dpo_8221.pdf

f 19 5
-.heden, in vergelyking met die in de Mynen, zeer be-
«drieglyk zyn. Ik heb geen tyd om UE. alle de oorza-
„ken der bedrieglykheid te verklaren, die uit de onzekerheid
der aandoening, als dezelve flegts flaauw is , ont-
„ftaan, of uit de geftadige veranderingen des elektrifchen
-dampkrings van alle onderaardfche Metalen, die fteeds
"aan die van den algemenen dampkring onderworpen zyn,
« naar mate deze meer of min. tot het elektneke geneigd
"is. Het is my tegenwoordig genoeg als gy de proeven
„maar ziet, welk gevolg zy ook hebben mogen. Ik heb
„niet gefchroomd dezelven te vermenigvuldigen in t by-
Zzvn van verfcheiden lieden, die de waarheid beminnen.,
"zoeken en aannemen. Dczelve is, waarde Vriend! m het
"tegenwoordig geval, uwer waardig, en het zou my myn
.«ranfehen leeftyd door berouwen, als ik my van deze
"gelegenheid niet bediend had, om ze U bekend te ma-
"ken. Ik heb juist niet veel ftof om my te verheugen,
Z over de gunstige opvatting dezer proeven by de Oe-
"leerden, aan welken ik ze poogde te tonen. Derhalven
verlange ik gene getuigenis van dit factum, maar zoek
^flegts de toepasfmgen daar van op te heideren, enwenfche
dezelven te verbreiden. .
Indien 'er gelegenheid is om enige proeven op inden
grond begraven Metaalklompen te doen, dan verzoek ik
„dat men ten minften 500 k 600 pond lood, koper, ot
vzer, daar toe neme, en wanneer dan die hoeveelheid,
T met betrekking tot de elektrieke gefteldheid van den dampkring,
toereikende is, dan zal men twee tegen elkander
"firvdpnde beweo-ingen in het Rokje befpeuren; van bin-
; S m buSwS by het yzer, even als by de proe-
V
ven op 't water.
Daar en boven wenfche ik dat de proeven zo nauwk"uri"
en juist genomen worden, als maar enigzins mofcelvkV,
al ware het niet zo zeer om des aanfehouwers
"wille, dan wel voor de afwezenden Een goede
proef, zegt Frank/in , is zo goed als duizend; en de
"croedkeuring van zommige mannen, zo als gy zyt.waar-
" de Vriend! doet meer af dan van vele anderen.
" Thans keere ik tot myn verhaal weder. Wy verboreen
alleen enige Hukken of klompen yzer onder de aarde,
om dat wy zo veel lood of koper niet konden bekomen,
als wv volgens voorfchrift van den Hr. Thouvenel nodig
hadden Ik liet, zonder dat Penèe hier van iets kon te
weten komen, in den Tuin van Leano, 4 yzeren Aanbeelden,
meer dan 1000 Italiaanfche ponden wegende,
-op elkander gelegd, een voet diep in den grond begra-
•uen Tot dit werk gebruikte ik drie bedienden van de
Univerfiteit , welke op het ftrengst geboden werd, hier van
-aan niemand iets te laten blyken. Deze Tuin is in deszelfs
omtrek ruim 2^0 voeten groot. Hy is met Puinhopen,
hier en daar bedekt •, niet onnatuurlyk derhalven dat men
onder den een of anderen de yzerklomp verborgen had.
Dadelvk kwam ook Penêe, wien men om half 11 'smorgens
co den bcfiemden Sften dag, in tegenwoordigheid
van zeer vele aanfehouwers, tusfehen verfcheidene Puinhopen
doorleidde: hy liep ze allen zeer langzaam over,
zonder enig het minfte teken te geven , dat hy iets ontdekt
had. In een hoek van den Tuin lag een hoop kalk,
die de Metzelaars, als zy werkten, gebruikten, en hier
naast lag het yzer begraven, zonder dat men van buiten
befpeurèn konde, dat hier de grond omgefpit, of iets 'cr
van weggebragt was. De gantfche oppervlakte hier om
ilreeks was geheel met zand bedekt. Penêe, de Puinhopen
doorgegaan zynde, kwam by de kalk: hier liep hy
over de yzermasfa heen, zonder daar by (land te houden
: maar, na enige weinige fchreden gedaan te hebben ,
keerde hy weder te rug, ging andermaal heen, en kwant
wederom. Daar op verwyderde hy zich een weinig, en
ging op een klein muurtje zitten, als wilde hy wat rusten.
Tot op dit ogenblik fcheen hy in diepe gepeinzen
geweest tc zyn, maar nu wierd zyn gezicht geheel helder.
Enige aanfehouwers vraagden: wat hy van de verborgen
Metaal-masfa dacht? waar op hy antwoordde, dat hy zich
vleide dezelve ontdekt te hebben. Kort hier op keerde?
hy na die plaats te rug, Hond ftil, en zeide ronduit, dat
onder zyne voeten een masfa of yzerklomp verborgen was.
Hy kreeg ftuiptrekkingen, het Hokje of takje kronkelde
zich om zyne vingers, en men zag dezelfde toevallen in
hem, als wy by de ontdekking van het onderaardse*: water
befpeurd hadden. Terftond werd de door Penèe bepaalde
plaats opgegraven, eu men vond de Aanbeelden
aldaar een voet diep in den grond. De nu eens voldane
mVn-u.'sïï,iengheid raakte op nieuw weder gaande, en dc
meeste^omftanders wenschte dezen proef nog eens te mogen
zien. Hier toe bewilligde Penêe zeer geredelyk.en
bood zich tevens aan om enige andere Heren, die te laat
gekomen waren , hier in ook genoegen te geven.
Men vond goed die zelfde Aanbeelden, mits van plaats
veranderende, hier toe te gebruiken, en de proefneming
werd tot na den middag uitgefteld. By de eerfte toebereidzels
kon ik niet tegenwoordig zyn, en droeg dus dezen
post op aan Pater Carcano, eenen Augustiner, een
nog jong maar zeer bekwaam Natuurkundigen, die zich.
door verfcheiden Werken in de Geleerde waereld reeds
i bekend gemaakt had. Ik beval hem,gelyk natuurlykwas,
de dicpfte geheimhouding aan- Hy had flegts de drie
knegts, wr.ar van men zich in de vorige proef bediend
hadt hier toe te gebruiken, op dat niemand 'er agter komen
zou, waar men dc Aanbeelden verborgen had. Pater
Carcano had eerst daar toe het Erf agter het Augustiner
Klooster voorgeflagen, maar, aangezien enige Vengfters
daar op het uitzicht hadden, verkoos hy den afgezonderden
Tuin dier orde, welke ook in de Stad ligt. Hier begroef
men het yzer met gefloten Deuren , en dc aanfehouwers
werden tegen 6 uur aldaar verzocht. Het gerucht wegens
deze proef, de gantfche Stad door verfpreid geworden ,
lokte zo veel volks denvaards, dat men genoodzaakt was
een wagt voor de deur tc plaatfen, om het gemeen af tc
k e
C a
"