTvis aseTi teqsti<br />

plakatia. gana plakati xelovnebaa!<br />

ara mgonia.<br />

samyaro mravalferovani <strong>da</strong> mravalsaxovania.<br />

rac ufro farToa mwerlis<br />

interesTa areali, miT ufro mdi<strong>da</strong>ria<br />

misi mxatvruli samyaro. <strong>da</strong>nar-<br />

Ceni ki ostatobazea.<br />

_ bevrs kiTxulobT<br />

_ adre sul vkiTxulobdi. axla<br />

Zveleburad veRar vicli. mogexsenebaT,<br />

kiTxvas didi dro miaqvs. Tumca<br />

mainc vcdilob.<br />

_ vin arian Tqveni avtorebi<br />

_ gasuli saukunis mwerlebi<strong>da</strong>n –<br />

Tomas mani, luis qeroli... Tanamedrove<br />

avtorebs rac Seexeba, Zalian<br />

momwons frangi paskal kiniari. igi<br />

emzar kvitaiSvilma `gamacno~ <strong>da</strong> maxsovs,<br />

miTxra, Tanamedrove frangul<br />

literaturaSi, amaze didi aravin<br />

hyavT, pirveli nomeriao. kiniarma<br />

Tavisi romanebisTvis Zalian saintereso<br />

formas miagno. is <strong>da</strong>xvewili<br />

stilisti <strong>da</strong> ucnauri mTxrobelia.<br />

wignSi `seqsi <strong>da</strong> SiSi~ kiniari antikur<br />

samyaroSi gvamogzaurebs, Semdeg<br />

evropaSi ga<strong>da</strong>vyavarT. magram saqme SinaarsSi<br />

ar gaxlavT, siuJeti aq naklebad<br />

mniSvnelovania. is imdenad es-<br />

Teturad wers, iseT detalebs warmoaCens,<br />

rom gegoneba, mis mxatvrul<br />

samyaros xeliT exebi. personaJTa saxeebs,<br />

sxva<strong>da</strong>sxva ambavs, garemos TiTqos<br />

skulpturulad Zerwavs. saocari gemovnebis,<br />

araCveulebrivi xelweris<br />

ostatia. kiniaris wakiTxvas momzadeba<br />

sWirdeba, misi romanebi elitisTvisaa.<br />

esaa swored is literatura,<br />

samomxmareblo produqcias rom un<strong>da</strong><br />

interviu<br />

15<br />

<strong>da</strong>upirispiro.<br />

Zalian miyvars andre Jidi, isic es-<br />

Tetia. misi `yalbi fulis mWrelebi~<br />

erT-erTi saukeTeso romania, rac<br />

odesme Seqmnila. Tumca, cota xnis win<br />

Tomas mani ga<strong>da</strong>vikiTxe <strong>da</strong> esTeturobis<br />

TvalsazrisiT, JidTan Se<strong>da</strong>rebiT,<br />

ufro `fafuki~ momeCvena.<br />

gaxsovT, `yalbi fulis mWrelebi~<br />

misi kompozicia saocari ostatobiTaa<br />

Seqmnili.<br />

_ diax. romanis erT-erTi mTavari<br />

gmiri mweralia, romelic <strong>da</strong>sTan<br />

stumrobisas mozardi diswulebis<br />

cxovrebas akvirdeba. am dros, qalaq-<br />

Si yalbi fuli vrceldeba... mravalsaxovani<br />

romania, siuJetebiT, ambebiTaa<br />

mdi<strong>da</strong>ri.<br />

_ Zalian sainteresoa! Jidma romanSi<br />

romani Caaqsova! magram, vin aris<br />

dRes misi wamkiTxavi vis ainteresebs<br />

is Temebi, sakiTxebi, razec iq aris<br />

saubari ara<strong>da</strong>, avtori wers, rogor<br />

iRupeba Taoba. romanis erT-erTi mTavari<br />

figura, mwerali xe<strong>da</strong>vs, rom yalbi<br />

fulis gavrcelebaSi misi axlo naTesavebic<br />

CaTreulni arian. siuJeti Tan<strong>da</strong>Tan<br />

ixlarTeba, sxva<strong>da</strong>sxva istoriiT<br />

ivseba... vxe<strong>da</strong>vT, rogor yalibdeba<br />

bavSvebSi sisastike. gaxsovT, rogor<br />

miiyvanen TviTmkvlelobamde Tanaklasels<br />

mis xasiaTs kargad icnoben.<br />

ician, `qveSi<strong>da</strong>n gamosvla~ ar sCvevia.<br />

aqezeben, Tavis mokvlas ver SeZlebo.<br />

is ki maT Tvalwin, saklaso oTaxSive<br />

<strong>da</strong>ixlis tyvias. es <strong>da</strong>undobloba aZrwunebs<br />

mwerals. aq mTavari azri isaa,<br />

rom sa<strong>da</strong>c burJuaziuli faseulobebia<br />

yalbi, ratom ar SeiZleba fulis<br />

gayalbeba Semdeg bavSvebis ufros megobars,<br />

maT meTaurs xvdeba. ostatur<br />

kompoziciaze vsaubrobdiT <strong>da</strong> es Sexvedra<br />

romanis centraluri adgilia.<br />

Sexvedrisas biWi monetas aTamaSebs.<br />

bolos aagdebs <strong>da</strong> veRar <strong>da</strong>iWers, Zirs<br />

<strong>da</strong>vardnili moneta raRacnairad<br />

gaiJRerebs, gagordeba. me ar msurs<br />

yalb xmas gamovcemdeo – eubneba mwerali<br />

biWs. esaa romanis mTeli morali.<br />

Jidisa Tu Tomas manis rangis avtorebi<br />

didi xnis win cxovrobdnen.<br />

dRes kiniaria `gasuli~ yoveldRiurobi<strong>da</strong>n,<br />

sxva didi avtorebic upirispirdebian<br />

amao faseulobebs. ase iyo<br />

galaktionic. maT gviCvenes gamosavali.<br />

magram amgvar mwerlobas niWi, ostatoba<br />

un<strong>da</strong>.<br />

_ ostatoba ki didi Sromis gareSe<br />

ar modis.<br />

_ ra Tqma un<strong>da</strong>. antikur epoqaSi<br />

Seqmnil, Tun<strong>da</strong>c ubralo kovzs rom<br />

SexedoT, naxavT, Tu ra namuSevaria, ra<br />

Zalisxmeva Cans! literaturaSic asea.<br />

aki vambob, Tuki dRes teqstebze muSaobis<br />

nakleboba igrZnoba, Tuki Tematika,<br />

xasiaTebi ze<strong>da</strong>piruli <strong>da</strong> sqematuria,<br />

es imis gamo xdeba, rom xalxi<br />

amgvari nawerebiT kmayofildeba <strong>da</strong><br />

amaze meti ar ainteresebs. samwuxarod,<br />

verc axalgazrdebs vamCnev survils<br />

<strong>da</strong>svan kiTxvebi, moiTxovon maTze<br />

pasuxi <strong>da</strong> rogorc ityvian `tvini iWyliton~.<br />

_ axalgazrdebSi mwerlebs gulisxmobT<br />

Tu mkiTxvels<br />

_ orives.<br />

esaubra Tamar Juruli

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!