11.01.2013 Views

me Cems miTosur samyaroSi avidgi fexi

me Cems miTosur samyaroSi avidgi fexi

me Cems miTosur samyaroSi avidgi fexi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

#29<br />

#29<br />

#29 25 ivnisi - 8 ivlisi 2010 gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT<br />

fasi 50 TeTri<br />

literaturuli premia<br />

`sabas~ nominantebi<br />

XI<br />

pavle WavWavaZe<br />

mamuka wiklauri:<br />

`<strong>me</strong> <strong>Cems</strong> <strong>miTosur</strong><br />

<strong>samyaroSi</strong> <strong>avidgi</strong> <strong>fexi</strong>~<br />

Samili da kneinebi<br />

XII-XIII<br />

VIII-IX


2 proza<br />

maSinac, sami wlis win, literatorTa<br />

saxlis myudro bufetis kuTxeSi,<br />

swored am magidasTan visxediT da<br />

valodias mZafrsiuJetian ambavs<br />

vuyvebodi, <strong>me</strong> da <strong>Cems</strong> <strong>me</strong>gobars, moskovSi,<br />

nacnobi mTargmnelis ojaxSi rom<br />

gadagvxvda.<br />

magida kidesTan amokawruli inicialebiT,<br />

`A. M.~ - vicani, ro<strong>me</strong>lzec,<br />

maSin, rogorc orklaviSian sabavSvo<br />

garmonze, valodias msxvili, mouxe-<br />

Savi TiTebi TamaSobdnen.<br />

aq, naxevarsardafSi, axlac yvelaferi<br />

igivea _ kibis siZvelisagan dabzaruli<br />

moajiri, TiTqos mazuTiani<br />

naxerxiT aprialebuli safexurebi,<br />

iataki, yavis surneli da gazquraze<br />

mTvlemare, simSvidis momgvreli, mo-<br />

SiSine Caidani... zemoT ki, JamTasvlisaTvis<br />

am mokle samwlian monakveTSi<br />

imdeni ram Seicvala, sabWoTa moqalaqeebi<br />

yvelaze gabedul sizmarSic<br />

rom ver vnaxavdiT...<br />

bufetSi daRmarTiviT cicabo, or<br />

kedels Sua moqceuli, daxveuli kibiT<br />

Camodixar da ggonia bunkerSi iZirebi.<br />

sinamdvileSi sulis mosaTq<strong>me</strong>l,<br />

dasanayrebel da TavSesaqcev dawesebulebaSi<br />

aRmoCndebi.<br />

kedlebze ornaTuriani, ganaTebuli<br />

brebi hkidia. ska<strong>me</strong>bi xisaa, tlanqi,<br />

mZi<strong>me</strong>. samagierod sai<strong>me</strong>dod dganan _<br />

yvelaze mZi<strong>me</strong>wonian mwerlebsa da literatorebsac<br />

ki uZleben.<br />

magidebic xisaa, masiuri. zemodan<br />

gadakrul monacrisfero plastikatis<br />

WuWyis amtan zedapirze dayinuli,<br />

tkacuna sosisis Tu gaberili sardelis<br />

cximiani Sxefi, damlageblis gawurul<br />

tilos advilad nebdeba.<br />

Sesvenebis dros, bufetSi, gansakuTrebuli<br />

xalxmravlobaa _ zustad<br />

pirvel saaTze, kibis maRla, erTdrulad<br />

axmaurdeba xol<strong>me</strong> Senobis administraciuli<br />

nawili. kabinetebSi, misaRebebSi<br />

gamoketili mdivnebi, TanaSemweebi,<br />

rigiTi TanamSromlebi, muzebTan<br />

da erTmaneTTan WidilSi moRlili,<br />

damSeuli `sulis inJinrebi,~ energiuli<br />

nabijebiT moawydebian Camosasvlels,<br />

CamoiRvrebian kibeze da Su-<br />

Sian daxls miRma warbebgadakalmul,<br />

ori <strong>me</strong>bufete qalbatonis win grZel,<br />

mousvenar rigad Sededdebian.<br />

hoda, oTxmocdarvis gvian Semodgomaze<br />

vzivarT CvenTvis, bufetis<br />

kuTxeSi. pikis saaTi gasulia da irgvliv<br />

SedarebiT siwynarea. SeveqceviT<br />

nairnair, gemriel buterbrodebs, vayolebT<br />

moskovur, sadafisfer, qafian<br />

luds da didi xnis unaxav, monatrebul<br />

<strong>me</strong>gobars ambavs vuyvebi.<br />

valodia _ WabukobaSi, volgaze,<br />

samdinaro gemis <strong>me</strong>zRvauri, mogzauri,<br />

monadire, moTevzave, sakmaod warmatebuli<br />

dramaturgi, skamis sazurgeze<br />

sanaxevrod miwolili mis<strong>me</strong>ns da baraqian,<br />

gaburdul JRal wvers Ronieri<br />

TiTebiT zemodan qvemoT ivarcxnis,<br />

efereba, TiTqos sakbenad aRrenil<br />

bombora ZaRls qeCoze uyvavebs.<br />

ambavi ki aseTia:<br />

erTxel, am bufetSi, cota rom<br />

SevzarxoSdiT, <strong>me</strong> da Cemi <strong>me</strong>gobari Tbiliseli<br />

poeti, misi leqsebis mTargmnelma,<br />

vin<strong>me</strong> evgenim, TavisTan, ojaxSi<br />

migvipatiJa.<br />

uari ar gviTqvams, bufetSive SeZenili<br />

arayis da koniakis boTlebi mTargmnelis<br />

mozrdil xelCanTaSi CavalageT<br />

da wavediT.<br />

manamde, vestibiulidan, moriges<br />

telefoniT evgenim Sin dareka, stumrebi<br />

gveyolebao.<br />

ar vici, am SetyobinebiT, uxilavma<br />

<strong>me</strong>ore mxarem ramdenad gaixara, yovel<br />

SemTxvevaSi, Cveni mopatiJes saxeze<br />

es aranairad ar asaxula. miuxedavad<br />

amisa, mainc energiulad daswvda xel-<br />

CanTas da, literatorTa saxlidan,<br />

ukve binddacemul daTovlil quCaSi<br />

gamovediT.<br />

jer <strong>me</strong>troTi, <strong>me</strong>re troleibusiT<br />

vimgzavreT, karga manZili <strong>fexi</strong>Tac<br />

gaviareT da, vidre evgenis sadarbazomde<br />

mivaRwevdiT, yinvam sas<strong>me</strong>liT<br />

dagrovili siTbo gamomacala.<br />

<strong>me</strong>xuTe Tu <strong>me</strong>eqvse sarTulze, maspinZelma,<br />

gamamacebuli saxiT mogvxeda,<br />

mondo<strong>me</strong>biT damiznebuli TiTi<br />

Rilaks daaWira da gabmul zars xmac<br />

SeaSvela:<br />

_ larisa, sayvarelo, Cven ukve movediT!<br />

Rilakidan TiTi ar aeRo, rom<br />

vano CxikvaZe<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

kuTxis magida<br />

mkvrivad Sekrul<br />

kars ra-<br />

Rac ga<strong>me</strong>tebiT<br />

moawyda.<br />

dajaxebas<br />

ZaRlis moguduli<br />

buxunic<br />

mohyva.<br />

male am xmis<br />

patronic davinaxeT.<br />

es iyo sazizRradnapatiebi,gorozi,<br />

Savbewva<br />

ZaRli _ goliaTi.<br />

ZaRli tyavisyelsab<strong>me</strong>liT<br />

eWira<br />

larisas (albaT<br />

larisas!)<br />

da cxeniviT<br />

ayalyuli myefari Cveni SeWmiT imuqreboda.<br />

evgenim xelCanTa SemomaCeCa, Tvi-<br />

Ton ki qals miexmara, rom ZaRli<br />

rogor<strong>me</strong> gverdze `miedgaT~ da Cven-<br />

Tvis Sesasvleli gaenTavisuflebinaT.<br />

_ nu geSiniaT, saxlSi aRar ikbineba,<br />

_ dagvamSvida larisam, roca sastumro<br />

oTaxSi kedel-kedel akrulebi<br />

SevipareT.<br />

Cven savarZlebSi CavsxediT, xolo<br />

ZaRli, erTxans SemosasvlelSi darCa,<br />

daemorCila samzareuloSi mofusfuse<br />

patronebis brZanebas, aqedan <strong>fexi</strong><br />

ar moicvaloo, magram <strong>me</strong>re, etyoba,<br />

moiwyina da kari sul iolad Semogvi-<br />

Ro.<br />

Semovida, Semouara divanTan midgmul,<br />

TefSebiTa da WiqebiT gawyobil<br />

dabal magidas. Cvens win gaCerebulma<br />

xan erTi SegvaTvaliera, xan _ <strong>me</strong>ore,<br />

Ronivrad gaizmora, ratomRac <strong>me</strong> gverdi<br />

amiqcia, <strong>Cems</strong> <strong>me</strong>gobars zurgidan<br />

miudga, kefasTan daynosa da godoriviT<br />

Tavi mxarze Camoado.<br />

_ momSordi! _ gaaprotesta poetma,<br />

magram ZaRlma daiRrina, Tanac<br />

iseTi saReWi kbilebi gamofina, rom<br />

iqve dautkba, _ ho, kargi, Tu mogwons<br />

iyavi...<br />

vin dauSlida, isic _ `iyo.~ vidre<br />

maspinZlebi gamovidodnen da gasusul<br />

stumars oTx<strong>fexi</strong>s <strong>me</strong>urveobidan daixsnidnen,<br />

ZaRlis orfad CamogrZelebulma<br />

dorblma, moskovSi axalSeZenili<br />

pijakis lackani, <strong>me</strong>fis ruseTis<br />

droindeli, Jandar<strong>me</strong>riis rotmistris<br />

saaRlumo mundiriviT, `jinjilebiT~<br />

daamSvena.<br />

male ojaxis axlobeli qali da ori<br />

mamakaci Semogvemata.<br />

sufras SemovusxediT.<br />

ZaRli, karTan, qeCaze wamowolili<br />

Tvals gvadevnebs.<br />

Cvenma mSvenierma diasaxlisma, rac<br />

SeeZlo araferi dagvaklo, magram yvelafers<br />

ise dakopili akeTebs, ar vici,<br />

saerTod aseTia Tu Cveni stumrobiT<br />

aris ukmayofilo.<br />

bolos, TviTonac SemogvierTda da<br />

koniaki dagemovnebiT mowrupa.<br />

kargiao, gadaulaparaka gverdiT<br />

mjdom qalbatons, rac imis nebarTvad<br />

aRviqvi, rom danaklulebuli Wiqa<br />

unda Se<strong>me</strong>vso.<br />

<strong>me</strong>sa<strong>me</strong>d rom davusxi, gaeRima.<br />

`egre, dalocvilo, ase Rimili<br />

mixdebodes da Subls Sevikrav?~ _ gavifiqre<br />

da, ro<strong>me</strong>liRac axalgamocemuli<br />

wignis gamo atexil davaSi Cabmuli<br />

mamakacebis gverdis avliT, qalbatonebs<br />

erTi qarTuli, tradiciuli<br />

sadRegrZelo SevTavaze.<br />

sadRegrZelo, ra Tqma unda, mandilosnebis<br />

rolsa da mniSvnelobas<br />

asxamda xotbas.<br />

_ SesaniSnavia! _ xeli xels Semohkra<br />

diasaxlisma. TiTqos pirvelad<br />

daminaxa, alersianad momapyro dabinduli,<br />

nislCamdgari Tvalebi, _<br />

Tqvenc sityvasTan WidaobT?.. hoo?..<br />

sakvirvelia!.. maSin ratom ar xarT sxvebiviT<br />

uintereso? _ saCvenebeli Ti-<br />

Tis kekluci moZraobiT, qmarze da ka-<br />

nawyveti romanidan `SuSebis omi~<br />

maTis almur-<br />

Si gaxveul<br />

stumar kacebze<br />

maniSna, _<br />

dRe da Ra<strong>me</strong><br />

rom gadaebas,<br />

qalebi arc<br />

gavaxsendebiT...<br />

mTeli sicocxleliteraturul<br />

proble<strong>me</strong>bze<br />

davoben... xandaxan<br />

lamis<br />

xelCarTul<br />

Cxubamdec midian.<br />

cota xnis<br />

Semdeg franguliestrada<br />

CarTo.<br />

_ xom ar<br />

vicekvoT? –<br />

SemomTavaza.<br />

_ maincdamainc didi mocekvave<br />

ar gaxlavarT.<br />

_ am cekvas codna ar unda, survilic<br />

sakmarisia _ lamazi xelebi<br />

mxrebze Camomafina da Tamamad mo<strong>me</strong>xuta.<br />

uxerxulad awurulma sufras gadavxede.<br />

kacebs CvenTvis ar ecalaT.<br />

samagierod sul sxva mxridan<br />

dareka gamafrTxilebelma zarma _<br />

aqamde Cumad myofma, enagadmogdebulma<br />

ZaRlma, qeCadan aRrenilma<br />

wamoiwia.<br />

davsxediT da qofakic dawynarda.<br />

evgenis, zafxulSi, urals iqiT,<br />

Semoq<strong>me</strong>debiTi mivlinebiT emogzaura,<br />

adgilobrivi, aborigeni poetebis<br />

mTeli `diplomati~ Semoq<strong>me</strong>deba<br />

Camoetana, eTargmna, gadaebeWda kidec<br />

da, vidre redaqciebs daurigebda,<br />

sufris wevrebs gvikiTxavda.<br />

didxans vusmineT, SevaqeT kidec,<br />

movuwoneT Targmanebi, magram Zalian<br />

rom gaugrZelda, moswyinda <strong>Cems</strong> <strong>me</strong>gobarsacnencur-koriakul-iakutur-buriatiuli,<br />

Tana<strong>me</strong>drove poeziis<br />

koqteili, <strong>me</strong>ore qalbatoni sacekvaod<br />

gaixmo da <strong>me</strong> da larisac xom<br />

ar CamovrCebodiT.<br />

vtortmanebT parketze, vgrZnob<br />

xerxemalze rogor adi-Cadis diasaxlisis<br />

cxeli xelisguli, vxvdebi,<br />

raRac xlarTSi veb<strong>me</strong>bi, magram Cemi<br />

sas<strong>me</strong>liT dabuJebuli cnobiereba<br />

uZluria amZuvnebul qals win aRudges.<br />

CvenTvis aravis scxela, aravis vainteresebT,<br />

TviTon evgenisac ki,<br />

mTlianad rom TavCargula leqsebis<br />

Crdilo-aRmosavlur TaigulSi.<br />

oTaxSi myofTagan mxolod ZaRli<br />

SfoTavs, qeCaze adgils ver poulobs.<br />

dro da dro wamoimarTeba, Ronier<br />

kidurebze dayrdnobili aitans<br />

mZi<strong>me</strong>, magram moqnil sxeuls.<br />

larisa gamoerkveva, dautevs, daemuqreba,<br />

oTaxidan gagistumrebo da<br />

isic daCutuli burTiviT daeSveba,<br />

Savad Segubdeba wiTel qeCaze.<br />

Tur<strong>me</strong> arc ZaRlis moTmineba yofila<br />

usazRvro _ rogorc ki qali<br />

isev daufaravad mo<strong>me</strong>xuta, mxarze<br />

Tavi Camomado da yelTan misi tuCebis<br />

TrTolvac vigrZeni, uceb, raRac,<br />

veeba zambarasaviT avarda, gaiSala,<br />

pirdaRebuli <strong>Cems</strong> Casaylapad aRimarTa.<br />

Cemda samarcxvinod, ar <strong>me</strong>yo matrosovis<br />

gambedaoba _ qali win avifare.<br />

larisac erTbaSad gamofxizlda,<br />

ZaRls sayelurSi waswvda, moxvia<br />

mklavebi da Zlivs Seakava...<br />

_ ZaRlma ieWviana? _ axarxarda<br />

valodia.<br />

mkerdi da mxrebi uyanyalebda,<br />

keTili, cisferi Tvalebidan siciliT<br />

mogvrili cremli mosdioda da<br />

gareSemo msxdo<strong>me</strong>bs ubodiSebda.<br />

_ aba, uyure, ra ar xdeba Cvens<br />

did ruseTSi!.. vin icis ramden ojaxs<br />

sWirdeba egeTi, fxizeli oTx<strong>fexi</strong>! _<br />

25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

Tavisive naTqvamze, kidev erTxel,<br />

gulianad CaixiTxiTa da bufetidan gamosulebi<br />

manqanaSi CavsxediT.<br />

_ etyoba, evgenim icoda, ZaRli<br />

mdgomareobidan rodis gamodioda,<br />

saqaRalde droebiT gverdze gadado<br />

da coli datuqsa... larisam ar dauTmo...<br />

amasobaSi, Cveni eWviani kavaleri,<br />

SeZvra sufris qveS, gaimarTa welSi, magida<br />

gaaxanxala da WurWels Waxa-Wuxi<br />

autexa...<br />

_ eg aRar aris saintereso, _ Semawyvetina<br />

valodiam, _ arc _ is, <strong>me</strong>ore<br />

dRes Sen da larisa SexvdiT Tu ara erTmaneTs.<br />

mTavari sxva ra<strong>me</strong>a... ras ar<br />

gaigeb, ra ar xdeba am Cvens did ruseT-<br />

Si! _ <strong>me</strong>ramdened i<strong>me</strong>orebda saWes Cafrenili<br />

da siciveSi abolebul manqanebs<br />

kvalSi mihyveboda, _ saintereso dramaturgiaa...<br />

TeatrSi, scenaze ZaRls<br />

ver aTamaSeb, Torem... kinos am mxriv <strong>me</strong>ti<br />

SesaZleblobebi aqvs... ZaRli _ ojaxuri<br />

siwmindis damcveli... Cveni cenzura<br />

SegWams, magram faqtia, rom sinamdvileSi<br />

moxda...<br />

ver gadavaswariT, SuqniSanma wiTeli<br />

agvinTo.<br />

erTmaneTi irkutskis aeroportSi<br />

gavicaniT.<br />

maSin, cimbiri, morig, diad mSeneblobaTa<br />

ciebcxelebiT iyo Sepyrobili.<br />

rkinigza, Tavis axal-axali sadgurebiT,<br />

dasaxlebebiT nabij-nabij miiwevda<br />

aRmosavleTisaken. komkavSiruli sagzurebiT<br />

mobilizebul moxaliseTa<br />

urdoebi, fexdaudg<strong>me</strong>l uRranebs mihkafavdnen.<br />

Suagul cimbirisaken, rogorc<br />

xelisufleba, presa da radio-televizia<br />

RaRadebda, romantikul TavgadasavalTa,<br />

sinamdvileSi ki SedarebiT<br />

normaluri anazRaurebis maZiebelTa<br />

eSelonebi moiCqarodnen.<br />

`saukunis mSeneblobis~ gmirebs Tavisi<br />

<strong>me</strong>xotbeni sWirdebodaT da isinic,<br />

enTuziasti Jurnalistebi, mwerlebi,<br />

mxatvrebi, kompozitorebi, uxvad moawydnen<br />

aqaurobas. mSeneblobis tvirTs<br />

mxolod komkavSirul- axalgazrduli<br />

mondo<strong>me</strong>ba ver zidavda, rogorc ambobdnen,<br />

jer gauWreli taigis yvelaze<br />

rTul ubnebs, patimarTa SromiTi<br />

batalionebis uCinari, miwisqveSa blanti<br />

mdinarebac mihkvalavda, magram maT<br />

Tavdadebaze, ra Tqma unda, krints aravin<br />

sZravda.<br />

ase iyo Tu ise, redaqciis davalebiT<br />

da Cemi cnobismoyvareobiT, <strong>me</strong>c avyevi<br />

saerTo <strong>fexi</strong>s xmas _ moskovis gavliT,<br />

Camovedi jer irkutskSi, <strong>me</strong>re, ori saa-<br />

Tis safrenze, daba ust-kutSi.<br />

daba poligonis rols asrulebda<br />

da, erTaderTi, ase Tu ise xeiriani sastumro<br />

mTlianad mSeneblobasTan dakavSirebul<br />

sxvadasxva uwyebaTa, saministroebis,<br />

trestebis, sammarTveloebis<br />

TanamSromlebiT iyo Sevsebuli. administratorma,<br />

rogorc iqna, mominaxa<br />

adgili, krasnoiarskel geodezistTan,<br />

myudro, patara no<strong>me</strong>rSi Semasaxla. geodezisti<br />

sam dReSi erTxel Tu gamoCndeboda<br />

sastumroSi, xolo Cemma axalma<br />

nacnobma, dasavleT cimbiris motorizebuli<br />

sammarTvelos ufrosma, qar-<br />

Tuli WaWis moyvarulma da damfasebelma,<br />

vin<strong>me</strong> evtuSenkom, ro<strong>me</strong>lsac Stabi<br />

<strong>me</strong>ore sarTulze, `luqsSi~ hqonda mowyobili,<br />

misasvlel-mosasvlelad CaTbunebul<br />

kabiniani `krazi~ gamomiyo.<br />

dekembris aRviraxsnil siciveSi,<br />

roca yinva ocdaTxuT<strong>me</strong>tidan ormocdaxuT<br />

gradusamde <strong>me</strong>ryeobda, ramdenjer<strong>me</strong><br />

gadavedi gayinul lenaze.<br />

gzaSi, xandaxan, mZRols vaCerebinebdi<br />

manqanas, gasaocari suraTebiT monusxuli<br />

Sevdiodi tyeebis siRr<strong>me</strong>Si.<br />

gasudruli buneba, cimbiruli, vercxlisfrad<br />

molaplape TovlSeyinuli<br />

naZvebi da tyeebis okeanis erTferovneba,<br />

roca midixar, midixar da araferi<br />

ar icvleba. taigis zamTris albomis<br />

furclebi Tvals giWrelebs, fxvier<br />

TovlSi myarad jdeba fexsac<strong>me</strong>li da<br />

suls gigubebs imis SegrZneba, rom yvelaferi<br />

arc iwyeba da arc mTavrdeba.<br />

galurjebul sivrceSi x<strong>me</strong>li foToliviT<br />

hkidia mze, usicocxlo, mimqrali,<br />

rogorc momakvdavis pulsi. midixar<br />

da sul ggonia axalgaWrili taigac,<br />

wuTi-wuTze pirs Seikravs, isev gamTliandeba,<br />

Caikargebi usazRvroebaSi Camovardnili<br />

girCiviT.<br />

erTxelac, sastumroSi dabrunebulma,<br />

Cemi `tulupis~ jibeSi, siciviT CaxarSuli,<br />

fafad qceuli nivris Tavebi


25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

aRmovaCine.<br />

ase iyo Tu ise, gripisagan da gaciebisgan<br />

Tavdasacav niorze gamZle gamovdeqi<br />

_ aTiode dReSi, Sevsebuli<br />

ubis wignakiT, fotoebiT da STabeWdilebebiT,<br />

axali wlis wina dReebSi,<br />

isev irkutskSi Camovfrindi.<br />

aeroportSi im wlebis Sesaferisi<br />

kakafonia sufevda. bargi-barxaniT,<br />

ojaxebianad ayrili, bedis maZiebeli<br />

moqalaqeebi, axal-axali samSeneblo<br />

brigadebi, saeWvo Sexedulebis tipebi,<br />

sas<strong>me</strong>liT tvindabuJebuli alkoholikebi,<br />

nair-nairi, aeroportebis<br />

da sazogadoebrivi TavSeyris adgilebis<br />

tkipebi... vis ar naxavdiT, ranairi<br />

fizionomia ar gaivlida Sens Tvalwin.<br />

es iyo cocxali suraTebis galerea,<br />

ro<strong>me</strong>lic cxvirwin moZraobda,<br />

kamaTobda, qoTqoTebda, Cxubobda da<br />

diafilmis kadrebiviT aRar Tavdeboda.<br />

vidre moskovisaken gamosamgzavrebeli<br />

bileTebis registracia daiwyeboda,<br />

ayayanebul mosacdel darbazSi,<br />

skamze Tavisufali adgili `movipove.~<br />

Cemodani gverdiT movidgi da Ra<strong>me</strong>naTevs,<br />

miuxedavad imisa, rom vecade ar<br />

CamZineboda, ruli mainc mo<strong>me</strong>ria _<br />

gniasi, reproduqtorSi qalis monotonuri<br />

xma, TandaTan erTmaneTSi aizila,<br />

elvis siswrafiT damSorda, gaiwela,<br />

rogorc mindorSi maRali Zabvis<br />

mavTulebis zuzuni da, bolos sul<br />

miwyda. miwyda da moTovil velze, dilis<br />

mzis sxivebs rom ireklavda,<br />

ZaRlebSebmuli narta davinaxe. nartaze<br />

mdgari Cemi axali nacnobi, mufTa-<br />

Si xelebSeyofili, loyebawiTlebuli<br />

gana avdonina enagadmogdebul ZaRlebs<br />

aqezebda. gogo marxils <strong>Cems</strong>ken<br />

moacurebda, magram mosvla vin acala,<br />

uceb aliaqoTis xmam amomagdo Zilis<br />

morevidan _ Cemgan cota moSorebiT,<br />

mosacdeli darbazis gasasvlelTan,<br />

SequCebuli mgzavrebis gorgali gaiSala<br />

da vidre xeirianad gaverkveodi<br />

Tu ra xdeboda, moklejubianma, myarad<br />

Cadgmulma, wverianma kacma Cemi Cemodani<br />

gverdiT momidga.<br />

_ nu geSiniaT, yvelaferi rigzea!<br />

_ mxarze xeli momiTaTuna.<br />

ase gavicani valodia.<br />

rogorc Semdeg gavige, man da misma<br />

orma <strong>me</strong>gobarma, <strong>Cems</strong> skamTan saeWvod<br />

atorRialebuli, viRac mawanwala SeamCnies.<br />

qurdi, roca darwmunda, rom<br />

namdvilad Ca<strong>me</strong>Zina, Cemodani amacala.<br />

gasasvlelisaken gaZurwuli mZarcveli<br />

xalxSi mimalvas cdilobda, magram<br />

valodia waswvda kiserSi. qurdma<br />

gaibrZola, Tumca muStic rom miiRo,<br />

awapnuli Cemodani daagdo da Tavs uSvela.<br />

am faqts gansakuTrebuli aRSfo-<br />

Teba an gakvirveba ar gamouwvevia, mosacdelis<br />

cxovreba Cveuli ritmiT gagrZelda.<br />

Cemodnidan, <strong>Cems</strong> aTdRian epopeas<br />

saswauliT gadarCenili, `eniselis~<br />

ukanaskneli boTli amoviRe da,<br />

aeroportis sasauz<strong>me</strong>Si Cveni gacnoba<br />

aRvniSneT.<br />

rogorc gairkva, valodia, cimbirel<br />

<strong>me</strong>tyeveebze piesis dasawerad, mivlinebiT<br />

baikalze imyofeboda, misi<br />

ori <strong>me</strong>gobari ki, mgoni niJni-angarskis<br />

raionSi momuSave geologiuri eqspediciidan,<br />

zamTris ardadagebze Sin,<br />

moskovSi brundebodnen. roca gaiges<br />

erTi gza gvqonda, valodiam <strong>me</strong>c gamomarTva<br />

pasporti, iyoCaRa da gamgzavrebis<br />

msurvelTa aboboqrebuli morevidan<br />

oTxi dajavSnuli adgili da<br />

Rilebawyvetili juba gamoitana.<br />

male `Casxdomac~ gamoacxades.<br />

Tvra<strong>me</strong>t gradusian yinvaSi, trapTan<br />

yuryutis Semdeg, rogorc iqna ukve<br />

asafrenad agugunebuli Tvimfrinavis<br />

Tbil salonSi aRmovCndiT.<br />

adgilebi rom davikaveT, valodia,<br />

<strong>me</strong>gobrebma <strong>me</strong>reRa Seaqes, im domxalidan<br />

cocxali rogor gamoxvedio.<br />

_ amaze uaresic minaxavs _ ormocdaca<strong>me</strong>tis<br />

martSi, niJni-novgorodidan<br />

moskovamde, jer kidev moswavlem,<br />

stalinis samgloviaro dReebze<br />

dasaswrebad, xan gadaWedili tamburiT,<br />

xanac matareblis kibeebze Camokidebulma<br />

vimgzavre... iseTi ambavi iyo,<br />

wiTel moedanze, zRva xalxi Seenaya<br />

erTmaneTs, <strong>me</strong> SuaSi movye da lamis gavigude.<br />

susti, wowola ymawvili, Sewebebuli<br />

masidan, viRac RvTisniers rom<br />

ar gamoveyvane, axla Zvel axalwlam-<br />

de mogiwevdaT irkutskis aeroport-<br />

Si yuryuti... <strong>me</strong>re hyvebodnen, im jglerTaSi<br />

bevri dasaxiCrdao... Cemze ki<br />

yvelaze <strong>me</strong>tad iciT ram imoq<strong>me</strong>da?<br />

xalxis daSlis Semdeg, gverdze mixvetili,<br />

cal-cali fexsac<strong>me</strong>li, Camoxeuli<br />

saxeloebi, xelCanTebi, qudebi,<br />

Tavsafrebi, xeljoxebi rom eyara...<br />

patara viyavi, magram am uCveulo sasaflaom<br />

mainc Zalian Semzara.<br />

valodia, rogorc saerTod sCveoda,<br />

xmamaRla, mkveTri JestikulaciiT<br />

hyveboda.<br />

gazeTs CaCerebulma Cvenma Tanamgzavrma,<br />

pavlik antonovma, Cexovis `xa-<br />

TriT,~ anton pavloviCs rom eZaxdnen,<br />

saTvale tkacuniT dakeca da valodias<br />

damrigebluri toniT uTxra:<br />

_ Cemo <strong>me</strong>gobaro, ai, swored eg<br />

aris monoba.<br />

_ ra SuaSia monoba? _ gaukvirda<br />

valodias.<br />

_ netarxsenebulma stalinma, Seni<br />

ojaxidan Tu sagvareulodan, lamis<br />

yvela mamakaci aaorTqla, dedaSens mucelSi<br />

rom ar hyolodi, albaT, Senc<br />

imaT gzas gagiyenebda... da, mainc amdeni<br />

pativi dasde, vagonis saxelurze<br />

dakonwialebulma imgzavre... Tanac,<br />

saidan sad _ gorkidan moskovamde!<br />

_ elaparake axla amas, _ miubrunda<br />

gajavrebuli valodia iluminatorTan<br />

miyuJul <strong>me</strong>ore Tanamgzavrs,<br />

Jurnalis bolo furcelze dabeWdil<br />

Tavsatexs Cakirkitebuli, wamoWrili<br />

TemiT dainteresebas maincdamainc<br />

rom ar amJRavnebda, _ gamagebine, Sei-<br />

Zleba seriozuli kaci ase martivad<br />

msjelobdes?.. es Cveni anton pavloviCi<br />

geologi ki ara, arqeologi rom<br />

iyos, uaxloesi istoriis Sreebs <strong>me</strong>ti<br />

gonierebiT gamoikvlevda... ase ar<br />

aris?<br />

_ valodia, nu gaviwydeba, rom<br />

Tqveni mona-morCilic geologia da<br />

SeiZleba `istoriuli Sreebi~ <strong>me</strong>c zereled<br />

gadavqeqo, _ dauqnia <strong>me</strong>orem mokauWebuli<br />

TiTi.<br />

_ mand, mgoni, male stalinis sadRegrZelosac<br />

dalevT! _ daiZaxa vi-<br />

Racam ukanidan da sicilma gaamxiarula<br />

saloni.<br />

_ ratomac ara, _ gamoepasuxa valodia,<br />

_ ormocdaxuTSi, oderze, fexebs<br />

rom gabaninebdaT, is xom mogwondaT?<br />

zesadRegrZeloebsac ar iSurebdiT,<br />

mamas da marCenals eZaxdiT, rogorc<br />

R<strong>me</strong>rTze, ise loculobdiT... ma-<br />

Sin sad iyaviT, ratom ar gaxsendebodaT<br />

usamarTlod represirebuli Cemi<br />

ojaxi?<br />

uxilavi ambrazuridan, aRaravin<br />

gamoepasuxa.<br />

mxolod anton pavloviCma Cailaparaka:<br />

_ Cveni dumili nu gagaTama<strong>me</strong>bs!..<br />

Tundac yvelaze araordinarulad<br />

moazrovne individebi, bolos mainc<br />

marcxdebian saerTo azrTan brZola-<br />

Si.<br />

_ mag logikiT qriste da jordano<br />

brunoc damarcxebulebad unda<br />

CavTvaloT _ erTi jvars acves, <strong>me</strong>ore<br />

dawves!<br />

anton pavloviCma xeli Caiqnia, vi-<br />

Tom SenTan kamaTi ar Rirso da isev<br />

saTvale daikosa.<br />

oTxmocdarvaSi, bufetidan wamosulebs,<br />

ukve kaixnis <strong>me</strong>gobrebi gveTqmoda<br />

_ TbilisSi <strong>me</strong> vmaspinZlobdi<br />

xol<strong>me</strong>, moskovSi _ valodia.<br />

maSin ise daemTxva,<br />

rom niJni-novgorodidan<br />

(am Zvel, <strong>me</strong>ca<strong>me</strong>te<br />

saukuneSi daarsebul<br />

qalaqs, ocdaa-<br />

Tian wlebSi Serq<strong>me</strong>uli<br />

gorkis saxeliT<br />

arasodes ar moixseniebda)<br />

deda hyavda Camoyvanili,oTxmocdaxuT<br />

wels mitanebuli,<br />

welSi gamarTuli,<br />

yoCaRi qalbatoni,<br />

ro<strong>me</strong>lic yvelaze wvrili<br />

SriftiT anawyobsac<br />

usaTvalod ki-<br />

Txulobda da Soreuli<br />

bavSvobidan moyolebuli,<br />

wvrilmani<br />

ambebic ki uklebliv<br />

axsovda.<br />

literatorTa saxlidan<br />

ermolovas Te-<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

atrSi SeviareT, valodiam Tavisi piesis<br />

reJisori moinaxula. piesidan ro<strong>me</strong>liRac<br />

scenis amoRebaze SeTanxmdnen,<br />

iqidan damgzavrebuli msaxiobi qali<br />

saxlamde mivacileT da Sin gvian davbrundiT.<br />

valodias dedam safengadafarebul<br />

magidaze lamazad gawyobili vax-<br />

Sami dagvaxvedra.<br />

erTi Wiqa wiTeli, qarTuli Rvino<br />

TviTonac miirTva, magram saW<strong>me</strong>ls xeli<br />

ar daakara, eqvsis Semdeg aRar geaxlebiTo.<br />

<strong>me</strong>re Zveli, niJni-novgorod-<br />

Si da volgaze momxdari, burlakuri<br />

ambebis moyola daiwyo. yveboda gul-<br />

SiCamwvdomi, <strong>me</strong>lodiuri xmiT, rom<br />

uceb, valodiam, ratomRac dedis<br />

gabrazeba gadawyvita.<br />

_ deda, Seni biografiidan zogjer<br />

iseT raRacas moxev, rom <strong>me</strong>Cveneba _<br />

im dros dabadebuli ar unda yofiliyavi...<br />

burlakebi, Cveni saukunis dasawyisSi,<br />

faqtiurad aRar iyvnen, xolo<br />

niJni-novgorodis dramatuli Teatri,<br />

sadac mqonda bedniereba <strong>me</strong>c <strong>me</strong>mo-<br />

Rvawa, kidev ufro adre, <strong>me</strong>cxra<strong>me</strong>te<br />

saukunis oTxmocdaaTian wlebSi gaixsna.<br />

Tqven ki, Tu dabadebis mowmobas<br />

davujerebT, Tqveni movlinebiT, sul<br />

cota, aTi wlis Semdeg mainc gaabedniereT<br />

cisqveSeTi...<br />

_ Sexede! _ Seawyvetina warbis aweviT<br />

dedam, _ gamodis, rom <strong>me</strong> tyuilis<br />

Tqmas vkadrulob.<br />

_ ara, mTlad egre ar miTqvams...<br />

_ diax, swored egre Tqvi... didi madloba!..<br />

colma amitom ver gagiZlo da<br />

gagcilda... mSvenivrad gexerxeba adamianis<br />

gulistkena!<br />

_ kargi, axla, nu gamibrazdebi, _<br />

moexvia zurgidan siciliT, _ adamianebi<br />

zogjer zed<strong>me</strong>tad vendobiT Cvens<br />

<strong>me</strong>xsierebas-<strong>me</strong>Tqi... ubralod, rogor<br />

vTqva, <strong>me</strong>ti zomierebaa saWiro...<br />

_ ufro uaresi... didi madloba!..<br />

<strong>me</strong> Sen veRar gcnob, vera!.. Tumca rodis<br />

ar iyavi aseTi... vityvi, aRar unda<br />

Camovide-<strong>me</strong>Tqi da mainc...<br />

_ deda, mapatie...<br />

_ <strong>Cems</strong> SeniSvnebs sjobia Seni piesebis<br />

gmirebs mixedo!.. wagikiTxavT? _<br />

momibrunda <strong>me</strong>, _ adre bevrad ukeTesad<br />

werda... sruli anaqronizmia, ase<br />

viRa laparakobs? sad ipova Cvens mdabiur,<br />

muSur-glexur yofaSi tolstois<br />

sakadrisi maRalfardovneba...<br />

wavida is ruseTi, mokvda, Seni uxerxemlo<br />

piesebiT veRar gaacocxleb!.. iqneb,<br />

ase, Seni Zvirfasi <strong>me</strong>gobrebi <strong>me</strong>tyveleben,<br />

