11.01.2013 Views

me Cems miTosur samyaroSi avidgi fexi

me Cems miTosur samyaroSi avidgi fexi

me Cems miTosur samyaroSi avidgi fexi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

12 interviu<br />

_ modiT, upirveles yovlisa,<br />

Tqveni pirveli leqsebi da pirveli<br />

publikaciebi gavixsenoT, batono<br />

mamuka, rogori atmosfero dagxvdaT,<br />

rogor iwyeboda poeti mamuka<br />

wiklauri?<br />

_ rac Tavi maxsovs, sul leqsiTa<br />

da moleqseebiT var garemoculi. Cemma<br />

siymawvilem xalxuri leqsis aRiarebuli<br />

mTq<strong>me</strong>lebis wiaRSi gaiara da,<br />

cxadia, bunebrivi iyo, rom Cemi pirveli<br />

`cdebic~ xalxuri poeziisTvis<br />

damaxasiaTebel Te<strong>me</strong>bze da motivebze<br />

Seiqmna. bevri ganTqmuli mTq<strong>me</strong>li iyo<br />

imdroindel gudamayarSi: mose pata-<br />

Suri (`<strong>me</strong>baRe~), sijanaT mosika (`qera~),<br />

goga beqauri (`gamsiveli~), givi<br />

Coxeli (`SuRliaTi~), pavle wiklauri<br />

(`tyis kaci~), giorgi wiklauri (`yaCa-<br />

Ri~)... maTi leqsebi `quxda~ _ gadadioda<br />

piridan _ pirze, soflidan _<br />

sofelze. erTmaneTs aleqsebdnen,<br />

erTmaneTSi kafiaobdnen da gardacvlilsac<br />

leqsiT istumrebdnen. leqsi<br />

am xalxis nawilad iqca _ leqsi iyo<br />

xatobebSi da qorwilebSi, leqsiT esaubrebodnen<br />

RvTisSvilebsa da angelozebs.<br />

amaT Soris yvelaze ufro<br />

saxelgavardnil moleqses giorgi wiklaurs<br />

(`yaCaRi~) <strong>me</strong> veRar moveswari<br />

_ igi cnobili represiebis dros taSkentSi<br />

gadaasaxles da iqidan aRar<br />

dabrunebula. sikvdilmisjil poets<br />

stalinisTvis patiebis Txovna leqsad<br />

miuweria:<br />

`aRmosavleTis prokurors<br />

da dasavleTis <strong>me</strong>sias:<br />

Txovna maqvs dido stalino,<br />

Txovna vaJkacis wesia,<br />

cocxali gamogadgebi, mkvdari<br />

ki _ araferSia!~<br />

ai, am garemocvaSi <strong>avidgi</strong> <strong>fexi</strong>...<br />

mogvianebiT wavikiTxe qarTuli<br />

poeziis klasikosebi da samudamod<br />

gavebi leqsis maxeSi.<br />

_ publikaciebi?..<br />

_ rac Seexeba beWdur publikaciebs,<br />

es ufro gvian, studentobis wleb-<br />

Si moxda. Tumca, rom vTqva, erTbaSad<br />

vifeTqe-<strong>me</strong>Tqi, ar iqneba swori. maSindel<br />

TbilisSi mxolod sami literaturuli<br />

gamocema iyo: `literaturuli<br />

gazeTi~, `mnaTobi~ da `ciskari~.<br />

arc erT amaTgans, rom ityvian, gulze<br />

ar vexate, da Cemi leqsebis beWdvas<br />

samive erideboda... ufro `mowyaled~<br />

miyurebda gazeT `axalgazrda komunistis~<br />

redaqcia, sadac maSin cnobili<br />

prozaikosi Tamaz bibiluri muSaobda...<br />

erTi Cemi publicisturi poema<br />

daibeWda gamomcemloba `nakadulis~<br />

mier gamocemul axalgazrda mweral-<br />

Ta saerTo krebulSi... im xanebSi Catarda<br />

raRac `sakavSiro konkursi~<br />

axalgazrda poetebs Soris. saqar-<br />

Tvelodan sxva or, Tu sam poetTan<br />

erTad, konkursSi <strong>me</strong>c gavimarjve da<br />

am faqtTan dakavSirebiT, Cemi ramdeni<strong>me</strong><br />

leqsi daibeWda `literaturul<br />

gazeTSi~. eg iyo da eg, sxva mniSvnelovani<br />

