Het armoederegime op het platteland van India

Het armoederegime op het platteland van India
uitsluitend economische indicatoren een plaats krijgen. Dat gezegd hebbende
moet toch ook worden vastgesteld dat human deprivation doorgaans
als een kwantiteit wordt ontleed zonder de kwalitatieve dimensie ervan
in beschouwing te nemen. Het meten van armoede, daar gaat het om.
Zo blijkt uit de openingszin waarmee M.S. Ahluwalia, als Deputy Chairman
van de Planning Commission, een bundel inleidt waarin een bonte
verscheidenheid van bijdragen is opgenomen. Inderdaad bont, want de
standpunten die worden ingenomen vertegenwoordigen het hele scala
van meer tot minder rooskleurige oordelen over de omvang van armoede
en de snelheid waarmee deze daalt. Alleen, het zijn wel allemaal economen
die aan het woord komen in wat als The Great Indian Poverty Debate
wordt aangekondigd. 8 In het slotdeel van de bundel erkennen de samenstellers
wat een uitgangspunt had moeten zijn, namelijk dat armoede vele
dimensies heeft. Maar ook dan wordt volgehouden dat die verbreding in
kwantitatieve termen tot uitdrukking moet komen, zoals in het opstellen
van een Human Development Index. De ruimte geboden aan kritische
tegengeluiden, met als voorwaarde dat die binnen hetzelfde paradigma
van meting blijven, neemt niet weg dat de redactie in haar inleiding de
balans laten doorslaan naar het standpunt dat de armoede in de 1990s
niet licht maar substantieel is afgenomen. Voor de onderbouwing van
die conclusie verwijzen zij naar verhoging van het reële loonpeil en toename
in het bezit van duurzame consumptiegoederen (Deaton & Kozel
2005: 14-5). Voor die optimistische uitspraak heb ik in Zuid-Gujarat, een
gebied gekenmerkt door een aanhoudend hoge economische groei, aan
de onderkant van de dorpseconomie geen bevestiging gevonden. In de
hoofdstukken die hierna volgen zal ik uitvoerig verslag doen van de verontrustende
uitkomst van mijn veldwerk in het landloze milieu over een
periode van bijna een halve eeuw. In een kritisch artikel heeft de econoom
Saith recentelijk scherp stelling genomen tegen de mono-disciplinaire
mentaliteit van zijn vakgenoten en hun fixatie met de poverty line-aanpak.
De gebruikte indicaties daarvoor wijst hij als minimalistisch van de hand.
De vertekening die het gevolg ervan is, zo is zijn betoog, beneemt het
zicht op de ongelijkheid die aan armoede ten grondslag ligt en voorkomt
dat de oorzaak ervan ter discussie wordt gesteld. 9
8 A. Deaton & V. Kozel (eds.). MacMillan, Delhi 2005.
9 A. Saith – ‘Poverty lines versus the poor; method versus meaning’, Economic and Political
Weekly, vol. XL, no. 43, October 22-28, 2005: 4601-10.
11