SCHUTTERSBRIEF

DE ORANJES EN HET SCHUTTERIJWEZEN (2)
Vervolg op SB 93, blz. 2008-2009
Website Handboogschuttersgilde St.-Sebastiaan te Oosterhout (NB)
Op www.stsebastiaan.nl wordt in de rubriek Geschiedenis vermeld dat de gilde in 1850 bij gelegenheid van haar 100jarige
bestaan een vorstelijk geschenk ontving van koning Willem III. Navraag bij de gilde wat dit vorstelijk
geschenk inhoudt en waar het zich bevindt, levert de verbazingwekkende mededeling op dat men het niet weet!
Terugkijkend in de historie kunnen we vaststellen dat koning Willem III, vooral in de beginjaren van zijn
koningschap, de handboogschutterijen een warm hart toedroeg.
- In juni 1849 liet hij een concours organiseren op Het Loo, waar 21 verenigingen aan deelnamen.
- In 1851 volgde nogmaals een concours op Het Loo en daar waren 29 handbooggezelschappen vertegenwoordigd.
- In 1852 volgde een wedstrijd bij iedere vereniging ‘thuis’ en daar had koning Willem III een medaille per
vereniging voor beschikbaar gesteld. Liefst 159 hadden zich aangemeld.
Aan géén van deze activiteiten heeft de gilde van St.-Sebastiaan uit Oosterhout deelgenomen.
In 1850 had de koning een gouden medaille ontvangen als teken van zijn benoeming tot opperbeschermheer van de
Nederlandse handboogschutterijen. Aan dit geschenk hadden 58 handboogverenigingen bijgedragen, echter niet de
handbooggilde St.-Sebastiaan uit Oosterhout.
Een gilde die toen enig aanzien had, zou toch voorkomen op de overzichten van Nederlandse handboogschutterijen
uit 1849/1850 en 1852. Deze overzichten waren samengesteld door de Koninklijke Commissie van handboog- en
scherpschutterijen o.l.v. Jhr. H.M. Mollerus, kamerheer van Koning Willem III.
Ook komt de gilde uit Oosterhout niet voor in het Jaarboekje der Boogschutterijen in het Koninkrijk der Nederlanden,
dat twee jaargangen telt, namelijk 1847 en 1848-1849. Drie andere handboogverenigingen uit Oosterhout staan er
wél in genoemd.
Het bovenstaande geeft bepaald geen voedsel aan de veronderstelling dat in 1850 een vorstelijk geschenk zou zijn
geschonken aan de St. Sebastiaangilde uit Oosterhout.
Bovendien vinden we over een vorstelijk geschenk niets terug in:
- kranten uit 1850 en daaropvolgende jaren
- het eigen oud archief van de St.-Sebastiaansgilde te Oosterhout
- ingekomen en uitgegane stukken Secretariaat Koning Willem III
- kasbescheiden van uitgaven bij de Thesaurier van Koning Willem III
- archief Kabinet des Konings
- Collectie Documentatie Oosterhout
Voor het eerst wordt in het jaar 1925 in het jubileumboekje (175-jarig bestaan) melding gemaakt van een vorstelijk
geschenk zonder het noemen van de aard van dat geschenk. Ook wordt vermeld dat dit in 1850 zou zijn
geschonken door Koning Willem II, die echter al in 1849 was overleden. Als er al sprake zou zijn geweest van een
vorstelijk geschenk, dan is dit ontvangen van zijn zoon en opvolger, Willem III.
Ook de heemkundevereniging van Oosterhout heeft recent een onderzoek ingesteld, maar tot heden evenmin iets
kunnen vinden over een vorstelijk geschenk.
Conclusie: 1. zonder in bezit te zijn van het vorstelijk geschenk;
2. zonder te weten wat de aard van het geschenk is;
3. zonder bronnen die aantonen dat er een vorstelijk geschenk geweest is,
is de vermelding op de website een onjuistheid. Het zou de gilde sieren indien ze de betreffende mededeling op
haar webpagina laat vervallen.
J.H.A.L. (Jo) Pluymakers, Beek (LB), oktober 2012
Geraadpleegde bronnen:
- Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
- Koninklijk Huisarchief, Den Haag
- Nationaal Archief, Den Haag
- Regionaal Archief, Tilburg
- Heemkundekring De Heerlijkheid Oosterhout
- Jaarboekje voor de Boogschutterijen in het Koninkrijk der Nederlanden, Gorinchem, jrgn. 1847 en 1848-1849
- Publicatie Jo Pluymakers Beek (LB), 2006: Koning Willem III en handboogsport
- - - - - -
- - - - - -
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Schuttersbrief - nummer 95 15 april 2013 Blz. 2139
57