araferi momxdara Cemi pirveli<br />

wignis gamosvlamde. erTi sityviT,<br />

redaqciebs Tavi ver movawone _ etyoba,<br />

iseT raRacas `vaCmaxebdi~, rac ar<br />

jdeboda socialisturi realizmis<br />

Stampebsa da im droisTvis ga<strong>me</strong>febul<br />

`zogad gemovnebaSi~.<br />

_ Cemma Taobam da momdevno Taobis<br />

axalgazrdebma mxolod gadmocemiT<br />

da yurmokvriT ician komunistebis<br />

saliteraturo politikis Sesaxeb.<br />

rogorc gadmogvce<strong>me</strong>n am politikis<br />

qvakuTxedi cenzura da Sesabamisi<br />

ideologiuri samsaxurebi<br />

iyo. mxatvruli literaturis wignad<br />

gamocemis dros aucilebeli iyo<br />

`koniunqturuli xarki~, ro<strong>me</strong>lsac<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

literaturuli gazeTi 25 ivnisi - 8 ivlisi 2010<br />

mamuka wiklauri:<br />

`<strong>me</strong> <strong>Cems</strong> <strong>miTosur</strong> <strong>samyaroSi</strong> <strong>avidgi</strong> <strong>fexi</strong>~<br />

`... vfurclav `Tovlis qrizanTe<strong>me</strong>bs~... sul ufro da ufro vrwmundebi, rom saq<strong>me</strong> maqvs ara poeturi<br />

alegoriiT aRbeWdili, fifqiviT spetaki yvavilis msubuq xilvebTan, rac SeiZleba wignis saTaurma<br />

winaswar Segiqmnas, ara<strong>me</strong>d granitis lodis namtvrevebTan, da pirveli SegZneba, riTac erTbaSad gboWavs<br />

mamuka wiklauris leqsi _ esaa wona, wona striqonisa, moulodneloba poeturi xilvisa da siRr<strong>me</strong><br />

gancdisa, azrisa da, rasakvirvelia, is madli, rac aduRabebs amas yvelafers _ gulwrfeloba! isic,<br />

jiuti! aq yvelaferi dinji, tkiviliT gamsWvaluli fiqrisa da gancdis gamxelaa. iqneb swore es aZlevs<br />

poetis kilos sxvagvar damajereblobas, Tavisebur kolorits, tragikul elfers... TiTqmis yoveli leqsi<br />

didi Tu momcro granitis natexiviTaa da iqneb amitomac tovebs es patara krebuli granitis lodis<br />

StabeWdilebas...~ (lado avaliani, `didi siCumis~ eqo~).<br />

avtorebi `paravozebsac~ uwodebdnen...<br />

_ diax, mTeli sistema iyo gamogonili<br />

imisTvis, rom mtkiced daecvaT<br />

maqsim gorkis mier Camoyalibebuli<br />

etaloni sabWoTa mwerlisa. magaliTisTvis<br />

_ leqsebis krebuls aucileblad<br />

unda wamZRvareboda ramdeni<strong>me</strong><br />

`paravozi~, anu ramdeni<strong>me</strong> iseTi leqsi,<br />

romlebSic gandidebuli iqneboda<br />

oqtombris revolucia, komunisturi<br />

partia, lenini, sabWoTa kavSiri... unda<br />

`gemRera~ volga-donis arxisTvis, bamis<br />

mSenelobisTvis, engurhesisTvis...<br />

erTi sityviT, unda gewama is, rac ar<br />

gwamda; siyvaruliT unda gelaparaka<br />

imaze, rac gZulda. ase rom, is politika,<br />

arc <strong>me</strong>ti, arc naklebi, mwerlis<br />

garyvnisTvis iyo gamogonili. garyvnil<br />

mweralze didi ubedureba ki ar<br />

arsebobs, radgan aseTi mwerali sxva,<br />

aTasobiT mkiTxvels ryvnis. SemTxveviTi<br />

arc is iyo, rom ieriSi upirvelesad<br />

axalgazrda literatorebze mihqondaT<br />

_ kargad icodnen, rom Tu<br />

erTxel `SeWa<strong>me</strong>~ _ <strong>me</strong>ored, <strong>me</strong>sa<strong>me</strong>d da<br />