TveobiT ojaxs mowyvetilebi<br />

cimbirSi rom dawanwaleben?<br />

_ Cemze nawyeni imaT raRas erCi, xom<br />

kargad ici, rom isini SesaniSnavi adamianebi<br />

arian da arc inteligentoba<br />

da zomieri maRalfardovneba akliaT.<br />

_ rom ar akldeT, SenTan ar i<strong>me</strong>gobreben!<br />

_ ar dauTmo, magram mxarze<br />

Camodebul, yelTan mixutebul Svilis<br />

gaburZgnul Tavs abuzRunebuli mainc<br />

gauyuCda.<br />

navaxS<strong>me</strong>vs, roca davweqi, samzareuloSi,<br />

tkbil baasSi erTad alagebdnen<br />

magidas, recxavdnen WurWels da dro<br />

da dro gulianad CakuWkuWdebodnen<br />

xol<strong>me</strong>.<br />

yuri mivugde _ valodia <strong>Cems</strong> monayols<br />

uambobda, Tanac, ra Tqma unda,<br />

rogorc sCveoda, ufro msuyed, xatovanad<br />

da rac mTavaria _ `maRalfardovnad.~<br />

ise Ca<strong>me</strong>Zina, ver gavige maspinZlebi<br />

rodis dawvnen.<br />

proza 3<br />

diliT mainc Cemze adre adgnen _<br />

deda samzareuloSi aCxakunebda Cais<br />

WurWels, Tan raRac gemriels tafaze<br />

aSiSxinebda, valodia ki aivanze saqmianobda.<br />

<strong>me</strong>c gavedi.<br />

aivnis moajiri dafifquliyo _<br />

irgvliv nela, uxalisod Tovda.<br />

aivnis TavSi gverdigverd midgmul,<br />

daskoril taburetebze ori galia<br />

idga. erTi carieli iyo, <strong>me</strong>oreSi gulwiTela<br />

Citebi, SuaSi gadebul xarixas<br />

CabRauWebulebi Camohyurebdnen. mxatvris<br />

msxvilTava funjiT sadgoms<br />

rogor uxvetavdaT valodia da nagavs<br />

Tunuqis kolofSi yrida.<br />

dasufTavebas rom morCa, galiaSi<br />

xis jamiT sakenki Sedga. xarixidan<br />

Camofrenili Citebi jams niskartebis<br />

kakuniT miesivnen.<br />

_ sakenki aRar gvqonia... dRes Citebis<br />

bazarzec unda SeviaroT, <strong>me</strong>ore<br />

galiisaTvis `mdgmurebi~ SeviZinoT...<br />

rogor geZina?<br />

_ mkvdariviT.<br />

_ saqarTveloSi <strong>me</strong>c kargad mZinavs.<br />

aq ar vici ra <strong>me</strong>marTeba, _ muxlisTavebi<br />

CaiferTxa da moxrilma<br />

qvemodan amomxeda, _ gana Sen gamoricxav,<br />

rom im ZaRls SeiZleba marTla<br />

uyvars qali, romlis saqcielmac<br />

wonasworobidan gamoiyvana?<br />

ga<strong>me</strong>cina _ kidev <strong>Cems</strong> monayolze<br />

fiqrobda.<br />

_ ver getyvi, ZaRls amaze araferi<br />

uTqvams.<br />

_ da iqneb, es siyvaruli, sulac ar<br />

iyos calmxrivi! _ mravalmniSvnelovnad<br />

Camikra Tvali.<br />

_ <strong>me</strong>tis<strong>me</strong>tad mZi<strong>me</strong> Tema xom ar<br />

SevawuxeT?<br />

_ Tuki cxovrebaSi moipoveba msgavsi<br />

anomaliuri, Tundac erTi SemTxveva,<br />

maSin ratom ar unda SevawuxoT,<br />

warmoudgenelic warmovidginoT?<br />

ZaRls erTguleba rom SeuZlia,<br />

araerTxel daamtkica adamianTan<br />

Tanacxovrebis xangrZlivi istoriis<br />

manZilze. gvaqvs safuZveli vifiqroT,<br />

rom misTvis ucxo arc siyvarulis<br />

grZnobaa. hoda, Ralatis mcdelobam,<br />

maSinve dabada gawbilebuli<br />

mijnuris bunebrivi reaqcia...<br />

_ otelos cxvirsaxoci...<br />

_ ara, es ufro <strong>me</strong>tia _ ugono Seyvarebulma<br />

naturalurad dainaxa, rom<br />

Ralatoben!<br />

_ amitomac iskupa eWviT gagiJebulma<br />

mavrma...<br />

_ saeWvo raRa iyo... qals rom ar<br />

eyoCaRa...<br />

_ wirvas gamomiyvanda da wuxelis,<br />

am ambavze, veRar icinebdiT.<br />

_ mapatie, Seni nebarTvis gareSe<br />

rom movuyevi deda<strong>Cems</strong>... cota raRacebic<br />

wavamate, xom ici, mwerali zog<br />

ra<strong>me</strong>s ise yveba, rogorc sinamdvileSi<br />

moxda, zogsac ise, rogorc unda rom<br />

yofiliyo, _ Tavi damnaSave bavSviviT<br />

damixara, _ Semindob?<br />

_ rom ar Segindo, ras izam?<br />

_ rasac <strong>me</strong>tyvi... Tundac aqedan<br />

gadavxtebi... oRond jer visauzmoT!<br />

vnaxav, dedaCemi ratom ar gveZaxiso,<br />

valodia samzareuloSi Sevida da<br />

aivanze marto davrCi.<br />

sasiamovno susxma naWuWiviT Semomafcqvna<br />

sawolidan ayolili moTen-<br />

Tiloba. sufTa, grili haeri orpiriviT<br />

aniavebda filtvebs, mabruebda da<br />

<strong>me</strong>gona, gamsubuqebuls, feradi<br />

burTebi TandaTan maRla-maRla mimawialebdnen.<br />

Werze TokebiT dakidul, spilos<br />

Zvlisfer savarjiSo rgolebs xelebi<br />

CavWide da Tvalebi davxuWe.<br />

axla marTla vigrZeni, rom raRac<br />

Zalam aivnidan atacebuli zemoT wamiRo.<br />

simaRlis SiSi ara maqvs, magram ise-<br />

Ti mkveTri iyo Semodgomis janRiT<br />

daburuli qalaqis Tavze eulad prowialis<br />

gancda, rom uneburad rgolebs<br />

magrad CaveWide.<br />

aseT ra<strong>me</strong>s TviTmfrinavSi ver igrZnob.<br />

iluminatori gborkavs, amcirebs<br />

xedvis kuTxes, aq ki, Rrublebis<br />

TeTr, dapentil matylSi gaxveuli<br />

davyurebdi mravalmilionian qalaqs,<br />

adamianebis ukidegano sabudars.<br />

gaTenda, SuSdebodnen RamiT daRlili<br />

vnebebi, iferTxebodnen uCveulo<br />

sizmrebiT gawa<strong>me</strong>buli zewrebi da<br />

dasasruli <strong>me</strong>-6 gverdze


4 poezia<br />

jer adrea<br />

irinas<br />

maisia. bostnis bolos<br />

mama Robes lambavs,<br />

dafrialebs orRobeSi<br />

Seni mokle kaba.<br />

jer adrea gabrueba<br />

vardisferi TovliT,<br />

moabijebs siyvaruli<br />

Sori gzebis movliT.<br />

jer adrea. monatreba<br />

gagefoTlos tanze,<br />

viRac, avad SemarTuli<br />

gadagidges gzaze.<br />

jer oboba nacrisferi<br />

Woris Zafebs abams,<br />

dafrialebs orRobeSi<br />

Seni mokle kaba.<br />

asaki. siyvarulis monatreba.<br />

rogor mo<strong>me</strong>natre, siyvarulo,<br />

caSi gadakargulo frinvelo!<br />

Seni nazi kani mo<strong>me</strong>natra,<br />

Seni mSvenieri piri-saxe.<br />

Seni eSxiani gamoxedva,<br />

Seni kiskisi da sixaruli.<br />

rogor mo<strong>me</strong>natre, siyvarulo!<br />

ramdeni xania aRar Cagivlia<br />

Cveni soflis orRobeSi,<br />

ramdeni xania aRar gitiria<br />

totebgafarCxuli kaklis CeroSi.<br />

<strong>me</strong>natrebi, <strong>me</strong>natrebi, siyvarulo!<br />

mxolod<br />

sizmrebSi ikargebi,<br />

midixar, midixar ikargebi.<br />

nuTu, yvelaferi dasrulda ukve,<br />

daixure qudi da waxvedi?!<br />

miniatura<br />

qasuris qvasaviT ilevi,<br />

dReebi dabrunebas natroben,<br />

qalebi, rogorc Waobis yvavilebi<br />

gityueben,<br />

gabrueben,<br />

gaTroben.<br />

qanda<br />

Tengiz mirzaSvils<br />

faris Suqebze gamoCnda qanda,<br />

iqve patara saydari Canda,<br />

da mo<strong>me</strong>Cvena, mTvares sofeli<br />

bavSviviT gulSi Cakruli hyavda.<br />

eTxoveboda TxoTis mTa burans,<br />

gzas unaTebda qristes Cveneba<br />

da miriani daoTxil qurans<br />

aRaianze moaWenebda.<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

SoTa qavTaraZe<br />

Semodgomav, gamarjoba!<br />

aRar gaxsovs, vin sad iyo,<br />

gamoRma Tu gaRma sjobda,<br />

ki icodi, soflis bolos<br />

Semodgoma gdarajobda.<br />

ki icodi, noembris mze<br />

sxivebs veRar mogawvdenda,<br />

es qari da es wvi<strong>me</strong>bi<br />

Tavs rodis<strong>me</strong> mogawyenda.<br />

arc dRes ici,<br />

vin sad ari,<br />

ra sjobda da ra ar sjobda,<br />

moaqanebs Rrublebs qari,<br />

Semodgomav, gamarjoba!<br />

siberis apologia<br />

arc ise avi yofila<br />

sibere, rogorc <strong>me</strong>gona,<br />

movida guls Ca<strong>me</strong>kona<br />

rogorc Zmasa da <strong>me</strong>gobars.<br />

frTxilad mixura sark<strong>me</strong>li,<br />

amoikeca sabani,<br />

orpir qars moerideo,<br />

icio Wvlebis ambavi.<br />

bevrs nuRar dalev, mirCia,<br />

asaki moimizeze,<br />

<strong>me</strong>re xeljoxi momgvara,<br />

frTxilad Cadio kibeze.<br />

sibere, rogorc <strong>me</strong>gona,<br />

arc ise mkacri yofila,<br />

mzes mimaficxa ezoSi<br />

didi simSvide momfina.<br />

werili soflidan<br />

erTxel mainc dagereka,<br />

erTxel mainc gefiqra,<br />

rom zamTarma ca mompara,<br />

baRi Camo<strong>me</strong>fifqa.<br />

rom buxarTan marto yofna<br />

ukve aRar mwadia.<br />

rom bavSvobis bilikebze<br />

aCrdilebi dadian.<br />

erTxel mainc mogekiTxe,<br />

geca mcire nugeSi,<br />

iqneb x<strong>me</strong>bi gagvegona<br />

mJReri siWabukeSi.<br />

iqneb Cemi simartove<br />

Cumad karSi gagvegdo,<br />

xan Tovls vxvetav,<br />

xan SeSas vWri,<br />

sxva ra unda vakeTo.<br />

zamTris Ra<strong>me</strong>m ca mompara,<br />

baRi Camo<strong>me</strong>fifqa,<br />

erTxel mainc mogekiTxe,<br />

ra<strong>me</strong> mainc gefiqra.<br />

mkiTxavi<br />

SefarviT umzers<br />

Semosul stumars<br />

droze rom Caswvdes<br />

mis fiqrs da gumans.<br />

trialebs wyali,<br />

naxSiri bolavs,<br />

unda moigos es orTabrZolac.<br />

stumris TvalebSi daeZebs isev<br />

misi urvis da wuxilis mizezs.<br />

icis, ra uWirs adamis modgmas,<br />

icis raze wuxs da raze mosTqvams.<br />

trialebs wyali,<br />

naxSiri bolavs,<br />

unda moigos es orTabrZolac.<br />

boSebi fSavSi<br />

boSebma dasces karavi,<br />

mze Semofrinda sarkmlidan,<br />

gvaTbobda,<br />

gvialersebda<br />

da oqros sxivebs gvayrida.<br />

TamaSobdnen da mRerodnen,<br />

gamoacocxles xeoba,<br />

maTi Semyure sofeli<br />

xalisobda da mxneobda.<br />

wavidnen, aravin aris<br />

mas <strong>me</strong>re maTi mnaxveli,<br />

datoves Cemi mowyena,<br />

monatreba da naRveli.<br />

es rodis iyo? <strong>me</strong> maxsovs,<br />

iqneb arc gaxsovT aravis,<br />

maRaroskarSi wyarosTan<br />

boSebma dasces karavi.<br />

rogor uceb Caiqrola<br />

rogor uceb Caiqrola<br />

gazafxulis etlma,<br />

gaminela sixaruli,<br />

dardma <strong>me</strong>tis<strong>me</strong>tma;<br />

sad Cqarobda,<br />

vis eZebda,<br />

visi eSxi swvavda,<br />

sxva Seitkbo,<br />

xolo Seni daviwyeba scada.<br />

Caiara, Caiqrola<br />

gazafxulis etlma,<br />

ase rogor migatova,<br />

rogor gagi<strong>me</strong>ta.<br />

dgaxar, eli,<br />

Tu rodis<strong>me</strong><br />

mobrundeba, neta!<br />

dabadebis dRe<br />

Tamrikos<br />

25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

ufro rTulia es cxovreba,<br />

vidre gvegona,<br />

mze gadavida,<br />

gzebze acivda,<br />

drom sinanulis Taiguli<br />

bevri Sekona<br />

da aivanze iasamnis cremli dacvivda,<br />

gasula Cveni didi zafxuli,<br />

Jami, romlisac ase gvjeroda,<br />

xeebi foTlebSemoZarcvuli<br />

garindebuli dganan wyarosTan.<br />

gvindoda, es dRe sxvagvarad gvegrZno,<br />

sxva sixarulis cecxli dagvenTo,<br />

ra vici, iqneb rodis<strong>me</strong> SevZloT<br />

cxovreba ase uerTmaneTod.<br />

vedreba<br />

jer nu Cacxrebi, gazafxulo,<br />

iyavn gazafxuli!<br />

jer es mgzavroba davasrulo<br />

wynari dasasruliT.<br />

saxli wamoviwye,<br />

unda gadavxuro,<br />

davjde aivanze,<br />

sofels gadavyuro,<br />

kedlebi Selamos<br />

surnelma cacxvebis,<br />

jer nu Cacxrebi, gazafxulo,<br />

jer nu Cacxrebi.


