Untitled

urgerij der steden was het al niet anders gesteld. Wie dus zocht
naar de bronnen van nationale vernieuwing moest dieper graven dan
de laag der verfranste stadsbevolking, hij moest doorstoten tot in de
oerlaag van het Duitse volk, de onbedorven, door vreemde invloeden
niet beroerde, trouw aan de vaderlijke zeden hangende bevolking van
het platteland.
Velen zijn er in Duitsland geweest, die den weg tot het volk gegaan
zijn. Het verlangen naar de bronnen van het volksleven ontmoette
halverwege de romantische geestdrift voor het ongewone, het primitief-natuurlijke,
in elk geval het on-burgerbjke. Scheen de kunst der
18de eeuw hun een dorre woestijn van verstandelijkheid, in de literaire
scheppingen van het volk vonden zij een bloeienden tuin van
gevoel en verbeelding. Herder zowel als Brentano en von Arnim verzamelden
volksliederen en verlustigden zich aan de onverbloemde
uitbeelding van een fris en krachtig gemoedsleven. Maar de man, die
aan dit alles een bepaalde richting gaf, doordat hij niet bij het volk
een bevrediging van zijn schoonheidsverlangens zocht, maar dit
volk in al zijn eigenaardigheden en uitingen wilde leren kennen, die
man was Jakob Grimm.
Het is moeilijk om in een geest als dien van Grimm een onderscheid
te maken tussen datgene wat romantische of patriottische wortels
heeft en dat wat rechtstreeks uit zuiver wetenschappelijke belangstelling
voortkomt. Want dit alles sluit bij hem zo gaaf ineen. Als hij
sprookjes verzamelt, dan wordt hij diep ontroerd door de simpele
schoonheid van deze vertellingen, hij heeft er eerbied voor omdat zij
hem de onmiddellijke uitdrukking van de volksziel schijnen te zijn,
maar hij wordt niet minder getroffen, doordat hij dennauwensamenhang
met de heidense mythen der Germaanse oudheid meent te
kunnen vaststellen. Het is de veelzijdige geest, verbonden met een
warm hart, van Jakob Grimm zelf, die plotseling aan al die tot nu
verwaarloosde volksschatten een kleur en een fonkeling geeft, die
hem zijn hele leven onweerstaanbaar geboeid hebben. Hij was het
gelukskind van de sage: de aardmannetjes hadden hem een schat in
de handen gestopt, die er op het eerste gezicht uitzag als een hoop
7