dpo_8221.pdf

21
5. Het voorgaande vierde vereisehte, de gewig-tigfte van al-
ïftsiei} ene verandering ae.» fchyncn in te fluttóa: raaar dit is
kn zynde, heeft ons het langst opgehouden; wy zullen ora-
wederom het gebrek van ons verftand, en wel ecu onoverko- .
trend de overige korter kunnen zyn. Wy menen dan , dat ten
aislyk gebrek, 't welk door geen duizenden Vragen » als de
«jfde, in de uitfehryving en beoordeling van Prysvragen: au
mmsm. kan weggenomen worden , maar aan omen onvolko­
GROOTSTE TROUW EN STRENGSTE EERL-YKHEID EN ONZYOTOHEU»
men iaat h i c r 0p aarde volftrekt noodzakelyk ts. Wy moeten
moet plaats hebben. Om het publiek van die onzydighcid vol­
over het voor ons onbevatbare. Goddelyk wezen niet dan fpaarkomen
te verzekeren r en gerust te ftellen , zyn dc middelen
•/a'am ea met nedrigheid, denken en redeneeren. Wy keuren
van verzcsrelde briefjes, en toezegging van die, by ontzegging
Jaarom de omzigtighcid van. die Wysgeren goed, die ons ver­
der Eereprys, ongeopend te verbranden, in gebruik gebragt.
maand hebben, van, in het denken cn redeneren oycr de God­
Dit moet dan ook met de ongekreuktfte trouw agterv0%dwonheid
ons veelal meer ontkennende ,dan ftcllige, denkbeelden van
den : en alle middelen ter ontdekking van de onbekroonde Scha­
Gods ekenfehappen tc vormen: b. v.. van Gods Alwetendheid,
veren, zonder hunne bewilliging, zyn voiftrakt «acejlyk e»
Almacht enz. door die grenspalen , welke die kennis , die magt,
trouwloos, en de minfte verdenking bier omtrend moet de te-
ia ons beperken , en ook alle andere bepalingen, met onze gekwaamfte
mannen te rug houden. Dewyl dan, om oaaydig Hedichten
weg te ruimen. Wy oordelen dan, dat de opgegevene
kunnen zyn, het oordeel volftrekt moet gaan over het gefchrtft,
Vraag wel ingezien zynde, ook dat gebrek heeft, dat zy on­
voor en aleer men den Schryver weet, zo is alle eor-deelv-efoplosbaar
is, en ons valt thans de plaats in van CICERO: de
line, na dat de Schryver bekend is, niet alleen onhcusch en
Nat Deur Lib. I. eap. 22. alwaar hy ons verhaalt, hoe é>;-
verdagt, maar ook trouwloos en onccrlyk,. en. loopt tegen aüe
monides, van den Syracufaanfchcn Beheerfcher Blero gevraagd
voorwaarden aan , op welke een iegelyk Schryver zich aan de
zynde, hoedanig God was, deze Wysgeer één dag van beraad
. beoordeling onderwerpt, 't Is dan volftrekt ongeoorloofd, .on­
ei* 's anderdaags twe: dagen beraad, verzogt, en vervolgens op ,
rechtvaardig en onccrlyk, om zich, na de opening van het
deze wyze fteeds oen tyd van beraad en overdenking verdubbel-
verzegeld briefje by de uitgav:, van de gelegenheid ener Voorde
en eindelyk aan den verwonderd zynde Biero zeide, dat
rede te bedienen, zich daar in een nader oordeel- over- enige
hoe langer hy daar op dagt, hoemeer hem zulk duister en on­
Verhandeling aan te matigen , cn- derzelver waardye op enigerverklaarbaar
wierd. Wy herhalen het dan, wy hebben geen dc
hande wyzc te verkleinen,, hoe negjmatig. ook anderzins dat
minfte bedenking omtrend het gepast doelwit der Vragc; het
oordeel mogte zyn : om dat, na dat dc Schryver reces bekend
zal ons ook tot geen gering genoegen ftrekken, zo 'er ant­
is-, geen oordeel meer vry. ftaat, en ten hoogften verdagt is.
woorden mogten inkomen , welken aan dat oogmerk voldoen ;
Het aondigen tegen dit vereischte menen wy „ dat ook medege­
maar wy voor ons twyffelen zeer , of. ene andere en betere opwerkt
heeft, om het gezach cn credit van zommigc uitfehrylosfing
omtrend dezelve mogelykzy, daiv die dus verre gegeven
vers van Vragen te knakken , en hun daar door van dien toeen
aangenomen is (*).