25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

TeTr<strong>me</strong>tsarTuliani<br />

mamuka cecxlaZes<br />

mZi<strong>me</strong> fiqrebSi garTuli ari<br />

TerT<strong>me</strong>tsarTuliani.<br />

dedaqalaqs Svenoda<br />

yvelaze maRali Senoba.<br />

idga amayi da Zlieri,<br />

qalaqs gahyurebda <strong>me</strong>furi ieriT,<br />

SuriT uyurebdnen saxlebi,<br />

Zvelebic, axlebic.<br />

hyavda saxelovani binadrebi,<br />

ukeTess veravis inatrebdiT:<br />

msaxiobebi, mwerlebi, mxatvrebi,<br />

saxels da didebas matebdnen.<br />

idga amayi da Zlieri,<br />

qalaqs gahyurebda <strong>me</strong>furi ieriT.<br />

erTmaneTs vafrTxilebdiT<br />

sofleli bavSvebi,<br />

xumrobagamoSvebiT, -<br />

qalaqSi rom Caxval,<br />

TerT<strong>me</strong>tsarTulians rom naxav,<br />

ar daiwyo sarTulebis Tvla,<br />

qudi gadmovardeba ukan,<br />

quCis ZaRlebis gaxdeba lukma.<br />

netavi im dros,<br />

im gulubryvilobas!<br />

axlac gtkiva is dRe,<br />

rogorc Wriloba.<br />

vai, rom warmavali aris dideba<br />

gangaSis naTura qreba da inTeba,<br />

wamoimarTnen axali saxlebi<br />

ufro lamazebi, maRlebi.<br />

dacinviT dahyureben TerT<strong>me</strong>tsarTulians,<br />

misi saq<strong>me</strong>, ician, wasulia.<br />

moqceulia manqanebis alyaSi,<br />

Ra<strong>me</strong>ebs aTenebs SiSsa da gangaSSi.<br />

wavidnen saxelovani binadrebi<br />

STainTqnen cxovrebis mdinareSi.<br />

ramdeni Sroma, wuxili, jafa,<br />

ra darCa maTgan -<br />

<strong>me</strong>morialuri dafa.<br />

gulgrilad gamodian mnaxvelebi,<br />

aravis axsovs maTi saxelebi.<br />

aravin kiTxulobs kedlebze warwerebs,<br />

mzeras bareliefebze aravin aCerebs,<br />

vai, rom warmavali aris dideba,<br />

gangaSis naTura qreba da inTeba,<br />

man ukve icis, ra da rogor ari,<br />

mwiria dideba,<br />

rogorc poetis honorari.<br />

momavlis ukve ar sjera<br />

drois manqana CarTuli ari,<br />

eSinia, mis adgilas ar gaCnde, warwera:<br />

`aq idga TerT<strong>me</strong>tsarTuliania!~<br />

wlebi aCqardnen<br />

wlebi aCqardnen,<br />

ra<strong>me</strong> iRone<br />

nela daeSvas Seni marxili...<br />

ade, Seibi welze maxvili...<br />

sxva gazafxuli gamoigone.<br />

erTi sicocxle,<br />

erTi ambavi<br />

da yvelaferi ase martivad?!<br />

cao, Sxapuna wvimiT gambane,<br />

Torem neSo da mtveri macviva.<br />

wamoimarTe, gaglije ride<br />

Tavi da bolo nuTu es aris:<br />

gamoifxizle,<br />

iqneb gaqvs kidev<br />

sabrZolo, saxmlo da saesavi.<br />

oqros Cardaxi<br />

yvela wavida, yvela gaTavda,<br />

Jami cruTa da<br />

Jami marTalTa.<br />

is fufuneba,<br />

is silamaze<br />

is intrigebi sa<strong>me</strong>fo karze.<br />

arc sazandari mosTqvams da kvnesis,<br />

aRarc dedofals efereba besikis leqsi.<br />

gaqra eWvi da gaqra wvaleba,<br />

ulmobelia wuTisofeli,<br />

gadaiares sefeqalebma<br />

Tavisi mkaci CixtikopebiT.<br />

wamieria cxovreba kacTa,<br />

wavida is dRe,<br />

samanebs gascda.<br />

noemberi<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

iqneb adrea amindis Secvla,<br />

magram daxie yvela werili,<br />

veRar Sexedav nislian zecas<br />

bednieri da TavaRerili.<br />

usaSvelobis tkivili mZi<strong>me</strong><br />

gadebuli gaqvs mxarze moriviT,<br />

exebi mTvaris uCinar si<strong>me</strong>bs<br />

daRvremili da gamoglovili.<br />

rom bolos mainc<br />

mTvareo, mTvarev!<br />

ra <strong>me</strong>didurad mihkvalav Ra<strong>me</strong>s.<br />

mixval, mihyvebi ucxo bilikebs,<br />

ucxo landebTan maborialeb,<br />

<strong>me</strong>amboxe xar da gandgomili,<br />

magram es miwac rom ar geTmoba!<br />

wyaroebs amRvrev,<br />

zvavebs aqaneb,<br />

zRvebi gamogyavs napirebidan...<br />

mTvareo, mTvarev!<br />

<strong>me</strong> umweobac <strong>me</strong>yofa Cemi,<br />

mag maTrobela SuqiT mabrueb<br />

caSi agyavar,<br />

gzebze yviTel xaliCebs mifen,<br />

rom bolos mainc<br />

am riyeze davlio suli.<br />

* * *<br />

ra ca ver dainaxe,<br />

ra mze ver Seifere,<br />

SemogiRo WiSkari<br />

naadrevma siberem.<br />

qarebma da wvi<strong>me</strong>bma<br />

gzebi agitalaxes,<br />

bilikebs da mwvervalebs<br />

es gza veRar ganaxvebs.<br />

aRar daiZvrebian<br />

survilebis zvavebi,<br />

gaiSleba Walebi<br />

dardis aTavTavebiT.<br />

axla nanob, sicocxliT<br />

guli rom ver ijere,<br />

aivnidan dagyurebs<br />

mowyena da sibere.<br />

ra saWiroa saxeli<br />

iyuCe. mova momsvleli,<br />

aq, am miwaze dawvebi,<br />

maisiT Seimosebi,<br />

ianvriT gaiZarcvebi.<br />

wiTlad ifeTqebs Zaxveli,<br />

miematebi winapars...<br />

ra saWiroa saxeli,<br />

sul erTi aris, vina xar!<br />

mcire gaxseneba<br />

iyo pawia da sayvareli,<br />

anebivrebda mamis alersi,<br />

rogori Suqi edga TvalebSi -<br />

ra didi Canda gza gasavleli...<br />

TavCaqindruli da mobuzuli,<br />

gareulia soflis WorebSi...<br />

bavSvoba darCa rogorc kunZuli,<br />

nislmoreuli da uSoresi.<br />

fasanauri, aragvi<br />

mTvariani Ra<strong>me</strong>. qedi,<br />

raRac wamieri sevda,<br />

didi Tanavarskvlavedi<br />

cis tatnobze gadaferdda.<br />

am mdinaris Cqerebs gahyva<br />

siWabukis laRi xana,<br />

dro gavida, <strong>me</strong>gobrebi,<br />

bevrni, saflavebSi wvanan.<br />

SeeCvie lamis dumils,<br />

martooba dagebeda,<br />

raRac garindeba Cumi,<br />

raRac wamieri sevda.<br />

roca wvims<br />

iyo dro, wvima gaxalisebda,<br />

dRes ki es guli sevdiT iRvreba.<br />

roca wvims, mcirdeba<br />

cis para<strong>me</strong>trebi,<br />

roca wvims,<br />

galumpul beRuras edrebi.<br />

pataravdebi da berdebi.<br />

cota ram gaxalisebs,<br />

bevri ram gwyins,<br />

roca wvims,<br />

roca wvims,<br />

roca wvims.<br />

balaxi sveldeba<br />

<strong>me</strong>gobris saflavze,<br />

ar ici, darCe Tu<br />

waxvide axlave.<br />

bolTas scem,<br />

dadixar ukan da win,<br />

roca wvims,<br />

roca wvims.<br />

bedis galias awydebi<br />

ar ici, rogor ipovno<br />

erTi, mravalTa Soris,<br />

roca talRebad gawydeba<br />

SiSi, i<strong>me</strong>di, Wori.<br />

aris rai<strong>me</strong> namdvili,<br />

ueWveli da myari,<br />

Tu yvelaferi qaria,<br />

Camoqrolili qari.<br />

mxari giqcia amindma,<br />

modga, mogwyvita weli,<br />

bedis galias awydebi,<br />

rogorc umweo mweri.<br />

mTvaris yviTeli sxivebi<br />

giferadeben kedlebs,<br />

gazafxulsa da simwvanes<br />

axlobeliviT ende.<br />

da ara, mainc ara Cans<br />

erTi mravalTa Soris,<br />

mRvrie talRebad gawydeba<br />

SiSi, i<strong>me</strong>di, Wori.<br />

varskvlavebi<br />

ar iqna da ar <strong>me</strong>Rirsa<br />

ar gaixsna ca bolomde,<br />

ar mindoda, varskvlavebis<br />

saidumlo wamyoloda.<br />

mivdivar da Ramis gzebze<br />

mTvare miWers rkinis saltes,<br />

Svilo, Cemi saflavis qvas<br />

varskvlavebi daaxateT.<br />

poezia 5


6 proza<br />

vano CxikvaZe<br />

kuTxis magida<br />

nawyveti romanidan `SuSebis omi~<br />

dasasruli<br />

baliSebi, Ralatis saidumlos niRbavdnen<br />

azRudiT akrefili ZuZuebi,<br />

iRviZebdnen alali Tu boroti zraxvebiT<br />

gaTanguli gulebi. RamiT daclil<br />

boTlebSi amaod eZebdnen Car-<br />

Cenil, macocxlebel wveTebs arayiT<br />

pirmokaluli loTebi. iRviZebda<br />

rusuli xalxuri simRerasaviT auCqarebeli<br />

mdinare moskovi, nislSi<br />

kidev ufro Semdovrebuli, Tevzis<br />

dasaWerad dafrenili Tolia rom<br />

dahkravda xol<strong>me</strong> frTas da Seyovnebul<br />

wylis zedapirs wamierad gaCxapnida.<br />

ukve bolavdnen gareubnebSi qarxnebi,<br />

iSmuSnebodnen yvavebis CxavilSi<br />

gasusuli skverebi da aryis xis koro<strong>me</strong>bi.<br />

iRviZebdnen muzeu<strong>me</strong>bi, noxdagebul<br />

talanebSi mtvris tiloTi fexakrefiT<br />

dadioda saxedanaoWebuli,<br />

cocxali da lamazi Tvalebis damlagebeli<br />

qali... iRviZebda funCula,<br />

piridan sawovara gadmovardnili, axlad<br />

kbilamoWrili bavSvi, ro<strong>me</strong>lic<br />

xval ise veRar icxovrebda, rogorc<br />

misi dRevandeli, asakiani Tanamoqalaqe<br />

da, rac mTavaria, zustad<br />

daniSnul droze, wiTeli moedniT,<br />

kremlis triumfaluri Sesasvlelisaken<br />

miiCqaroda Savi manqanebis saxelisuflo<br />

qaravani _ kiviliT, sirenebiT,<br />

motociklebis eskortiT,<br />

Tavbrudamxvevi siswrafiT, TiTqos<br />

SiSobdnen, kremlis alayafis kari rom<br />

ar CaeketaT da gareT ar darCeniliyvnen.<br />

es ar iyo `Cemi~ moskovi. is bavSvur<br />

xilvebSi CarCa, wminda fiqrebSi gaexvia<br />

da misi jadoqruli, gulis Sema-<br />

CoCqolebeli saxeba, dro da dro, vercxlisferi<br />

naZvebiT, wkriala zarebiT,<br />

TovliT, bengaluri SuSxunebis<br />

tkacuniT, saaxalwlo feierverkebiT<br />

gabrdRvialdeboda da gamarindebda<br />

xol<strong>me</strong>...<br />

patara viyavi, mSoblebma, pirvelad<br />

moskovSi stumrad rom Camomiyvanes.<br />

advili warmosadgenia Soreuli,<br />

miyruebuli soflidan Camosul bavSvze,<br />

rogor gamaognebel STabeWdilebas<br />

moaxdenda xalxmravali qalaqi.<br />

dekemberi ileoda, soflidan roca<br />

wamovediT. manamde, momamzades _ Semikeres<br />

irisisferi, xaverdis Sarval-xalaTi,<br />

miSoves viRacis dapataravebuli<br />

palto, Wvintaqerclili baTinkebi<br />

da, haida...<br />

<strong>me</strong>fis elCoba viyaviT Tu samSoblodan<br />

mokveTili xiznebi _ ra gvindoda,<br />

ra dagvrCenoda CrdiloeTis civ<br />

qalaqSi, ro<strong>me</strong>lic, Cveni soflidan,<br />

TiTo-orola, isic jarmovlil kacs<br />

Tu eqneboda nanaxi?<br />

bebiaCemis Zma, samxedro akademiadamTavrebuli<br />

oficeri, CerkaskSi msaxurobda.<br />

omi roca daiwyo, <strong>me</strong>uRle da<br />

axalSeZenili vaJi moskovSi, sidedrTan<br />

gaagzavna da TviTon ki<br />

frontze gaamweses.<br />

uiRblo <strong>me</strong>brZoli, maioris CiniT,<br />

germaniis kapitulaciamde erTi dRiT<br />

adre, varSavasTan daiRupa.<br />

wlebis Semdeg, moskovSi darCenilma<br />

ojaxma moZebna Tavisi qarTuli sanaTesao<br />

_ erT zafxuls jer papaCemis<br />

Svili da sidedri gvestumrnen, <strong>me</strong>re<br />

Cvenc moskovSi migviwvies...<br />

CavsxediT matarebelSi. buferebis<br />

gabmul dagadugSi, <strong>Cems</strong> Tvalwin, lamis<br />

mTelma qveynierebam gairbina _<br />

mTebi, zRva, mdinareebi, xidebi, ganaTebuli<br />

Ramis sadgurebi, alamawvdili<br />

<strong>me</strong>isreebi, qalaqebi, soflebi... stepebze<br />

datrialebuli namqerebi matareblis<br />

moZrav kedels awydebodnen _<br />

xvriSi Tovlis `kenWebi~ kawravdnen,<br />

xazavdnen fanjrebs.<br />

moskovSi Sebindebulze CavediT.<br />

gaCiraRdnebuli kurskis vagzlis<br />

pirvel liandagze namgzavrma, aTas<br />

gansacdelgamovlilma matarebelma<br />

daqanculiviT amoiqSina, waborZikda,<br />

xmauriT miaxeTqa kupis kari da Sedga.<br />

amoZravdnen baqanze gamoSlili matareblis<br />

momlodineebi, vagonSi yo-<br />

CaRad amocvivdnen mkerdze priala<br />

Jetonmimagrebuli <strong>me</strong>bargulebi, kupeebidan<br />

gamotanil mZi<strong>me</strong> Cemodnebs,<br />

CanTebs Tu yuTebs SuaSi Caudgnen da<br />

xusxusiT adevnebul tvirTis patronebs<br />

win gauZRvnen.<br />

Casasvlelad rogorc ki gavemzadeT,<br />

kupeSi maRali, sasiamovno Sesaxedaobis<br />

qali Semovida. yvelani gadagvkocna,<br />

xelSi amiyvana, mimixuta da<br />

sunamos ucxo, dasamaxsovrebeli surneli<br />

Semomafrqvia.<br />

qals nacrisferi, fafukbewviani palto<br />

ecva, gverdulad gadaweuli `karakuli~<br />

exura da idayvTan Camokidul,<br />

priala tyavis xelCanTaze oqrosferi<br />

abzinda ubrwyinavda.<br />

_ rogor, Sena, biCo? _ momikiTxa<br />

“qarTulad.”<br />

CanTidan Tbili, yurebiani qudi amoiRo,<br />

damaxura, zonrebi nikapTan<br />

gamibanta, Camkida xeli da Sin wagviyvana.<br />

es iyo varSavasTan daRupuli papa-<br />

Cemis <strong>me</strong>uRle, qalbatoni polina,<br />

ufro sworad, rogorc axloblebi mimarTavdnen,<br />

polina rodionovna,<br />

qarTuli sanaTesaos moyvaruli da<br />

guliTadi maspinZeli.<br />

sofelSi samoskoved rom mamzadebdnen,<br />

erTma nasaldaTarma, (kacni<br />

varT, SeiZleba gamogadgeso), Cveneburi<br />

`CastuSkac~ maswavla:<br />

`Cika-Cika-ramaia,<br />

rusis gogo ra kaia,<br />

diliT adre adgeba,<br />

navTis rigSi Cadgeba...~<br />

sadguridan saerTo, komunalur<br />

binaSi migviyvanes da axal cigaze damayenes,<br />

leqss Tu ityvi, es ciga Seni<br />

feSqaSi iqnebao.<br />

<strong>me</strong>c Tamamad davWeqe sofelSi naswavli<br />

leqsi.<br />

icocxle, im cigiT guli vijere.<br />

komunaluris derefanis boloSi,<br />

samxedro mfrinavis ojaxSi ori da cxovrobda.<br />

amaTgan umcrosi, Cemze cota<br />

asakiT didi ania, cigaze ukan Semom-<br />

ijdeboda, welze Semomxvevda xelebs<br />

da dalipul gorakze Tavbrudamxvevi<br />

siswrafiT mivqrodiT xol<strong>me</strong>.<br />

eSmaki ania Zalian popularuli iyo<br />

bavSvebSi. is migviZRveboda saxuravis,<br />

sxvenis, sardafis dasaTvaliereblad,<br />

Semcivnulebi `sakaCigroSi~ CavyavdiT<br />

gasaTbobad, sadac, Savi qvebis (qvanax-<br />

Siris) gora idga da warbebSetrusul,<br />

cecxlfareS borias, mxolod kbilebi<br />

hqonda TeTri.<br />

gareT rom moviwyendiT, derefanSi<br />

damalobanas vTamaSobdiT. vimalebodiT<br />

oTaxebSi, saerTo samzareulo-<br />

Si, magidis qveS, derefanis SedarebiT<br />

bnel kuTxeebSi, sakuWnaoebSi...<br />

erTxelac, <strong>me</strong> da ania gareT gamodgmul,<br />

ro<strong>me</strong>liRac ojaxis Zvel, dafuturoebul<br />

tansacmlis karadaSi SevikuWeT.<br />

vdgavarT gulaZgerebulebi, gasusulebi<br />

velodebiT gvipovnian Tu ara,<br />

rom moulodnelad ania mo<strong>me</strong>xvia, mo<strong>me</strong>kro<br />

da... makoca.<br />

makoca da maSinve karadidan gavarda,<br />

damtova gaognebuli.<br />

pirvelad, albaT, maSin vigumane,<br />

`rusis gogo~ mxolod adre wamosaxtuneblad<br />

da navTis rigSi Casadgomad<br />

rom ar iyo saWiro...<br />

Citebi aWyipindnen. <strong>me</strong>c rgolebs<br />

xeli gavuSvi da aivanze `daveSvi.~<br />

carieli, karRia galia mdgmurebs<br />

elodeba.<br />

male frinvelebis bazarze wavalT,<br />

sakenkis garda, ramdeni<strong>me</strong> Rabua, wiwkana<br />

Citsac SeviZenT, _ valodias wesad<br />

aqvs, frinvelebs gamokvebavs, gamoazamTrebs<br />

da gazafxulze gauSvebs...<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

literaturuli gazeTi 25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

TbilisSi, valodias bolo stumrobisas,<br />

<strong>me</strong>gobrebma qsanze wagviyvanes.<br />

eqskursiis Semdeg, naSuadRevs,<br />

WalaSi xeebqveS gaSlil pur-marilze<br />

migvipatiJes.<br />

sufrasTan mxiarulobda, Tumca,<br />

daleviT, Tu cota wiTel Rvinos ar<br />

CavTvliT, TiTqmis ar svamda.<br />

Sua qeifis dros adga, mdinareze<br />

Cavida, Tvals moefara da aRar<br />

gamoCenila.<br />

mosaZebnad wavedi. moviare iqauroba,<br />

Wala, sicxiT gaxurebuli riye,<br />

davyevi gvalvebiT dacotavebul<br />

qsans da male mivadeqi _ patara tot-<br />

Si gardigardmo Cawoliliyo, wyali<br />

daegubebina da Tbili, dubela nakadi<br />

sxeulze zemodan uvlida.<br />

_ volgaSi lifsitasaviT ikargebi,<br />

umweo da iaraRayrili xar... aq adamiani<br />

Sens Tavs yvelafris baton-patronad<br />

SeigrZnob, _ wamojda wyal-<br />

Si, _ gis<strong>me</strong>ndiT sufrasTan da aRmovaCine,<br />

rom samSobloze TqvensaviT<br />

mZafrad, mtkivneulad arasodes ar<br />

mifiqria. iqneb imitom, rom didia, mis<br />

usafrTxoebas, enas araferi emuqreba...<br />

magram nu ggoniaT, TiTqos ruse-<br />

Ti uproblemo iyos. proble<strong>me</strong>bi aqvs<br />

da Tanac rogori... Camodi, mogatareb<br />

dacarielebul soflebs... agetireba...<br />

aseTi uamravia... _ amoioxra, _<br />

xandaxan, ruseTi, gulgamoWmuli muxa<br />

mgonia...<br />

<strong>me</strong>re dadga avbediTi oTxmocdacxra.<br />

saavadmyofodan axalgamosuls,<br />

moskovidan damireka:<br />

_ Zlivs dagikavSirdi... vgrZnob,<br />

rom aq simarTles ver gavigeb... miTxari,<br />

ra moxda?<br />

_ ivaJkaces Tqvenebma...<br />

pauza. xvneSa. warmovidgine, rogor<br />

amoezniqa mkerdi da akankalebul<br />

nikapTan miebjina.<br />

_ isini aravisebi ar arian, gesmis?<br />

aravisebi! _ amoTqva, rogorc iqna,<br />

_ visac vicnob da ar vicnob, yvelas<br />

gadaeci Cemi samZimari... yvelas... _<br />

veRar daamTavra saTq<strong>me</strong>li, aRelda,<br />

daiqSina saberveliviT, yurmils xeli<br />

daafara, magram mainc <strong>me</strong>smoda yru,<br />

moguduli qviTini.<br />

mZi<strong>me</strong> dReebSi dagrovilma boRmam<br />

CemSic amoxeTqa _ TiTqmis oriaTaskilo<strong>me</strong>triani<br />

manZilis Tavsa da<br />

boloSi, telefonis yurmils ori sasowarkveTili<br />

adamiani CavqviTinebdiT.<br />

vitireT, vitireT da, guli rom<br />

movioxeT, telefoni sityvis uTq<strong>me</strong>lad<br />

gavTiSeT.<br />

male deda gardaecvala, <strong>me</strong>re,<br />

noemberSi Se<strong>me</strong>xmiana, saeWvo analizebi<br />

maqvs, gazafxulamde rom ver gavatano,<br />

Cemi galiebidan Citebs vin<br />

gamouSvebso.<br />

ise, sxvaTaSoris miTxra da <strong>me</strong>gona<br />

<strong>me</strong>xumreboda.<br />

Tur<strong>me</strong> TviTonac gulgamoWmuli<br />

muxasaviT iyo _ yvelaferi uceb moxda,<br />

Camodna, Camoilia amxela vaJkaci<br />

da martSi, roca moskovSi jer mxolod<br />

kalendarzea gazafxuli,<br />

valodia gardaicvala.<br />

sikvdilsac keTili, mimtevebeli<br />

RimiliT Sexvda _ Seundo udroo<br />

stumroba.<br />

moskovSi Cavedi.<br />

im dReebSi sul qsanSi Cawolili<br />

maxsendeboda da mjeroda, rom valodiac<br />

cxra aprilis msxverpli iyo.<br />

anderZis Tanaxmad, micvalebuls<br />

kremacia gaukeTes.<br />

dakrZalvis Semdeg, Sinaurebma,<br />

valodias binaSi moviyareT Tavi.<br />

sufrasTan didxans ver gavZeli,<br />

aivanze gavedi, rgolebs CaveWide, magram<br />

feradma burTebma qalaqis Tavze<br />

samogzaurod veRar wamiyvanes _ isini<br />

gulqva realobas daeCxvlita da<br />

sadRac, Sors, daCutulebi dafrialebdnen.<br />

Caketili Citebi abuzulebi isxdnen<br />

xarixebze.<br />

galiebis kari gavaRe. wiwkanebi momaCerdnen,<br />

TiTqos ar sjerodaT,<br />

Tavisufleba rom mianiWes. bolos<br />

erTma gabeda, win wamovida, galiis<br />

kars niskarti dahkra, SefrTxialda,<br />

daiqnia frTebi da WyipiniT aivnidan<br />

gadafrinda.<br />

male sxvebic mihyvnen.<br />

maTze dardisagan moisvenebda Cemi<br />

<strong>me</strong>gobris suli.<br />

darCa aivanze carieli galiebi da<br />

daskorili xarixebi.<br />

`netav, sikeTes Tu ixso<strong>me</strong>ben Citebi?~<br />

_ sufrasTan dabruneba ar Se<strong>me</strong>Zlo,<br />

samzareulodan misaRebSi gavedi<br />

da Semosasvleli kari Cumad gavixure.<br />

davreke nelisTan, mindoda literatorTa<br />

saxlis bufetSi, Cven ors<br />

valodias Sesandobari gveTqva.<br />

axalgazrda kacis xmam mipasuxa,<br />

neli Sin ar gaxlavT, <strong>me</strong> <strong>me</strong>uRle var da<br />

miTxariT ra gadavceo.<br />

mogvianebiT kidev davrekav-<strong>me</strong>Tqi.<br />

aRar davureke, literatorTa saxlSi<br />

marto mivedi.<br />

nacnobi, inicialebiani magida Tavisufali<br />

damxvda.<br />

movitane ori Wiqa, ori TefSi, erTi<br />

boTli wiTeli, moldavuri Rvino (qarTuli<br />

ar hqondaT).<br />

orive Wiqa Sevavse.<br />

vijeqi da vfiqrobdi, rom avdgebodi,<br />

cota xniT mivipyrobdi patara,<br />

myudro darbazSi msxdomTa yurad-<br />

Rebas da vityodi, vin daiferfla dRes<br />

`did ruseTSi,~ rom aseTi adamianebis<br />

wasvliT mxolod Svilebi ki ara, qveyana<br />

obldeba...<br />

vapirebdi, magram mo<strong>me</strong>Cvena, rom valodia,<br />

<strong>Cems</strong> nabijs, aplodis<strong>me</strong>ntebiT<br />

ar Sexvdeboda _ iq Tavmoyrili, SezarxoSebuli<br />

sazogadoeba, maTi saubris<br />

Te<strong>me</strong>biT Tu vimsjelebdiT, sulac<br />

ar iyo TanagrZnobisaTvis ganwyobili.<br />

isic gamaxsenda, vagankovoze, axalmitanili,<br />

cocxali yvavilebiT dafaruli<br />

vladi<strong>me</strong>r visockis saflavi<br />

rom maCvena da erTgvari siamovnebiT<br />

Cailaparaka, Tayvanismcemlebi momReralis<br />

samareze yvavils daWknobas ar<br />

acliano.<br />

marTlac gasaocrad xasxasebdnen<br />

mixakebi, vardebi, zambaxebi, georginebi,<br />

titebi...<br />

valodias mokrZalebul saflavze,<br />

albaT, mxolod Citebi miitanen, yovel<br />

gazafxulze, TiTo Rer yoCivardas-<strong>me</strong>Tqi,<br />

_ cremli mo<strong>me</strong>ria.<br />

Cemi Wiqa davcale, amokawrul inicialebze,<br />

wasuli <strong>me</strong>gobris uxilav<br />

naTiTurebs xelisguli gadavusvi,<br />

TiTqos sabolood gamoveTxove da avdeqi,<br />

amoviare daxveuli kibe.<br />

garderobSi, JRalwvera, cqvitma<br />

berikacma palto momirbenina, muWSi<br />

Cadebuli qaRaldis fuliT gaxalisebulma<br />

Cacmac damipira, magram ar davanebe<br />

da isRa moaxerxa, rom kmayofilma<br />

mxrebze msubuqad gadamkra xeli.<br />

_ Tqven Tu azamTrebT xol<strong>me</strong> Citebs<br />

galiaSi? _ vkiTxe berikacs.<br />

_ vazamTreb? ara, arc mifiqria..<br />

_ gaocebulma karTan misuls axla<br />

TviTon damawia, _ ki magram, ratom<br />

mkiTxeT?<br />

_ <strong>me</strong>gona gecodinebodaT, sikeTes<br />

Tu ixso<strong>me</strong>ben Citebi.<br />

dabneulma mxrebi aiCeCa, ver<br />

getyviT, ar vicio.<br />

`rogor SeiZleba, ar daixsomon,<br />

adamianebiviT umadurebi xom ar arian!..~<br />

_ ezoSi jer kidev saRi sicive<br />

Se<strong>me</strong>geba.<br />

`druJba narodovis~ SesasvlelTan<br />

samTavrobo, CarTuli manqana damwvari<br />

benzinis suns fantavda.<br />

redaqciidan orni gamovidnen, mokle<br />

qurTukebiT, bewvis qudebiT, xel-<br />

CanTebiT.<br />

_ Çíàåøü, êàê ãðóçèí ãîâîðèò – `Íó,<br />

ïîãîäè!~<br />

_ CemTvis moulodnelad hkiTxa<br />

erTma <strong>me</strong>ores da pasuxs aRar daeloda,<br />

xmadaboxebulma, viTom kavkasiuri<br />

aqcentiT xmamaRla warmoTqva: _<br />

`Çíàåøü, êàê ãðóçèí ãîâîðèò – `Íó,<br />

ïîãîäè!~<br />

_ da pirvelma TviTon gaicina.<br />

nabiji Sevanele.<br />

ver gavige, uborotod ixumres Tu<br />

RvarZlianad dagvcines. Tumca, CemTvis,<br />

erTsac da <strong>me</strong>oresac mniSvneloba<br />

aRar hqonda, radgan vicodi _ er-<br />

TaderTi, sai<strong>me</strong>do xidi ukve Catexili<br />

iyo im qalaqTan, axla gaWianurebuli<br />

zamTriT gabezrebuli yvavebi rom<br />

dahyefdnen Tavze...<br />

mxatvari karlo faCulia


25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

prologi<br />

i<strong>me</strong>di ar maqvs, rom maincdamainc<br />

am dReebSi dagesizmrebi. <strong>me</strong> ki wina samuSao<br />

kviras ori dRe-Ramis ganmavlobaSi<br />

gxedavdi. arc gamovxizlebulvar.<br />

ase mZinare gavdiodi xol<strong>me</strong><br />

diliT adre, rva saaTisTvis saxlidan.<br />

vjdebodi sazogadoebriv transportSi,<br />

vus<strong>me</strong>ndi musikas, ZiriTadad<br />

retros. Tvalebi daxuWuli mqonda da<br />

arcerTi mgzavri rom ar grZnobda<br />

araviTar uxerxulobas amis gamo, mwyinda.<br />

Tvalebis gaxelis <strong>me</strong>Sinoda. Sesa-<br />

Zlebelia, <strong>Cems</strong> winac ki mdgariyavi da<br />

es aRar iqneboda sizmari. <strong>me</strong>qanikuri<br />

gavxdi, avtomaturi insqtiqtebiT. Cemi<br />

dila-saRamos locva iyo sazepiroebis<br />

xmamaRla Tqma. samsaxuris rutinac<br />

<strong>me</strong>qanikur Carxad iqca, yvelaferi<br />

TavisiT keTdeboda. saRamos ki transportSi<br />

iseTi sixalvaTe SeiniSneboda,<br />

mZRolis aRqmac ki miWirda. roca aRmarTs<br />

davadgebodi, gzaze sxdebodnen<br />

didi Savi frinvelebi da utifrad<br />

maTvalierebdnen.<br />

“axla wagiyvanoT Tu kidev cota<br />

xani dagacadoT?“<br />

“mzes rodis damibrunebT?!“<br />

isini gundebad mifrinavdnen frTebis<br />

tylaSuniT da Cxaodnen.<br />

sawoli aRmosavleTiT idga da maocebda<br />

misi umoZraoba. mxolod samjer<br />

Semotrialebis Semdeg a<strong>me</strong>xsneboda<br />

jado da gamaxsendeboda, rom sxvebi<br />

qudbenianebi Tu ibadebian, <strong>me</strong> “gamCenma”<br />

Tavisufali neba da frTebi damayola,<br />

ro<strong>me</strong>lic spilenZis did skivr-<br />

Sia Caketili. gasaRebis adgili ki<br />

unda sruliad ucnob keTil kacs emcno<br />

weriliT.<br />

Ra<strong>me</strong> pirdapiri eTeri iyo. vjdebodi<br />

mocimci<strong>me</strong> ekranTan da morbenal<br />

striqonad rom garbodi, Tval-yurs<br />

gadevnebdi. SenTan erTad kidev sxva da<br />

kidev bevri sxva. adgil-adgil, dro<br />

da dro quCebSi dadiodi farniT xel-<br />

Si da roca <strong>me</strong> adidebuli mdinaris<br />

xidze gadavdiodi, Suqs miqrobdi,<br />

radganac saSinlad gindoda davsvelebuliyavi<br />

da aseT usaxurs Seni<br />

saxeli amo<strong>me</strong>Tqva. Zvel, Wiisgan dafuturavebul<br />

xis miwurebze, romlebsac<br />

dangrevis piras miiyvans xol<strong>me</strong> ubinadroba,<br />

plakatebs akravdi - nislebis,<br />

gadaxerxili xeebis, ujvrod dar-<br />

Cenili eklesiebis, samkapa Ripiani kacunisa<br />

da myrali, mravalwlovani<br />

balaxebisa. ucnob qals, ro<strong>me</strong>lic ur-<br />

Cxulebis dedas uvlida, werilebs ugzavnidi.<br />

<strong>me</strong> safosto yuTidan gparavdi<br />

am werilebs da visakuTrebdi sityvebs.<br />

dilaobiT ki verafriT viviwyebdi,<br />

rom guda-nabadi avikari da Zil-<br />

Si gadavbargdi.<br />

erT-erTi dRe<br />

pirveli, rac Tavs SevamCnie, sociofobia<br />

iyo; kerZod, gulgriloba<br />

da indiferentuloba <strong>me</strong>zoblebisadmi.<br />

roca bunagidan cxvirs vyof, isini,<br />

jgrod Sekrebilni enas miyofen. <strong>me</strong><br />

TavCarguli miviZurwebi erT-erTi ma-<br />

Raziisken, sadac TiTqmis yvela<br />

produqts erTi fasi aqvs. vyidulob<br />

literaturul Jurnals, ro<strong>me</strong>lSic<br />

arasodes gamoqveyebula Cemi leqsebi<br />

da arc arasodes damiweria leqsi.<br />

ubralod, mindoda cxovrebaSi ra<strong>me</strong>ze<br />

<strong>me</strong>ocneba da raRacis molodiniT sicocxle<br />

ga<strong>me</strong>xangrZlivebina. ukan mobrunebuls<br />

gzas yovelTvis miWrida<br />

talaxSi amoTxvrili kata da is knaoda<br />

Cemi awurul-dawuruli sifaTis<br />

danaxvisas. vnatrobdi saTesle jirkvlebs,<br />

rom xeli gemrielad amo<strong>me</strong>sva,<br />

raTa katis ironiuloba ga<strong>me</strong>qarvebina.<br />

erTxel ki miTxres, Se yverebianoo,<br />

magram amis dajereba CemTvis arc Tu<br />

ise advili iyo. “maSina vre<strong>me</strong>ni” dinamikebidan<br />

CamCiCinebda, rom erTxelac<br />

a<strong>me</strong>keca Tma da am literaturuli<br />

JurnaliT xelSi gavfreniliyavi<br />

samzareulos fanjridan, magram<br />

yovelTvis miwis mizidulobas<br />

vimagrebdi fexze.<br />

saxli yarda. radgan arafers vWam-<br />

di da arc sakvebis momaragebis saSualeba<br />

iyo. cariel qvabebs da tafebs<br />

gazquraze Semovdgamdi xol<strong>me</strong> da maTi<br />

damwvris suniT vZRebodi. wylis SiSis<br />

gamo yvela onkani gadaketili mqonda,<br />

xolo unitazs samyarosTan damakavSirebel<br />

sruted miviCnevdi. amitomac<br />

u<strong>me</strong>teswilad zed vjdebodi da<br />

vmasturbirebdi.<br />

iSviaTad, magram rodesac Sen, am<br />

laivSous mTavari dijei morbenal<br />

striqonad garbodi, unitazidan amodioda<br />

mwvane xavsiani rvafexa da dundulebze<br />

<strong>me</strong>xveoda - Cemi erTaderTi<br />

da Seucvleli partniori.<br />

kviris sizmari<br />

aeroportis mosacdelSi mdgoms<br />

xelSi abra miWiravs. abraze Seni saxeli<br />

weria qarTulad, mwvane markeriT<br />

gamuqebuli - “ioane”. mgzavrebi almacerad<br />

da cali warbis aweviT maTva-<br />

nata varada<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

gancxadeba eleqtroboZebze<br />

liereben. gasasvlelidan Semodian da<br />

Semosasvlelidan gadian. SemoyavT<br />

aqle<strong>me</strong>bze Camokidebuli daWrili beduinebi,<br />

romlebsac xelebidan scvivaT<br />

qalwulebis Tavebidan axdili<br />

skalpebi, grZeli T<strong>me</strong>biT, lamazi Tmis<br />

samagrebiT da uCveulod surnelovani<br />

yvavilebiT.<br />

uecrad, erT wamSi, foie carieldeba<br />

da wiTeli, yvelaze wiTeli cxeniT<br />

dgaxar gareT da <strong>me</strong> vfrindebi. uSvelebel<br />

da grZel vitrinebs vawydebi<br />

da minaze vrCebi.<br />

ar <strong>me</strong>RviZeba.<br />

erT-erTi paraskevi<br />

“dRes mokle dRea. gamoiyeneT<br />

Tqveni Semoq<strong>me</strong>debiTi miznebisaTvis” –<br />

es sityvebi departa<strong>me</strong>ntis ufrosma<br />

gamoakra dafaze. <strong>me</strong> SemiZlia samsaxurSi<br />

davigviano da rai<strong>me</strong> movimizezo.<br />

magaliTad is, rom STagonebisTvis<br />

Tavdayira vekide, an is, rom Semodgomis<br />

baRSi “bomJiviT” davexetebodi da<br />

damSeul, qecian ZaRlebs daavadebuli<br />

kanidan aclil wiTel wylulebs<br />

vaW<strong>me</strong>vdi. an saerTod ar gaval gareT;<br />

an Cavicvam ise, TiTqos da wvimiani<br />

amindia da amgvarad gavyri <strong>Cems</strong> avadmyofur<br />

beber survilebs mzian dReeb-<br />

Si.<br />

“sokoebi dakrife qalaqis ganapira<br />

dasaxlebaSi, sokoebi dakrife da<br />

xarSe mitovebul karvis qalaqSi”.<br />

Cemi fantaziebis yovelTvis eSinodaT<br />

Sinaurebs: katas, ZaRls, batebs da<br />

cicars. isini gamud<strong>me</strong>biT Tan damyvebodnen.<br />

“SeiZleba <strong>me</strong>ili mogwero?”<br />

“SeiZleba <strong>me</strong>ili mogwero?”<br />

“SeiZleba <strong>me</strong>ili mogwero?”<br />

am frazebma Cutyvavilas msgavsad<br />

gamomayara saxeze da erTi maTgani yvelaze<br />

didi da xasxasa, saxelad “Cinuri<br />

Tvalebis mqone bavSvi minda” pekinel<br />

biWs Tu Sevxvdebodi da misgan pekinelisTvaleba,<br />

patara Svili <strong>me</strong>yoleboda.<br />

risTvis mindoda aseTi bavSvi?<br />

mas Tavisuflad gavaSvilebdi bavSvTa<br />

saxlisTvis. Tu miliardi misnairi<br />

darCeboda. maSin is SemTxveviT<br />

mokvdeboda.<br />

es mogzaurTa rasa kaliebis Semosevaa<br />

faqtobrivad. riT damimsgavsebs?<br />

qercliani gveleSapis orkapa<br />

enas, grZeli wiTeli sawvimaris kapiSonidan<br />

gasdis TqrialiT nerwyviviT<br />

siTxe. aq <strong>Cems</strong> ezoSi daiwriteba. kanis<br />

ucnaur sikrialiT da siprialiT.<br />

is arasodes Semogxedavs jibriT<br />

TvalebSi, “raRacas malavs” misi qali.<br />

o, Savi qali, grZeli swori TmiT,<br />

rogorc abaJurs, an daRestneli mka-<br />

lavi lekis nakeTobas, ise atarebs bavSvebs<br />

erTmaneTze asxmulebs da mucelic<br />

dedamiwis msgavsad mudam<br />

gabzekili aqvs. maTi fesvebi qviSis<br />

niadags qarma umowyalod Semoafli-<br />

Ta da movidnen da Cven, anu adamianebs,<br />

gveWidebian. Cemi wvrilTvalebiani<br />

bavSvi, ro<strong>me</strong>lic Zveli saydris ukan<br />

movkali, axlac Zveli qvevris samarovnebTan<br />

ixrwneba.<br />

“dajeqi, Svilo, ra feri gadevs?! “<br />

“gogo cudad gaxda.”<br />

fiqrob, transportSi adgils vis<br />

uTmoben? momakvdavebs, cxadia! nuTu<br />

ase da<strong>me</strong>tyo?! rogor gaZlos gvamma<br />

cocxlebSi. nu momacilebT yursacva<strong>me</strong>bs,<br />

nu gamomirTavT, budabars vus<strong>me</strong>n<br />

da <strong>me</strong> TviTonac gasxivosneba ar<br />

amcdeba. Tqven ra gesmiT, Tqven yvelani<br />

Cemi <strong>me</strong>zoblebi xarT... roca<br />

vukrav, germaniidan rusi generlis<br />

saxelze Camotanil pianinos klaviSebi<br />

ebzareba da Tqven fiqrobT, rom<br />

dakvra adre unda <strong>me</strong>swavla?! Sens qu-<br />

Caze niSaduris mZafrma sunma gons<br />

momiyvana.<br />

“SeiZleba <strong>me</strong>ili mogwero?”<br />

“SeiZleba <strong>me</strong>ili mogwero?”<br />

viRac sWirdebaT, imisTvis rom amoiCemon<br />

da yvelam erTze ilaparakos.<br />

im erTs xSirad xvdeba qvebi<br />

safeTqelTan an talaxi saxeSi an TeTr<br />

qafs afrqvevs piridan gveleSapiviT.<br />

is erTi zidavs mariamisTvis misatan<br />

ambavs.<br />

ieso gasces!<br />

paraskevis sizmari<br />

Sen Zalian mkrTali silueti gaqvs<br />

da anaTeb, rogorc polaruli varskvlavi.<br />

maxsovs, amoRa<strong>me</strong>buli Tvalebi<br />

proza<br />

7<br />

rom dagrCa da axlaRa gamikvirda, isev<br />

rom mwvaned gicimci<strong>me</strong>bs. gakvirdebi,<br />

mikvirs. viTom cotac da sadacaa<br />

ucxo qalaqis <strong>me</strong>tropolitenSi varT.<br />

kaciSvilis WaWaneba ar aris. erTi<br />

nabijis gadadgmac ki ar SemiZlia.<br />

didi frinveli mofrinavs gvirabidan.<br />

moiwevs. vici, rom mas Seni wayvana<br />

daavales da Tu xels ar mogkideb, Senc<br />

wayvebi. uecrad, ofliT gecvareba<br />

saxe, tani, xelebi da mTlianad or-<br />

Tqldebi iseve rogorc gube, rogorc<br />

mdinare, rogorc wvima. igive minda<br />

da<strong>me</strong>marTos, eskalatorze vdgavar da<br />

ar uCans bolo. maleve vxvdebi, ukan<br />

unda davbrunde, unda davbrunde ukan<br />

rom <strong>me</strong>re isev SevZlo dabruneba da<br />

dagibruno. Sen zurgze Segisva lomissaxianma<br />

frinvelma da ase gayevi.<br />

ase gadavifiqre gamofxizleba.<br />

oTxSabaTi dRe<br />

saxls rogor gamoeqceva qali, saxls<br />

sadac saZirkvelSi papis da papis<br />

papis Zvlebi yria. miwaze dabijebis<br />

SiSiT Tu dainficirdi, isini miwis qveS<br />

erTiandebian da Sens nabijebs ebjinebian,<br />

magram fuZeze dauwyevlixar<br />

osis patarZals. papaSeni Seyvarebia<br />

da misi udReuri qmari mSieri rom<br />

daZrwoda, Tur<strong>me</strong> misive wisqvilSi<br />

gaagzavnida xol<strong>me</strong>.<br />

wisqvilis qvasTan axlos, dolabTan<br />

dasvamda da dauketavda garedan kars.<br />

mTeli Ra<strong>me</strong> ase mjdara. TviTon ki miiRebda<br />

Sens winapars, Tavisi sikeTiT<br />

aavsebda da diliT ki wisqvilSi mobrunebuli<br />

kaci auSvebda ZaRliviT<br />

mibmuls da sofelSi abrunebda. Tavi<br />

moigiJiana am gadaberebulma qalma.<br />

Sens ezo-kars SemoeCvia. saqanelas<br />

survili moimizeza, ijda da didxans<br />

qanaobda, win-ukan. win-ukan. da win da<br />

ukan, Tan butbutebda ucxo enaze.<br />

agvistos sicxeSi gareT gamoZurwul<br />

fuZisgvels daudarajda da mokla.<br />

misi sisxliT mogirwyo xeebi. xils<br />

roca Wamdi amitomac gemwareboda da<br />

sunze ki bruvdebodi.<br />

- mama Camovidaaa, mama Camovidaaaaaaaaaaaaaa!<br />

– yiraze gadadi<br />

gogo, midi moitexe kiseri. eg fSekia<br />

fexebi gadaSale, yvavilebi amogividnen<br />

da gzagza dagcvivdes da am wiTeli<br />

yvavilebis neqtarze amovidnen miwidan<br />

xvlikis msgavsi ambifiebi da<br />

daadgnen Sensken mosasvlel bilikebs.<br />

- mama Camovidaaa, mama Camovidaa! –<br />

ici, mam, inaTanas botkini aqvs da saavadmyofoSi<br />

wevs... mogixura manqanis<br />

kari da dagtova gareT, aegre gaxarebuli.<br />

Sedi, Sedi da Seikete kari da<br />

Caweqi Sens sawolSi da daiZine, sizmar-<br />

Si modis maRali kaci, grZeli Tlili<br />

TiTebiT da moaqvs SenTvis datkbiluli<br />

SxamiviT vneba.<br />

Sesvenebaze gadavwyvite anCisxatSi<br />

ga<strong>me</strong>vlo. hm, ga<strong>me</strong>vlo anCisxatSi da<br />

gzaze qaTmis moWrilfrCxilebiani<br />

klanWi vnaxe.<br />

klanWma miTxra:<br />

- gogoooo.. didxans vagdivar aq da<br />

Sens <strong>me</strong>tma sxvam veravin ver SemamCniao.<br />

veubnebi:<br />

- Sen ra SegiZlia. iseT vin<strong>me</strong>sTan<br />

mivdivar.. Sen gzas rogor gadamiWri,<br />

TviTon saxsarSi gadaxsnili xar.<br />

mipasuxa:<br />

- Sviloo, ukan gabrundi. ukan gabrundii.<br />

es rogori mtriani gaCenilxar,<br />

es rogori Tvalebi giyureben, ha?<br />

es Savi biWi vin aris? vin CagiSala<br />

saq<strong>me</strong>, beWedze misuli laparaki? Svili<br />

aris codo, Svilma ra daaSava. dawveba<br />

eg qali TeTri TmiT kubosTan.. mis saxes<br />

da Tvalebs naxav, miwas mofxoWnis<br />

gamwarebuli. misma Svilma ra daaSava,<br />

SviliT isjeba.<br />

vuTxari:<br />

- deda-Svilobas gamiSvi. erT saaT-<br />

Si samsaxurSi unda davbrunde. aravin<br />

daijerebs rom R<strong>me</strong>rTi mo<strong>me</strong>natra da<br />

mis sanaxavad gamovipare.<br />

mipasuxa:<br />

dasasruli <strong>me</strong>-15 gverdze


8 Targmani<br />

auli darRo-vedeno, rezidencia<br />

Samilisa, erTob miwieri da mdabiuri<br />

Canda. auli gawoliliyo amaRlebul<br />

zeganze _ myari xis galavnisa da<br />

Txrils miRma. asawev xis xidze daxvdaT<br />

amxedrebul miuridTa jgufi,<br />

ro<strong>me</strong>lsac win mouZRoda xanSesuli<br />

naibi, Zalze gamxdari saxe da grZeli,<br />

<strong>me</strong>Cxeri wveri rom hqonda.<br />

`kajio hqvia, imamis xazinadaria~,<br />

Tqva keTilmosurne molam, tyveqalebs<br />

TiTqos warudginao. da qalbatonebi<br />

Tavis dakvriT miesalmnen Samilis<br />

xazinadars.<br />

zoias TvalSi moxvda, rom am aulSi<br />

yvela nageboba xisa iyo. yvelgan _ xis<br />

saxlebi da xis kedlebi. irgvliv ki mimofantuliyo<br />

erTmaneTs gamijnuli<br />

baRebi da saxnav-saTesi. ganieri quCa<br />

xis karibWidan wagiyvanda Samilis seralis<br />

kedlebisaken, aulis SuagulSi<br />

rom iyo aRmarTuli da iqaurobas <strong>me</strong>didurad<br />

gadmohyurebda. cxenebi Sea-<br />

Wenes ezoSi, sadac kedlis mTel sigrZeze<br />

moCanda daxuruli SuSabandebi.<br />

aq mudmivad binadrobda orasi<br />

rCeuli miuridi. yvelafers asketizmis<br />

daRi esva. kedlebi ar iyo morTulmokazmuli;<br />

xis svetebi, SuSabands rom<br />

amagrebdnen, aseve ubralod gamoiyurebodnen<br />

da mkacri moxazuloba<br />

hqondaT. damxvdurni ki erTianad Sav<br />

samoselSi iyvnen gamowyobilni. zoias<br />

gonebaSi gauelva, mxiaruleba da laRoba<br />

aq fexsac ver Semoadgamso.<br />

magram imave wuTas mTeli misi yuradReba<br />

miipyro <strong>me</strong>ore, Sida kedelma<br />

vrceli ezos SuagulSi, ro<strong>me</strong>lic gars<br />

ertymoda sakuTriv serals _ Samilisa<br />

da misi ojaxis sacxovrebels. momcro<br />

aivanze, mTavari Sesasvlelis<br />

marjvniv, zoiam SeniSna kacis figura<br />

_ Tu es iyo xilva Tovlisa da cecxlisa?<br />

idga da ezos gadmohyurebda.<br />

goliaTs hgavda Tavisi wowola, TeTri<br />

dolbandiTa da CamoSvebuli, TeTri<br />

ferisave mosasxamiT. xolo misi wi-<br />

Turi wveri gamoCnda rogorc cecxlmokidebuli<br />

buCqi samoselis TovliviT<br />

TeTri siwmindeSi.<br />

`oh, R<strong>me</strong>rTo Cemo~, warmoTqva zoiam<br />

mowiwebuli CurCuliT, `es xom TviT<br />

monstri unda iyos!~<br />

kneina ana axlomxedveli iyo da<br />

mkafiod ver gaarCia, kneina barbarem<br />

ki mzera daZaba, raTa kargad Seexeda,<br />

magram verc erTi da verc <strong>me</strong>ore ver<br />

daakvirdebodnen Samilis nakvTebs,<br />

radgan didi karibWe bolos da bolos<br />

gaiRo da maT uTxres, SigniT SediTo.<br />

amasobaSi Samili ukve gamqraliyo<br />

Tvalsawieridan.<br />

keTilmosurne mola da sxvebic gareT<br />

darCnen. martooden xazinadarma<br />

kajiom, qalebTan erTad, SeaWena cxeni<br />

Sida savaneSi. tyveebma Tavi amoyves<br />

SemoRobil sivrceSi, ro<strong>me</strong>lsac xis<br />

kedeli gamohyofda ezosgan. aTiode<br />

gogo maSinve Semoexvia tyve-qalebs,<br />

Svelodnen cxenidan CamoqveiTebisas<br />

da zrdilobiani JestebiT, mdabali<br />

Tavis dakvriT gzas uCvenebdnen.<br />

Seabijes Sida ezoSi, ro<strong>me</strong>lic warmoadgenda<br />

gare ezos momcro asls _<br />

daxuruli SuSabandebiTa da<br />

kedlebiT. ezos Soreul kuTxeSi idga<br />

patara saxli, aseve garSemortymuli<br />

daxuruli SuSabandiT. zoiam male Seityo,<br />

rom es iyo saxli, sadac cxovrobda<br />

Samili. `rogorc kolofi<br />

moTavsebuli kolofSi, ro<strong>me</strong>lic<br />

Tavis mxriv kolofSia moTavsebuli~,<br />

CaiCurCula frangulad da bavSvebi<br />

gaacina.<br />

oTaxi, sadac sabolood Seiyvanes<br />

isini, iyo bneli da viwro. mogvianebiT<br />

zoiam gulmodgined gazoma oTaxi da<br />

gamoacxada: `ocdaeqvsi nabiji<br />

Tor<strong>me</strong>tze~. maTi axali bina emijneboda<br />

xis kedels da seralis sxva oTaxebiviT<br />

gadioda SuSabandSi. oTaxis<br />

mozrdili nawili eWira Ria buxars,<br />

karsa da pawia sark<strong>me</strong>ls Soris rom iyo<br />

amoyvanili. iatakze efina TeTri qeCa<br />

da adgilobriv nawarmi momcro xali-<br />

Cebi. rodesac oTaxSi Sevidnen, yvelam<br />

sixaruliT Sehyvira.<br />

kedlebidan gamoSveril Taroebze<br />

ewyo saCuqrebi, Tavad daviT WavWavaZesa<br />

da saSas rom gamoegzavnaT: leibebi,<br />

baliSebi, sabnebi, pirsaxocebi da<br />

saponi; samovari, Cais WurWeli, Tef-<br />

Sebi, dana-Cangali da kovzebi; kabebi,<br />

windebi, fexsac<strong>me</strong>li, sacvlebi; savar-<br />

pavle WavWavaZe<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

Samili da kneinebi<br />

frag<strong>me</strong>nti romanidan `mTebi alahisa~<br />

poet aleqsandre WavWavaZisa da qarTl-kaxeTis ukanaskneli <strong>me</strong>fis giorgi<br />

