DIE UITWERKING VAN SKOOLKULTUUR EN -KLIMAAT OP ...

22
Hoofstuk 2: Skoolkultuur en -klimaat: ’n teoretiese begronding
Hierdie definisie verwys nie net na die geïntegreerde patroon van kennis en gedrag
wat na suksesvolle generasies oorgedra word nie. Lindahl (2006:4) brei die definisie
verder uit deur te noem dat die definisie ook na gemeenskaplike sake soos die
basiese veronderstellinge en oortuigings rakende die aard van realiteit, waarheid,
tyd, menslike natuur, menslike aktiwiteite en menslike verhoudings verwys. Lindahl
(2006:5) stel dit verder dat die definisie ook die filosofieë, ideologieë, konsepte,
seremonies, rituele, waardes en norme wat deur die lede van die organisasie gedeel
word, insluit, om sodoende hulle gedragsoptredes te vorm. Organisatoriese kultuur
omvat organisatoriese behoeftes soos gemeenskaplike taal, gedeelde idees,
gedefinieerde grense, metodes om lede vir ʼn organisasie te werf, metodes vir die
aanwysing van gesag en mag, norme om interpersoonlike verhoudings te hanteer,
kriteria daar te stel vir lofprysing en straf en hoe om maniere te vind om
onvoorspelbare en stresverwante probleme op te los (Lindahl, 2006:5).
Organisatoriese kultuur kan dus beskryf word as die manier waarop dinge in ʼn
organisasie gedoen word.
Kultuur kan bewustelik of onbewustelik in ʼn organisasie ʼn rol speel (Schein, 2004:8)
In die werklike omgewing kan kultuur waargeneem word deur die studie van gedrag
en artefakte wat aspekte soos rituele, taal, stories en die fisiese omgewing insluit.
Op ʼn dieper, minder bewustelike vlak word kultuur gedefinieer deur ongeskrewe
reëls en norme van gedrag wat dikwels deur stories, rituele en simbole oorgedra
word. Op die diepste vlakke, dikwels onbewustelik, lê kwessies soos die
fundamentele veronderstellinge en kernwaardes van individue, groepe en die
organisasie (Tableman, 2004:2). Dit is veral die diepste vlak waar die kultuur van ʼn
organisasie onversetlike en kragtig kan wees (Lindahl, 2006:4). Bogenoemde vlakke
van kultuur word vervolgens in tabel 2.1 geïllustreer (Schein, 2004:26).
Tabel 2.1 Organisatoriese kultuur
Vlakke van kultuur en hulle interaksie
Artefakte en instellings:
Simbole, seremonies, instellings,
hoorbare gedragspatrone
Aangenome waardes en oortuigings:
Gevoel van wat gedoen moet word
Sigbare organisatoriese strukture en
prosesse (moeilik om te ontsyfer)
Strategieë, doelwitte en filosofieë
(aangenome regverdiging)
Basiese veronderstellinge: Onbewustelike, geneem as vanselfsprekende