Brochure Onderzoekscompetentie.pdf - Go!

Hoe een onderzoeksopdracht aanpakken?
4 Hoe een onderzoeksopdracht aanpakken?
4.1 Inleiding
Onderzoek betekent het inzetten van bepaalde onderzoeksvaardigheden. Vermits
men er niet kan van uitgaan dat leerlingen deze vaardigheden „van nature‟ onder de
knie zouden hebben, moeten zij eerst geoefend worden. Het is daarom raadzaam
om een (vakoverschrijdende) leerlijn te ontwikkelen voor onderzoeksvaardigheden
waarbij vanaf de eerste graad door middel van kleine opdrachten vaardigheden
kunnen geoefend worden.
Enkele voorbeelden van dergelijke vaardigheden zijn: opzoeken via internet, een
interview afnemen, mondeling en schriftelijk presenteren, een presentatiepakket gebruiken,
opstellen van een bibliografie, gegevens statistisch verwerken…Deze vaardigheden
zijn niet aan één welbepaald vak gebonden waardoor afspraken nodig zijn
en vakgroepoverstijgend overleg hier dus van groot belang is (wie oefent welke
vaardigheid en wanneer?).
Op het einde van het parcours wordt er van de leerlingen een opdracht gevraagd
waarbij ze alle verworven vaardigheden inzetten.
In de onderstaande tekst gaat het vooral over het soort opdracht die meerdere
vaardigheden integreert.
4.2 Waarover kunnen leerlingen onderzoek doen?
Het verdient aanbeveling dat het poolteam (dit zijn de leerkrachten van de pooleigen
vakken – bv. voor de pool talen: de leerkrachten Nederlands, Frans, Engels en
Duits/Spaans –, eventueel aangevuld met leerkrachten van andere vakken die wensen
mee te werken aan het onderzoek) de leerplannen van de pool bestuderen en
op basis van de leerstof één of meerdere onderzoeksthema‟s formuleren. Dergelijk
thema moet breed genoeg zijn (om de leerlingen verschillende onderzoeksmogelijkheden
te bieden) en daarnaast voldoende aantrekkelijk en uitdagend.
De inspraak van de leerlingen situeert zich hoofdzakelijk op het niveau van de
keuze van de onderwerpen binnen een van de aangereikte thema‟s. De volgende
mogelijkheden kunnen zich voordoen:
de leerlingen brengen zelfstandig een onderwerp aan voor hun respectieve polen.
Dit zou de optimale werkwijze zijn (zeker voor de motivatie van de leerling),
maar – zeker in eerste instantie - misschien niet helemaal realistisch;
de leerkracht biedt een brede waaier van onderwerpen aan waarbij ook de leerlingen
die laatst kiezen nog voldoende alternatieven hebben;
een combinatie van bovenstaande; dit betekent dat de leerkracht een brede
waaier aan onderwerpen aanbied, maar evenzeer openstaat voor voorstellen van
de leerlingen.
Om tot enige gelijkgerichtheid te komen en om de planlast van de leerkrachten en
de studielast van leerlingen te bewaken (zeker in tweepolige studierichtingen) is het
aangewezen dat er overleg is tussen de verschillende teams binnen een school.
Hiertoe kan er bijvoorbeeld een coördinator voor onderzoekscompetentie aangesteld
worden.
Het kan ook zijn dat een school rond een bepaald project werkt (los van het leerplan)
en dat de onderzoeksthema‟s van alle polen aan dat project gekoppeld worden.
Het behoort uiteraard tot de autonomie van de scholen om tot een eigen invulling
te komen.
Pedagogische begeleidingsdienst GO! 7