XII-is SvilTaSvili _ pavle WavWavaZe (1899-1971), dabadebuli da gazrdili<br />

sankt-peterburgSi, 1917 wlis Semodgomaze oqtombris revolucias gaeqca,<br />

ruseTidan gadaixvewa da dasaxlda jer inglisSi, <strong>me</strong>re _ SeerTebul Stateb-<br />

Si. `wiTeli jvris~ a<strong>me</strong>rikul organizaciaSi xangrZlivi moRvaweobis Semdeg<br />

mwerlobas mohkida xeli.<br />

pavle WavWavaZis kalams, sxva nawarmoebebTan erTad, ekuTvnis inglisur<br />

enaze dawerili romani `mTebi alahisa~ (1952), sadac aRwerilia winandlel<br />

tyveTa Tavgadasavali dRidan gatacebisa (1895 wlis 4 ivlisi) vidre 1855 wlis<br />

10 martamde, rodesac moxerxda maTi ganTavisufleba Samilis tyveobidan.<br />

cxlebi, jagrisebi, Tmis samagrebi da<br />

sarkeebi. kuTxeSi ki Tavs iwonebda pawia<br />

TuTiis abazana. yvelaferi mondo<strong>me</strong>biT<br />

iyo SerCeuli. Wilis Sliapebs<br />

hqondaT mogrZo, muqi feris pirbadeni.<br />

mTel saxeze CamouSvebdi da amgvarad<br />

daemorCilebodi gamtacebelTa<br />

adaT-wesebs.<br />

xalisiani SeZaxilebiT xan erT<br />

nivTs stacebdnen xels, xanac _ <strong>me</strong>ores.<br />

erTmaneTs exveodnen aRtacebulni.<br />

`pirveli, rac mWirdeboda~,<br />

daiyvira zoiam, `es aris qaTibi!~<br />

miagno nivTebs, mis saxelze rom iyo<br />

daniSnuli da ramdeni<strong>me</strong> wuTSi<br />

saucxood gamoewyo: muqi nacrisferi<br />

kaba grZeli qvedataniT, patara Savi<br />

manJetebiTa da Savi ferisve sayelo-<br />

Ti.<br />

bavSvebis kmayofilebas xom sazRvari<br />

ar hqonda!<br />

uceb kneina anam mkacrad mimarTa<br />

zoias:<br />

`i<strong>me</strong>di maqvs, axla Tmas gaizrdi.<br />

Tqveni asakis qals namdvilad ar Seefereba<br />

mokle Tma~.<br />

`<strong>me</strong>smis, qalbatono! magram, <strong>me</strong> mgoni,<br />

ufro iolia, Tqven SeikriWoT Tma;<br />

ai, davatoloT erTmaneTs kisrebi da<br />

naxavT, marTali Tu ara var~.<br />

`momwydi Tavidan, Se eSmakis fexo!~<br />

_ kneina anam gaicina da xeli hkra<br />

zoias. frangi qali ki gaocebam Seipyro<br />

imis gamo, rogor Seicvala misi<br />

urTierToba kneinasTan. gaifiqra:<br />

`aseTi sityvebi, Tanac amgvari kilo-<br />

Ti, rom <strong>me</strong>Tqva misTvis am ramdeni<strong>me</strong><br />

kviris winaT, albaT, gamaqrobda~.<br />

garedan gaurkveveli butbuti<br />

moesma da mimoixeda. qalebs Tavi moeyaraT<br />

SuSabandSi, Cacucquliyvnen da<br />

karis WuWrutanidan iWvritebodnen<br />

oTaxSi; xolo erTi maTgani, maRali da<br />

Camosxmuli tanis qali, ocdaaTi wlisa<br />

rom iqneboda, zRurblze idga da<br />

Tavs ukravda tyveebs. mas ecva grZeli<br />

TeTri perangi, welSi gadatkecili<br />

rom iyo da eSveboda muxls qvemoT<br />

gamoberil TeTri feris Sarvalze,<br />

ro<strong>me</strong>lic mWidrod mitmasnoda wvivebs.<br />

misi Tavsafari erTgvarad waagavda<br />

mandils, qarTvel qalebs rom exuraT<br />

Tavze, magram grZeli Cadri, ro<strong>me</strong>lsac<br />

moixvevda, roca inebebda, Sekerili<br />

iyo TeTri selisgan _nacvlad<br />

tiulisa.<br />

`<strong>me</strong> SuaneTi var, imamis coli~, Tqva<br />

qalma rusulad, `ara, ufrosi coli<br />

ara var, deda rom iyo misi Svilebisa.<br />

igi ramdeni<strong>me</strong> wlis winaT moukvda,<br />

alahma mSvidobaSi amyofos misi suli~,<br />

odnav SeWoWmanda da <strong>me</strong>re dasZina: `<strong>me</strong><br />

so<strong>me</strong>xi var, oRond ruseTSi dabadebuli.<br />

ai amitomac aris, rom rusuli<br />

vici~, da kvlav wuTieri WoWmanis Semdeg:<br />

`<strong>me</strong>c tyve viyavi... odesRac~.<br />

kneinebi da zoia wamodgnen misasal<strong>me</strong>blad<br />

da roca isev mokalaTdnen<br />

iatakze, SuaneTma mimoixeda oTax-<br />

Si. mis mixra-moxras da Jestebs hqonda<br />

bunebrivi da kargad morgebuli<br />

keTilganwyoba tyveebis mimarT, magram<br />

mis Rimilsa da xmis kiloSi iyo raRac<br />

naZaladevi, TiTqmis xelovnuri,<br />

TiTqos yovel sityvas winaswar swonida.<br />

`mjera, rom Tqveni nivTebidan<br />

araferi dakargula~, Tqva man bolos,<br />

`kidev ra<strong>me</strong> xom ar gWirdebaT?~<br />

kneina anam amcno Tavisi wuxili im<br />

Cvilis gamo, ro<strong>me</strong>lsac ZuZu awova da<br />

gaumxila, rZe ratomRac damiSrao.<br />

SuaneTs gaeRima: `etyoba, alahs<br />

gamougzavnia eg Cvili CvenTvis. xazinadar<br />

kajios hyavs daqvrivebuli rZali,<br />

ro<strong>me</strong>lic masTan cxovrobs. ramdeni<strong>me</strong><br />

dRe iqneba, rac bavSvi moukvda.<br />

darwmunebuli var, rom uars ar ityvis,<br />

ZuZu awovos Cvils. davelaparakebi<br />

amaze~.<br />

gamxdar, patara glexis gogos yvirili<br />

aRmoxda imis gafiqrebaze, rom<br />

danarCen tyveebs CamoSordeboda. SuaneTi<br />

miubrunda mas da uTxra:<br />

`nu geSinia gogoni, kajio aqve cxovrobs,<br />

ager, kuTxis koSkSi~. da xeli<br />

gaiSvira didi karibWis mimarTulebiT.<br />

<strong>me</strong>re viRacas aniSna da orma msaxurma<br />

didi langriT Semoitana sauz<strong>me</strong><br />

_ Cai, Tafli, yveli, didi puri da,<br />

kneinebis gasaogneblad, didi kolofi<br />

tkbileulisa mosie toles maRaziidan.<br />

zoias naRvlianad gaeRima am kolofis<br />

danaxvaze.<br />

bavSvebma tkbileuli rom dainaxes,<br />

sixaruliT pirdapir gagiJdnen. samive<br />

pataram xeli Cahyo kolofSi, eZebdnen<br />

yvelaze sayvarel nugbars. da Tamarma,<br />

roca Tavisi arCeuliT Caitkbaruna<br />

piri, cekva-cekviT dauara<br />

oTaxs.<br />

sufTa, zariviT wkriala sicili<br />

moedo kedlebs. zemoT rom aixeda,<br />

zoiam dainaxa gogo, ro<strong>me</strong>lic<br />

daxrili idga karTan. es iyo sandomiani<br />

qmnileba, ro<strong>me</strong>lsac hqonda pawia<br />

da odnav paWua cxviri; TeTri, mwyobrad<br />

Cawyobili kbilebi; xasxasa wiTeli<br />

tuCebi da didroni, nacrisferi<br />

Tvalebi. mas ecva SuaneTiviT, oRond<br />

misi grZeli qvedatani iyo cisferi da<br />

Sarvali ki _ wiTeli. SuaneTi mobrunda<br />

da kneinebs warudgina igi:<br />

`es amineTia, imamis umrwe<strong>me</strong>si<br />

coli~.<br />

ver daijeres, rom es gogo, jer<br />

kidev ymawvilqali, Samilis coli iyo.<br />

zoiam sibraluliT Sexeda, rodesac<br />

amineTma win gadmodga nabiji da mdablad<br />

daukra Tavi kneinebs. <strong>me</strong>re isev<br />

daikava uwindeli adgili karTan.<br />

ezos gahyurebda, magram zoias Tvals<br />

ar gamohparvia, rom amineTi gulisyuriT<br />

us<strong>me</strong>nda yovel sityvas, ro<strong>me</strong>lsac<br />

oTaxSi ityodnen.<br />

`Cven didad vafasebT Tqvens<br />

gulisxmierebas~, uTxra kneina anam<br />

SuaneTs, `magram, samwuxarod, saCivaric<br />

unda mogaxsenoT. Cveni <strong>me</strong>gobari<br />

zoia diuvali bewvze gadaurCa<br />

sikvdils im sisastikis, marTlac avkacuri<br />

sisastikis gamo, erTma Tqvenma<br />

miuridma, haji-xerieTma rom gamoiCina~.<br />

kneina anam dawvrilebiT uambo SuaneTs,<br />

rogor iqceoda haji-xerieTi,<br />

dawyebuli pirveli Ramidan, tyeSi rom<br />

gaaTies da damTavrebuli Smaguri epizodiT,<br />

mTis qedze rom gaTamaSda.<br />

SuaneTma warbebi aprixa. `Tqven<br />

Zalian maocebT! haji-xerieTi<br />

ganTqmulia, rogorc uaRresad<br />

RvTismosavi muslimi da upatiosnesi<br />

kaci. Tavis sicocxleSi mxolod erTxel<br />

Seuyvarda qali. colad iTxova,<br />

magram im sacodavs Tur<strong>me</strong> misi umcrosi<br />

Zma hyvarebia. ra unda eRona, aiRo<br />

da maRali kldidan Zirs gadaeSva,<br />

Tavis mokvla amjobina usiyvarulo<br />

col-qmrobas. haji-xerieTis Zma ki<br />

male daiRupa brZolaSi. haji-xerieTs<br />

im droidan qalisTvis erTxelac ar<br />

Seuxedavs!~<br />

anazdad amineTi win gadmoixara da<br />

kopebSekruli borZikiT alaparakda<br />

25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

rusulad, oRond erTob damajerebeli<br />

kilo hqonda:<br />

`haji-xerieTi ar aris kaikaci!<br />

dReniadag CasCiCinebs yazi-mahomas:<br />

saomrad wadio!~<br />

SuaneTma gaicina da zoias moeCvena,<br />

rom sicili xelovnuri iyo.<br />

`yurs nu daugdebT amineTs. magas<br />

yvela sZuls, vinc ki yazi-mahomas<br />

dauaxlovdeba~.<br />

amis gagonebaze amineTs saxe wamou-<br />

Warxlda da gareT gavarda, Tanac braziani<br />

mzera esrola imamis ufros<br />

cols.<br />

SuaneTi wamodga gamosamSvidobeblad.<br />

`<strong>me</strong> dampirdnen, rom Cemi moaxleebi<br />

aq damxvdebodnen~, Tqva kneina anam,<br />

`sad arian?~<br />

`aq arian, darRo-vedenoSi. seral-<br />

Si oTaxebi ar gveyo, magram darwmunebuli<br />

brZandebodeT, rom maT movlapatronobas<br />

ar moakleben~.<br />

`minda, rom axlave vnaxo isini!~<br />

`ro<strong>me</strong>li<strong>me</strong> ZiZa gagzavneT. Tqveni<br />

wodebis qali ar SeiZleba gamoCndes<br />

seralis gareT~.<br />

es sakiTxi samudamod gadaiWra da<br />

zoiam Tqva, Tuki vin<strong>me</strong> unda wavides, <strong>me</strong><br />

wavalo. da wuTieri yoymanis Semdeg<br />

SuaneTi daTanxmda.<br />

zoiam Tavisi axali Sliapa daixura<br />

da Cadri Camoifara. kneinebs sicili<br />

autydaT. SuaneTma ki gaocebiT<br />

Sexeda.<br />

saaTis <strong>me</strong>oTxedi rom gavida, zoia<br />

kvlav mihyveboda keTilmosurne molas.<br />

gadaWres didi gare ezo, gavidnen<br />

ganier, mTavar quCaze da gzas gaudgnen.<br />

<strong>me</strong>re Cauxvies marcxniv, Zalze<br />

viwro CixSi, sadac xis totebi moxdenilad<br />

gadmokidebuliyvnen kedlebze.<br />

zoias gaeRima. gamvlel-gamomvlelTa<br />

eldanacemi mzera gulianad<br />

arTobda, magram roca kuTxeSi Seuxvies<br />

da moedanze gavidnen, Rimili tu-<br />

Cebze Seeyina.<br />

moednis <strong>me</strong>ore boloSi moCanda Savad<br />

pirdabCenili ormo. `oh, R<strong>me</strong>rTo<br />

Cemo! es saSinelebani yvelgan hqoniaT~,<br />

CaiCurCula da sxva mxares gaixeda.<br />

ramdenadac SeeZlo, mietmasna<br />

keTilmosurne molas.<br />

am moedanze idga saxli, sadac daebinavebinaT<br />

winandleli msaxurni. momdevno<br />

naxevari saaTis ganmavlobaSi<br />

zoia elaparakeboda qalebs, ro<strong>me</strong>lTac,<br />

Cans, araferi hqondaT sawuwuno.<br />

zoias gadaaviwyda pirdabCenili<br />

ormo, magram kvlav gareT rom gavidnen,<br />

Secbunebuli erT adgilze gaqvavda,<br />

TiTqos miajaWveso. guli saSinlad<br />

ucemda.<br />

moedani gadaWra sazeimo procesiam.<br />

mas saTaveSi edga kaci, ro<strong>me</strong>lic<br />

grZel kibes moaTrevda.<br />

axalgazrda qali mohyavdaT. igi<br />

mZi<strong>me</strong>d moabijebda da pirisaxe miugavda<br />

TeTr, tragikul niRabs.<br />

zoia mklavSi CaeWida keTilmosurne<br />

molas. man ki mkveTri moZraobiT<br />

moiSora.<br />

`arasodes Seexo mamakacs!~ Tqva<br />

uk<strong>me</strong>xad da TiTebiT Seiwminda mklavi,<br />

TiTqos dausvareso. `axla ki wadi!~<br />

magram zoia raRacam gaaSeSa,<br />

TiTqos fesvi miwaSi gaidgao. `ratom,<br />

ratom?~ misustebuli i<strong>me</strong>orebda da<br />

xels iSverda braldebuli qalisaken.<br />

`eg qali damnaSavea. Tavisi qmari<br />

mokla~.<br />

zoia ver acnobierebda am qalis<br />

danaSauls. aqamde arasodes mosvlia<br />

TavSi, rom SeeZloT qalis Cagdeba saz


25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

arel ormoSi. kibe CauSves da xels<br />

hkravdnen qals, Cadio. is ki winaaRmdegobas<br />

uwevda. moulodneli da<br />

dauokebeli SiSi daeufla zoias. xel<strong>fexi</strong><br />

ukankalebda. Cadri miikra<br />

Tvalebsa da loyebze.<br />

mZlavri agonia mxolod wuTiT<br />

gagrZelda. keTilmosurne mola<br />

mouT<strong>me</strong>nlobas amJRavnebda. xmas auwia<br />

da zoias ubrZana, wamodio.<br />

zoiam muStebi mokuma da Tav-<br />

CaRunuli morCilad gahyva keTilmosurne<br />

molas. ukan gaxedvas vera bedavda.<br />

imave saRamos, daaxloebiT rva<br />

saaTze, SuaneTi _ Samilis <strong>me</strong>ore coli<br />

_ erTob aRgznebuli Semovarda tyve-<br />

Ta oTaxSi da gamoacxada, imams bavSvebis<br />

naxva swadiao. misi sityviT, qal-<br />

Tagan erT-erTs, oRond kneinebs arao,<br />

SeeZlo gahyoloda bavSvebs da Tvalyuri<br />

daegdo im pirobiT, rom imamis<br />

samyofelis zRurbls ar gadaabijebda.<br />

kneina anam Tavisi Cvili sandro<br />

mklavebSi Caugora zoias da Seevedra,<br />

Tvali ar moaSoroo; SiSobda. Cvili,<br />

marTalia, cota mokeTebuliyo, magram<br />

jer kidev avadmyofi erqva.<br />

Samilis oTaxis kari gaiRo da<br />

iqidan Suqi gamokrTa. zoia miadga<br />

kars. misi cnobismoyvareoba Serwymoda<br />

garkveul Zrwolas, magram zRurblze<br />

erTbaSad gaocebam Seipyro.<br />

grZelsa da viwro oTaxSi, ro<strong>me</strong>lsac<br />

ramdeni<strong>me</strong> qonis sanTeli anaTebda,<br />

iatakze fexmorTxmiT ijda Samili.<br />

mis cxvirwin dabal skamze wamoskupebuliyo<br />

ulazaTo Sav-TeTri kata da<br />

moSivebuli Sehyurebda, Tu rogor<br />

umzadebda Samili saW<strong>me</strong>ls momcro<br />

Tixis jamSi. misi wiTuri wveri naklebad<br />

elvarebda grZeli, Savi samoselis<br />

fonze. Samili lamis krutuniT ebaaseboda<br />

katas. wvrili Tvalebi moWutuli<br />

hqonda. yoveli moZraoba mozomili<br />

da RirsebiT aRsavse iyo. didebuli<br />

Sesaxedaobisa gaxldaT. Tavze TeTri<br />

dolbandi Semoexvia fesis garSemo da<br />

CaxlarTuli boloebi dolbandisa<br />

Tavisuflad gadahkideboda zurgze.<br />

Savi bewvis kide Semortymoda Subls da<br />

dolbandi veeba, TeTr gvirgvins emsgavseboda.<br />

Samilma jami magidaze daudo katas<br />

da yurs ukan mofxana. amis danaxvaze<br />

salo<strong>me</strong>s, mariamsa da Tamars, romlebic<br />

xelixelCakidebulni idgnen da<br />

farTod gaxelili TvalebiT ucqerdnen<br />

uCveulo sanaxaobas, aRtacebuli<br />

sicili autydaT. Samilma gauRima bavSvebs.<br />

amineTi, <strong>me</strong>sa<strong>me</strong> coli Samilisa,<br />

iqve fusfusebda. vaxSami gaemzadebina<br />

SamilisaTvis, magram man xeli auqnia<br />

da SuaneTs raRac aniSna.<br />

SuaneTma Svidi Tvis giorgi orbeliani<br />

daawvina Samilis gverdiT moTavsebul<br />

did, wiTel baliSze da samive<br />

gogos uTxra, axlos modiTo. Samilma<br />

bavSvebs xeli Tavze gadausva, <strong>me</strong>re<br />

jibeSi moifaTura, mTeli muWa nuSis<br />

kara<strong>me</strong>li amoacura da samives pirSi<br />

Cautena.<br />

axla sandros jeri dadga da SuaneTma<br />

bavSvi gamoarTva zoias.<br />

Samils maSinve ar Seuxedavs zoiasTvis<br />

da qals es esiamovna; dro mieca,<br />

rom irgvliv yvelaferi mieTvaliermoeTvalierebina.<br />

iatakze gaSlil<br />

xaliCebsa da ramdeni<strong>me</strong> did, wiTel<br />

muTaqas Tuki ar CaTvlidi, oTaxi<br />

Zalze ubralod gamoiyureboda. ramdeni<strong>me</strong><br />

xmali da xanjali ekida TeTrad<br />

SeRebil kedlebze; ramdeni<strong>me</strong> tyavgadakruli<br />

wigni ido Taroze _ es iyo<br />

da es. vaxSamic ki, amineTs rom gaemzadebina,<br />

sakmaod Raribuli iyo: erTi<br />

Wiqa yavisferi Cai, rZe, yveli da TeTri<br />

puris ori pawia naWeri.<br />

Samili daixara sandrosken da Rrma<br />

naoWma SeuWmuxna warbebi. gamxdari da<br />

fermkrTali bavSvi ewva kalTaSi. Tavi<br />

gaaqnia da pirvelad, mxolod erTxel,<br />

pirdapir Sexeda zoias. Tvalebi,<br />

Cveulebisa<strong>me</strong>br, moWutuli hqonda,<br />

magram mzera _ daZabuli. zoia umadloda<br />

Tavis pirbades. Samili TvalCaciebiT<br />

Sehyurebda mTeli erTi wuTi,<br />

<strong>me</strong>re Tavi miabruna, aSkarad daetyo,<br />

rom ar moewona qalis samoseli da<br />

Sliapa. man mkacri xmiT ramdeni<strong>me</strong> sityva<br />

uTxra Tavis colebs da xelis<br />

aqneviT moiSora bavSvebi.<br />

SuaneTma sandro daubruna zoias da<br />

baliSidan aiyvana giorgi. `imami am-<br />

bobs, gveyofa amdeni sikvdilio. sandros<br />

kargad unda movuaroTo. nebavs,<br />

rom yoveldRe movuyvanoT xol<strong>me</strong>.<br />

marto sandro, sxva aravin~.<br />

SuaneTma patara gogoebi oTaxidan<br />

galala da audiencia damTavrda.<br />

<strong>me</strong>ore dRes, dilaadrian, SuaneTi<br />

fexakrefiT Semovida tyveTa oTaxSi.<br />

qalebTan martoka rom darCa, misi qceva<br />

aRar iyo naZaladevi da xelovnuri.<br />

simpaTiiT Sehyurebda qarTvel tyveqalebs<br />

Tavisi didroni, Taflisferi<br />

TvalebiT. fexmorTxmiT mokalaTda<br />

iatakze, kneinebisa da zoias axlos, da<br />

aCqarebiT aCurCulda: `ai, ra unda<br />

giTxraT. wuxelis imams velaparake<br />

haji-xerieTze. imamma Tqva, sabednierod<br />

aravin daSavebulao. amJamad<br />

<strong>me</strong>ts verafers gavawyobT. magram samar-<br />

Tali mainc daadgeba Tavis gzas, dro<br />

rom mova!~<br />

`samarTali!~ _ aRSfoTebiT wamoiZaxa<br />

zoiam. `kaci xels rom aRmar-<br />

Tavs umweo qalis mosaklavad da<br />

dausjeli darCeba _ amas hqvia samar-<br />

Tali?!~<br />

amis gagonebaze SuaneTs Tvalebi<br />

gaufarTovda, tuCebi mokuma da zed<br />

TiTi miido.<br />

`aRarasodes erTi sityvac ar wamogcdes<br />

imamis winaaRmdeg! maJr-<br />

Jolebs imis gafiqrebaze, rogori<br />

sasjeli SeiZleba dagatydes Tavs. da<br />

Tuki mainc ar daiSli Sensas, icode,<br />

amjerad verafers giSveli. imami didebuli<br />

da saocari kacia. gagiJebiT miyvars!~<br />

SuaneTi wamodga, saxe wamoswiTleboda,<br />

karisaken gauZRva glexis gogosa<br />

da mis pawia daikos. `wamodiT~,<br />

mkvaxed uTxra, `kajios koSkSi wagiyvanT~.<br />

da <strong>me</strong>re minazebuli xmiT dasZina:<br />

`nu geSiniaT, SegiZliaT moxvideT<br />

Tqveni kneinebis sanaxavad, roca ki<br />

mogindebaT~.<br />

rogorc ki SuaneTma datova oTaxi,<br />

haji-xerieTi moadga kars, Tan mohqonda<br />

samfexa skami, ro<strong>me</strong>lic oTaxis gareT,<br />

SuSabandSi moaTavsa. `pirisaxe<br />

daifareT~, mimarTa tyve-qalebs,<br />

`imami unda gewvioT~.<br />

kneinebma da zoiam Tavsaburavebi<br />

moirges da pirbadeni Camoiwies. ZiZebi<br />

da bavSvebi fexze wamodgnen.<br />

Samilma oTaxis kari SemoaRo. iseve<br />

ecva, rogorc wina saRamos _ grZeli,<br />

Savi feris samoseli da Tavze Semoxveuli<br />

TeTri dolbandi. xeli Caekida<br />

Svidi wlis gogosaTvis, ro<strong>me</strong>lsac mSvenieri,<br />

daxvewili saxis nakvTebi hqonda<br />

da iseTive tansac<strong>me</strong>li ecva,<br />

rogorc seralis mozrdil qalebs,<br />

oRond TavSiSvela iyo.<br />

Samili xmadabla daelaparaka hajixerieTs<br />

da man rusulad warmoTqva:<br />

`didebuli imami ambobs, Tqvenma bavSvebma<br />

najabaTTan iTamaSono. es aris<br />

umrwe<strong>me</strong>si asuli imamisa~.<br />

najabaTma gauRima salo<strong>me</strong>s da mariams.<br />

aniSna, Cemken modiTo, xeli Cas-<br />

Wida da ezoSi erTad gaiqcnen. Samilma<br />

ubrZana ZiZebs, danarCeni bavSvebic<br />

oTaxidan gaiyvaneTo.<br />

<strong>me</strong>re haji-xerieTma Tqva: `imams<br />

nebavs icodes, sauz<strong>me</strong> mogewonaT Tu<br />

ara~.<br />

`diax, mogvewona. gmadlobT~,<br />

uTxra kneina anam. `yvelaferi mogvewona,<br />

garda qoniani puris qerqisa.<br />

qons miCveuli ara varT~.<br />

Samilma gauRima kneinas, Tqveni kargad<br />

<strong>me</strong>smiso. `<strong>me</strong>c ar momwons, SuaneTs<br />

vetyvi, TqvenTvisac iseTi puri gamoacxos,<br />

<strong>me</strong> rom micxobs~.<br />

qalebi ar moelodnen amgvar<br />

keTilganwyobas da gulisxmierebas.<br />

isini dasxdnen TavianTi bneli oTaxis<br />

iatakze da verc ki bedavdnen, saku-<br />

Tari TavisaTvis mainc gaemxilaT is<br />

i<strong>me</strong>debi, moulodnelad rom aReZraT<br />

gulSi. wamowyebuli saubari mdored<br />

miedineboda. orive mxares lodini uwevda,<br />

vidre haji-xerieTi gadaTargmnida<br />

naTqvams.<br />

Samili Camojda samfexa skamze da<br />

Tqva:<br />

`Sen didxans malodine, ana... ramdenjer<br />

gamovgzavne Cemi mzveravebi,<br />

sanam ar momaxsenes Tqveni Camosvla<br />

winandalSi~.<br />

rodesac kneina anam gaiazra Samilis<br />

sityvebis mTeli mniSvneloba,<br />

SeZrwunebiT aRmoxda:<br />

`Tqven imis Tqma gnebavT, rom Cveni<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

