wt16246 - Front Shop - Afrikaans Module.pmd - insightcpd.co.za

More documents

Recommendations

Info

tydperk vir kindervoeding - te voorsien, waarna swak groei moeilik is om om te keer. 2. GESONDE GROEI IN BABAS Dit is belangrik om uit die staanspoor te besef dat babas nie klein grootmense is nie. Babas toon ’n besondere vinnige groeitempo in die eerste lewensjaar, maar het onvolwasse organe wat nie opgewasse is teen komplekse kosse nie. Gedurende suigelingskap en kinderjare tel kinders vinniger gewig op en groei vinniger as tydens enige ander tyd in hul lewens. Geboortegewig word gewoonlik verdubbel teen vier of ses maande en verdriedubbel teen 12 maande. Die baba se lengte neem toe met ’n veelvoud van 1.5 binne 12 maande. Daarom benodig babas die nodige energie en voedingstowwe wat nodig is om snelle groei en ontwikkeling te ondersteun. Vir optimale voeding van babas en jong kinders, beveel die Wêreldgesondheidsorganisasie (WGO) die volgende aan: Uitsluitlike borsvoeding vir ses maande – d.i. die baba ontvang slegs borsmelk vir die eeste ses lewensmaande; geen ander vloeistowwe of vastestowwe nie, insluitend water Die byvoeging van genoegsame voedende vaste kosse vanaf die ouderdom van ses maande, met voortgesette borsvoeding tot op twee jaar of ouer Faktore wat in ag geneem moet word om te verseker dat babas optimale voeding ontvang en gesonde groei toon, sluit in: Voedingstowwe moet in ’n vorm wees wat maklik deur die baba se onvolwasse spysverteringstelsel verteer en absorbeer kan word. As voedingstowwe in die korrekte vorm is, sal dit die hoeveelheid onverteerde kosse in die baba se spysverteringskanaal verminder. (Onverteerde kosse kan abdominale krampe veroorsaak en simptome wat verwant is aan koliek.) Borsmelk is die voedsel van keuse vir babas tot op die ouderdom van ses maande, omdat die samestelling daarvan al die nodige voedingstowwe verskaf in ’n vorm wat maklik verteer en absorbeer kan word deur die spysverteringstelsel. Let wel: Die samestelling van borsmelk is anders as dié van koeimelk. Dit is waarom ongemodifiseerde koeimelk nie aanbeveel word vir babas onder die ouderdom van een jaar nie. Die baba het ’n laer konsentrasie van ensieme in die spysverteringskanaal as ouer kinders of volwassenes. Alhoewel babas proteïne, vette en koolhidrate vanaf geboorte kan verteer, verbeter hul vermoë om dit te doen soos wat hul spysverterings-kanaal volwasse word. Borsmelk het ’n hoë vetinhoud en is die mees doeltreffende manier om aan die baba se hoë energiebehoeftes te voldoen. Gram vir gram bevat vet meer as twee maal die hoeveelheid energie in vergelyking met proteïne of koolhidrate. ’n Pasgebore baba se magie is klein. Daarom moet die baba dikwels gevoed word. Byvoorbeeld, babas van geboorte tot vier maande wat formulemelk kry benodig sowat 8 tot 10 voedings per dag, terwyl ouer babas tipies vier tot ses voedings per dag benodig. Babas wat geborsvoed word, moet op aanvraag gevoed word. By geboorte is die baba se ingewande steriel (dus bevat dit nie bakterieë nie). Sodra die baba geborsvoed word, word bakterieë aan die baba se ingewande bekend gestel. Borsmelk bevat verskeie ‘goeie’ bakterieë (d.i. Lactobacilli en Bifidobacteria) wat die natuurlike flora van die spysverteringstelsel opmaak en die baba se spysverteringskanaal beskerm teen infeksie met potensiële siekteveroorsakende bakterieë. Die esofageale klep, wat die opening is aan die bokant van die maag, is nie ten volle ontwikkel in pasgebore babatjies nie. Dit is om hierdie rede dat sommige pasgebore babas probleme kan hê met die opbring van spoeg of met opbring na voeding. Hierdie refluks kan as normaal beskou word, tensy dit ernstig is en vergesel word van swak gewigstoename, in welke geval dit dan na die dokter verwys moet word. 2.1 Gewigstoename in babas By geboorte is die baba se spysverteringstelsel onvolwasse. Om hierdie rede verloor meeste babas tot 10 persent van hul liggaamsgewig in die eerste paar lewensdae, terwyl die baba daarby aanpas om sy of haar eie verteringstelsel i.p.v. die plasenta te gebruik om voedingstowwe te verkry en afvalprodukte uit te skei. Die baba behoort terug te keer na sy/haar geboortegewig binne twee weke. Hierna behoort die baba se gewig en hoogte bestendig toe te neem. Die dokter of klinieksuster gebruik spesiale groeikaarte, genaamd persentielkaarte, om die baba se groei van week tot week te volg in die vroeë stadiums van sy/haar lewe, en daarna minder gereeld soos wat die baba ouer word. Dit is heeltemal normaal vir ’n borsgevoede baba se gewig om van week tot week te varieer. Een week kan die baba dalk min gewig optel en die volgende week kan die baba dalk baie meer gewig optel. As die baba geweeg word direk na ’n voeding, kan dit ’n verskil van 100 tot 200 gram maak. Mammas moet beraad word om minder te bekommer oor klein weeklikse veranderings in gewig, en om eerder te kyk na gewigstoename oor ’n langer tydperk, soos ’n maand. Gedurende die eerste maand tel meeste pasgebore babas gewig op teen ’n pas van 30 g per dag of 200 g per week . Hul groei gewoonlik sowat 2.5 tot 3.8 cm in lengte gedurende die eerste maand. Baie pasgebore babas gaan deur ’n tydperk van snelle groei wanneer hulle 7 tot 10 dae oud is, en weer by 3 en 6 weke. Hoeveel gewig die baba optel elke maand hang ook af van genetika en of die baba borsmelk of formulemelk ontvang. Byvoorbeeld, uitsluitlike borsgevoede babas 2 November 2012
