Nummer 1 - O - Universiteit Leiden

Een lichter plekje
Nalatenschap Siegenbeek ‘thuis’ in Leiden
Boeken en schilderijen behoren tot die categorie
voorwerpen die hun eerste eigenaren kunnen
overleven. Hun reis door tijd en ruimte levert
vaak een bijzonder verhaal op. Niet anders is het
met de nalatenschap van Matthijs Siegenbeek
(1774-1854). Een schenking van de erven
Siegenbeek aan alumnivereniging Siegenbeek.
En een afgevaardigde van het alumnitijdschrift
was erbij.
Dennis Koopman
Het is een dinsdagochtend in januari. Wie op
het Rapenburg loopt, vergeet even dat het hartje
winter is; de zon schijnt aangenaam, de wind
is rustig. Een rode Volvo wordt dicht bij het
Academiegebouw geparkeerd. Twee heren van in
de zeventig stappen uit en zien tot hun verbazing
een heus welkomstcomité. Vanuit de laadbak
van de Volvo komen enkele verhuisdozen. Op de
achterbank zetelden voor de duur van de korte
reis de eerste hoogleraar Nederlands - benoemd
in 1797 door de Leidse universiteit - met dicht
tegen hem aan zijn vrouw Geertruida. Het is
2012 en ze zijn ongetwijfeld nog niet vaak met
de auto op stap geweest, op weg naar een nieuwe
bestemming. Ook zij worden met zorg opgetild.
Zo’n 168 jaar oud en dus goed verpakt in plastic
worden ze voorzichtig door het Academiegebouw
gedragen, naar het kantoor van de conservator
van het Academisch Historisch Museum. Ooit
tweedimensionaal vereeuwigd om zelf aan de
wand te hangen, maar vanaf nu ‘publiek’ bezit.
Enkele maanden daarvoor was hun komst al min
of meer aangekondigd, bij een bestuursvergadering
van de alumnivereniging voor Leidse Neerlandici.
De secretaris van Siegenbeek had een mail
gekregen met het aanbod enkele boeken uit de
bibliotheek en een portret van hun naamgever
in beheer te krijgen. Het ging uiteraard om
Matthijs Siegenbeek, die op drieëntwintigjarige
leeftijd al benoemd werd tot de eerste hoogleraar
Nederlandse taal- en letterkunde te Leiden. Waar
zou deze nalatenschap beter op zijn plek zijn dan
bij de vereniging die in zijn naam en zijn vakgebied
VERSLAG
opereert? Om hoeveel en wat voor boeken ging
het? En hoe groot was dat schilderij? En waar
moest het dan hangen, toch zeker niet bij iemand
thuis! In het gebouw van de opleiding Nederlands
misschien? Want Siegenbeek heeft zelf ook niet
de capaciteit heeft om zo’n ‘erfenis’ te beheren.
De hulp van de universiteit werd ingeschakeld.
Verguld echtpaar
En zodoende komen de broers Jan en Louis
Siegenbeek van Heukelom - nazaten van Matthijs
- de schenking hoogstpersoonlijk afleveren in
hun rode Volvo. Ze menen dat de boeken beter
op hun plek waren in een openbaar toegankelijke
bibliotheek dan in hun privé-bibliotheek. En ook
de schilderijen van Matthijs en zijn echtgenote
Geertruida Tiboel Siegenbeek verdienden een
beter plekje dan de kelder, waar ze bij wijze van
spreken ‘lepeltje-lepeltje’ stonden opgeslagen.
Beide heren hebben genoeg te vertellen, en het
gaat niet louter over de erfenis. Of beter gezegd:
bijna helemaal niet. Met de taal- en letterkunde
hebben ze in ieder geval minder dan Matthijs:
het is de taal van de natuur die ze in hun beider
carrières bestudeerd hebben. Die van de biologie
Metaal 9 (2012) nummer 1
27