mxaris naxevari gaZarcveT da asobiT<br />

suli saiqios gaistumreT mxolod da<br />

mxolod Cvens dasatyveveblad?!~<br />

`maS sxvagvarad rogor davibruno<br />

Cemi Svili? qarTveli <strong>me</strong>fis SviliSvilisa<br />

da SvilTaSvilTa gulsaklavi<br />

vedrebani, uTuod, miswvdeba Zlevamosili<br />

rus-xelmwifis s<strong>me</strong>nas~.<br />

Samili miubrunda kneina barbares.<br />

`Sen da Seni Svili rom iq iqnebodiT,<br />

CemTvis moulodnelic iyo da sasiamovnoc.<br />

<strong>me</strong> didad vafasebdi da pativsa<br />

vcemdi Sens qmars~.<br />

wamiT daJinebuli mzera esrola<br />

qalebs, <strong>me</strong>re gaiRima.<br />

`nuraferi SegaSfoTebT. aq kaciSvili<br />

arafers dagiSavebT. Tqven<br />

mogepyrobian, rogorc Cemi ojaxis<br />

wevrebs, Tuki usityvod da<strong>me</strong>mor-<br />

CilebiT~.<br />

Samili SeiWmuxna da TiTi aswia.<br />

`Tqvenma bavSvebma Tavisuflad<br />

iTamaSon Ce<strong>me</strong>bTan da maTi ZiZebic<br />

gahyvebian, sadac ki isini wavlen~.<br />

axla <strong>me</strong>ore TiTic aswia.<br />

`vidre <strong>me</strong> saxlSi vimyofebi, Tqven<br />

samiveni am oTaxSi unda darCeT Sebindebamde.<br />

<strong>me</strong>re ki SegiZliaT skamze<br />

CamosxdeT SuSabandSi~.<br />

bolos <strong>me</strong>sa<strong>me</strong> TiTi aswia.<br />

`rodesac saxlidan gaval, frangis<br />

qals SeuZlia iseirnos ezoSi da <strong>Cems</strong><br />

colebs estumros, magram Tqveni<br />

gvaris qalebisaTvis, anav da barbarev,<br />

aseTi qceva Seuferebeli iqneboda.<br />

Tqven arasodes ar unda gascdeT SuSabands~.<br />

Samili laparakobda da misi sityvebi<br />

TandaTan ufro da ufro Zalovani<br />

xdeboda.<br />

`gulisyuriT mismineT. yvelaferi<br />

jer ar miTqvams. Tuki ro<strong>me</strong>li<strong>me</strong> Tqvengani<br />

Seecdeba saidumlod gaugzavnos<br />

werili naTesavebs anda isini saidumlo<br />

gamogzavnian werils, icodeT, arc<br />

Tqven dagindobT da arc Tqvens<br />

Svilebs. dagxocavT, rogorc davxoce<br />

aTi rusis oficeri, romlebsac puris<br />

naWerSi Camaluli werili mouvidaT,<br />

anda yovel Tqvengans monebad davurigeb<br />

<strong>Cems</strong> naibebs!~<br />

Samilma muqariT gaiSvira TiTi<br />

tyve-qalebisaken.<br />

`erTi mdidari rusis gogos ambavsac<br />

getyviT, Cemma mxedrebma rom<br />

daatyveves ramdeni<strong>me</strong> wlis winaT, roca<br />

eklesiaSi mieSureboda jvris dasawerad.<br />

misi ojaxi mzad iyo, didi gamosasyidi<br />

gadaexada gogos dasaxsnelad,<br />

magram amaod gaisarjnen. mcdelobam<br />

uqmad CauaraT, yuri ar vaTxove, vinaidan<br />

im gogom Tavs neba misca, rom<br />

arafrad Cavegde. amis sazRaurad monasaviT<br />

gavaCuqe da sikvdilamde<br />

monadve darCeba! igive xvedri gergebaT<br />

wilad Tqvenca da Tqvens Svilebsac,<br />

anav da barbarev, da Senc, frangis<br />

qalo, Tuki manamde ar dagxoceT!~<br />

Samili laparakobda mSvidad da<br />

amiT misi sityvebis sisastike ufro<br />

<strong>me</strong>t Zalas iZenda. tyve-qalebs <strong>me</strong>xiviT<br />

daecaT zedized gamoTqmuli damuqrebani,<br />

myisve rom mohyva mis Tavazian<br />

guliTadobas. zoias civma Jruantelma<br />

dauara zurgSi. kneina anam Seuracxyofilad<br />

igrZno Tavi, Samils zurgi<br />

Seaqcia da lamobda gadaeylapa mZvin-<br />

Targmani 9<br />

vare pasuxi, enis wverze rom moadga.<br />

martooden kneina barbares SerCenoda<br />

simSvide. igi wamodga da kars miuaxlovda.<br />

`Sen ar unda dagvemuqro, Samil!<br />

Cven ar vapirebT urCobas. rac Seexeba<br />

CvenTvis gamogzavnil werilebs, Cven<br />

ar ZalgviZs pasuxi vagoT arc maT Sinaarsze<br />

da arc imaze, Tu ra gziT da<br />

ra xerxiT gamogvigzavnian~.<br />

Samilma gamomcdeli mzera miapyro<br />

kneina barbares da xanmokle pauzis<br />

Semdeg Tqva:<br />

`da mainc, rogorc giTxariT, ise<br />

iqneba, rac ar unda moxdes, radac ar<br />

unda damijdes. Tuki ro<strong>me</strong>li<strong>me</strong> Tqvengani<br />

miiRebs, Tundac erTxel, saidumlo<br />

uwyebas, veRarasodes veRar ixilavT<br />

Tavisuflebas! da gaxsovdeT,<br />

Cemi muqara arasodes yofila fuWi!~<br />

Samili gaCumda, TiTqosda saimisod,<br />

rom ms<strong>me</strong>nelni Rrmad Caswvdomodnen<br />

mis naTqvams. <strong>me</strong>re guneba Seecvala<br />

da kvlav gaiRima.<br />

`axla, rodesac erTmaneTs gavugeT,<br />

anav, Sens qmars miswer da werils<br />

maCveneb, rom Sevafaso. generalma readma<br />

mas daavala molaparakeba Cven-<br />

Tan~.<br />

kneina anas guliswyroma gauqra da<br />

Tvalebi bednierebis cremliT aevso.<br />

es iyo pirveli oficialuri cnoba<br />

imis Taobaze, rom Tavadi daviT Wav-<br />

WavaZe cocxali da saR-salamaTi iyo.<br />

saCuqrebic TiTqos amasve niSnavda,<br />

magram erTi sityvac rom ar axlda,<br />

aman daaeWva da kneina anas kargad moexseneboda<br />

_ daviTi Tu ara, misianebi<br />

xom gamogzavnidnen.<br />

`diax, Samil~, Tqva man TiTqmis mor-<br />

Cilad, `<strong>me</strong> davwer, rasac ki mibrZaneb~.<br />

`maS, Zalian kargi. ai, ase miswere:<br />

Samili TavisTvis iTxovs Tavis Svils<br />

jemaledins, Tavisi xalxisTvis ki _<br />

milion maneTs vercxliT!~<br />

tyve-qalebs sunTqva SeekraT. imxanad<br />

vercxlis maRali fasisa da cxovrebis<br />

donis gamo TiTze CamosaTvleli<br />

iqnebodnen amxela simdidris<br />

mflobelni. `milioni maneTi!~ gai<strong>me</strong>ora<br />

kneina anam imis i<strong>me</strong>diT, egeb sworad<br />

ver gavigeo.<br />

`oh, Cven ar gagvaCnia amdeni fuli.<br />

araferi gagvaCnia, aseT Tanxas rom<br />

Seswvdes~.<br />

`<strong>me</strong> miTxres, rom auracxeli gan-<br />

Zeuli upoviaT Tqvens saxlSi~.<br />

`diax, Samil, Cven kargad vcxovrobdiT.<br />

mSvenieri saxli gvedga, sadac<br />

vRebulobdiT <strong>me</strong>gobrebs da xalxi<br />

mdidrebad gvTvlida. magram axla yvelaferi<br />

warsuls Cahbarda. bevri fuli<br />

arasodes gvqonia. gvacxovrebda mosavali<br />

Cveni mamulebisa, Tqven rom gaapartaxeT~.<br />

Samilma Tvalebi moWuta.<br />

`Seni qmris das, sa<strong>me</strong>grelos dedofals,<br />

SeuZlia gadagvixados milioni~.<br />

`veWvob. garda amisa, ramxela qonebac<br />

ar unda hqondes, misi gansvenebuli<br />

qmrisaa da igi mxolod ganagebs mas,<br />

rogorc <strong>me</strong>urve Tavisi ymawvili Svilisa~.<br />

Samili axla kneina barbares miubrunda.<br />

`iliko orbeliani mdidari kaci<br />

iyo. Sen SegiZlia gamosasyidis didi<br />

wili Seagrovo, Tuki moindo<strong>me</strong>b~.<br />

`ara, Samil~, naRvlianad upasuxa<br />

kneina barbarem. `Cemi qmris simdidre,<br />

<strong>me</strong>twilad, mamulebi iyo. Cvens Svils<br />

uanderZa da, Cveneburi kanonebis<br />

Tanaxmad, xelsac ver vaxleb, vidre<br />

giorgi srulwlovani ar gaxdeba~.<br />

Samilma mouT<strong>me</strong>nlad gaaqnia Tavi.<br />

`ana, maSin Sens qmars miswere, rac<br />

giTxari. Cemma xalxma milioni maneTi<br />

unda miiRos!~<br />

swrafad wamodga da iqauroba datova.<br />

kneina anam pirisaxe Camala xelebSi,<br />

xolo mxrebCamoyrili da<br />

daRvremili kneina barbare sasowarkveTiT<br />

CaStereboda iataks.<br />

milioni maneTi vercxliT TiTqmis<br />

oTxjer aRemateboda imave Tanxas<br />

qaRaldis fuliT. orivem kargad icoda,<br />

rom maTi ojaxebi verasodes ver Se-<br />

Zlebdnen amxela Tanxis Sovnas.<br />

Targmna Tamaz natroSvilma


10 poezia<br />

Salva sabaSvili<br />

okeaneSi<br />

es siuxve, es simdidre<br />

rogor amovwuro?<br />

es talRebiT savse sivrce<br />

rogor gamovcuro?<br />

rogor vigrZno, davinaxo<br />

am grZnobebis kide?<br />

am mTis iqiT, am zRvis iqiT<br />

rogor gadavide?<br />

viT gamogyve, vrcel mindvrebze<br />

mimqrolavo qaro!<br />

amodena dedamiwa<br />

rogor moviaro?<br />

Cans silurje usasrulo,<br />

gahqra feri mwvane,<br />

yvelgan, yvelgan. yvelgan. yvelgan,<br />

yvelgan okeane!<br />

qaravnebi Tevzebisa,<br />

<strong>me</strong>duzebis jari,<br />

mTeli kvira, mTeli kvira<br />

imZvinvarebs qari.<br />

ager, mZlavri kaSaloti,<br />

Sadrevani wynari,<br />

garda wylisa, garda wylisa<br />

irgvliv arra ari.<br />

horizontze wertiliviT<br />

xan Caivlis gemi,<br />

zoggan kunZuls warmoidgens<br />

warmosaxva Cemi.<br />

qvemoT savse cxovreba aqvT<br />

TevzTa uricxv jgufebs,<br />

ufro dabla wyalmcenareT<br />

mdumareba sufevs.<br />

Sors, Sors vrceli napirebi<br />

irecxeba marad,<br />

sunTqavs wyali da arafers<br />

is ar agdebs arad.<br />

sadRac gemi CaiZira,_<br />

ha, ras ityvis bedi?<br />

zedapiris mcire TrTola,<br />

araferi <strong>me</strong>ti.<br />

ai, viRac Svelas iTxovs,<br />

Tu grZnobs codvas wyali?<br />

mxolod wami. Semdeg mcirec<br />

arsad rCeba kvali.<br />

ager, sCanan <strong>me</strong>Tevzeni,<br />

i<strong>me</strong>debi _ jarad.<br />

qariSxali. daiRupnen.<br />

nanobs wyali? ara!<br />

aq dros TiTqos azri ar aqvs,<br />

mainc uTvlel wyebad<br />

Ra<strong>me</strong>, dila, dRe, saRamo<br />

erTurTs enacvleba.<br />

x<strong>me</strong>leTze ki <strong>me</strong>zRvauri<br />

ambebs hyveba uzRvavs,<br />

da iq sityva "okeane"<br />

warmosaxvas susxavs.<br />

<strong>me</strong>c wyalSi var, hqrian irgvliv<br />

grigalebi sityvis,<br />

Zalas maTsas azri igrZnobs,<br />

ena _ verriT ityvis.<br />

aq yvelafers wamSi asjer<br />

hqmnis da angrevs qari,<br />

<strong>me</strong> ki minda qaosidan<br />

Sevqmna raRac myari.<br />

da mZvinvarebs fiqris qari,<br />

uxvi, xSiri, mWidro,<br />

rom am nislSi sxva wesrigi<br />

Sevqmna, davamkvidro;<br />

sityvebs viWer, vawyob, vageb,<br />

vZerwav, vkonav, vferav,<br />

da iqmnebiT: azro, grZnobav,<br />

saxev, Suqo, mzerav;<br />

da es sivrce, es siuxve<br />

rogor amovwuro?<br />

es talRebiT savse veli<br />

rogor gamovcuro?<br />

rogor vigrZno da movicva<br />

am grZnobebis kide?<br />

am mTis iqiT, am zRvis iqiT<br />

rogor gadavide?<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

literaturuli gazeTi 25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

amaoa! irgvliv bneli<br />

kanonT wyeba <strong>me</strong>fobs,<br />

ar arsebobs arc WurWeli,<br />

badec ar arsebobs.<br />

da vinc mtkiced moisurvebs,<br />

arss miagnos marTals,<br />

sivrce samkvdro_sasicocxlo<br />

brZolas gaumarTavs.<br />

<strong>me</strong>c viT SevZleb Sevsva zRva Tu<br />

daviurvo qari!<br />

an SevaRo saganZurTa<br />

cxraklitulis kari!<br />

mivakvlio Tval_margalits,<br />

Cavekono ciskars!<br />

an avago sasaxleni<br />

wminda grZnobebisgan!<br />

o, arc <strong>me</strong>lis albaT, rom gza<br />

napiramde ganvvlo,<br />

Tund nadavliT viyo savse,<br />

Tundac _ unadavlo!<br />

ra darCa kidev?<br />

survilTa zRvaro, fiqrebis ridev,<br />

ra darCa kidev, ra mwaddes kidev?<br />

rad ismis Tqveni x<strong>me</strong>bi mkilavi,<br />

ra aris CemTvis dRes uxilavi?<br />

zraxvaTa srbolav, tkivilTa zRvaro,<br />

kidev ra talRad gadaviRvaro?<br />

sad daeqanos eWvi, viT gunda?<br />

suls sxva ra unda? R<strong>me</strong>rTs sxva ra unda?<br />

ra Sevqmna, kidec rom viyo xuro?<br />

zecas ra ferad mimovesxuro?<br />

darCa aRmarTi Tu Sevakeba?<br />

ra marmarilo? ra qandakeba?<br />

xedavs ki vin<strong>me</strong>? is<strong>me</strong>ns ki ra<strong>me</strong>?<br />

ras elis Cemgan bindi Tu Ra<strong>me</strong>?<br />

ras iTxovs mwvaniT mosili kordi?<br />

mSvenebas misas <strong>me</strong> gavuswordi!<br />

zRvao, Cemi xma Senc xom gxlebia_<br />

CemSi sxva, mZlavri qariSxlebia!<br />

mTebo, simaRlis Tumc gdevT zmaneba,<br />

dRes <strong>me</strong> viqeci laJvardT mbrZaneblad!<br />

xolo Sen, qaro, zRvebSi rom hqrebi,<br />

<strong>Cems</strong> sulis grigals viT Seedrebi?<br />

niavo susto, mosilo kdemiT,<br />

asjer nazia sinaze Cemi!<br />

da suli Cemi, ferebs rom hxatavs,<br />

xom cisartyelas Seqmnida aTass?<br />

bunebav, marad zRva fiqrs rom itev,<br />

ra darCa kidev?ra msurdes kidev?<br />

raRa veZebo, ra vpovo <strong>me</strong>ti,<br />

anda mignebul ferebis mWvreti,<br />

kvlav ra ferTa kvals gavuyve <strong>me</strong>re?<br />

ra siRr<strong>me</strong> vigrZno, ra siZliere?<br />

<strong>me</strong> vnaxe Sori bzebi da palma,<br />

da raxania gaaswro Tvalma<br />

yvela jogebis umizno qrolvas,<br />

yvela Suqebis usazRvro ltolvas;<br />

maS raRa msurdes, ra movinatro,<br />

grZnoba kidev sad davabinadro,<br />

kidev ra ganZTa viyo mkrebeli,<br />

sad raRa rCeba SeuZlebeli?<br />

samyaros Zalav, varskvlavTa jaro,<br />

ra darCa saxmle da saabjaro?<br />

cao, kidev ra bindbundebs itev?<br />

ra <strong>me</strong>lis kidev? ra mixmobs kidev?<br />

aisi<br />

gariJraJis sxivebis ferma kdemamosilma<br />

kabadoni natifad moxata da mosirma.<br />

TiTqos wyalma CaZira varskvlavebi _ qviSani,<br />

gaCnda sio, aisis gamarjvebis niSani.<br />

aTrTolebul garemos gasaocrad uxdeba<br />

dafioniT daferva, lurjad azurmuxteba.<br />

maxsovs Ra<strong>me</strong>c, sauflo auracxel mnaTobTa,<br />

uSqar mbrwyinav wertilad rarig aTinaTobda!<br />

ramdeni ram arsebobs: usasrulo, ulevi,<br />

gareSemo lagdeba, rogorc saswaulebi _<br />

sinamdvile, sizmari, warmosaxva, zmaneba,<br />

Rrma sevda Tu grZneuli mZafri aRfrTovaneba.<br />

suli us<strong>me</strong>ns samyaros Sreebs<br />

rogorc vulkani, amoifrqvnen fiqrebi ucbad.<br />

da axla vfiqrob: viT vulkanis amofrqvevisas<br />

amodis mxolod cxeli lavis mcire nawili,<br />

es ki miwis guls mxolod mcire droiT amSvidebs,<br />

amnairadve, <strong>me</strong>c vicileb martoden fiqrTa<br />

naWarbs, ro<strong>me</strong>lsac afeTqeba SeeZlo tvinis,<br />

magram darCenil fiqrebisgan, TandaTanobiT,<br />

Warbi nakadi SeiZleba kvlav aRmocendes,<br />

da am nakadsac dasWirdeba gamosvla gareT,<br />

da es gamosvla axal vulkans daemsgavseba.<br />

da mas Semdegac, vici, vici, versad, verasdros<br />

<strong>me</strong> ver mivaRwev samudamo wonasworobas,<br />

radgan fiqrebi dagrovdeba marad da marad,<br />

radganac suli mudam us<strong>me</strong>ns samyaros Sreebs...<br />

gamTiSvel x<strong>me</strong>bSi<br />

arsebav Cemo, Sen daiRale,<br />

mainc uTvalav qars kvlav edebi,<br />

miizidaven Sens undo mzeras<br />

mimobneuli varskvlavedebi.<br />

sinamdvileTa jaWvs Tvalgauwvdens<br />

erT mcire rgolad gadaebi ra,<br />

aha _ arsebob, magram eg suli<br />

dRemde veravin gadaibira,<br />

cocxlob _ es niSnavs: yvelafers qveynad<br />

Sors ramdeni<strong>me</strong> ficari elis,<br />

Semovlebia horizonts elva<br />

TvalCauwvdenel sicarielis.<br />

Sen Seicani, Tumca dReebma<br />

didxans yvelafris hfara raoba.<br />

"fiqri", "q<strong>me</strong>deba"_ am sityvebs gaxsnis<br />

erTi saxeli _ araraoba!<br />

rogorc damfrTxali talRa, moscuravs<br />

warsuli _ weli xuTiaTasi,<br />

erT galaqtikas ver amoswuravs<br />

azri, yvelaze udiadesi,<br />

samagierod _ ramdeni Suri,<br />

ramdeni brZola, gesli ramdeni!<br />

yvelganmRweveli aTasi mzera,<br />

sulismwamlavi, cremlisdamdeni;<br />

musrs vavlebT yvela cocxal arsebas,<br />

gvirgviniT vmosavT Sublebs u<strong>me</strong>carT,<br />

aris Tanabrad mravlismomTxovni<br />

Cveni xmauric da siCu<strong>me</strong>ca!<br />

mosxipe sityva! urCevnis yvelas<br />

azri - naReWi da nalukmari,<br />

mosxipe sityva! aq dedamiwis<br />

mTeli qaRaldi aris ukmari!<br />

arsebav Cemo, Sen, gadaRlili,<br />

mainc uTvalav qars kvlav edebi,<br />

ras gagigeben, an ras getyvian<br />

Sors mociale varskvlavedebi?<br />

ar aris qveynad rai<strong>me</strong> Zala,<br />

mZlevi sazizRar xmis _ gamTiSvelis,<br />

Sen okeanis fskerze Caxvedi<br />

da aw verara veRar giSvelis!<br />

geZaxis gazafxuli<br />

iseve Caiares kvirebma,<br />

dReebi Caatares gabawruli,<br />

uricxvi aTinaTi ireva,<br />

ecema fiqrebi dakawruli.<br />

Sexede _ mosula gazafxuli,<br />

xevis pirs xeebi amoinTnen,<br />

sruldeba miznebi dasaxuli,<br />

galobas pasuxob galobiTve.<br />

brwyindeba ulurjesi Tavani _<br />

mxatvarma arc ra feri amyofina,<br />

is ambobs: "xsovnaa mTavari,<br />

rac mas ar SemorCa _ arc yofila!"<br />

xmauri! daJineba! aRelveba!<br />

raRacis gaxseneba! Rrma fenebi!<br />

am dReebs saxvanairad aRa<strong>me</strong>ben,<br />

Ra<strong>me</strong>ebs _ sxvanairad aTeneben.<br />

ra moxda, jer verc ki moisazre,<br />

raRac ki Seicvala, cxadia,<br />

dro, TiTqos yvela sxva droiT savse,<br />

sxva xati, am xatSi rom hxatia.<br />

geZaxis gazafxulis grZneuleba,<br />

mindvrebze, borcvebze dagatarebs,<br />

is fiqrni, droebiT Zleulebi,<br />

garbian _ nakvalevs axataven.<br />

sxivebi! sxivebi! sxivebi!<br />

nu eWvob _ saswauli ari:<br />

sigriliT avsebuli xevebi.<br />

laJvardi. Jruanteli. dari.


25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

debiuti<br />

beqa kokaia<br />

jejgvi<br />

saSineli Cveva aqvs. ro laparakobs,<br />

pirdapir mkerdze miyurebs.<br />

gana, vkompleqsdebi, ise...<br />

ra wesia?<br />

babuaCemis panaSvidze rom movida, ma-<br />

Sinac sul mkerdze miyurebda.<br />

kidev kargi, mamaCemma ar SeamCnia.<br />

erTxel mTvralma damireka da miTxra,<br />

Cemi daiko xaro...<br />

***<br />

_ modis TamaSze?<br />

_ ra vici, Tu movicale, wamovalo...<br />

_ ginda pirveli lelo?<br />

_ minda.<br />

_ <strong>me</strong>re ras izam?<br />

_ tribunisken TiTs gaviSver da <strong>me</strong>re<br />

im TiTs vakoceb.<br />

_ egre fexburTelebi akeTeben.<br />

_ ai, dardi!<br />

***<br />

inglisuridan movdiodi.<br />

sadarbazosTan orive xeliT viRac<br />

saTvaleebiani biWi paltos sayeloTi CaebRuja<br />

da kedelze yavda ayudebuli. <strong>me</strong><br />

rom daminaxa, Zirs dado, mo<strong>me</strong>salma da ginda,<br />

nayinze dagpatiJoo, mkiTxa.<br />

jejgvia, ra, debili jejgvi.<br />

ki-<strong>me</strong>Tqi, vuTxari...<br />

***<br />

_ ara, Cemi Zma, vaJkacoba ra SuaSia,<br />

sports<strong>me</strong>ni var da magitom ar vsvam.<br />

_ sports<strong>me</strong>ni-morts<strong>me</strong>ni ar vici <strong>me</strong>,<br />

miutaneT gansxvavebuli!<br />

_ kargi, am erTs davlev Seni xaTriT...<br />

***<br />

saavadmyofoSi viyavi da dedamisi<br />

tiroda.<br />

wardgena<br />

wlis saukeTeso poeturi<br />

krebuli<br />

1. lia sturua<br />

`zRva daketilia~ _ `siesta~<br />

2. diana anfimiadi<br />

`konspeqturi miTologia~ _ `saunje~<br />

3. zaza bibilaSvili<br />

`Cemi mdogvis marcvali~ _ `inteleqti~<br />

4. zviad ratiani<br />

`negativi~ _ `diogene~<br />

wlis saukeTeso prozauli<br />

krebuli<br />

1. beso xvedeliZe<br />

`Tagvis gemo~ _ `bakur sulakauris<br />

gamomcemloba~<br />

2. zurab leJava<br />

`bavSvis nakbeni karaliokze oqtombris<br />

TveSi~ _ `bakur sulakauris gamomcemloba~<br />

3. kote jandieri<br />

`konkias Ra<strong>me</strong>~ _ `diogene~<br />

4. rezo TabukaSvili<br />

`mzeo ar amoxvide~ _ `saari~<br />

wlis saukeTeso romani<br />

1. zaza burWulaZe<br />

`ADIBAS~ _ `bakur sulakauris gamomcemloba~<br />

2. laSa buRaZe<br />

`literaturuli eqspresi~ _ `bakur<br />

sulakauris gamomcemloba~<br />

buci daabijes Tavze.<br />

<strong>me</strong>re gaTiSula.<br />

***<br />

_ daviTrie is `skripaCi~, unda<br />

da<strong>me</strong>rtya da uceb ar gaeZro? inglisurze<br />

dadis Cem <strong>me</strong>zobelTan.<br />

_ <strong>me</strong>re?<br />

_ <strong>me</strong>re Sen rom miTxari, nayinze an<br />

sad<strong>me</strong> dapatiJe da ase ufro dauaxlovdebio,<br />

<strong>me</strong>Tqi, barem vetyvi-<strong>me</strong>Tqi da davpatiJe.<br />

_ <strong>me</strong>re?<br />

_ <strong>me</strong>re araferi, im `skripaCs~ <strong>me</strong>re<br />

vnaxav.<br />

_ ras erCi?<br />

_ eg iyo, maSin tribunidan jejgvi rom<br />

damiZaxa...<br />

***<br />

yeli mtkiva, ar minda nayini-<strong>me</strong>Tqi. ma-<br />

Sin ratom wamomyevio. is biWi rom ar gecema-<strong>me</strong>Tqi.<br />

mTxove da aRar vcemo. rogorc<br />

daikom ise gTxovo-<strong>me</strong>Tqi? daiko ra Sua-<br />

Siao...<br />

da mkerdze momaSterda.<br />

***<br />

_ bevri davlie.<br />

_ vin gaZalebda?<br />

_ Tamadam Tavi gaigiJa, vaJkacobao da<br />

egeTebi daiwyo. ise ki movereodi, magram<br />

naTesavis ojaxi iyo... saxlSi rogor wamiRes,<br />

ar maxsovs. fu, es `pax<strong>me</strong>lia~!<br />

***<br />

mgoni, seqsualuri maniakia. guSin<br />

miTxra, seqsi gqoniao? ara-<strong>me</strong>Tqi. rato<br />

<strong>me</strong>reo?<br />

Tan isev mkerdze miyurebda...<br />

***<br />

_ Tana<strong>me</strong>drove Te<strong>me</strong>bze?<br />

_ xo, ra, ai, kiTxe, qaliSvilobis institutze<br />

ra azris xar-Tqo, an ra<strong>me</strong> ege-<br />

Ti, Tore debili egonebi.<br />

_ `texavs~...<br />

_ ar `texavs~, damijere.<br />

***<br />

miyvarxaro.<br />

<strong>me</strong> ara-<strong>me</strong>Tqi. vicrue (vicrue ra, cotaTi<br />

momwons)...<br />

ratoo?<br />

sxva miyvars-<strong>me</strong>Tqi.<br />

mgoni, giJia. egeTi ar mWirdeba. Tan<br />

mamaCemma rom gaigos, rom erTad davdivarT.<br />

<strong>me</strong>c momklavs da magasac.<br />

raSi mWirdeba?!<br />

gaunaTlebeli...<br />

namdvilad seqsualuri maniakia, aba,<br />

sul mkerdze ratom miyurebs? an Cemi daiko<br />

xaro, ratom miTxra maSin?<br />

***<br />

_ ar modis TamaSze.<br />

_ rato?<br />

3. naira gelaSvili<br />

`pirveli 2 wre~ _ `kavkasiuri saxli~<br />

4. naira gelaSvili<br />

`Cveni grZeli ambavi~ _ `kavkasiuri<br />

saxli~<br />

5. aka morCilaZe<br />

`mamluqi~ _ `bakur sulakauris gamomcemloba~<br />

wlis saukeTeso debiuti<br />

1. irakli qasraSvili<br />

`sokrate~ _ `Se<strong>me</strong>cneba~<br />

2. rati ratiani<br />

`SiSveli <strong>me</strong>fe~ _ `logos presi~<br />

3. qeTi niniZe<br />

`militaristuli narativis morfologia~<br />

_ `inteleqti~<br />

4. bela CekuriSvili<br />

`Ria baraTebi~ _ `Tbilisi~<br />

5. maka ldokoneni<br />

`qiSmiSiani ambebi~ _ `diogene~<br />

wlis saukeTeso piesa<br />

1. irakli samsonaZe<br />

`saRamos baRSi, rogorc ferad sizmarSi~<br />

_ Jurn. `graali~, 2009<br />

2. Tamar barTaia<br />

`mTavari roli~ _ `diogene~<br />

wlis saukeTeso Targmani<br />

1. orhan famuqi<br />

`jevdeT bei da misi vaJiSvilebi~<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