tel tipies in die eerste twee lewensmaande vinniger gewig op as formule-gevoede babas, maar hierdie babas groei dan deur die res van hul eerste lewensjaar stadiger as formulegevoede babas. 2.2 Tekens van hongerte en versadigheid In die eerste lewensjaar het babas die vermoë om hul voedselinname te reguleer in ooreenstemming met hul voedingsbehoeftes. Die baba sal tekens van hongerte of versadigheid toon en van hul ma verwag om op hierdie tekens te reageer. Daarom moet babas op aanvraag gevoed word, d.i. hul moet gevoed word wanneer hul aandui dat hul honger is, en hul moet nie gedwing word om ’n streng voedingskedule te volg of ’n bottel klaar te maak as hul nie meer honger is nie. Babas wat geforseer word om ’n streng voedingskedule te volg in die vroeë lewensmaande, kan ’n groter kans hê om oorof ondervoed te wees. Tabel 1. Tekens van hongerte en versadigheid Tekens van hongerte Tekens van volheid ’n Baba wat honger is, kan: Tekens van volheid sluit in: • Wakker word en rondrol • Die lippe saampers • Suig aan die vuisie • Vermindering in die • Huil of kerm suigaksie • Lyk of hy/sy gaan begin • Uitspuug van die tepel of huil tiet • Terugleun of wegdraai van die bors of bottel 2.3 Gewig-vir-ouderdom-groeikaarte Groeikaarte word gebruik deur klinieksusters en – dokters om te help om ’n baba se groei te volg oor ’n tydperk. Die mees algemene tipe groeikaart is ’n persentielkaart.Die standaard groeitempo’s op die WGO se persentielkaart is gebaseer op die groei van borsgevoede babas van ses lande oor vyf kontinente. Daarom toon die WGO se gewig-vir-ouderdom kaarte akkuraat hoe ’n normale baba van enige etnisiteit behoort te groei. Tabel 2. Hoe om die persentielkaart te lees • Die 3de persentiellyn beteken dat 3% van kinders onder hierdie lyn sal lê in terme van gewig vir ouderdom • Die 97ste persentiellyn beteken dat 3% van kinders bo hierdie lyn en 97% van kinders onder hierdie lyn sal lê in terme van gewig vir ouderdom • Die 15de persentiellyn beteken dat 15% van kinders onder hierdie lyn sal lê, en die 85ste persentiellyn beteken dat 85% van kinders onder hierdie lyn sal lê in terme van gewig-vir-ouderdom • Die 50ste persentiellyn is nie ’n “slaag” nie, maar dit beteken dat 50% van die normale bevolking onder hierdie lyn lê, en 50% van die bevolking bo dit lê. Let wel: Slegs ’n paar babas bly op die persentiellyn waarop hul gebore is. Meeste babas kruis die persentiellyne. Na geboorte is groter babas geneig om stadiger te groei en kleiner babas geneig om vinniger te groei. Dit is omdat geboorte-grootte meer verband hou met toestande in die uterus as met genetika. Na geboorte beweeg babas geleidelik na hul grootte soos bepaal deur genetika. Dit kan tot twee jaar neem vir babas om hul genetiese voorafgeprogrammeerde grootte te bereik. Hierna volg die baba se groei dan min of meer hierdie lyn. Figuur 1. Gewig-vir-ouderdom persentielkaart vir meisies van geboorte tot 2 jaar 3 November 2012 Gewig (kg) Maande Geboorte 1 jaar Ouderdom (voltooide maande en jare) 97ste 85ste 50ste 15de 3de 2 jaar Figuur 2 . Gewig-vir-ouderdom persentielkaart vir seuns van geboorte tot 2 jaar Gewig (kg) Maande Geboorte 1 jaar 2 jaar Ouderdom (voltooide maande en jare) 97ste 85ste 50ste 15de 3de 2.4 Wat is die onvermoë om te floreer? Swak gewigstoename beteken dat die baba teen ’n laer tempo gewig optel as ander babas van dieselfde ouderdom en geslag. Sommige babas tel nie teen ’n normale tempo gewig op nie weens ondervoeding, wat vir ’n verskeidenheid redes kan voorkom. Ondervoeding word ook na verwys as ‘die onvermoë om te floreer’. Meeste dokters en klinieksusters sal die onvermoë om te floreer herken wanneer ’n kind se gewig vir sy
Page 1: Alpha Pharm Apteekpersoneel Klinies
Page 5 and 6: Tabel 4. MIV en borsvoeding • ’
Page 7 and 8: Tabel 5. Die verskille tussen borsm
Page 9 and 10: Tabel 7. Die samestelling van babaf
Page 11 and 12: Klas Indikasie vir Handelsnaam Kcal
Page 13 and 14: Meeste babas kan die bogenoemde gem
Page 15 and 16: word van bakterieë in bottels en t

wt16246 - Front Shop - Afrikaans Module.pmd - insightcpd.co.za

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?