<strong>me</strong>asedac ar ityvi uars `Wamaze".<br />

_ zemoT Tqveni pirveli wigni axseneT.<br />

Tqvenc gadaixadeT amgvari<br />

`ideologiuri xarki"?<br />

_ Cemi wigni TiTqos advilad Seitanes<br />

gamomcemloba `<strong>me</strong>ranis~ 1968<br />

wlis Tematur gegmaSi, magram misi<br />

gamocema <strong>me</strong>re gaWirda. wignis redaqtorad<br />

daniSnes `<strong>me</strong>ranis~ TanamSro<strong>me</strong>li<br />

oTar kuprava. redaqtirebaze er-<br />

Tad wavimuSaveT da maisisTvis xelnaweri<br />

ukve mzad iyo sastambod. wesisa<strong>me</strong>br,<br />

gamzadebuli wigni xelmosawerad<br />

(vizis misacemad) gamomcemlobis mTavar<br />

redaqtors, cnobil sabWoTa mwerals<br />

grigol Ciqovans gadaeca... da<br />

swored aq amoxta xifaTi _ Ciqovanma<br />

waikiTxa da uaris niSnad xeli<br />

gaasavsava: <strong>me</strong> am `uideo~ wigns xels ar<br />

movawero!.. arao da arao! _ ar gaWra<br />

Txovnam. maSin oTar kupravam damai<strong>me</strong>da<br />

_ movicadoT, ivlisis TveSi grigoli<br />

SvebulebaSi midis da viza gamomcemlobis<br />

direqtors karlo kalaZes<br />

mivaceminoTo _ eg teqstebs arasodes<br />

ar kiTxulobs, ise awers xelso. ar ewera<br />

am gegmas ganxorcieleba _ Ciqovani<br />

ki wavida SvebulebaSi, magram wasvlis<br />

win daibara: es wigni uCemod ar<br />

gauSvaT stambaSi dasabeWdado. rogorc<br />

ityvian `adamianis gonebas ra<br />

SeaCerebs~ da oTar kupravam sxva gegma<br />

moifiqra: sxva gza ar aris, unda<br />

davweroT oTxi-xuTi `paravozi~, CavdoT<br />

wignis dasawyisSi, Camova redaqtori,<br />

CaTvlis Tavis survils asrulebulad<br />

da xels moawerso. <strong>me</strong>re ki<br />

isev amoviRoT is `paravozebi~ da wigni<br />

gadavnomroTo. es imdenad gonebamaxviluri<br />

gegma, iyo, rom yvelani aRvfrTovandiT<br />

da gadavwyviteT, aRsani-<br />

Snavad TiTo boTli Rvino dagvelia<br />

erT iaf sasadiloSi, ro<strong>me</strong>lic `dinamos~<br />

stadionTan iyo da, ro<strong>me</strong>lsac<br />

mwerlebma `sevdis baRi~ Searqves. sufras<br />

oTxni vusxediT: <strong>me</strong>, yaraman kikviZe,<br />

murman qoiava da `ideis~ avtori<br />

oTar kuprava. barem ambavs davasruleb<br />

_ Camovida Svebulebidan Ciqovani,<br />

davaxvedreT Cemi `paravozebiani~<br />

wigni. waikiTxa. moiwona. _ ase ar<br />

sjobso? _ Segvaqo da moawera xeli...<br />

_ Tqvens Taobas `samocdaa-<br />

Tianelebis~ saxelwodebiT moixsenieben<br />

kritikosebi da mkiTxvelebi.<br />

ra siaxleebi moitana qarTul literaturaSi<br />

am Taobam da, saerTod,<br />

rogor uyurebT `Taobas~, rogorc<br />

literaturul termins?<br />

_ CemTvis Zalian Zvirfasi, Seuleveli<br />

da Seucvlelia is xalxi, visac<br />

Tqven `samocdaaTianelebSi~ gulisxmobT.<br />

amas winaT erTi `CvenTaobeli~<br />

Semxvda da Semomtira: yvela wavida,<br />

CvenRa davrCiTo. marTlac, bevrni<br />

wavidnen da amouvsebeli sicariele<br />

datoves. Cven erTad viyaviT, Cveni<br />

ojaxebi axloblobdnen, Cveni Svilebi<br />

erTad izrdebodnen... maSin, TiTqos,<br />

wignebis udidesi mozRvaveba iyo, magram<br />

zogierTi wigni mainc Zalian<br />

Znelad iSoveboda da aseT iSviaT wigns<br />

erTi Tu iSovida, yvelani rigrigobiT<br />

vkiTxulobdiT. ase wavikiTxeT kavabata,<br />

alber Sveiceri, solJenicini, egzistencialistebis<br />

naSro<strong>me</strong>bis krebuli<br />

`esTetika~, saocari Cineli poeti<br />