_ ar miyvarxaro, sxva miyvarso...<br />

***<br />

<strong>me</strong> rom wavsuliyavi TamaSze, ar iCxubebda.<br />

ai, is saTvaleebiani biWic xo Cemi<br />

xaTriT ar cema?<br />

dedamisi isev tiroda... aparatzea<br />

SeerTebulio.<br />

Cemi bralia...<br />

ara!<br />

<strong>me</strong> ra SuaSi var. egeTebs ver vxdebi, is<br />

didia, 24-is, <strong>me</strong> patara var, 15-is... patara<br />

bavSvs sul mkerdze ratom miyurebda?<br />

***<br />

_ biWo, TvalebSi ver vuyureb, Zalian<br />

lamazi Tvalebi aqvs da ver vuyureb.<br />

_ aba, roca elaparakebi, ras Svebi?<br />

_ ar minda, dabneuli vegono, laparakis<br />

dros Zirs xom morcxvebi ixedebian...<br />

hoda, sadRac SuaSi vuyureb ra...<br />

`25~<br />

ara, ra! araa es kazino Cemi saq<strong>me</strong>...<br />

saidan unda gavartya 36 cifridan<br />

erTi?<br />

ai, aq maSin unda Semovide saTamaSod,<br />

bevri fuli rom <strong>me</strong>qneba. 100 lariT ro<br />

minda gamdidreba, sadaa egre?<br />

arada, zogs xo umarTlebs?<br />

samagierod, <strong>me</strong> siyvarulSi mimarTlebs...<br />

eg jobia aSkarad, mara oriveSi<br />

ro mimarTlebdes, ufro kargi iqneboda.<br />

ha, 25...<br />

ux, Seni deda vatire...<br />

damjdariyo ra!<br />

da marTla gavidodi, unamuso viyo...<br />

da aRar Semovidodi saerTod, marTla.<br />

ai, pirobas vdeb, axla mainc dajdes 25 da<br />

quCaSi kazino rom Semxvdeba, <strong>me</strong>ore mxares<br />

gadaval.<br />

31...<br />

Seni 31 dedac vatire, bliad!!!<br />

au, zuras fulze gadavedi...<br />

arauSavs, mapatiebs zura vals kidev<br />

erTi kvira da <strong>me</strong>re xelfasia. dajdes da<br />

sammags mivcem. ra gauswordeba zurikelas?<br />

Tan axali telefonis yidva unda.<br />

ara, sammagi bevria, ormags mivcem. egec<br />

magra gauxardeba.<br />

21...<br />

fu, bavSvobidan ver vitan am cifrs,<br />

ra...<br />

modi ra, Se dedaocdaxuTo! da egreve<br />

qeTis davurekav. gagiJdeba. erTi-ors<br />

ityvis, rogor gagiriskiao da <strong>me</strong>re egreve<br />

Ca<strong>me</strong>xuteba da Tvalebi wamouwiTldeba...<br />

egeTia ra! <strong>me</strong>cnierul enaze Sedegze<br />

orientirebulebi rom qviaT...<br />

36...<br />

ricxvi xo ar Sevcvalo, ras aviCe<strong>me</strong> es<br />

25.<br />

nana janaSia _ `bakur sulakauris gamomcemloba~<br />

2. migel de unamuno<br />

`esseebi~<br />

<strong>me</strong>ri titviniZe _ `siesta~<br />

3. Tana<strong>me</strong>drove arabuli prozis<br />

mcire anTologia<br />

`Rimili wylis bageze~<br />

izolda grZeliZe _ `universali~<br />

4. gaius valerius katulusi<br />

`leqsebis wigni~<br />

manana RaribaSvili _ `logosi~<br />

5. miSel uelbeki<br />

`platforma~<br />

irma taveliZe _ `bakur sulakauris<br />

gamomcemloba~<br />

6. aleqsandre diuma<br />

`kavkasia~<br />

TinaTin qiqoZe, ia bersenaZe, giorgi<br />

ekizaSvili _ `agora~<br />

7. mirCa eliade<br />

`miTis aspeqtebi~<br />

mzia baqraZe, bela wveraZe _ `ilia Wav-<br />

WavaZis sax. universitetis gamomcemloba~<br />

8. germanuli groteskis mcire an-<br />

Tologia<br />

mTargmnelTa jgufi _ `Tbilisi~<br />

9. bahram sadeyi<br />

`sasufeveli~<br />

mzia burjanaZe _ `nekeri~<br />

proza<br />

11<br />

a, <strong>me</strong> davibade 25-Si, gamaxsenda.<br />

axla ro dajdes... bevrs vigeb... manqanas<br />

vyidulob da qorwilisTvisac gvrCeba.<br />

sesxeba aRar mogviwevs. ra iqneba Cemi qorwili?<br />

qeTi sapatarZlo kabaSi...<br />

ufulobis deda ro vatire, 9-jer gadavdeT...<br />

5...<br />

xuTi da Seni friadosani...<br />

fuli minda...<br />

es ra dReSia, 3 000 moigo da darbis<br />

degenerativiT.<br />

arada, 10 lariT Semovida.<br />

va!<br />

axla Tu dajda... manqana... qorwili...<br />

valebi... cotas alekos vaCuqeb, mainc Zmaa<br />

da miyvars, ra... gitara... magar eleqtrogitaras<br />

viyidi...<br />

myofnis...<br />

dajdeba ueWveli...<br />

24...<br />

aaaa!!!<br />

erTi cifric geqna barem!<br />

ui, Tamunas velosipeds ro Sevpirdi...<br />

maSin alekos veRar vaZlev... ara, zuras<br />

aRar mivcem ormags... telefonisTvis<br />

mainc eyofa.<br />

da qeTis vuyidi im kabas, zolebiani ro<br />

moewona. da saTvaleebs. Zviri Rirs-<strong>me</strong>Tqi<br />

da ar vayidine. marTla Zviri Rirda.<br />

ro movigeb, ar davurekav, egreve saCuqrebiT<br />

avadgebi.<br />

auuuu, daglijavs! garekavs sixaruliT.<br />

9...<br />

eh, erTi dadebaRa damrCa...<br />

dajdes ra 25, Tore xelfasamde ra<br />

moicdis?<br />

midi, ra, jigar, midi, ra...<br />

da <strong>me</strong>re films gadaviReb. xo, gadaviReb<br />

da 25-s davarq<strong>me</strong>v. ai, “13” xo magra gahitda<br />

da yvela magaze tiris, xoda “25” ufro<br />

gahitdeba, msoflio bestseleri gaxdeba.<br />

riT var babluanze naklebi, ro...<br />

<strong>me</strong>re kanis kinofestivalze damajildoveben<br />

da iqidan qeTis xels davuqnev.<br />

qeTi am dros saparikmaxeroSi iqneba Tmis<br />

dasavarcxnad da Tavis so<strong>me</strong>x parikmaxers<br />

etyvis, ai, Cemi qmario, televizorSiao...<br />

<strong>me</strong>re gulCvili dedaCemic atirdeba...<br />

ro Camoval, aeroportSi ministrebi da<br />

prezidenti damxvdebian... <strong>me</strong>re al paCino<br />

mTxovs, Semdeg filmSi maTamaSeo... ara, es<br />

na<strong>me</strong>tania, al paCino <strong>me</strong> ar damirekavs...<br />

mara babluans xo daureka de nirom da...<br />

znaCit, <strong>me</strong>c damirekavs erT-erTi... vize naklebi<br />

var, to. babluani ara Temo xvibliani!<br />

Tan saTauric ra magaria: “25”!!!<br />

13...<br />

eh...<br />

vatrakeb da mixaria...<br />

davureko zuras...<br />

ara, rac marTalia, marTalia:<br />

babluani Cemze magari reJisoria...<br />

literaturuli literaturuli premia premia `sabas~ `sabas~ nominantebi<br />

nominantebi<br />

10. boris viani<br />

`gulsagleji~<br />

paata javaxiSvili _ `diogene~<br />

11. firdousi<br />

`<strong>me</strong>fe xosrov farvizi~<br />

bela SalvaSvili _ `nekeri~<br />

wlis saukeTeso kritika,<br />

esseistika da doku<strong>me</strong>nturi<br />

proza<br />

1. daviT qarTveliSvili<br />

`prozisa da sakuTari Tavis Sesaxeb~<br />

_ `bakur sulakauris gamomcemloba~<br />

2. zurab qarumiZe<br />

`jazis cxovreba~ _ `siesta~<br />

3. maka joxaZe<br />

`samoTxe usiyvarulod~ _ `inteleqti~<br />

4. eTer TaTaraiZe, amiran arabuli<br />

`aRaTo~ _ `universali~<br />

5. zurab abaSiZe<br />

`civi omi: warsuli Tu dRevandeloba~<br />

_ `saari~<br />

6. zaza abzianiZe<br />

`literaturuli portretebi~_ `bakmi~<br />

7. mirian ebanoiZe<br />

`klasikis kvleva araklasikur epoqa-<br />

Si~ _ sagamomc. saxli `quTaisi~<br />

8. porfire<br />

`Terionis vardi~ _ `universali~


12 interviu<br />

_ modiT, upirveles yovlisa,<br />

Tqveni pirveli leqsebi da pirveli<br />

publikaciebi gavixsenoT, batono<br />

mamuka, rogori atmosfero dagxvdaT,<br />

rogor iwyeboda poeti mamuka<br />

wiklauri?<br />

_ rac Tavi maxsovs, sul leqsiTa<br />

da moleqseebiT var garemoculi. Cemma<br />

siymawvilem xalxuri leqsis aRiarebuli<br />

mTq<strong>me</strong>lebis wiaRSi gaiara da,<br />

cxadia, bunebrivi iyo, rom Cemi pirveli<br />

`cdebic~ xalxuri poeziisTvis<br />

damaxasiaTebel Te<strong>me</strong>bze da motivebze<br />

Seiqmna. bevri ganTqmuli mTq<strong>me</strong>li iyo<br />

imdroindel gudamayarSi: mose pata-<br />

Suri (`<strong>me</strong>baRe~), sijanaT mosika (`qera~),<br />

goga beqauri (`gamsiveli~), givi<br />

Coxeli (`SuRliaTi~), pavle wiklauri<br />

(`tyis kaci~), giorgi wiklauri (`yaCa-<br />

Ri~)... maTi leqsebi `quxda~ _ gadadioda<br />

piridan _ pirze, soflidan _<br />

sofelze. erTmaneTs aleqsebdnen,<br />

erTmaneTSi kafiaobdnen da gardacvlilsac<br />

leqsiT istumrebdnen. leqsi<br />

am xalxis nawilad iqca _ leqsi iyo<br />

xatobebSi da qorwilebSi, leqsiT esaubrebodnen<br />

RvTisSvilebsa da angelozebs.<br />

amaT Soris yvelaze ufro<br />

saxelgavardnil moleqses giorgi wiklaurs<br />

(`yaCaRi~) <strong>me</strong> veRar moveswari<br />

_ igi cnobili represiebis dros taSkentSi<br />

gadaasaxles da iqidan aRar<br />

dabrunebula. sikvdilmisjil poets<br />

stalinisTvis patiebis Txovna leqsad<br />

miuweria:<br />

`aRmosavleTis prokurors<br />

da dasavleTis <strong>me</strong>sias:<br />

Txovna maqvs dido stalino,<br />

Txovna vaJkacis wesia,<br />

cocxali gamogadgebi, mkvdari<br />

ki _ araferSia!~<br />

ai, am garemocvaSi <strong>avidgi</strong> <strong>fexi</strong>...<br />

mogvianebiT wavikiTxe qarTuli<br />

poeziis klasikosebi da samudamod<br />

gavebi leqsis maxeSi.<br />

_ publikaciebi?..<br />

_ rac Seexeba beWdur publikaciebs,<br />

es ufro gvian, studentobis wleb-<br />

Si moxda. Tumca, rom vTqva, erTbaSad<br />

vifeTqe-<strong>me</strong>Tqi, ar iqneba swori. maSindel<br />

TbilisSi mxolod sami literaturuli<br />

gamocema iyo: `literaturuli<br />

gazeTi~, `mnaTobi~ da `ciskari~.<br />

arc erT amaTgans, rom ityvian, gulze<br />

ar vexate, da Cemi leqsebis beWdvas<br />

samive erideboda... ufro `mowyaled~<br />

miyurebda gazeT `axalgazrda komunistis~<br />

redaqcia, sadac maSin cnobili<br />

prozaikosi Tamaz bibiluri muSaobda...<br />

erTi Cemi publicisturi poema<br />

daibeWda gamomcemloba `nakadulis~<br />

mier gamocemul axalgazrda mweral-<br />

Ta saerTo krebulSi... im xanebSi Catarda<br />

raRac `sakavSiro konkursi~<br />

axalgazrda poetebs Soris. saqar-<br />

Tvelodan sxva or, Tu sam poetTan<br />

erTad, konkursSi <strong>me</strong>c gavimarjve da<br />

am faqtTan dakavSirebiT, Cemi ramdeni<strong>me</strong><br />

leqsi daibeWda `literaturul<br />

gazeTSi~. eg iyo da eg, sxva mniSvnelovani<br />

araferi momxdara Cemi pirveli<br />

wignis gamosvlamde. erTi sityviT,<br />

redaqciebs Tavi ver movawone _ etyoba,<br />

iseT raRacas `vaCmaxebdi~, rac ar<br />

jdeboda socialisturi realizmis<br />

Stampebsa da im droisTvis ga<strong>me</strong>febul<br />

`zogad gemovnebaSi~.<br />

_ Cemma Taobam da momdevno Taobis<br />

axalgazrdebma mxolod gadmocemiT<br />

da yurmokvriT ician komunistebis<br />

saliteraturo politikis Sesaxeb.<br />

rogorc gadmogvce<strong>me</strong>n am politikis<br />

qvakuTxedi cenzura da Sesabamisi<br />

ideologiuri samsaxurebi<br />

iyo. mxatvruli literaturis wignad<br />

gamocemis dros aucilebeli iyo<br />

`koniunqturuli xarki~, ro<strong>me</strong>lsac<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

literaturuli gazeTi 25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

mamuka wiklauri:<br />

`<strong>me</strong> <strong>Cems</strong> <strong>miTosur</strong> <strong>samyaroSi</strong> <strong>avidgi</strong> <strong>fexi</strong>~<br />

`... vfurclav `Tovlis qrizanTe<strong>me</strong>bs~... sul ufro da ufro vrwmundebi, rom saq<strong>me</strong> maqvs ara poeturi<br />

alegoriiT aRbeWdili, fifqiviT spetaki yvavilis msubuq xilvebTan, rac SeiZleba wignis saTaurma<br />

winaswar Segiqmnas, ara<strong>me</strong>d granitis lodis namtvrevebTan, da pirveli SegZneba, riTac erTbaSad gboWavs<br />

mamuka wiklauris leqsi _ esaa wona, wona striqonisa, moulodneloba poeturi xilvisa da siRr<strong>me</strong><br />

gancdisa, azrisa da, rasakvirvelia, is madli, rac aduRabebs amas yvelafers _ gulwrfeloba! isic,<br />

jiuti! aq yvelaferi dinji, tkiviliT gamsWvaluli fiqrisa da gancdis gamxelaa. iqneb swore es aZlevs<br />

poetis kilos sxvagvar damajereblobas, Tavisebur kolorits, tragikul elfers... TiTqmis yoveli leqsi<br />

didi Tu momcro granitis natexiviTaa da iqneb amitomac tovebs es patara krebuli granitis lodis<br />

StabeWdilebas...~ (lado avaliani, `didi siCumis~ eqo~).<br />

avtorebi `paravozebsac~ uwodebdnen...<br />

_ diax, mTeli sistema iyo gamogonili<br />

imisTvis, rom mtkiced daecvaT<br />

maqsim gorkis mier Camoyalibebuli<br />

etaloni sabWoTa mwerlisa. magaliTisTvis<br />

_ leqsebis krebuls aucileblad<br />

unda wamZRvareboda ramdeni<strong>me</strong><br />

`paravozi~, anu ramdeni<strong>me</strong> iseTi leqsi,<br />

romlebSic gandidebuli iqneboda<br />

oqtombris revolucia, komunisturi<br />

partia, lenini, sabWoTa kavSiri... unda<br />

`gemRera~ volga-donis arxisTvis, bamis<br />

mSenelobisTvis, engurhesisTvis...<br />

erTi sityviT, unda gewama is, rac ar<br />

gwamda; siyvaruliT unda gelaparaka<br />

imaze, rac gZulda. ase rom, is politika,<br />

arc <strong>me</strong>ti, arc naklebi, mwerlis<br />

garyvnisTvis iyo gamogonili. garyvnil<br />

mweralze didi ubedureba ki ar<br />

arsebobs, radgan aseTi mwerali sxva,<br />

aTasobiT mkiTxvels ryvnis. SemTxveviTi<br />

arc is iyo, rom ieriSi upirvelesad<br />

axalgazrda literatorebze mihqondaT<br />

_ kargad icodnen, rom Tu<br />

erTxel `SeWa<strong>me</strong>~ _ <strong>me</strong>ored, <strong>me</strong>sa<strong>me</strong>d da<br />

<strong>me</strong>asedac ar ityvi uars `Wamaze".<br />

_ zemoT Tqveni pirveli wigni axseneT.<br />

Tqvenc gadaixadeT amgvari<br />

`ideologiuri xarki"?<br />

_ Cemi wigni TiTqos advilad Seitanes<br />

gamomcemloba `<strong>me</strong>ranis~ 1968<br />

wlis Tematur gegmaSi, magram misi<br />

gamocema <strong>me</strong>re gaWirda. wignis redaqtorad<br />

daniSnes `<strong>me</strong>ranis~ TanamSro<strong>me</strong>li<br />

oTar kuprava. redaqtirebaze er-<br />

Tad wavimuSaveT da maisisTvis xelnaweri<br />

ukve mzad iyo sastambod. wesisa<strong>me</strong>br,<br />

gamzadebuli wigni xelmosawerad<br />

(vizis misacemad) gamomcemlobis mTavar<br />

redaqtors, cnobil sabWoTa mwerals<br />

grigol Ciqovans gadaeca... da<br />

swored aq amoxta xifaTi _ Ciqovanma<br />

waikiTxa da uaris niSnad xeli<br />

gaasavsava: <strong>me</strong> am `uideo~ wigns xels ar<br />

movawero!.. arao da arao! _ ar gaWra<br />

Txovnam. maSin oTar kupravam damai<strong>me</strong>da<br />

_ movicadoT, ivlisis TveSi grigoli<br />

SvebulebaSi midis da viza gamomcemlobis<br />

direqtors karlo kalaZes<br />

mivaceminoTo _ eg teqstebs arasodes<br />

ar kiTxulobs, ise awers xelso. ar ewera<br />

am gegmas ganxorcieleba _ Ciqovani<br />

ki wavida SvebulebaSi, magram wasvlis<br />

win daibara: es wigni uCemod ar<br />

gauSvaT stambaSi dasabeWdado. rogorc<br />

ityvian `adamianis gonebas ra<br />

SeaCerebs~ da oTar kupravam sxva gegma<br />

moifiqra: sxva gza ar aris, unda<br />

davweroT oTxi-xuTi `paravozi~, CavdoT<br />

wignis dasawyisSi, Camova redaqtori,<br />

CaTvlis Tavis survils asrulebulad<br />

da xels moawerso. <strong>me</strong>re ki<br />

isev amoviRoT is `paravozebi~ da wigni<br />

gadavnomroTo. es imdenad gonebamaxviluri<br />

gegma, iyo, rom yvelani aRvfrTovandiT<br />

da gadavwyviteT, aRsani-<br />

Snavad TiTo boTli Rvino dagvelia<br />

erT iaf sasadiloSi, ro<strong>me</strong>lic `dinamos~<br />

stadionTan iyo da, ro<strong>me</strong>lsac<br />

mwerlebma `sevdis baRi~ Searqves. sufras<br />

oTxni vusxediT: <strong>me</strong>, yaraman kikviZe,<br />

murman qoiava da `ideis~ avtori<br />

oTar kuprava. barem ambavs davasruleb<br />

_ Camovida Svebulebidan Ciqovani,<br />

davaxvedreT Cemi `paravozebiani~<br />

wigni. waikiTxa. moiwona. _ ase ar<br />

sjobso? _ Segvaqo da moawera xeli...<br />

_ Tqvens Taobas `samocdaa-<br />

Tianelebis~ saxelwodebiT moixsenieben<br />

kritikosebi da mkiTxvelebi.<br />

ra siaxleebi moitana qarTul literaturaSi<br />

am Taobam da, saerTod,<br />

rogor uyurebT `Taobas~, rogorc<br />

literaturul termins?<br />

_ CemTvis Zalian Zvirfasi, Seuleveli<br />

da Seucvlelia is xalxi, visac<br />

Tqven `samocdaaTianelebSi~ gulisxmobT.<br />

amas winaT erTi `CvenTaobeli~<br />

Semxvda da Semomtira: yvela wavida,<br />

CvenRa davrCiTo. marTlac, bevrni<br />

wavidnen da amouvsebeli sicariele<br />

datoves. Cven erTad viyaviT, Cveni<br />

ojaxebi axloblobdnen, Cveni Svilebi<br />

erTad izrdebodnen... maSin, TiTqos,<br />

wignebis udidesi mozRvaveba iyo, magram<br />

zogierTi wigni mainc Zalian<br />

Znelad iSoveboda da aseT iSviaT wigns<br />

erTi Tu iSovida, yvelani rigrigobiT<br />

vkiTxulobdiT. ase wavikiTxeT kavabata,<br />

alber Sveiceri, solJenicini, egzistencialistebis<br />

naSro<strong>me</strong>bis krebuli<br />

`esTetika~, saocari Cineli poeti<br />

tao iuan mini, aseve saocari Zveli<br />

iaponuri poeziis sato<strong>me</strong>uli `maniusiu~<br />

da sxv. erTmaneTi marTla gviyvarda<br />

da Cvens Soris aravin iyo ise-<br />

Ti, vinc zneobriv principebs gadauxvevda,<br />

vinc raRac bnel samsaxurebTan<br />

TanamSromlobas ikadrebda... `Taoba~,<br />

rogorc literaturuli cneba _ <strong>me</strong><br />

cota bundovnad <strong>me</strong>smis misi mniSvneloba.<br />

<strong>me</strong> mgonia, rom mweralTa asakobriv<br />

dajgufebas Zalze umniSvnelo<br />

kavSiri aqvs literaturul Semoq<strong>me</strong>debasTan.<br />

aseTi `koleqtiuri~ da `tomuri~<br />

cnbebi bevrs verafers gveubneba<br />

literaturuli procesebis asaxsnelad.<br />

literatura `erTeulTa sportia~<br />

da mwerali yovelTvis martoa<br />

Tavis brZolaSi da SromaSi, Tavis<br />

fiqrebTan da uZilod gatexil Ra<strong>me</strong>ebTan...<br />

sxvaTaSoris, <strong>me</strong> piradad yovelTvis<br />

bevr saerTos vpoulobdi<br />

Cemze ufros kolau nadiraZesTan, vaxtang<br />

WeliZesTan, oTar CxeiZesTan, akaki<br />

gawereliasTan... da <strong>me</strong>ores mxriv _<br />

umcrosebTan Tamaz baZaRuasTan, rostom<br />

CxeiZesTan, uCa SerazadiSvilTan,<br />

giorgi lobJaniZesTan...<br />

_ axlaxan, erTma Cvenma literatorma<br />

eWvis TvaliT Sexeda galaktionis<br />

Semdgomdroindel mTel<br />

qarTul poezias _ `dananebiT~ aRni-<br />

Sna, rom galaktionis Semdeg qarTuli<br />

poezia galaktionis CrdilqveS<br />

moeqca da Semdeg Tvisobrivad saintereso<br />

araferi momxdarao... ra ko<strong>me</strong>ntars<br />

gaakeTebdiT amaze?<br />

_ am gamosvlaze Tavisi ko<strong>me</strong>ntarebi<br />

gaakeTes tariel Wanturiam da<br />

givi alxaziSvilma da <strong>me</strong> `dasamatebeli~<br />

aRaraferi maqvs. erTs ki vityodi<br />

naxevradxumrobiT _ aseTi kategoriuli<br />

da SiSveli gamoTq<strong>me</strong>bisagan Tavi<br />

unda SevikavoT _ am dros Zir-fesviani<br />

analizi da gamowvlilviTi daskvnebia<br />

mTavari da ara kategoriuli<br />

gambedaoba... is literatori Cemi umcrosi<br />

<strong>me</strong>gobaria da mis balRur akviatebas<br />

_ ar arsebobs, ar arsebobso,<br />

balRurive paTosiT vupasuxebdi: sebobs!<br />

sebobs! Cemo batono-<strong>me</strong>Tqi.<br />

_ isev galaktionze minda gkiTxoT:<br />

rogor warmogidgebaT igi didi<br />

qarTuli poeziis mTagrexilSi da ra<br />

gavlena moaxdina man piradad Tqvens<br />

Semoq<strong>me</strong>debaze?<br />

_ galaktion tabiZe, CemTvis, ise-<br />

Ti erTiani da msoflmxedvelobrivad<br />

mTliani Semoq<strong>me</strong>di ar aris, rogoric<br />

vTqvaT, guramiSvili, ilia, akaki, vaJa.<br />

galaktion tabiZis poeziis erTi nawili,<br />

ro<strong>me</strong>lsac <strong>me</strong>, marina cvetaevas<br />

wabaZviT, `<strong>Cems</strong> galaktions~ davarq<strong>me</strong>vdi,<br />

Zalian miyvars da ver warmomidgenia<br />

Cemi literaturuli samyaro<br />

umisod... xolo <strong>me</strong>ore nawili, ase vTqvaT<br />

`revoluciuri nawili~, ro<strong>me</strong>lSic<br />

igi na<strong>me</strong>tani `yelgadagdebiT~ umReris<br />

leninsa da komunizms, did literaturad<br />

ar mimaCnia... rac Seexeba zegavlenas<br />

_ vi<strong>me</strong>oreb, rom `Cemi galaktioni~<br />

<strong>me</strong> Zalian miyvars da raki<br />

miyvars, albaT, raRac gavlenac unda<br />

vigulisxmoT, xolo konkretulad<br />

amaze saubari, cxadia, Cemi saq<strong>me</strong> araa...<br />

_ `wiTeli mwerlis~ feno<strong>me</strong>ni _<br />

<strong>me</strong> maxsendeba Tqveni publicisturi<br />

werilebis seriali `ieriSebi ukanasknel<br />

imperiaze~. am serialSi Tqven<br />

komunisturi imperiisa da misi jiSjilagis<br />

saboloo fazaze werdiT da<br />

am konteqstSi moiazrebdiT `wiTeli<br />

mwerlis~ gaCenisa da `srulyofis~<br />

mTel istorias. Tqveni azriT, dRes<br />

sadaa es `wiTeli mwerali~, gadaSenda<br />

Tu isev agrZelebs Tavis `wiTel<br />

saq<strong>me</strong>s"?<br />

_ `wiTeli mwerlis~ feno<strong>me</strong>ni arc<br />

iseTi martivia, rogorc es erTi SexedviT<br />

Cans. garvekveul mo<strong>me</strong>ntSi wiTel<br />

teqstebs werdnen namdvili mwerlebic<br />

da mwerlobaSi komkavSiruli sagzuriT<br />

mivlinebuli kalmosnebic. amaT<br />

Soris ki Zalian didi gansxvaveba iyo.<br />

namdvili mwerlebi aseT ra<strong>me</strong>ebs werdnen<br />

imitom, rom Tavi gadaerCinaT komunisturi<br />

represiebisgan. lozungi<br />

_ `vinc CvenTan araa, Cveni mteria~ _<br />

didi, Savi asoebiT ewera komunistur<br />

giliotinaze; xolo maqsim gorkis nabi-<br />

Wvrebi werdnen imas, rasac Tavisi savse<br />

stomaqi da carieli Tavi karnaxobda.<br />

erTxel sabWoTa kavSiris `kagebes~<br />

maSindel <strong>me</strong>Taurs andropovs maSindeli<br />

ssrk mweralTa kavSiris TavmjdomarisTvis<br />

ukaTxavs: ramdeni mwerali<br />

iricxeba dReisaTvis Tqvens kav-<br />

SirSio? _ amdeni da amdeni aTasio, _<br />

upasuxia Tavmjdomares; _ ara, cdebio,<br />

_ Sepasuxebia andropovi, _ aTaseulebi<br />

ki ara, erTeulebia, Cemi<br />

azriT, sul ociode namdvili mwerali<br />

Tu iqneba da es aTaseulebi swored<br />

im erTeulebis moraluri ganadgurebisTvis<br />

gvWirdebao. ase iyo CvenTan,<br />

saqarTveloSic _ erT xidze gahyavdaT<br />

erTis mxriv, mixeil javaxiSvili,<br />

grigol robaqiZe, tician tabiZe, pavle<br />

ingoroyva, konstantine gamsaxurdia...<br />

<strong>me</strong>ores mxriv ki asi da aTasi sio<br />

xidisTaveli da yvelas `sabWoTa mwerali~<br />

erqva. samwuxarod, `wiTeli mwerlis~<br />

bacila sakmaod sicocxlisunariani<br />

aRmoCnda _ wiTeli mwerlis gamocvlil<br />

kanSi isev wiTeli suliskveTeba<br />

TuxTuxebs...<br />

_ ra TvalSisacemi procesebi midis<br />

dRevandel qarTul poeziaSi? ra<br />

gavlena moaxdina am procesebze<br />

erovnulma damoukideblobam da<br />

Tavisuflebis principebis damkvidrebam?<br />

_ rTuli kiTxvaa. ver gavkadnierdebi<br />

da amomwurav pasuxze ver davdeb<br />

Tavs. Cemi zerele STabeWdilebiT<br />

mdgomareoba arcTu saxarbieloa da<br />

isev andropovis gamonaTqvami maxsendeba<br />

oci namdvili mwerlisa da maT<br />

CasaxSobad mobilizebuli aTaseulebis<br />

Sesaxeb; wamovida erTxans dagubebuli<br />

uniWo xelnawerebis niaRvari da<br />

ibeWdeba yvelaferi, Tuki fuli gaqvs.<br />

arc dabeWdvamdea vin<strong>me</strong> ramis ganmxilveli<br />

da arc dabeWvdis Semdeg. mkixvelmac<br />

TiTqos alRo auRo Seqmnel<br />

situacias da arc cuds kiTxulobs da<br />

arc _ kargs. am mdgomareobas zustad<br />

Seesaba<strong>me</strong>ba erTi adgili markesis romanidan<br />

`Zneli droeba~: `padres cxvirze<br />

xelis moWeram ver uSvela da<br />

orjer mWaxed daacemina. _ acxikine,


25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

padre, _ gauRima alkaldma, _ Cven-<br />

Tan demokratiaa...~<br />

_ ras unda mivaweroT aseTi xazgasmuli<br />

sevdianoba Tqvens leqsebsa<br />

da poe<strong>me</strong>bSi? am sevdianobaze jer<br />

kidev guram asaTiani miuTiTebda<br />

Tqveni erT-erTi pirveli wignis<br />

ganxilvisas...<br />

_ ras unda mivaweroT da, albaT,<br />

imas, razec pirSimTq<strong>me</strong>li oTaraanT<br />

qvrivi migviTiTebs: `adamians varami<br />

da Wiri alaparakebs. qveyanaze Wiri<br />

rom ar iyos, adamiani enasac ar amoidgamda.<br />

<strong>me</strong>ti bargia. lxins ra<br />

laparaki unda? ZaRls rom uxarian,<br />

kudis qiciniTac ityvis xol<strong>me</strong>~. poeziac<br />

dasabamidan, or umTavres burjze<br />

dgas _ poetur sevdaze da poetur<br />

filosofiaze. ai, ras werda<br />

erTi literatori semuel beketze:<br />

`...im wuTas, misi, erTi SexedviT, orazrovani<br />

sityvebi gamaxsenda: `diax,<br />

marTlac yvelaferi dasasrulisken<br />

mieqaneba~. ai, es _ dasasrulisken<br />

maradiuli srbola badebs poetur<br />

sevdasa da poetur filosofias.<br />

_ batono mamuka, Cveni inteligenciis<br />

erTma nawilma pirdapir<br />

sabrZolo gangaSi gamoacxada _<br />

ariqa, viRupebiT, erovnebas gvarT<strong>me</strong>ven,<br />

Cvens kulturas da sarwmunoebas<br />

ebrZvian da integraciis<br />

mRvrie mdinareSi daRupva gveliso.<br />

cxadia, esec dasavluri politikuri<br />

orientaciis winaaRmdeg mimarTuli<br />

propagandis nawilia da<br />

viciT, saidanac modis... sainteresoa<br />

Tqveni azri, marTla aseTi apokalifsuri<br />

movlenebi gviaxlovdeba?<br />

_ zogjer mgonia, rom aseTi Sexedulebis<br />

adamianebs saqarTvelos<br />

samyarosgan mowyvetil iseT kunZulad<br />

warmodgena surT, sadac mxolod<br />

robinzoni da parskeva cxovroben.<br />

ara, ase ar aris! yvelaferi<br />

erovnul simtkicezea damokidebuli.<br />

myari fsiqologiis erebi jer<br />

aravis waulekavs da swored aseTi<br />

erebis ricxvs miekuTvneba Cveni<br />

eric. man araerTxel daamtkica, rom<br />

ar arsebobs aseTi fsiqologiis<br />

mqone eris damamxobeli Zala. ai, is<br />

ki saTq<strong>me</strong>lia, rom frTxilad unda<br />

viyoT da qedi ar movuxaroT aRzevebul<br />

kulturebs. <strong>me</strong>, rogorc mwerals,<br />

mtkiced mwams, rom qarTuli<br />

literatura erT-erTi didi literaturaa<br />

dedamiwis zurgze da, poetis<br />

Tqmisa ar iyos, am literaturas<br />

sxvisi misabaZi araferi sWirs.<br />

_ laparakoben mwerlobis, da<br />

saerTod, kulturis warmmarTvel<br />

rolze sazogadoebriv cxovrebaSi.<br />

cota xom ar azviadeben am rols?<br />

_ ara, ar azviadeben, Tumca sapirispiro<br />

mosazrebebic arsebobs.<br />

germaneli mwerali, nobelis premiis<br />

laureati herta miuleri ambobda,<br />

rom cxovrebas sasacilodac ar<br />

hyofnis mwerlobao; a<strong>me</strong>rikelma jon<br />

steinbekma ki sul sxva ram Tqva TbilisSi<br />

yofnisas _ samoqalaqo omi<br />

a<strong>me</strong>rikaSi hariete biCer-stous `bi-<br />

Zia Tomas qoxma~ gamoiwviao. gansxvavebuli<br />

azri hqonda mwerlobaze<br />

aSS prezidents jon adamss: `literatura<br />

SeiZleba gamoyenebuli iqnas<br />

rogorc kanonierebis dasacavad, ise<br />

usamarTlobisa da tiraniis gasa<strong>me</strong>feblad,<br />

rogorc siqvelis dasanergad,<br />

ise uzneobis dasamkvidreblad~.<br />

Cven ilias eri varT da viciT,<br />

ras niSnavs, roca qveynisTvis<br />

gansakuTrebul Jams mwerali mozared<br />

gamodis da ers xifaTis moaxloebas<br />

amcnobs. dRes Cvens qveyana-<br />

Si TiTqmis sul aRar ismis mwerlisTvis<br />

niSandoblivi moqalaqeobrivi<br />

xma da es Zalian cudia. mwerlisgan<br />

dacarielebul sivrces ki<br />

veraferi Seavsebs... Tumc amaze<br />

laparaki Sors, Zalian Sors wagviyvans<br />

da modi, es saubari momavlis-<br />

Tvis gadavdoT...<br />

_ Tqven literaturul Sromas<br />

TiTqmis yovelTvis uTavsebdiT<br />

oficialur samsaxurs, ro<strong>me</strong>lsac<br />

adre `sazogadoebriv moRvaweobas~<br />

uwodebdnen. rogor ggoniaT bevrs<br />

kargavs mwerali am `sazogadoebrivi<br />

moRvaweobiT"?<br />

_ Zalian bevrs... da es danakargi<br />

aunazRaurebelia. qarTul literaturaSi<br />

TvalSisacemia simravle<br />

iseTi mwerlebisa, vinc swored am `sazogadoebrivi<br />

moRvaweobis~ wyalobiT<br />

ver moaswro sakuTari Semoq<strong>me</strong>debiTi<br />

potencialis realizeba _ nikoloz<br />

baraTaSvili, grigol orbeliani, aleqsandre<br />

yazbegi, niko samadaSvili da<br />

sxva mravali. yvelaze ufro saSinel<br />

dReSi ki, albaT, vaJa-fSavela iyo _<br />

igi tye-RreSi, saxnav-saTesSi, saTibsamkalSi<br />

daatarebda Tavis dauwerel<br />

leqsebsa da moTxrobebs. gavixsenoT<br />

folkneris ocneba _ sad<strong>me</strong> Ramis<br />

yaraulis adgili eSova da ewera. Tqven<br />

<strong>me</strong>ubnebiT _ uTavsebdiTo... ara, ver<br />

vuTavsebdi da Cemi dro daundoblad<br />

mihqonda praqtikul `miznebsa da amocanebs~.<br />

bolos ki amas vityodi _ xSirad<br />

laparakoben mwerlis daxmarebaze<br />

da Tuki marTla vin<strong>me</strong>s aqvs daxmarebis<br />

survili, mwerals werisTvis Sesabamisi<br />

pirobebi unda Seuqmnas (miTu<strong>me</strong>tes<br />

Cvennair qveyanaSi, sadac wignebis tiraJi<br />

ukiduresad dabalia da honorari<br />

praqtikulad ar arsebobs).<br />

_ 70-iani wlebis Sua xanebSi mZafri<br />

polemika gaimarTa qarTuli Tavisufali<br />

leqsis proble<strong>me</strong>bze. polemikis<br />

centrSi Tqven da SoTa niSnianiZe<br />

moeqeciT. im polemikis eqo<br />

Semdgomac araerTxel gaisma qarTul<br />

literaturul kritikaSi da SeiZleba<br />

iTqvas, rom es Tema dResac `cocxalia~.<br />

ras ityodiT _ wlebis Semdegac<br />

imave azrze dgaxarT, Tu rai<strong>me</strong> Seicvala<br />

Tqvens poziciaSi?<br />

_ ara, <strong>Cems</strong> SexedulebebSi araferi<br />

Secvlila da arc SeiZleboda Secvliliyo,<br />

radganac am wlebis manZilze<br />

mravali mniSvnelovani uriTmo leqsi<br />

Seemata Cveni poeziis mdinares da Tavisufali<br />

leqsi ueWvel faqtad iqca.<br />

<strong>me</strong> ele<strong>me</strong>ntarul ra<strong>me</strong>s vambobdi _<br />

qarTuli riTmiani leqsis gverdiT arsebobis<br />

ufleba uriTmo leqssac aqvs<strong>me</strong>Tqi.<br />

Cemi oponentebi ki mrisxaned<br />

aprotestebdnen _ verlibris adgili<br />

Cvens literaturaSi araao. ise ki,<br />

wlebis Semdeg, Tu ra<strong>me</strong>s vnanob, ai, amas<br />

vnanob: _ ar unda Cavreuliyavi am provinciul<br />

kamaTSi. Tumca... esec unda<br />

iTqvas: verlibris winaaRmdeg mowyobil<br />

laSqrobas TviT partiis centraluri<br />

komitetis mdivnebi xelmZRvanelobdnen<br />

da qveSevrdom literatorebs<br />

avalebdnen, moeSalaT es `uideobis<br />

bude~. SemTxveviTi ar iyo, rom im<br />

xanebSi Catarebul Tbilisis partiul<br />

konferenciaze gamosulma cekas kulturis<br />

ganyofilebis gamgem nikoloz<br />

jaSma sastikad gaakritika Jurnal `ciskarSi~<br />

dabeWdili Cemi `uideo~ leqsebi.<br />

es iyo realoba da masze reagireba<br />

aucilebeli iyo. ise ki, bolos unda<br />

vTqva, rom poezia maincdamainc did<br />

mniSvnelobas ar aniWebs tanisamoss...<br />

_ Tqveni gaxmaurebuli poema<br />

`TorRva Zagani~, ase vTqvaT, `tradiciuli<br />

riTmiani leqsiTaa~ dawerili,<br />

Tqveni poeziis did nawilSi ki uriTmo<br />

leqsis for<strong>me</strong>bs iyenebT. ase rom,<br />

orive saleqso formas erTnairi warmatebiT<br />

flobT. mainteresebs, maS<br />

ratom aZlevT upiratesobas uriTmo<br />

leqss? iqneb imitom, rom es forma<br />

ufro moergo Tqvens Semoq<strong>me</strong>debiT<br />

bunebas, Tqvens fsiqologias, Tqvens<br />

mxatvrul-literaturul principebs?<br />

_ marTali brZandebiT, geTanx<strong>me</strong>biT...<br />

magram aqve isic minda vTqva, rom<br />

riTmiani da uriTmo leqsis urTierTmimarTebis<br />

Tema Zalian saintereso<br />

Temaa da aq am Temis ganxilva-amowurvas<br />

ver SevZlebT _ Zalian Sors wagviyvans.<br />

_ leqsebTan erTad Tqven xarT<br />

mravali esses, kritikuli gamokvlevis,<br />

Tu publicisturi werilis avtori.<br />

Tqveni werilebi yovelTvis interess<br />

iwvevda sazogadoebaSi Tavisi<br />

konkretuli mizandasaxulobiTa da<br />

mZafri publicisturi toniT. axla ki,<br />

ager, ramdeni xania, rac Tqveni werili<br />

aRar Semxvedria periodikaSi.<br />

arada, dRes iseTi droa, rom bevri sazogadoebrivi<br />

da literaturuli<br />

problema moiTxovs pasuxis gacemas,<br />

azris gamoTqmas, mwerlis aqtiurobas...<br />

_ <strong>Cems</strong> `mTavar saq<strong>me</strong>d~ mainc leqsi<br />

mimaCnia da mTel dros da energias<br />

swored leqsebs vaxarjav. iyo dro,<br />

roca <strong>me</strong>gona, rom win Zalian, Zalian<br />

didi dro mqonda da risi gakeTebac<br />

msurda, yvelafers movaswrebdi; <strong>me</strong>go-<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

na, raRac saq<strong>me</strong>ebis `gadaweva~ Sei-<br />

Zleboda. axla egre aRaraa. ager, TiTqmis<br />

uecrad da moulodnelad wamomadga<br />

cifri 70 da garkveviT gamomicxada<br />

_ moemzadeo... Tumca, mTlad upatronodac<br />

ar mimitovebia Cemi werilebi<br />

da esseebi. vfiqrob, erT krebulad<br />

gamovce Cemi `doku<strong>me</strong>nturi proza~<br />

_ dRiurebi, doku<strong>me</strong>nturi<br />

moTxrobebi, esseebi, sxvadasxva drois<br />

prozauli Canawerebi (`gaufiltravi<br />

fiqrebi~) da a.S. vfiqrob, uintereso<br />

wigni ar unda gamovides... vnaxoT...<br />

_ `doku<strong>me</strong>ntur prozaze~ gamaxsenda<br />

_ am bolo dros Tqvens Semoq<strong>me</strong>debaSi<br />

prozac gamoCnda _ ase<br />

vTqvaT, `doku<strong>me</strong>nturi proza~. <strong>me</strong> mo<strong>me</strong>Cvena,<br />

rom es prozauli monakveTebi<br />

raRac didi moculobis nawarmoebis<br />

frag<strong>me</strong>ntebia. ras gvetyodiT,<br />

biografiuli romanis daweras xom ar<br />

apirebT?<br />

_ ara, ara! <strong>Cems</strong> ujrebSi uamravi<br />

prozauli Canaweria: legendebi, gadmoce<strong>me</strong>bi,<br />

mamaCemisgan, Cemi dedisZmisgan,<br />

xeobis saintereso adamianebisgan<br />

monayoli tragikuli, Tu iumoristuli<br />

ambebi... am masalas seriozuli Cajdoma<br />

da damuSaveba sWirdeba da am<br />

saq<strong>me</strong>s Sors aRar gadavdeb. yovelive<br />

amas zemoTnaxsenebi doku<strong>me</strong>nturi<br />

prozis wignSi gavaerTianeb. <strong>Cems</strong> Taobas<br />

mrisxane Jami wamoewia _ mkvdari<br />

da sikvdilze mimdgari soflebiTaa<br />

savse Cveni xeobebi... <strong>me</strong> ar maqvs ufleba,<br />

xelSi kalami <strong>me</strong>Wiros da maT guSindel<br />

dReze araferi vTqva. rac Seexeba<br />

`biografiul romans~, icocxle, kargi<br />

ideaa, magram yovelives Tavisi dro<br />

da Sesabamisi Zalebi sWirdeba... mimaCnia,<br />

rom es dro wasulia da amxela<br />

tvirTis awevis Zalac aRara maqvs.<br />

_ Tqven araerTi poeturi krebulis<br />

avtori xarT. mainc ro<strong>me</strong>l wigns<br />

gamohyofdiT am krebulebidan, pirvelad<br />

ro<strong>me</strong>l wignSi igrZeniT literaturuli<br />

damoukidebloba, pirvelad<br />

ro<strong>me</strong>l wignSi gamoikveTa Tqveni<br />

Semoq<strong>me</strong>debiTi individualoba?<br />

_ <strong>me</strong> yvelaze <strong>me</strong>tad Cemi leqsebis<br />

<strong>me</strong>ore krebuli `Tovlis qrizanTe<strong>me</strong>bi~<br />

<strong>me</strong>Zvirfaseba. zed<strong>me</strong>tad zogad gamoTq<strong>me</strong>bs<br />

