Over de Democratie in Amerika - Vrije Universiteit Brussel

de emigranten zich om tot een maatschappelijke organisatie te komen.
Het ging hier dus niet om avonturiers of gelukzoekers.
De bevolking van New England nam snel toe; de godsdienstige
en politieke conflicten die Engeland verscheurden brachten elk
jaar nieuwe emigranten naar Amerika. De Engelse regering zag
met plezier mogelijke aanstokers van verzet en onrust over de oceaan
verdwijnen. Het puritanisme vond zijn aanhang vooral bij de
middengroepen. Terwijl in het moederland de standenverschillen
bewaard bleven, vertoonden de kolonies hoe langer hoe méér het
beeld van een volledig homogene maatschappij. Uit het midden
van het oude feodale bestel kwam de democratie tevoorschijn.
De Engelse regering bekommerde zich nauwelijks om het lot van
haar kolonie. De kolonisten benoemden hun eigen bestuurders,
verklaarden de oorlog, sloten vrede en gaven zich wetten, alsof ze
enkel aan God verantwoording waren verschuldigd. In de wetgeving
uit die periode ligt overigens de oplossing van het raadsel dat
de Verenigde Staten momenteel vormen. Typisch is bijvoorbeeld
het wetboek dat in 1650 in de staat Connecticut tot stand kwam.
De inspiratie voor de strafwetten werd in de Bijbel gezocht. Het
eerste artikel luidt dat al wie een andere God dan de Heer aanbidt,
ter dood zal worden gebracht. Het wordt gevolgd door een
dozijn gelijkaardige voorschriften die allemaal rechtstreeks uit de
Heilige Schrift komen. Godslaster, hekserij, overspel en verkrachting
worden met de dood bestraft. Op smaad van kinderen tegenover
hun ouders staat dezelfde straf. De wetten uit de tijd van de
Bijbel, opgesteld door een streng en halfbeschaafd volk, werden
zomaar overgebracht naar een ontwikkelde samenleving waar de
zeden zoveel zachter waren.
Merkwaardig genoeg werd, hoewel men in de wetteksten kwistig
met deze maatregel omsprong, in de praktijk nauwelijks gebruik
gemaakt van de doodstraf. De wetgevers leken er vooral over te
waken dat de morele orde en de goede zeden bewaard bleven.
Daarom trachtten ze toegang te vinden tot het persoonlijke geweten
en bleken er nauwelijks zonden te bestaan die niet onder
de beoordeling van de rechter vielen. Zo werden in het wetboek
van Connecticut straffen voorzien voor luiheid en dronkenschap,
voor omgang tussen ongehuwden, voor afwezigheid bij kerkdiensten,
voor het betrapt worden op leugens en zelfs voor het gebruik
van tabak. Men mag echter niet uit het oog verliezen dat
deze tirannieke of bizarre wetten tot stand kwamen met medewerking
van alle betrokkenen en dat de zeden in het dagelijkse leven
nog veel strenger en puriteinser waren.
Naast, en gepaard gaande met, de strafwetgeving die zozeer doordrongen
is van de geest van religieus sektarisme, vinden we een
bestuurlijke wetgeving waarvan het vrijheidsbegrip dat van onze
tijd overtreft. De principes waarop de moderne grondwetten berusten,
die destijds door het merendeel der Europeanen ternauwernood
werden begrepen en die zelfs in Groot-Brittannië slechts
in onvolledige zin werden gerealiseerd, werden tweehonderd jaar
geleden in Amerika in de wetten opgenomen. De betrokkenheid
van het volk bij de publieke zaken, het stemmen van de belastingen,
de verantwoordelijkheid van de gezagsdragers, de individuele
vrijheid en de jury-rechtspraak, kwamen er zonder discussie tot
stand. Wanneer men de Amerikaanse samenleving van 1650 vergelijkt
met het Europa van die tijd, wekt het verbazing dat in het
welstellende en ontwikkelde Europa overal het absolute koningsschap
over de feodale vrijheden triomfeert, terwijl in de op het
eerste gezicht zo nederige kolonies, waar men geen grote schrijvers
of filosofen vindt, bovengenoemde beginselen een toepassing
en een uitwerking vinden.
De Anglo-Amerikaanse beschaving is het product van twee factoren
die elders vaak op gespannen voet hebben gestaan, maar die
men hier heeft weten te verzoenen: de geest van de religie en de
34 35