38e stuk - 1921 - Historisch Centrum Overijssel

27
Het spreekt van zelf, dat de markgenooten daarna geheel vrij
konden beschikken over de overblijvende onverdeelde gronden
en bij eene volgende verdeeling niet weder opnieuw eenen
voorslag behoefden af te staan. 1)
Niet alle maatregelen. van den landsheer vinden hunne verklaring
in dit recht op den voorslag.
Uit het proces tusschen de erfgenamen der marke en de stad
Rijssen blijkt, dat door den landsheer aan de steden van Twente
vergund was tot goedmaking van de kosten van den Geldersehen
oorlog land te "beslaen" van de omliggende marken, terwijl bisschop
Frederik van Blankenheim aan de stad Enschede in 1422
vergunde hout te kappen uit de marken van Driene, Lonneker,
Enschede, Usselo en Twekkelo voor wal en poorten der stad. 2)
Krachtens welk recht kon de landsheer dergelijke beschikkingen
maken? Ter beantwoording van deze vraag moeten
wij onderscheid maken tusschen vrije marken en marken met
eenen heer. 3)
De markebestaat uit een aantal gewaarde hoeven, wier
eigenaars qua talis tevens eigenaren zijn van de onverdeelde
gronden. Behooren nu alle gewaarde erven aan één persoon,
dan is deze tevens eigenaar van de onverdeelde gronden. De
grondheer maakt daar de bepalingen, die in vrije markeu de
gezamenlijke erfgenamen maken en beschikt over de gronden,
zooals elders de erfgenamen dit doen. De gebruikers der hoeven,
gewoonlijk hoorigen, zijn geen eigenaren van de hoeve en
dus evenmin mede-eigenaren van de onverdeelde gronden. Zij
hebben echter hier meer, daar minder uitgebreide zakelijke
rechten op de gronden: als gezamenlijke gebruikers der erven
besturen zij onder toezicht van den heer de marke en regelen
het gebruik ervan.
1) Zie bijlage B.
2) TijdreKenknndig Register, deel E, blz. 454 (van het jaar 1520)
en J. W. Mulder, Bijdrage tot de keunis van den rechtstoestand der
marken, blz. 29. Eerst in 1600 ontstaan hierover geschillen, terwijl
in 1616 de drost van Twente beweert, dat de bisschop nimmer "macht
beft gehat der erfgenamen guet wich to. geven."
3) Zie hierover Mr. L. A. J. W. baron Sloet. Marken in dl" Veluwe.
Van AI's blz. 70 en vlg ..