("literaturuli damoukidebloba~,<br />

`Semoq<strong>me</strong>debiTi individualoba~)<br />

rom Tavi davaneboT, es wigni<br />

`<strong>Cems</strong> gemoze~ davwere da gamoveci.<br />

Sromac bevri waiRo _ TiTqos araferi,<br />

magram mTeli Svidi weliwadi<br />

vwerdi am mcire formatis krebulSi<br />

Setanil leqsebs. `Tovlis qrizanTe<strong>me</strong>bi~<br />

1975 wels gamovida. am droisTvis<br />

aSkarad Sesustda ideologiuri wnexi<br />

redaqciebsa da gamomcemlobebSi _<br />

axla aRaravin laparakobda `paravozebsa~<br />

da msgavs ra<strong>me</strong>ebze. `uZraobis<br />

wlebma~ aSkarad sxvagvarad aamoZrava<br />

Semoq<strong>me</strong>debiTi Zalebi. krebulis gamocemas<br />

mowonebiT gamoexmaura cnobili<br />

prozaikosi lado avaliani. misi vrceli<br />

werili gazeT `literaturul<br />

saqarTveloSi~ daibeWda. amas mohyva<br />

guram asaTianis, Teimuraz doiaSvilis<br />

werilebi da, cota iumori rom gamovurio,<br />

ase viqeci `i<strong>me</strong>dismomcem axalgazrda<br />

poetad~.<br />

_ tradiciebsa da novatorobaze<br />

ras ityodiT _ rogor gamoiyureba<br />

am ori cnebis urTierTmimarTeba<br />

Tana<strong>me</strong>drove qarTuli poeziis fonze?<br />

_ es Temac CaRrmavebul, gamowvlilviT<br />

gansjas moiTxovs da <strong>me</strong> aq mxolod<br />

ramdeni<strong>me</strong> arsebiTi faqtoris<br />

aRniSvniT davkmayofildebi. `socialisturi<br />

realizmis~ Teoriam da<br />

praqtikam principulad uaryo qarTuli<br />

literaturis umTavresi tradicia<br />

_ simarTle (`marTals vityvi, Seviqmnebi<br />

tyuilisa moambe rad... vinc ara<br />

hgavs kaxabersa, <strong>me</strong> ver vityvi kaxaberad!~).<br />

diax, literaturis dedaboZi<br />

_ simarTle _ gamocxadda dromoWmul<br />

cnebad da `sabWoTa mwerali~ aRviraxsnili<br />

siyalbis ruporad iqca. osip<br />

mandelStami gakvirvebuli werda: `R<strong>me</strong>rTo,<br />

raoden umniSvneloa vaJa-fSavelas<br />

zegavlena axal qarTul poeziaze!..~<br />

rac Seexeba novaciebs _ dRevandel<br />

qarTul poeziaSi aSkarad ismis<br />

ramdeni<strong>me</strong> poetis axali xma da aseve<br />

aSkarad igrZnoba SemarTeba `socialisturi<br />

realizmis~ ideologTa mier<br />

SemoRebuli Stampebis aRmosafx-<br />

interviu<br />

13<br />

vrelad. Tumca, aqve, isic SeiZleba dabejiTebiT<br />

iTqvas, rom zogierTi `novatori~<br />

mwerali `siaxlis~ ucxoeTidan<br />

`gadmowapnvas~ ufro eswrafvis,<br />

vidre mSobliuri literaturis wiaR-<br />

Si Ziebebs...<br />

_ axalgazrda poetebi. vis kiTxulobT,<br />

vis gamoyofT, ra axali motivebi<br />

gesmiT maT mier Seqmnili teqstebidan?<br />

_ vcdilob wavikiTxo, Tumca isic<br />

vici, rom waukiTxavi ufro <strong>me</strong>ti mrCeba.<br />

amitom ver gavkadnierdebi, xmas ver<br />

daviboxeb da Tundac `Cemi azris~ gamoTqmis<br />

uflebiT ver vilaparakeb. ise<br />

ki, zedapiruli STabeWdilebiT mgonia,<br />

rom televiziis aRorZinebis epoqa<br />

Tavis saq<strong>me</strong>s akeTebs _ TviTon axalgazrda<br />

mwerlebi ufro Canan, vidre<br />

maTi nawarmoebebi... aseve zerele STabWedilebiT<br />

mgonia, rom leqsebSi na<strong>me</strong>tani<br />

xSirad ismis <strong>me</strong>, <strong>me</strong>... <strong>me</strong> da Sen...<br />

gasagebia, rom subieqtur motivebs lirikidan<br />

ver ganvdevniT, magram arc<br />

isaa kargi, roca mwerali ganuwyveteli<br />

<strong>me</strong>-dan da sakuTari saojaxo wridan<br />

ver gadis. locviT ki, guliTadad<br />

vlocav <strong>Cems</strong> axadgazrda Tanamokal<strong>me</strong>ebs<br />

_ poetebs, prozaikosebs, kritikosebs...<br />

Cven erTad varT _ `Zvelebic~<br />

da `axlebic~ erT saq<strong>me</strong>s vakeTebT...<br />

mwerlebi xom asakiT ki ara,<br />

upirvelesad talantiT gansxvavdebian<br />

erTmaneTisgan....<br />

_ miTosi da Tqven. <strong>miTosur</strong>i samyarodan<br />

amoizarda Tqveni poema<br />

`TorRa Zagani~, aseve miTosiTaa nasazrdoebi<br />

Tqveni Semoq<strong>me</strong>debis didi<br />

nawili. <strong>miTosur</strong>i nakadi kidev ufro<br />

gaZlierda am bolo dros gamoqveynebul<br />

leqsebsa da poe<strong>me</strong>bSi. mainc<br />

saidan amdeni devi, macili, qaji da<br />

al-qaji?.. ras ebrZvian da ra ar asvenebT<br />

RvTisSvilebs pirimzes, zegardas,<br />

cecxlis jvars, lomisas, kopalas,<br />

iaxsars?<br />

_ es Cemi siyrmis samyaroa, am mi-<br />

Tosur <strong>samyaroSi</strong> <strong>avidgi</strong> <strong>fexi</strong>. Cveni<br />

xeoba Cveni da Cveni winaprebis salocavi<br />

xatebiT, xevisberebiT, dasturebiT,<br />

xatis veeba ifnebze dakidebuli<br />

zarebiT, spilenZis didi salude qvabebiT<br />

iyo savse. am xeobaSi erTad cxovrobdnen<br />

xatebi da adamianebi. xati<br />

iyo xalxis mfarveli da i<strong>me</strong>di, xati<br />

aSinebda da Cvens erdoebSi SemoRwevas<br />

ar anebebda avsulebs; xatebze iyo<br />

damokidebuli sicocxle da sikvdili,<br />

bedniereba da ubedureba, dari da avdari;<br />

<strong>me</strong>ores mxriv ki adamianebi gansazRvravdnen<br />

xatebis Zlevamosilebas<br />

_ sanTels unTebdnen, saklavs<br />

uklavdnen, leqsebiTa da simRerebiT<br />

ganadidebdnen... gavida dro da TviT<br />

Cemive warsuli da Cemive mama-biZani<br />

iqcnen miTologiad _ ai isini: faris<br />

ufrosi ninia, ro<strong>me</strong>lic Wrel mindorze<br />

Wreli windebiT mocekvave<br />

RvTisSvilad warmomidgeba xol<strong>me</strong>;<br />

mWedeli beJia, ro<strong>me</strong>lic bumbulis simsubuqiT<br />

iqnevs veeba uros da gavarvarebul<br />

rkinas bRuja-bRuja yvavilebi<br />

scviva; <strong>me</strong>wisqvile jirkva, ro<strong>me</strong>lic<br />

devis qals yvarobs da is qali<br />

wisqvilis saRvaridan Sedis Ram-RamobiT<br />

jirkvasTan... ai, am samyarodan<br />

gadmovidnen Cemi leqsebi da es Zalian<br />

bunebrivia _ <strong>me</strong>rcxalsac uyvars<br />

Tavisi bude...<br />

_ did madlobas gixdiT am<br />

saubrisaTvis da bolos erTsac SegekiTxebiT:<br />

samomavlod ra geg<strong>me</strong>bi<br />

gaqvT, ris daweras da gamoqveynebas<br />

apirebT am uaxloes xanebSi?<br />

_ <strong>me</strong> erTi ucnauroba mWirs: rasac<br />

vgegmav, verasodes vasruleb. erT xans<br />

erTad varT xol<strong>me</strong> <strong>me</strong> da Cemi `samomavlo<br />

gegma~, <strong>me</strong>re ki vSordebiT, gegma<br />

sul qreba, <strong>me</strong> ki <strong>Cems</strong> daugegmav samuSaos<br />

vasruleb. amgvarad, rasac vgegmav,<br />

winaswarve vici, rom ver Sevasruleb;<br />

xolo Tu ufro praqtikul<br />

gegmaze vilaparakebT _ minda gamovce<br />

anda gamosacemad mainc movamzado<br />

Cemi nawerebis oTxto<strong>me</strong>uli (pirveli<br />

tomi _ poezia, <strong>me</strong>ore _ literaturuli<br />

werilebi, <strong>me</strong>sa<strong>me</strong> _ doku<strong>me</strong>nturi<br />

proza, <strong>me</strong>oTxe _ publicistika),<br />

Tumca isic kargad vici, rom es<br />

Canafiqric ocneba ufroa, vidre realoba.<br />

esaubra xaTuna alxaziSvili


14 interviu<br />

redaqtori<br />

_ batono zurab, dRes qarTuli<br />

enciklopediis mTavari redaqcia<br />

<strong>me</strong>cnierebaTa erovnuli akademiis<br />

struqturuli erTeulia da akademiis<br />

SenobaSivea ganTavsebuli. maxsovs<br />

dro, roca qarTuli enciklopedia<br />

damoukidebel erTeuls warmoadgenda<br />

da damoukidebel sivrcesac<br />

ki flobda sagangebod redaqciisTvis<br />

agebuli Senobis saxiT...<br />

_ minda giTxraT, rom Tavidan enciklopediis<br />

redaqcia mweralTa kav-<br />

Siris Senobis sxvenSi iyo ganTavsebuli.<br />

Tumca, maleve, mamas - irakli aba-<br />

SiZis Zalisx<strong>me</strong>viT, mTavrobam axali<br />

SenobisaTvis Tanxa gamoyo. Senoba zurab<br />

wereTelma da mis mier mowveulma<br />

mxatvarTa jgufma gaaforma. mxatvarma<br />

anton dumbaZem ki sagangebod enciklopediisTvis<br />

Seqmna im droisaTvis<br />

arsebul qarTul Sriftebze 30 procentiT<br />

patara Srifti, ro<strong>me</strong>lic ekonomiuri,<br />

tevadi da advilad sakiTxavi<br />

iyo. aman SesaZlebeli gaxada gamocemis<br />

moculobis zrdasTan dakavSirebuli<br />

proble<strong>me</strong>bi iolad mogvarebuliyo.<br />

`saenciklopedio” Sriftis gamoyenebiT,<br />

enciklopediaSi Sesatan<br />

statiaTa raodenoba 30 aTasi erTeuliT<br />

gaizarda da ca<strong>me</strong>ttomiani gamocema,<br />

Tavisi moculobiT, informaciulobiT,<br />

ilustraciebiT, realurad,<br />

octomian gamocemas gautolda...<br />

_ sabWoTa epoqaSi, didi qarTuli<br />

enciklopediis Seqmnis ideas, albaT,<br />

araerTi mowinaaRmdege eyoleboda...<br />

_ gadmocemiT vici, rom winaaRmdegobebi<br />

marTlac didi iyo. roca<br />

moskovSi, qarTuli enciklopediis Seqmnis<br />

ideis Taobaze SeutyviaT, centraluri<br />

xelisuflebis maRalCinosans,<br />

sabWoTa ideologs - suslovs<br />

uTqvams: `calkeuli respublikebis<br />

`enciklopediebis” gamocema ra sa-<br />

Wiroa? arsebobs `didi sabWoTa enciklopedia”<br />

da yvelam amiT isargeblos”.<br />

Cvenebma mainc miaRwies mizans - ormocdasami<br />

wlis win, qarTuli enciklopedia,<br />

rogorc instituti daarsda da<br />

gaaerTiana mTeli qarTuli inteleqtualuri<br />

elita, ro<strong>me</strong>lic wlebis man-<br />

Zilze, ca<strong>me</strong>tto<strong>me</strong>ulis SeqmnisTvis<br />

irjeboda.<br />

_ did qarTul sabWoTa enciklopediaSi<br />

vxvdebiT informacias xelovnebis,<br />

kulturisa Tu <strong>me</strong>cnierebis<br />

sxvadasxva dargebSi moRvawe<br />

araerTi cnobili qarTveli emigrantis<br />

Sesaxebac. ramdenadac vici, im<br />

dros, roca irakli abaSiZe redaqcias<br />

xelmZRvanelobda, didi Zalisx<strong>me</strong>va<br />

iyo saWiro, rom es gvarebi qarTul<br />

enciklopediur matianeSi SeetanaT.<br />

_ roca saqarTvelos damoukideblobis<br />

periodis personaliebze arsebul<br />

masalebs vaTvaliereb, vxedav,<br />

rom maT Sesaxeb wmida akademiuri informaciaa<br />

mowodebuli, ideologiuri<br />

Seferiloba ki, minimumamdea dayvanili.<br />

bunebrivia, im epoqaSi, garkveul<br />

kliSeebs ver gaeqceodnen, magram<br />

saboloo jamSi esaa akademiuri gamocema<br />

da masSi ganTavsebuli informacia<br />

dResac sruliad misaRebi da aqtualuria.<br />

aseT kuriozul istoriasac yvebian:<br />

roca enciklopediis pirveli wigni<br />

gamovida, is centraluri komitetis<br />

biuroze ganuxilavT. ck-s <strong>me</strong>ore<br />

mdivans, ro<strong>me</strong>lic saqarTveloSi mosk-<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

zurab abaSiZe:<br />

`TiToeuli enciklopediisTvis<br />

masala wveT-wveTad grovdeba~<br />

25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

saqarTveloSi enciklopediur da leqsikografiul saq<strong>me</strong>s didi xnis istoria aqvs. tradicia Sua saukuneebidan<br />

iRebs saTaves. qarTveli moRvaweebis mier im periodSi Seqmnil filosofiur da Teologiur naSro<strong>me</strong>bs xSirad Tan<br />

erTvoda sa<strong>me</strong>cniero cnobarebi da terminTa ganmartemani. efrem mcires, ioane petriwisa Tu arsen iyalToelis<br />

Semdeg, qarTuli saenciklopedio-leqsikografiuli <strong>me</strong>cnierebis ganviTarebis axali etapi sulxan-sabaseuli<br />

leqsikoniT daiwyo; XVII saukunis bolos, `leqsikoni qarTuli” enciklopediuri masaliT Seavso daviT reqtorma.<br />

amas ki ioane batoniSvilis enciklopediuri naSromi `kalmasoba” mohyva. XIX saukunis bolos, ivane rostomaSvilis<br />

redaqciiT gamovida rusul-qarTuli enciklopediuri leqsikonis pirveli oTxi wigni...<br />

`qarTuli enciklopediisTvis” safuZveli saukuneebis manZilze mzaddeboda. gasuli saukunis gariJraJze,<br />

qarTvelma <strong>me</strong>cnierebma, aleqsandre cagarelis, aleqsandre xaxanaSvilisa da vasil petriaSvilis TaosnobiT,<br />

`qarTuli enciklopediis” Seqmna ganizraxes. Tumca, maTi idea ganuxorcielebeli darCa.<br />

30-ian wlebSi, `didi qarTuli sabWoTa enciklopediis” momzadeba malaqia toroSeliZem da simon yauxCiSvilma<br />

daiwyes. 1933 wels ivane javaxiSvilis, korneli kekeliZis, simon janaSias, geronti qiqoZesa da sxvaTa mier enciklopediisTvis<br />

momzadebuli statiebi TiTqmis mzad iyo, magram saq<strong>me</strong>, sxvadasxva mizezebis gamo, amaze Sors ver<br />

wavida. dawyebuli gzis gagrZeleba 1965 wels gaxda SesaZlebeli, roca saqarTvelos <strong>me</strong>cnierebaTa akademiis prezidiumTan<br />

qarTuli enciklopediis specialuri sa<strong>me</strong>cniero redaqcia Seiqmna. mTavrad redaqtorad irakli abaSiZe<br />

dainiSna. batonma iraklim enciklopediis redaqciis daarsebis pirvelive dRidan am saqmisTvis Tavdadebuli sazogado<br />

moRvaweebi Semoikriba da maRalkvalificiuri sa<strong>me</strong>cniero kolegia Seqmna... mas Semdeg didi dro gavida.<br />

dRes qarTuli enciklopediis irakli abaSiZis saxelobis mTavar sa<strong>me</strong>cniero redaqcias zurab abaSiZe xelmZrvanelobs.<br />

masTan saubars sabWoTa periodis qarTuli enciklopediis gaxsenebiT viwyebT.<br />

ovidan iyo movlenili, uTqvams, gavige,<br />

pirvel tomSi rvaasamde qarTveli<br />

<strong>me</strong>nSevikis gvaria Setanilio. amaze,<br />

mamas uxumria, amdeni <strong>me</strong>nSeviki mar-<br />

Tlac rom gvyoloda saqarTveloSi,<br />

dRes amas aq vin mouSvebdao.<br />

maxsovs, afxazeTTan dakavSirebuli<br />

masalis momzadebisas ramxela<br />

winaaRmdegobebi gaiares. sainformacio<br />

teqstis SedgenaSi lamis mTeli<br />

mTavroba iyo CarTuli, Tumca sabolood,<br />

mainc is masala gavida, rac<br />

aq, redaqciaSi momzadda.<br />

_ batono zurab, Tqven 2006 wlidan<br />

enciklopediis mTavari redaqtori<br />

brZandebiT. sainteresoa, ukanaskneli<br />

wlebis manZilze ra Seicvala<br />

qarTul enciklopediaSi, ra siaxleebi<br />

SesTavazeT sazogadoebas?<br />

_ mogexsenebaT, sabWoTa epoqis Semdeg,<br />

istoriis axali etapi daiwyo.<br />

zogadad, mTeli msoflio Seicvala.<br />

saqarTveloSic udidesi Zvrebi moxda<br />

yvela mimarTulebiT. bunebrivia, enciklopedia<br />

ganaxlebas saWiroebs. ganviTarebul<br />

qveynebSi, aseT enciklopediur<br />

gamoce<strong>me</strong>bs, rogorc wesi, yovel<br />

or-sam weliwadSi anaxleben. Cven-<br />

Tan, ca<strong>me</strong>ti tomis axlidan gamocema<br />

garkveuli mizezebis gamo, Zalian<br />

rTulia. roca mizezebze vsaubrob,<br />

mxedvelobaSi maqvs rogorc adamianuri<br />

resursebi, ise materialuri faqtori.<br />

axal gamocemas Zalian didi<br />

dro, Tanxebi da araerTi instituciis<br />

mobilizeba sWirdeba.<br />

dResdReobiT, Cveni mTavari prioriteti<br />

saqarTvelos enciklopediis<br />

xuTto<strong>me</strong>ulis gamocemaa. axla amaze<br />

vmuSaobT. <strong>Cems</strong> magidaze rasac xedavT,_<br />

am gamocemisTvis momzadebuli<br />

masalebia. erTi tomi didi xnis win gamovida.<br />

masSi mkiTxveli unikalur informacias<br />

ipovis Cveni qveynisa da<br />

mosaxleobis Sesaxeb. es anbanuri wesiT<br />

agebuli enciklopedia gaxlavT.<br />

mimdinare wels, <strong>me</strong>ore tomis gamocemas<br />

vgegmavT. mowadinebulebi varT,<br />

rom yovelwliurad TiTo tomi davdoT.<br />

maSin, sami aTasamde egzemplari<br />

daibeWda da yvela gaiyida. i<strong>me</strong>di maqvs,<br />

rom xalxi momdevno wignis gamosvlasac<br />

interesiT elis. amjerad, tiraJi<br />

ori aTasic rom iyos, kargi saq<strong>me</strong>a...<br />

_ ukanaskneli wlebi qarTuli<br />

enciklopediisTvis sakmaod nayofieri<br />

iyo. sazogadoebas araerTi saintereso<br />

gamocema SesTavazeT...<br />

_ enciklopedia `saqarTvelos”<br />

garda, Cveni mudmivi Temaa `saqarTvelos<br />

kulturisa da xuroTmoZRvrebis<br />

Zeglebi”. misi ori tomi ukve gamosulia.<br />

gamocemis mizania qveynis teritoriaze<br />

arsebuli uklebliv yvela<br />

Zeglis <strong>me</strong>cnieruli Seswavla da maTi<br />

doku<strong>me</strong>ntaciis Seqmna. sazogadoebis<br />

winaSe warmovaCenT kulturisa da<br />

xuroTmoZRvrebis im faseulobebs,<br />

ro<strong>me</strong>lic amJamad aRricxvazea ayvanili,<br />

an momavalSi iqneba aRricxuli da<br />

daculi saxelmwifos mier. Zeglebis<br />

aRwera regionebis mixedviT mimdinareobs.<br />

pirvel tomSi Sida qarTlis aTasxuTasamde<br />

Zeglia Setanili, gamocema<br />

uxvi sailustracio masaliTaa gajerebuli.<br />

<strong>me</strong>ore wigni ki saqarTvelos<br />

mTianeTs mieZRvna. gamoce<strong>me</strong>bis momzadebaSi,<br />

Cvens redaqciasTan erTad, istoriisa<br />

da eTnologiis institutis,<br />

arqeologiuri kvlevis centrisa da<br />

qarTuli xelovnebis istoriis institutis<br />

TanamSromlebic monawileoben.<br />

amJamad, kaxeTis regionis istoriulkulturuli<br />

Zeglebis aRnusxvasa da<br />

pasportizaciaze muSaoba mimdinareobs.<br />

Zalian saintereso akademiuri gamocemaa<br />

enciklopedia `qarTuli ena”.<br />

igi arnol Ciqobavas saxelobis enaT<strong>me</strong>cnierebis<br />

institutis mieraa momzadebuli.<br />

es gaxlavT pirveli qarTuli<br />

sa<strong>me</strong>cniero-dargobrivi enciklopedia,<br />

ro<strong>me</strong>lSic qarTuli enis istoria,<br />

misi ganviTarebis etapebi da am darg-<br />

Si qarTvel da ucxoel <strong>me</strong>cnierTa miRwevebia<br />

asaxuli. sxvaTaSoris, wignis<br />

mimarT interesi imdenad didi iyo,<br />

rom erTsa da imave wels igi orjer gamoveciT.<br />

pirveli gamocemis tiraJi<br />

ori aTasi egzemplari iyo, <strong>me</strong>ore wignisa<br />

ki – xuTasi. ar gvegona ase swrafad<br />

Tu gaiyideboda, radgan, mogexsenebaT,<br />

es popularuli sakiTxavi ar aris da<br />

specialistTa garkveuli wrisTvisaa<br />

gankuTvnili. sasaCuqre fondSi `qar-<br />

Tuli enis” ramdeni<strong>me</strong> egzemplariRa<br />

SemogvrCa. axla vfiqrobT - xel<strong>me</strong>ored<br />

gamovceT Tu ara? amas xom Tanxebi<br />

sWirdeba.<br />

_ `qarTuli enis” gamosvlis Semdeg,<br />

maleve daibeWda Tqvens mier momzadebuli<br />

`qarTuli damwerloba”,<br />

ro<strong>me</strong>lSic sainteresod iyo warmodgenili<br />

qarTuli anbanis grafikuli<br />

ganviTarebis gza V saukunidan XVII<br />

saukunis CaTvliT...<br />

_ am gamocemaze muSaobisas, survili<br />

gvqonda qarTuli anbanis grafikuli<br />

analizisa da sxva anbanebTan<br />

Sedarebis gziT, Cveni damwerlobis<br />

ganviTarebis damoukidebeli gza gve-<br />

Cvenebina. wigni mozardi TaobisTvisaa<br />

gankuTvnili.<br />

_ qarTuli enciklopediis mTavarma<br />

redaqciam, 2002-2008 wlebSi<br />

Tbilisis Temazec bevri imuSava da<br />

mkiTxvels ori saintereso gamocema<br />

SesTavaza.<br />

_ `Tbilisi” pirveli sa<strong>me</strong>cniero<br />

gamocema gaxlavT, ro<strong>me</strong>lic erT konkretul<br />

qalaqs eZRvneba. masSi dedaqalaqis<br />

Sesaxeb ZiriTadi cnobebia<br />

Tavmoyrili. Tavisi struqturiTa da<br />

terminTa SerCevis principebiT, igi<br />

universaluri enciklopediebisgan<br />

arsebiTad gansxvavdeba. rac Seexeba<br />

2008 wels gamocemul enciklopedias -<br />

`Tbilisi quCebi, gamzirebi, moednebi”,<br />

masSi detaluradaa asaxuli qalaqis<br />

quCebis adgilmdebaroba, istoria, arqiteqturuli<br />

saxe da RirsSesaniSnaobani.<br />

rac mTavaria, wigns Tan axlavs<br />

saxeSecvlili obiqtebis sia da 117 sqematuri<br />

ruka saZieblebiT, sadac 2500ze<br />

<strong>me</strong>ti obieqtis koordinatia miTi-<br />

Tebuli. wigni uxvi fotomasaliTaa<br />

ilustirebuli. gamocemis srulyofisaTvis,<br />

damuSavda sxvadasxva wlebSi<br />

Sedgenili kavkasiis kalendrebi (Tbilisis<br />

geg<strong>me</strong>biT), quCebis cnobarebi,<br />

aseve, centralur saxelmwifo arqiv-<br />

Si daculi masala da erovnul biblioTekaSi<br />

arsebuli Sesabamisi literatura.<br />

wignma gamosvlisTanave didi interesi<br />

gamoiwvia. igi oriaTasiani tiraJiT<br />

daibeWda da maleve gaiyida. sxvaTaSoris,<br />

Tbilisis <strong>me</strong>riam da Sinagan<br />

saq<strong>me</strong>Ta saministrom, maTTvis saintereso<br />

masalis gamoyenebis Taobaze,<br />

TxovniT mogvmarTes...<br />

_ ucxoeTis saenciklopedio gamomcemlobebTan<br />

Tu TanamSromlobT?<br />

_ urTierToba gvaqvs britaneTis<br />

didi enciklopediis - `britanikis”<br />

mTavar redaqciasTan. vfiqrobT SevqmnaT<br />

qarTuli `britanikis” eleqtronuli<br />

versia, ro<strong>me</strong>lic, ZiriTadad,<br />

mozardebisTvis iqneba gankuTvnili.<br />

ramdeni<strong>me</strong> xnis win, londonSi gaxldiT,<br />

`britanikis” xelmZRvanelobas Sevxvdi,<br />

Semdgom TanamSromlobasa da<br />

samomavlo geg<strong>me</strong>bze visaubreT. iq absoluturad<br />

sxva masStabebi, sxva tempia,<br />

es arcaa gasakviri. <strong>me</strong>twilad eleqtronuli<br />

versiebis momzadebaze arian<br />

gadasuli. Zalian mravalferovani<br />

interenetgamoce<strong>me</strong>bi aqvT – saskolo<br />

enciklopediebi, umaRlesi skolebis-<br />

Tvis gankuTvnili enciklopediebi...<br />

calkea – viwro Tematikaze agebuli<br />

eleqtronuli gamoce<strong>me</strong>bi da ase Semdeg.<br />

maTi masala inglisur enaze gamodis<br />

da aqedan gamomdinare, milionobiT<br />

momxmarebeli hyavT! ase rom, mas-<br />

Stabebi sakmaod gansxvavebulia. am<br />

TvalsazrisiT, CvenTan, ZiriTadi problema<br />

internet sivrceSi qarTulenovani<br />

informaciis simwire gaxlavT.<br />

encikopediis paralelurad, Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetSi vaswavli<br />