tao iuan mini, aseve saocari Zveli<br />

iaponuri poeziis sato<strong>me</strong>uli `maniusiu~<br />

da sxv. erTmaneTi marTla gviyvarda<br />

da Cvens Soris aravin iyo ise-<br />

Ti, vinc zneobriv principebs gadauxvevda,<br />

vinc raRac bnel samsaxurebTan<br />

TanamSromlobas ikadrebda... `Taoba~,<br />

rogorc literaturuli cneba _ <strong>me</strong><br />

cota bundovnad <strong>me</strong>smis misi mniSvneloba.<br />

<strong>me</strong> mgonia, rom mweralTa asakobriv<br />

dajgufebas Zalze umniSvnelo<br />

kavSiri aqvs literaturul Semoq<strong>me</strong>debasTan.<br />

aseTi `koleqtiuri~ da `tomuri~<br />

cnbebi bevrs verafers gveubneba<br />

literaturuli procesebis asaxsnelad.<br />

literatura `erTeulTa sportia~<br />

da mwerali yovelTvis martoa<br />

Tavis brZolaSi da SromaSi, Tavis<br />

fiqrebTan da uZilod gatexil Ra<strong>me</strong>ebTan...<br />

sxvaTaSoris, <strong>me</strong> piradad yovelTvis<br />

bevr saerTos vpoulobdi<br />

Cemze ufros kolau nadiraZesTan, vaxtang<br />

WeliZesTan, oTar CxeiZesTan, akaki<br />

gawereliasTan... da <strong>me</strong>ores mxriv _<br />

umcrosebTan Tamaz baZaRuasTan, rostom<br />

CxeiZesTan, uCa SerazadiSvilTan,<br />

giorgi lobJaniZesTan...<br />

_ axlaxan, erTma Cvenma literatorma<br />

eWvis TvaliT Sexeda galaktionis<br />

Semdgomdroindel mTel<br />

qarTul poezias _ `dananebiT~ aRni-<br />

Sna, rom galaktionis Semdeg qarTuli<br />

poezia galaktionis CrdilqveS<br />

moeqca da Semdeg Tvisobrivad saintereso<br />

araferi momxdarao... ra ko<strong>me</strong>ntars<br />

gaakeTebdiT amaze?<br />

_ am gamosvlaze Tavisi ko<strong>me</strong>ntarebi<br />

gaakeTes tariel Wanturiam da<br />

givi alxaziSvilma da <strong>me</strong> `dasamatebeli~<br />

aRaraferi maqvs. erTs ki vityodi<br />

naxevradxumrobiT _ aseTi kategoriuli<br />

da SiSveli gamoTq<strong>me</strong>bisagan Tavi<br />

unda SevikavoT _ am dros Zir-fesviani<br />

analizi da gamowvlilviTi daskvnebia<br />

mTavari da ara kategoriuli<br />

gambedaoba... is literatori Cemi umcrosi<br />

<strong>me</strong>gobaria da mis balRur akviatebas<br />

_ ar arsebobs, ar arsebobso,<br />

balRurive paTosiT vupasuxebdi: sebobs!<br />

sebobs! Cemo batono-<strong>me</strong>Tqi.<br />

_ isev galaktionze minda gkiTxoT:<br />

rogor warmogidgebaT igi didi<br />

qarTuli poeziis mTagrexilSi da ra<br />

gavlena moaxdina man piradad Tqvens<br />

Semoq<strong>me</strong>debaze?<br />

_ galaktion tabiZe, CemTvis, ise-<br />

Ti erTiani da msoflmxedvelobrivad<br />

mTliani Semoq<strong>me</strong>di ar aris, rogoric<br />

vTqvaT, guramiSvili, ilia, akaki, vaJa.<br />

galaktion tabiZis poeziis erTi nawili,<br />

ro<strong>me</strong>lsac <strong>me</strong>, marina cvetaevas<br />

wabaZviT, `<strong>Cems</strong> galaktions~ davarq<strong>me</strong>vdi,<br />

Zalian miyvars da ver warmomidgenia<br />

Cemi literaturuli samyaro<br />

umisod... xolo <strong>me</strong>ore nawili, ase vTqvaT<br />

`revoluciuri nawili~, ro<strong>me</strong>lSic<br />

igi na<strong>me</strong>tani `yelgadagdebiT~ umReris<br />

leninsa da komunizms, did literaturad<br />

ar mimaCnia... rac Seexeba zegavlenas<br />

_ vi<strong>me</strong>oreb, rom `Cemi galaktioni~<br />

<strong>me</strong> Zalian miyvars da raki<br />

miyvars, albaT, raRac gavlenac unda<br />

