Handelsbetrekkingen tussen Kampen en de Drentse adel in het ...

HANDELSBETREKKINGEN TUSSEN KAMPEN EN DE DRENTSE
ADEL IN HET EERSTE KWART VAN DE 14e EEUW.
door Ds J. W. SCHAAP
Vlan de stad Kampen is alom bekend, dat haar opkomst en bloei te
danken was aan de handel. Dat deze handel in de economische toptijd van
deze stad een overzeese was, is al evenzeer bekend. De vaart op Bergen
en de "Ommelandsvaart" {om Skagen) op met name Schonen waren de
grote stimulantia voor Kampen's welvaart en groei. Zulks zelfs in d-ie
mate, dat in de 14e eeuw de stad het belangrijkste handels- en scheepvaartcentrum
van de noordelijke Nederlanden is geweest, belangrijker
dan het oudere Delventer en het jongere(?) Zwolle. Maar we mogen aannemen,
dat een dergelijke omvangrijke overzeesehandel niet de aanvangsf.ase
is geweest. De aanzet was namelijk oorspronkelijk ongetwijfeld veel
beperkter. We zullen voor een vroegere situatie moeten denken aan een
betrokkenheid op een veel kleinere geografische radius: het dichtbij liggende
achterland (onze oostelijke provinoies en Westfalen voor het handeleverkeer
te land, en het Rijnland 'Voor het verkeer te water), en de
streken rond de Zuiderzee, die met de aanvankelijk kleine schepen bereikbaar
waren. Met de oplossing van technische problernen bij Ihet bouwen
van grotere schepen van het karveeltype nam de actieradius van de
Kampense handel toe. Er ontstond zeevaart op Vlaarrderen en Frankrijk
(wijn, zout, laken) en de reeds gememoreerde vaart naar de Oostzee
(traan, hout, graan, huiden en bont, haring, ertsen etc.). MaaraI nam
de actieradius en daarmee ook de omvang van de handel en de zeevaart
toe, het zou onaannemelijk zijn, dat daarmee en daardoor de conneeties
met het oude achterland verloren gingen. We zullen ons moeten voorstellen,
dat er hoogstens een andere verhouding is 'gegroeid tussen de beide
onderdelen van Kampen's economische basis. De handel naar verre
streken nam toe en werd relatief groter, terwijl tegelijkertijd de handelsverbindingen
met het landelij-ke achterland bleven bestaan. De laatste
kunnen in absolute zin nog 'kwantitatief zijn toegenomen, doch leverden
verhoudingsgewijs een kleiner aandeel jin de economie 'Vande stad.
Van de handel van Kampen met het nabijliggende rurale achterland
is heel weinig bekend, en literatuur daarover is er vrijwel niet. Doch het
blijkt aantoonbaar, dat er handel was met het gewest Drente, Vooruitlopend
opde conclusies van het onderhavige verhaal kan worden gesteld,
dat het in Drente de adel was, diedeze han del op Kampen in 'handen had.
Zelfs zou de vraag, of de handel met en via Kampen heeft bijgedragen tot
5