da am sirTules yoveldRiurad vawydebi<br />

- vxedav, rom studentebis nawili<br />

inglisur enas flobs, nawili -rusul<br />

enas, Tumca, u<strong>me</strong>tesobam erTica da <strong>me</strong>orec<br />

cudad icis; qarTul enaze ki internetSi<br />

bevrs verafers ipovi. aqedan<br />

gamomdinare, sxvadasxva Tematikis enciklopediebisa<br />

da leqsikonebis internet-versiebis<br />

momzadeba CvenTvis<br />

Zalian mniSvnelovani amocanaa.<br />

_ batono zurab, ZiriTadi saenciklopedio<br />

Te<strong>me</strong>bis garda, sxva axal<br />

gamoce<strong>me</strong>bze Tu muSaobT?<br />

_ TiToeuli enciklopediisTvis<br />

masala wveT-wveTad grovdeba, aseTi<br />

gamoce<strong>me</strong>bis momzadeba did dros<br />

moiTxovs. saq<strong>me</strong>Si Cveni redaqciis TanamSomlebTan<br />

erTad, mowveuli specialistebic<br />

arian CarTulni. cota<br />

xanSi davasrulebT wigns `asi qarTveli<br />

ucxoeTSi”. saubaria adamianebze,<br />

romlebmac didi kvali datoves rogorc<br />

saqarTvelos, ise im qveynebis istoriaSi,<br />

sadac cxovrobdnen da<br />

moRvaweobdnen. teqsti qarTul,<br />

rusul da inglisur enebze iqneba<br />

Sedgenili da mkiTxvelis farTo wres<br />

daainteresebs. vmuSaobT aseve, pirvel<br />

qarTul `samxedro enciklopediaze”.<br />

am saq<strong>me</strong>s batoni elguja <strong>me</strong>ZmariaSvili<br />

udgas saTaveSi. erTi sityviT,<br />

samuSao jer kidev Zalian bevria...<br />

kidev erTi siaxle gvaqvs – qarTuli<br />

enciklopediis veb-gverdi. masSi<br />

sruladaa mowodebuli informacia<br />

Cveni redaqciis saqmianobis, struqturis,<br />

Zveli da axali gamoce<strong>me</strong>bis<br />

Sesaxeb. teqsti qarTul-inglisur<br />

enebzea mocemuli. ase rom, dainteresebul<br />

adamians SesaZlebloba aqvs yvela<br />

saWiro informacia qarTuli enciklopediis<br />

irakli abaSiZis saxelobis<br />

mTavari redaqciis Sesaxeb, internetis<br />

saSualebiT moiZios. Cveni misamarTia<br />

encyclopedia.science.org.ge.<br />

esaubra Tamar Juruli


25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

nata varada<br />

gancxadeba<br />

eleqtroboZebze<br />

dasasruli<br />

- gogo, Camomiwere Seni, Seni Z<strong>me</strong>bis,<br />

dedisa da mamis dabadebis wlebi, Tveebi.<br />

momitane Savi bzis jvari da gasanTluli<br />

Zafi. Caiketeba boqlomi, dar-<br />

Cebi ganze.<br />

oTxSabaTis sizmari<br />

eniT uTq<strong>me</strong>li mowyenilobisgan infantilur<br />

arsebad viqeci. rogor mindoda<br />

gamo<strong>me</strong>xata sixaruli, roca gxedavdi<br />

mdinaris xidze. srulma uunarobam<br />

momicva. rac adre <strong>Cems</strong> sisusted<br />

mimaCnda, anu siyvaruli, axla undoblobad<br />

<strong>me</strong>qca da swored igive ram ma-<br />

Zlierebda SenTanac da (zogadad gare<br />

samyarosTan). yelSi gamoburTuli<br />

xorc<strong>me</strong>ti maZlevda warmoudgenel energias<br />

da mutantis ier-saxes. mudmivad<br />

CarTuli radioTi, televizoriT,<br />

kompiuteriT, yursacva<strong>me</strong>bgarWobili<br />

gadavrbodi gzajvaredinebze da<br />

Tvalebs vawebebdi wamwa<strong>me</strong>biT, rom ubedureba<br />

ar damtexoda Tavs da vaiTu,<br />

SemTxveviT ga<strong>me</strong>xila.. ise davpataravdi..<br />

silamazisadmi yovelgvari mowiwebis<br />

grZnoba gamiqra. sixarulisa da<br />

mwuxarebis zeaWrili da xan qvedaSvebuli<br />

klaknilis rxeviT SiSiT vadgamdi<br />

TiToeul nabijs. genetikurad<br />

daviSale. <strong>Cems</strong> socialur qcevas<br />

aranairi axsna ar moeZebneba. <strong>me</strong> Semi-<br />

Zlia aTi frankis gamo sicocxles gamovasalmo<br />

mama, ro<strong>me</strong>lic didi xania<br />

arsad muSaobs da daxeuli fexsacmliT<br />

dadis. aRarc ki maxsendeba babuas saxlSi<br />

rodis viyavi stumrad. masTan er-<br />

Tad sad<strong>me</strong> wasvlaze aRar maqvs laparaki,<br />

is CemTvis sruliad ucxo eTnikuri<br />

jgufis wevria. <strong>Cems</strong> identifikacias,<br />

anu diagnosis dasmas <strong>me</strong> Tvi-<br />

Tonac veRar vaxerxeb da mudmivad sakuTar<br />

TavTan SejibrSi dasasrulisken<br />

miveqanebi.<br />

Sen ki, am yvelafris sawinaaRmdegod<br />

mamapapiseul saxlSi mogyavs<br />

lamazi qali, wvebi masTan pirveli Ramis<br />

uflebiT da yovel Tves mis <strong>me</strong>nstruaciul<br />

cikls akontroleb. naTesavebTan<br />

erTad awyob SabaTobis Sexvedrebs<br />

da did sufrebze Seni simamri<br />

Tamadaa. kviraobiT ki ubnis taZarSi<br />

dadixar da stiqarosnis TeTri kvar-<br />

TiT aRavlen <strong>me</strong>sas.<br />

dRes WuWyiani Ra<strong>me</strong> Cavicvi.<br />

- mgoni krizisuli mdgomareobidan<br />

nel-nela gamodis. ramdeni<strong>me</strong> firfita<br />

darCa. esenic rogor<strong>me</strong> Cumad da<br />

SeumCnevlad SevaparoT saW<strong>me</strong>lSi.<br />

eqimic ase fiqrobs. mTavaria ver mixvdes.<br />

- ra xma gaqvs deda?!<br />

am aRmarTs rom Cavyevi adrian kvira<br />

dilas, am aRmarTis boloSi beberi<br />

bukinisti ijda TeTri wveriT da<br />

wignebs yidda. Se<strong>me</strong>coda da davpirdi,<br />

ukan rom movbundebi virgiliusis<br />

“eneidas” viyidi, <strong>me</strong>eqvse Tavi aucileblad<br />

waikiTxeo. eqvsamde dagelodebio.<br />

<strong>me</strong>re davyevi da yvela boZs es<br />

TeTri carieli furclebi davakari.<br />

isini hgavdnen zavis mosurne morebs.<br />

ofisSi, magidasTan dasva<strong>me</strong>n axal<br />

gogos. mas eyoleba saqmro kargi ojaxidan,<br />

sami biniT da umaRlesi gana-<br />

TlebiT. is iqneba mowesrigebuli, suf-<br />

Ta da punqtualuri. aTidan eqvsamde<br />

moamzadebs masalebs gamosaqveyneblad,<br />

upasuxebs mSvidi xmiT satelefono<br />

zarebs. Sesvenebaze gava <strong>me</strong>gobrebTan<br />

finjan yavaze da kompiuteris<br />

nagvis yuTidan binidan aRadgens<br />

<strong>Cems</strong> ardaweril leqsebs, waiRebs literaturul<br />

JurnalSi da iq avtobiografiasTan<br />

erTad gamoaqveynebs,<br />

oRond fotosuraTis gareSe, radgan<br />

fotoebi yovelTvis ityuebian.<br />

toti motydeba xes.<br />

mdinares dauSreba wyali.<br />

nisli Cawveba qalaqis Tavze.<br />

vidre didi, Savi frinvelebi<br />

frTebs aikecavdnen – SiSveli <strong>fexi</strong>sgulebiT<br />

nawvimar miwas Sens anabeWdebs<br />

davutoveb.<br />

iagom morigi sarecenzio dedani<br />

damido magidaze - erTi Seneburad<br />

mixedeo. saqaRaldeze ewera`Wabua<br />

amirejibi, moTxrobebi~. ar ga<strong>me</strong>gona.<br />

`aseTi mwerali gagigiaT vin<strong>me</strong>s?~ - vikiTxe.<br />

`arao~ - yvelam, garda elizbar<br />

ubilavasi. <strong>me</strong> CavTvale, rom muSaobaSi<br />

garTulma ver gaigona Cemi SekiTxva,<br />

anda gaigona da... e.i. morigi damwyebi<br />

Tu ucnobi mwerlis dedani gadmo<strong>me</strong>ca.<br />

iago aseTebs ratomRac <strong>me</strong> maZlevda<br />

ufro xSirad. Tumca ra ratomRac.<br />

uaryofiTi daskvnebis wera ar iyo sasiamovno<br />

- Sromac ikargeboda, raki<br />

wigni ar gamovidoda da ganawyenebuli<br />

avtorebis mogeriebac gixdeboda.<br />

rogoria Tavis leqsebis genialurobaSi<br />

darwmunebuli giJpoetasaTvis<br />

mtkiceba imisa, Seni leqsebi ar vargao.<br />

ganawyenebulni midiodnen da ranair<br />

cils aRar mwa<strong>me</strong>bdnen. marto leqsebi<br />

ara, proza xSirad uaresi iyo, Tu ki<br />

imaTze`proza~ SeiZleboda eTqva kacs.<br />

CavTvale, rom es viRac Wabua amirejibic<br />

am rangis iqneboda, Tumca<br />

gvar-saxelma erTgvari simpaTia gamiCina.<br />

roca saamisod movidrove, daviwye<br />

kiTxva da pirvelive abzacidan vigrZeni<br />

namdvil da saintereso mweral-<br />

Tan mqonda saq<strong>me</strong>. TiToeuli moTxroba<br />

iseTi interesiT wavikiTxe, redaqtoruli<br />

Tvali mimaviwyda. <strong>me</strong>re mivubrundi<br />

saCxrekad, magram am mxrivac<br />

sasworebi TiTqmis araferi iyo. ra<br />

Tqma unda, dadebiTi recenzia davwere.<br />

sxvanairad <strong>me</strong> ar Se<strong>me</strong>Zlo, kargze<br />

kargs vwerdi, cudze - cuds. mafrTxilebdnen<br />

gamocdili redaqtorebi,<br />

sanam recenzias dawer, jer gaige mosamzadebel<br />

gegmaSi aris Tu ara, surT<br />

gamocema Tu arao. amis gamo didi usiamovnebebic<br />

Semxvda. Cemi dadebiTi recenziiT<br />

<strong>me</strong>re iTxovda avtori, gegma-<br />

Si unda SemitanoTo, gegmaSi Setanili<br />

iwyebda yvirils, roca amoagdebdnen.<br />

recenzia damTavrebuli ara mqonda,<br />

x<strong>me</strong>l-x<strong>me</strong>li, maRali kaci Semovida.<br />

ikiTxa, rogor aris Cemi wignis saq<strong>me</strong>o?<br />

iagom <strong>Cems</strong>ken aniSna - sarecenziod ai,<br />

gigi xornaulsa aqvso. ase gavicaniT<br />

Wabua amirejibi. vuTxari, Tqveni moTxrobebi<br />

mo<strong>me</strong>wona da dadebiT recenziasa<br />

vwer-<strong>me</strong>Tqi. didi madlobao miTxra<br />

da Tan imave toniT gaagrZela:<br />

- Cem saproteqciod, saTxovnelad<br />

xom aravin mosula SenTano?<br />

- aravin, vin unda mosuliyo-<strong>me</strong>Tqi?<br />

- aravin! ubralod <strong>me</strong> minda esmodes<br />

yvelas, rom marTla mowonebis gamo<br />

wer dadebiT recenzias da ara vin<strong>me</strong>s<br />

TxovniT.<br />

- ara, ras brZanebT, TxovniT da mi-<br />

TiTebebiT arasodes damiweria da arc<br />

amas vwer! - cota ar iyos, <strong>me</strong>wyina. ver<br />

vigebdi ras ambobda, - giTxariT da<br />

kidev gi<strong>me</strong>orebT, Tqveni moTxrobebi<br />

<strong>me</strong> mo<strong>me</strong>wona, gnebavT xutasTan SebrZandiT<br />

da SemogyvebiT - es moTxrobebi<br />

unda gamoices-<strong>me</strong>Tqi!<br />

- didi madlobeli var! - odnav Cae-<br />

Rima, gaficxeba rom Se<strong>me</strong>tyo, - <strong>me</strong> arsad<br />

Semsvleli da mTxovneli ara var!<br />

varga, gamoeciT, ar varga, rogorc<br />

momitania, iseve waviReb! - moWra mokled,<br />

mqised wamoxta, xeli CamomarTva<br />

da ise swrafad gavarda, gacileba ver<br />

movaswari.<br />

- dedas geficebiT, ver davijerebdi,<br />

Tu aseTi vaJkaci kidev dadioda<br />

Tbilisis quCebSi! - SesZaxa Zvelma redaqtorma<br />

naTela lorTqifaniZem.<br />

marto naTela da sxva Cveni qali redaqtorebi<br />

- lili gegelia, neli ama-<br />

Sukeli - ki ara, <strong>me</strong>c aRtacebuli davr-<br />

Ci. Wabua ara hgavda sxva avtorebs,<br />

`CawyobebiTa~ da qlesaobiT mosulni,<br />

xutasTan Seyolas rom <strong>me</strong>xvewebodnen.<br />

xutasTvis Seetana viRacas ambavi.<br />

sxva aravin iqneboda an TviT iago, an<br />

elizbari. <strong>me</strong>ore dRe iyo Tu <strong>me</strong>sa<strong>me</strong>,<br />

gamomiZaxa da:<br />

- gigi, Wabua amirejibis wignze<br />

dadebiTs wer?<br />

- diax, Zalian mo<strong>me</strong>wona.<br />

- mainc ras wer?<br />

- rom wigni aucileblad unda gamoices.<br />

- Senze yofila aq yvelaferi!<br />

elizbars rom uaryofiTi aqvs dawerili,<br />

ici? Sen Tvli, rom imaze <strong>me</strong>tad<br />

erkvevi, ra unda gamoices da ra ara?<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

- namdvilad ar vicodi, baton<br />

elizbars uaryofiTi Tu hqonda dawerili,<br />

magram romc mcodnoda, <strong>me</strong><br />

mainc imas davwerdi, rac davwere.<br />

- eg imitom, rom Sen briyvi xar, win<br />

ar ixedebi, elizbari gamocdilia,<br />

windaxeduli - eg Seni Wabua amirejibi,<br />

ici, rom gadasaxlebidan axlaxans<br />

aris dabrunebuli, aTi Tu TxuT<strong>me</strong>ti<br />

weli cixeebsa da gadasaxlebaSi aqvs<br />

gatarebuli.<br />

- pirvelad <strong>me</strong>smis, batono xuta!<br />

kidec imitom aris ase damajereblad,<br />

ase Zalian sainteresod cimbiruli<br />

ambebi... raki eWvi geparebaT, SemogitanT<br />

erT yvelaze patara, yvelaze<br />

ubralo moTxrobas, waikiTxeT da<br />

Tqven gadawyviteT, <strong>me</strong> ki vici, rom mogewonebaT.<br />

- egre vqnaT, kargi, Semomitane.<br />

mdare arcerTi ar iyo, moculobiT<br />

ki `velosipedi~ iyo yvelaze patara,<br />

is Sevutane. miTxra, aq ara mcalia amis<br />

wasakiTxad, Sin waviReb da pasuxs xval<br />

getyvio. naxevari saaTic ar iqneboda<br />

gasuli, mdivanma Semoixeda, xuta<br />

geZaxiso.<br />

- biWo, rodis aqeTia gaeSmakdiT es<br />

xevsurebi - yvelaze kargi moTxroba<br />

Semomitane?<br />

- ara, batono xuta, geficebiT, rom<br />

eg moTxroba imaTTan SedarebiT<br />

mdarec aris da mcirec.<br />

- erTi Tvali Cavkari da sanam bolomde<br />

ar CavikiTxe, veRar movwydi. Tu<br />

sxvebi amaze ukeTesebia, rogorc Sen<br />

ambob, kargi mwerali yofila. Semomitane,<br />

mTlianad waviReb.<br />

<strong>me</strong>ore diliT gvian movida, batoni<br />

xuta. Cveulebriv cxramde modioda<br />

xol<strong>me</strong>. movida da sanam sxvadasxvebs<br />

dauZaxebda, isev <strong>me</strong> damiZaxa.<br />

- yoCaR, gigi, Cven es wigni dawunebuli<br />

rom gadagvegdo avtorisTvis,<br />

Tavi mogveWreboda. Tqven ra giTxariT,<br />

TeTrad gamaTenebineT Ra<strong>me</strong>.<br />

moawere dasabeWdad xeli da stambaSi<br />

gavuSvaT, am wigns gegmaSi Setana ara<br />

sWirdeba, gegmis gareSe unda gamovceT!<br />

fexebze ekida cenzura da moskovic,<br />

wigni Tu moewoneboda, Tu saWirod<br />

miiCnevda, gegmis gareSe pirdapir stambaSi<br />

agzavnida. Cemi SuamdgomlobiT,<br />

magaliTad, ase gamosca mixeil WabaSvilis`ucxo<br />

sityvaTa leqsikoni~; Cemamde<br />

didi brZola hqonda gadaxdili<br />

`Cveni saunjis~ pirvel tomSi Setanili<br />

hagiografiuli teqstebis gamo -<br />

rogor SeiZleba sabavSvo gamomcemlobam<br />

religiuri literatura gamosceso?<br />

`Zia SoTas badia~ - ase hqvia Wabua<br />

amirejibis moTxrobebis im krebuls,<br />

ro<strong>me</strong>lic 1965 wels gamoica da romlis<br />

redaqtoric <strong>me</strong> gaxlavarT. am ambavma<br />

dagva<strong>me</strong>gobra. sufrebze, sadac<br />

ki erTad movxvdebodiT, yovelTvis<br />

didi rixiT afor<strong>me</strong>bda Cemi `gmirobis~<br />

ambavs. Sexvedrebi ki xSiri gvqonda<br />

vaxuStisTan, gogi TurmanaulTan fSav-<br />

Si da sxvebTan. <strong>me</strong>ubneboda - exla erT<br />

romans vamTavreb`daTa TuTaSxias~,<br />

imis redaqtoradac Sen <strong>me</strong>yolebio.<br />

magram <strong>me</strong>re, jer`ciskarSi~ im romanis<br />

dabeWdvasTan dakavSirebiT, <strong>me</strong>re wignad<br />

gamocemasTan, iseTi ambebi dautriales,<br />

iq gigi xornaulis adgili<br />

aRara rCeboda. miuxedavad amisa, Cveni<br />

<strong>me</strong>gobroba mainc grZeldeboda.<br />

1976 wlis Semodgomaze damireka,<br />

CemTan, Sin, patara wveulebas vixdi da<br />

cxvari minda Sen damiklao. zustad<br />

wina dRes qisteTidan blomad taxis<br />

xorci mqonda Camotanili. samwvade<br />

wavuRe. cxvari binaSi, <strong>me</strong>ca<strong>me</strong>te<br />

sarTulze davkali da davamuSave.<br />

oci-ocdaxuTi kaci hyavda stumari,<br />

sul rCeulni Cveni sazogadoebisa,<br />

Tavaduri jiS-jilagisani. qalebidan<br />

cinuki dadiani damaxsomda, radgan<br />

xSir-xSirad miujdeboda xol<strong>me</strong><br />

roials da rusuli romansebis simRe-<br />

portreti 15<br />

gigi xornauli<br />

Wabua amirejibi<br />

mogonebaTa wignidan<br />

riT gvatkbobda.<br />

taxis mwvadebi rom Semovida da<br />

Tamadam Cemi sadRegrZelo Tqva, <strong>me</strong>orem<br />

Wabuam iTxova Tqmis ufleba. man<br />

jer gamomcemlobasTan dakavSirebuli<br />

ambebi gaixsena, axla Cemi`magari~<br />

monadireoba moayola (nanadirevis<br />

sufraze ramdenjer<strong>me</strong> iyo CvenTan<br />

namyofi Tavis axalgazrda <strong>me</strong>uRle<br />

Tamriko javaxiSvilTan, Cemi <strong>me</strong>uRlis<br />

<strong>me</strong>gobarTan erTad).<br />

- qisteTSi sad inadire? - mkiTxa<br />

uceb.<br />

- inguSeTSi.<br />

- inguSeTSi ra adgilebSi?<br />

- xamxas.<br />

- ufro konkretulad? - Ca<strong>me</strong>kiTxa.<br />

<strong>me</strong> vifiqre, raSi ainteresebs, im nasoflaris<br />

dasaxeleba-<strong>me</strong>Tqi. mainc<br />

davusaxele, im i<strong>me</strong>diT, rom dasaxeleba<br />

arafers etyoda:<br />

- hadaxkes.<br />

- egre geTqva... asas xeobis maRla<br />

tyiT Semojarul vakeze rom aris sofeli,<br />

SuaSi erTi cixe dgas. CrdiloeTis<br />

mxridan oZikidan aris gadasasvleli<br />

tyian mTaze...<br />

- saidan ici?! - SevZaxe gaocebulma.<br />

- saidan? - Caecina, - eqvsi weli mag<br />

adgilebSi vimalebodi. magari adgilebia,<br />

magari xalxia qistebi. eqvsi<br />

weli ise minaxavdnen, civ niavs ar<br />

makarebdnen.<br />

- TviTonac magari xar, - Caeria<br />

saubarSi erT-erTi sufris wevri, -<br />

rogor iyo gatacebuli manqana rom<br />

daabrunebine?<br />

- eh, ar Rirs! - xeli Caiqnia Wabuam.<br />

ar moeSvnen da gviambo: gadavixede<br />

ezoSi, manqana iq aRar idga; vfiqrobdi<br />

Camowerili taqsi vis rad unda, vin<br />

moiparavso, gamoCnda yvelafris mkisrebeli<br />

xalxi. Tanac, etyoba, icodnen,<br />

rom Cemi iyo, telefonze damirekes`oriaTas<br />

maneTs ama da am adgilas<br />

moitan da manqanas waiyvano~.<br />

`moicaT, moicaT yurmili ar dahkidoTo!<br />

- CavZaxe, - viRaca nabiWvrebi<br />

xarT, Tqven <strong>me</strong> ar micnobT. midiT ama<br />

da am misamarTze, ikiTxeT esa da es<br />

kaci da hkiTxeT, Wabua amirejibi ra<br />

kaciao da is getyviT. exla ori saaTis<br />

vadas gaZlevT: manqana moiyvaneT da<br />

iqve daayeneT, Tu TavisTvis kargi gindaT-<strong>me</strong>Tqi.<br />

erTi saaTic ar iyo gasuli,<br />

gadavixede da moeyvanaT.<br />

saocrad kargi mosaubre iyo Wabua.<br />

hyveboda Tavis Tavgadasavlebs, hyveboda<br />

axalTaxal anegdotebs da SevcqerodiT<br />

monusxulebiviT.<br />

wamosvlisas Wabuam im weliwads gamosuli<br />

`daTa TuTaSxias~ II tomi maCuqa<br />

warweriT: `gigi xornauls, SesaniSnav<br />

mwerals, <strong>me</strong>gobarsa da Zmakacs siyvaruliT<br />

- Seni Wabua 1976 w.~ pirveli<br />

tomi raki nayidi mqonda, aRar gamovarTvi.


16 saymawvilo<br />

mariam wiklauri<br />

iyo da ara iyo ra<br />

iyo da ara iyo ra, _<br />

ase daiwyo zRapari,<br />

tyuilze bevrad tyuili,<br />

marTalze ufro marTali.<br />

zRapari bebos bebiis<br />

bebiam jibiT atara.<br />

Tavidan Tur<strong>me</strong> yofila<br />

xorblis marcvalze patara.<br />

zed miukemsavs bebias<br />

raSi, wyaro da foToli,<br />

varskvlavebi da Citebi,<br />

mzeTunaxavi, oboli.<br />

<strong>me</strong>fiswuli da faskunji,<br />

qorbuda, mgeli, arwivi,<br />

mSvild-isriani dev-gmiri<br />

da kudiani macili.<br />

ukaro cixe-koSkebi,<br />

qonguriani qalaqi,<br />

qosatyuila, veziri,<br />

cxramTisiqiTa alagi.<br />

hoda, gabevrda zRapari,<br />

veRar itevda jibe,<br />

suyvelaferi Sesansla<br />

sularaferis jibrze.<br />

SeZvra skivrSi da wignebSi,<br />

aavso qoxic, sasaxlec,<br />

zogma wamlisTvis gaaxmo,<br />

zogma gaTala sasaxred.<br />

moedo mTa-bars, gza-Saras,<br />

petres, pavles da ivanes.<br />

eZebes, magram dasawyiss<br />

<strong>me</strong>re veRarsad miagnes.<br />

dasasruls nela axvevdnen<br />

fTilad, koWad da gorgalad.<br />

vin _ fardags qsovda,<br />

vin _ kabas,<br />

vin _ qvabis Ziri mokala.<br />

gani Txam SemoaWama,<br />

sigrZe _ devebis virma,<br />

rac darCa _ cxadma Sesansla,<br />

rac ara _ Sesva Zilma.<br />

bebos bebiis bebiam<br />

veRaraferi iRona,<br />

jibeSi CarCa namceci _<br />

iyo da ara iyo ra.<br />

dedaberi deduka<br />

dedaberi deduka<br />

soflis TavSi saxlobda.<br />

Tones gaaxurebda,<br />

purs CitisTvis acxobda.<br />

karaqs dRvebda wyaroSi,<br />

inaxavda xaroSi.<br />

wlis mosavals Zlivs tevda<br />

gamoxvretil kaloSSi.<br />

gvritis obol bartys<br />

uduRebda tylaps,<br />

gaciebul ixvs<br />

xSirad w<strong>me</strong>ndda cxvirs.<br />

miarT<strong>me</strong>vda TaTaras<br />

katis knutebs Cqar-Cqara.<br />

uvarcxnida nawnavebs<br />

Wrel-Wrel ciknebs, cancarebs.<br />

stumrad mosul katebs<br />

dauTlida at<strong>me</strong>bs,<br />

Caisvamda kalTaSi<br />

gaukreWav cxvrebs<br />

da tanzeve aqsovda<br />

xiraulebs, Wrels.<br />

CurCxelaSi, nigvzis nacvlad,<br />

gakvanZul Zafs debda,<br />

saaxalwlod midioda<br />

stumrad beber devTan.<br />

_ ra mihqonda?<br />

_ CiCilaki, nazuqi da qada.<br />

_ ra mohqonda?<br />

_ zRapris kveriT<br />

avsebuli kalTa.<br />

rogor gaCnda Savi aragvi?<br />

_ erbo? _ asiod qila.<br />

_ kvercxi? _ aTasi cali.<br />

_ cecxli? _ tkacaniT dafrTxa<br />

tyeSi Winka da ali.<br />

erbokvercxs uwvavs Svilebs<br />

<strong>me</strong>lano _ devis qali.<br />

surneli gascda samans,<br />

cecxlze laplapebs rvali,<br />

Sewvas vin aclis an ki?!<br />

Jriamuli aqvT devebs,<br />

_ ,,lukmas nu elis Cemgan,<br />

vinc ar daibans xelebs!~_<br />

Tqva <strong>me</strong>lanom da mSvidad<br />

puric Caakra Tones,<br />

Z<strong>me</strong>bma daxedes zantad<br />

Tavis WuWyian torebs.<br />

devebi hqviaT, magram<br />

urCobas vervin bedavs,<br />

vin Seubrunebs sityvas<br />

cxra Svilis gamzrdel dedas?!<br />

cxrave miaskda aragvs,<br />

ras eyofodaT fSani?<br />

qviT uxexiaT didxans<br />

devebs torebi Savi.<br />

hoda, gamuqda Tur<strong>me</strong><br />

WuWyiT ankara wyali,<br />

mas <strong>me</strong>re modis ase<br />

amRvreuli da Savi.<br />

_ is erbokvercxi Wa<strong>me</strong>s?<br />

_ gamouyvanes wirva.<br />

_ eg rodis moxda?<br />

_ rodis?<br />

albaT didi xnis winaT...<br />

TavSi ar mosdiT azrad<br />

<strong>me</strong>lanom cxrave devukas<br />

juba Caacva maudis,<br />

skolis CanTebi ahkida,<br />

wigns yidvas ver audis.<br />

swavloben devTa legendebs,<br />

simReras, cekvas, garmons,<br />

rogor galeson eSvebi,<br />

rogor galewon kalo.<br />

_ kidev? _ leqsebis weras,<br />

irmis jogebis wvelas,<br />

iseT fardagis qsovas,<br />

babo rom qsovda Zvelad.<br />

saRebavebis xarSvas,<br />

matylisgan Zafis darTvas,<br />

swavloben puris cxobas,<br />

avis da kargis cnobas.<br />

grdemlze foladis wrTobas,<br />

naTel-mironis Zmobas.<br />

_ gramatikas da inglisurs?<br />

_ kompiutersa da xazvas?<br />

_ swavla Tu unda, CerCetebs<br />

TavSi ar mosdiT azrad.<br />

mzis dabneleba<br />

ialbuzidan myinvarze<br />

gadaeWima Toki.<br />

devs wamoedga sarecxi,<br />

ras ikmarebda doqi?<br />

an koka ras eyofoda,<br />

an Cafura da litra?<br />

Svidi aragvi Caketa,<br />

wyali zRvasaviT idga.<br />

Sig erTad gadauZaxa<br />

juba, fardagi, winda.<br />

<strong>me</strong>re zed Sedga fexebiT,<br />

qvebze xexa da wminda.<br />

recxa, rac ra<strong>me</strong> ebada:<br />

jami, doqi Tu qvabi,<br />

Camoiwuwa kalTebi<br />

namziTvi jvalos kabis.<br />

grixa da wrixa flasebi,<br />

datbora gza da Sara,<br />

Tan Tokze fenda RiRiniT<br />

cxra Svilis<br />

cxra-cxra Sarvals.<br />

sarecxma mze daabnela,<br />

vai<strong>me</strong> Cveni brali!<br />

kidev kargi, rom xSir-xSirad<br />

ar recxavs devis qali.<br />

devis biWi mawons Wams<br />

_ vin miirT<strong>me</strong>vs mawons?<br />

Sig yuas vin awobs?<br />

_ mawons devis biWi Wams,<br />

Ziri aRar uCans jams.<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

gamodis saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa<br />

da sportis saministros finansuri mxardaWeriT<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

jami iqca qvevrad.<br />

cota iqca bevrad.<br />

Wams da Wams, Wams da Wams,<br />

_ Ziri? _ Ziri arsad Cans.<br />

kovzi iqca niCbad,<br />

qvevri iqca zRvad.<br />

_ davixmaroT sxva?<br />

_ ar gvaqvs qiris fuli,<br />

amovuwoT puri.<br />

gaqra cotac, bevric,<br />

fafu, zRvac da qvevric!<br />

daemsgavsa mTvares<br />

devs gauCnda tili,<br />

zis da mwared tiris.<br />

dedam Casva varclSi,<br />

T<strong>me</strong>bs forcxiT uvarcxnis.<br />

wyals ucxelebs piniT,<br />

moubana piri,<br />

udgas asi saTli,<br />

kidev _ Tungi, aTi.<br />

wyaro daaSro soflis,<br />

mgoni, mainc ar yofnis.<br />

didxans, didxans bana,<br />

<strong>me</strong>re uTxra nana.<br />

daeZina mSvidad devs,<br />

taxtze gudasaviT devs.<br />

daemsgavsa mTvares,<br />

dagviyenebs Tvalebs.<br />

stumars elis Tadia<br />

Cveni Tadia, saRamos,<br />

biZaSvil devebs elis.<br />

diliT dabara bostani,<br />

Semoakava wneliT.<br />

<strong>me</strong>re CaTesa muW-muWad<br />

qondari, qinZi, kama,<br />

unda Sekmazos sufrisTvis<br />

sami uremi qama.<br />

unda daakras xmiadi,<br />

aliziT marTavs Tones.<br />

unda camofqvas xorbali,<br />

ar daiSuros Rone.<br />

unda mozilos Tixa da<br />

unda gamowvas keci,<br />

unda tye moWras, mozidos,<br />

rom gaaCaRos cecxli.<br />

unda daqsovos fardagi,<br />

gaalamazos saxli,<br />

unda gaTalos ska<strong>me</strong>bi,<br />

unda Camosxas xalxi.<br />

unda dawuros yurZeni,<br />

unda aavsos qvevri,<br />

unda gasxipos Samfuri,<br />

mwvads daubrawos gverdi.<br />

unda gamarTos fanduri,<br />

zed gadaWimos lari,<br />

unda simRerac iswavlos,<br />

biZaSvils uTxras bani.<br />

jer mwvanils Tesavs, acaleT,<br />

mosatani aqvs wyali,<br />

aragvze xidsac gagvidebs,<br />

Tu eyo dro da Zali.<br />

devs erTi gogo ezrdeba<br />

devs erTi gogo ezrdeba,<br />

nawnavs cxra qali uwnis,<br />

gadia qerSvils ufqvavs da<br />

oqros sacerSi ucris.<br />

<strong>me</strong>re rZiT fafas uduRebs,<br />

qvabi cxra weli Wedes,<br />

irmis jogebiT uxades<br />

gasamrjeloo mWedlebs.<br />

25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

es gogo Tur<strong>me</strong> leqsebs wers,<br />

tinebze lursmniT kawravs.<br />

im lursmans Zvrasac ver uzam,<br />

rogorc im gogoss nawnavs.<br />

amboben, foladisagan<br />

gauWedia as kacs,<br />

is gogo arad dagidevT,<br />

marcvals marcvalze naskvavs.<br />

im leqsebs kidev <strong>me</strong> da Sen<br />

veras gavugebT, vici,<br />

nurc Wkuis swavlas davuwyebT<br />

da nurc davayriT sicils.<br />

devi devia, damjeri,<br />

Tu gabrazdeba, mters!<br />

_ ras izams?<br />

_ ras da, Cvens leqsebs<br />

bdRvirs aadens da mtvers.<br />

axla ras Sveba netavi?<br />

_ ras izams, zis da wers!<br />

miTxari, devo, Tadia<br />

_ miTxari, devo Tadia,<br />

ram agayena adrian?<br />

_ biWi gveyola wuxelis,<br />

rZiT amoivso muceli,<br />

dedis rZe ras eyofoda,<br />

axla TeTr ir<strong>me</strong>bs vuwveli.<br />

TeTri irmisac ar hyofnis,<br />

ar vici, riTi vuSveli.<br />

devebis pinac dacala,<br />

veRar mopires mwyemsebma,<br />

albaT devgmiri izrdeba,<br />

guli i<strong>me</strong>diT <strong>me</strong>vseba.<br />

antria<br />

fxiturze ismis tkacani<br />

keras rom cecxli anTia.<br />

adre amdgara devqali,<br />

monatrebia antria.<br />

qvabi Semodga cxra fuTi,<br />

Werxos avarda nafuti.<br />

cecxls SeuZaxa, rac ra<strong>me</strong><br />

ebada Zveli, naburdi.<br />

mifxik-mofxika kodebi,<br />

xedavs, rom fqvili ar aqvs,<br />

adga da Tovli gamocra,<br />

erbo adina aragvs.<br />

coms Zelda <strong>me</strong>re sami dRe,<br />

Wra da abrtyela yinCad,<br />

qvabSi Cayara naWrebi,<br />

cxra dRe xarSavda ijras.<br />

keceulebic daacxo,<br />

imdeni comi hqonda,<br />

yinulis xaWos ayrida<br />

mziTvSi moyolil qodars.<br />

24 ivniss saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa da<br />

sportis saministroSi gaimarTa `literaturuli gazeTis~<br />

mier gamocxadebul `erTi moTxrobis konkursSi~ gamarjvebulTa<br />

dajildovebis ceremoniali.<br />

vrcel masalas am ceremonialis Sesaxeb SemogTavazebT<br />

Semdeg no<strong>me</strong>rSi.<br />

redaqtori irakli javaxaZe<br />

redaqtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />

Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, nana kobaiZe, Tamar Juruli<br />

tel.: 292196; mob. tel.: (877)742277; (899)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!