vigulisxmoT, xolo konkretulad<br />

amaze saubari, cxadia, Cemi saq<strong>me</strong> araa...<br />

_ `wiTeli mwerlis~ feno<strong>me</strong>ni _<br />

<strong>me</strong> maxsendeba Tqveni publicisturi<br />

werilebis seriali `ieriSebi ukanasknel<br />

imperiaze~. am serialSi Tqven<br />

komunisturi imperiisa da misi jiSjilagis<br />

saboloo fazaze werdiT da<br />

am konteqstSi moiazrebdiT `wiTeli<br />

mwerlis~ gaCenisa da `srulyofis~<br />

mTel istorias. Tqveni azriT, dRes<br />

sadaa es `wiTeli mwerali~, gadaSenda<br />

Tu isev agrZelebs Tavis `wiTel<br />

saq<strong>me</strong>s"?<br />

_ `wiTeli mwerlis~ feno<strong>me</strong>ni arc<br />

iseTi martivia, rogorc es erTi SexedviT<br />

Cans. garvekveul mo<strong>me</strong>ntSi wiTel<br />

teqstebs werdnen namdvili mwerlebic<br />

da mwerlobaSi komkavSiruli sagzuriT<br />

mivlinebuli kalmosnebic. amaT<br />

Soris ki Zalian didi gansxvaveba iyo.<br />

namdvili mwerlebi aseT ra<strong>me</strong>ebs werdnen<br />

imitom, rom Tavi gadaerCinaT komunisturi<br />

represiebisgan. lozungi<br />

_ `vinc CvenTan araa, Cveni mteria~ _<br />

didi, Savi asoebiT ewera komunistur<br />

giliotinaze; xolo maqsim gorkis nabi-<br />

Wvrebi werdnen imas, rasac Tavisi savse<br />

stomaqi da carieli Tavi karnaxobda.<br />

erTxel sabWoTa kavSiris `kagebes~<br />

maSindel <strong>me</strong>Taurs andropovs maSindeli<br />

ssrk mweralTa kavSiris TavmjdomarisTvis<br />

ukaTxavs: ramdeni mwerali<br />

iricxeba dReisaTvis Tqvens kav-<br />

SirSio? _ amdeni da amdeni aTasio, _<br />

upasuxia Tavmjdomares; _ ara, cdebio,<br />

_ Sepasuxebia andropovi, _ aTaseulebi<br />

ki ara, erTeulebia, Cemi<br />

azriT, sul ociode namdvili mwerali<br />

Tu iqneba da es aTaseulebi swored<br />

im erTeulebis moraluri ganadgurebisTvis<br />

gvWirdebao. ase iyo CvenTan,<br />

saqarTveloSic _ erT xidze gahyavdaT<br />

erTis mxriv, mixeil javaxiSvili,<br />

grigol robaqiZe, tician tabiZe, pavle<br />

ingoroyva, konstantine gamsaxurdia...<br />

<strong>me</strong>ores mxriv ki asi da aTasi sio<br />

xidisTaveli da yvelas `sabWoTa mwerali~<br />

erqva. samwuxarod, `wiTeli mwerlis~<br />

bacila sakmaod sicocxlisunariani<br />

aRmoCnda _ wiTeli mwerlis gamocvlil<br />

kanSi isev wiTeli suliskveTeba<br />

TuxTuxebs...<br />

_ ra TvalSisacemi procesebi midis<br />

dRevandel qarTul poeziaSi? ra<br />

gavlena moaxdina am procesebze<br />

erovnulma damoukideblobam da<br />

Tavisuflebis principebis damkvidrebam?<br />

_ rTuli kiTxvaa. ver gavkadnierdebi<br />

da amomwurav pasuxze ver davdeb<br />

Tavs. Cemi zerele STabeWdilebiT<br />

mdgomareoba arcTu saxarbieloa da<br />

isev andropovis gamonaTqvami maxsendeba<br />

oci namdvili mwerlisa da maT<br />

CasaxSobad mobilizebuli aTaseulebis<br />

Sesaxeb; wamovida erTxans dagubebuli<br />

uniWo xelnawerebis niaRvari da<br />

ibeWdeba yvelaferi, Tuki fuli gaqvs.<br />

arc dabeWdvamdea vin<strong>me</strong> ramis ganmxilveli<br />

da arc dabeWvdis Semdeg. mkixvelmac<br />

TiTqos alRo auRo Seqmnel<br />

situacias da arc cuds kiTxulobs da<br />

arc _ kargs. am mdgomareobas zustad<br />

Seesaba<strong>me</strong>ba erTi adgili markesis romanidan<br />

`Zneli droeba~: `padres cxvirze<br />

xelis moWeram ver uSvela da<br />

orjer mWaxed daacemina. _ acxikine,

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!