.Ws van goede Verhandelingen, die zy wel eer ondervonden,
("*) Het fchynt ons toe , uit deze gehele redenering van denAanmerker,
over de hier door hem beoordeelde Vraag van TEYLERS
te verfteken.
6. Wy oordelen eok, dat het waar belang- van het algemeen,
Godgeleerd Genootfchap , dat hy, nog de mening , nog de regte doel en dus de bevordering en verbreiding van meerder deugd en ken­
der opgeveren, in dit vraagftuk , begrepen hebbe. — Men kan tog nis, het hoofd oogmerk van alle uitfehryving,
niet wel onderftellen, dat, door de woorden Hartstogten , zulke grovere
aandoeningen, ais de dierlyke driften en derzelver bewegingen,
beoordeling en
be-
in ons menfehen, met zig brengen en veroorzaken, en als zomtyds,
doch blykbaar in enen oneigenlyken zin, in de H. Bladeren Gode gepaste en aliezins voidoende benaming in dez.en uit te denken) als
worden toegefchreven, zouden gemeend worden. Veel eer komt het
ons voor, dat hier gedoeld word op zulke aandoeningen , gewaarhet
Opperwezen van ene loutere ingebeelde Epicuristifche Godheid
onderscheiden , en die dus op deze onderftelling , van zelve , verdere
MSardingen of bewegingen , welken by alle gevoelige wezens ,- hoe. aanleiding kunnen geven, om te onderzoeken, in hoe Verre deze
aeaeel geestelvk dan ook, moeten onderfteld worden plaats te heb­ aandoeningen invloed kunnen hebben op de Goddelyke Gelukzaligban
, en die dus zelfs van het aUerho.ogfte en volmaaktfte wezen,. heid Wy errinneren ons , by deze gelegenheid, voor vele jaren ,
in ons denkbeeld , niet fchynen te kunnen afgefcheiden worden , zon­ ene korte , dóch* zeer bondige en oordeelkundige, Verhandeling, over
der het zelve tot een geheel onverfchilhg en werkeloos te maken. Gods Jloenoeazaamheid, in het Eerfte Stukje van den Denkende»
En dus zouden wy denken , dat de oplosfing dezer vrage , wel verre Kristen, (te Rotterdam by .7- F. Lindmberg, in 1783 uitgegeven,)
van boven het bereik des menfchelvken verftands te wezen, of, m der­ geleden te hebben, waar. in de verfchillende denkbeelden hier omzelver
blote ontkenning zo gereed te vinden langs den weg van entrent breder ontvouwd en getoetst worden, en welke dus enigermate
kele Schriftuurlyke Uitlegkunde, geheel en al afhangt van het on- tot opheldering zou kunnen dienen , voor zulken , die by het bovenderfcheiden
begrip, welk men zich kan vormen van den aart en de gemeld vraagftuk, en deszelfs oogfchynlykebedoeling , belang ftel-
natuur der Goddelyke Atgenoegzaamheid en Gelukzaligheid : die fen Dat ook dc uitdrukking van Hartstogten , en hare toefchry-
wel, by velen , zo niet de meesten, gelyk ook by den Aanmerving aan Gode , in enen gezonden zin, geenzins nieuw of zo ongeker
, als volftrekt noodzakelyk, en geheel onafhanglyk , zo van Godswoon is, by de Godgeleerden, om zich byzonderlyk daar aan te
eigen wil, als van alles buiten zich , begrepen word : doch die an­ floten , kan men onder anderen zien, in ene Disfertatie of Verhanderen
, als een gevolg alleen van zvne zedenlyke en natuurlyke voldeling
of true Religion, gehouden door den Eerw. THOMAS BUR.maaktheden
, en, uit dezen hoofde, flegts in zo verre als ene na­
NET,° in de Lefture van R. Boyle, vol. I. pag. 60. alwaar deze,
tuurlyke Volmaaktheid of Eigenfchap in het Opperwezen befchouover
den wil van God fprekende, den volgenden overgang maakt
•wen, als dezelve ene natuurlyke Gefchiktheid tot de hoogfte Gehik-
tos ene nitwyding in dezen: „ it will not be anusf, to ïnquire
aaligheid in zich bevat: waar door dus ja wel zekerlyk plaats ge­
„ a little, into the nature of.thefe Pasfions , and how far thy ough»
laten word, vooralle zodanige, 't zy eigenwillige , of van buiten
verwekte, aandoeningen, gewaarwordingen of Hartstogten (of hoe«
1 „.tohe ascribedtoGod," C A m t e k. v a n d e n Rcdafteur.)
©en dezelve ook zou mogen noemen, fchoon het moeilyfc zy ese*