Handelsbetrekkingen tussen Kampen en de Drentse adel in het ...

etrokkenen te hebben aangeduid, zullen we ons nu medias in res storten.
Want het verschijnen van de Drentse edelen juist in de acten van schuldbekentenissen
en Ieisting geeft meteen een aanduiding van de aard der
betrekkingen tussen deze edelen en destad Kampen. Het blijkt namelijk,
dat de acten steeds te maken hebben met handelstransacties; daarbij
werden bergen ,gesteld, moest zekerheid worden gegeven over betaling of
levering van goederen, of werden betalingstermijnen vastgesteld. Meestal
ging het om schuldbekentenissen met vermelding van de betrokken geldbedragen,
en verscheldene malen ook om garantstellingen voor de levering
van agrarische producten 4). Bij de garantstellingen ging het bepaald
niet om kleine hoeveelheden; zo stelden 4 oktober 1319 Otto van Norch,
Pelgrim (van Putten), Hessel van Catreep, Hendrik van Putten en diens
zoon Helprich, alsook Ernst van Dorreheyde zich garant voor de levering
van 454 Y2 schepels goed winterkoren door Ernst Ernstzoon aan Hessel
Keye en Jacob Curtinc 5), - en Johan Ceuzinge kocht 25 juli 1319 zes
vaten boter van Johan van Wilsurn 6).
Bij deze en alle andere transacties kunnen we een aantal interessante
sociale en economische aspecten eonstateren. Zo ontbreken de toch lang
niet altijd onaanzienlijke eigenerfden uit Drentegeheel en al. Waren zij
er in die tijd niet? Ongetwijfeld wèl. En al even ongetwijfeld hebben ook
zij hun producten en overschotten verhandeld, Doch hem handeishorizon
moet beperkter zijn geweest, zodat zij voor hun handelsactiviteiten niet
in Kampen kwamen. Mogelijk waren zij deels meer op de stad Groningen
4) Mr. A. N. baron de Vos van Steenwijk interpreteert in zijn geciteerde boek een deel
van deze en dergelijke acten anders, Er was, zo zegt hij, gedurende die tijd oorlog in
Drente; de Van Noreh's en Van den Gore's en consorten moesten door de troebelen
hun land en bezit verlaten en hun toevlucht zoeken binnen Kampen, waar ze enige
jaren zich in leven hielden met kredieten die ze in Kampen opnamen (Het geslacht
dVvS, blz. 150-153). Het is echter ondenkbaar, dat men in handelskringen - die ook
toen al hard waren, en de geldgevers behoorden tot die kringen - aan een stel gesjochte
lieden krediet zou hebhen gegeven met geen ander onderpand dan hun belofte tot
terugbetaling of hun adellijke titels. Doorslaggevend is (nog afgezien van het feit dat
een deel van de acten ondubbelzinnig betrekking had op acieve graanhandel): de meeste
door de Drentse edelen opgenomen kredieten hadden een zeer korte looptijd, vaak van
slechts enkele maanden (een vorm die typerend is voor handelskrediet); aangezien ze
zich persóónlijk - en niet hun bezittingen - blijkens de letterlijke tekst ter gijzeling
stelden bij niet-nakoming van de aflossing, zouden ze hij een vero~derstelde doch door
niets aannemelijk gemaakte jarenlange ballingschap ('Verschillende jaren heeft de
Norchse partij huiten Drente vertoefd', blz. 152) continu gevangen hebhen gezeten en
onherroepelijk bankroet zijn gegaan. De Drentse oorlog zal wel moeilijkheden hebhen
gebracht, doch kan niet zo totaal zijn geweest, dat het leven er geheel door was ontwricht.
5) Karnper schepenacten, nr. 71 (ook Oorkondenboek voor Groningen en Drente, I,
nr. 263).
6) Kamper schepenacten, nr. 69.
7