136 III. MENSHEID, SYMMETRIE, INVARIANTIE EN METAFYSICA ...

169
gezichtspunt (diffusiegolven van informatie) verantwoordelijk zijn voor de mix van symmetrie
en asymmetrie die men ziet.
Hägerstands (1953) zes postulaten voor informatiediffusie drukken symmetrievoorwaarden uit.
1. Slechts één persoon bezit de informatie aan de start (initiaal volledig homogene lege
ruimte, behalve één punt).
2. N soorten weerstanden tegen diffusie (n arbitrair).
3. Informatie verspreidt zich slechts door contact van 2 personen (invariant onder
permutaties van alle anderen).
4. De mededeling gebeurt slechts op bepaalde ogenblikken met discrete intervals (invariant
onder tijdspermutatie).
5. Op ieder ogenblik slechts 1 contact.
6. De contactwaarschijnlijkheid is functie van afstand.
De relatie van menswetenschappen met natuurwetenschappen wordt duidelijker door
aardrijkskunde te zien als speciale ecologie en door te pogen de aardrijkskunde regelmatigheden
als speciale ecologische regelmatigheden te tonen.
Een streek zou, niettegenstaande flux van energie, stop en informatie, een complex web in
evenwicht zijn met cohesie, adaptatie, actie en reactie (p.518). Driesch, Bergson, Whitehead en
Smeets worden geciteerd.
Maar de idee leidt niet tot wetten bij gebrek aan een exacte bepaling van organisme.
Het ecologisch inzicht wordt hernieuwd in de menselijke ecologie van Park en Bargen (web van
het leven, evenwicht van natuur, competitie, dominantie, successie, economie, symbiose). Maar
zowel sociologen als geografen leiden er geen exacte wetten uit af.
Het was nodig de ecologie zelf te veralgemenen door het begrip ecosysteem (Taniley)
(monistisch zowel, materieel, psychisch als sociaal; gestructureerd; functioneel voor stof en
energieflux en systematisch een open systeem dat naar een dynamisch evenwicht evolueert - zie
ook Bennett en Charley: 'Environmental systems').
Het probleem blijft hoe menselijke groepen in een ecosysteem inbouwen en begrijpen. Fassberg
heeft eilanden als aanpak gekozen, De Vore gorilla's en Sanier voorhistorische mensen. CH.
Geertz' werk over Indonesië toont hoe zowel het regenwoud als de menselijke maatschappij zeer
diverse systemen zijn, met zeer versnelde energie- en stofcyclussen. In rijstculturen met water is
het evenwicht meer stabiel dan in het regenwoud; in beweeglijke cultivatiesystemen is de
productiviteit (voor de menselijke soort) hoog, maar het evenwicht minder stabiel. Dit kan tot
normatieve besluiten leiden.
Het basisprobleem wordt hier de studie van symmetrie en invariantie in ecosystemen in het
algemeen en menselijke ecosystemen in het bijzonder. Welke menselijke ecosystemen, door de
combinatie van jacht, hongersnood, ziekte, migratie en competitie tussen soorten met publieke
opinie, democratie, belastingen, coöperatie, ruil, concurrentie, sanctie kunnen efficiëntie
bindingsmiddelen voor het fixeren van zonne-energie zijn.
Odum construeert Je = CeXe (Je = ecoflux, Ce = ecologische geleiding van voedselketen, Xe =
thermodynamische kracht). We ontmoeten opnieuw het netwerkmodel: pp.534-536 worden
Olsons pogingen getoond om simpele elektrische en logische (Odum, 1960) te complexifiëren
door positieve én negatieve feedbacks in te bouwen. Typisch voor de menselijke soort is het
geïntegreerd gebruiken van de twee soorten feedbacks (remmen en ontwikkeling). Vraag en
aanbod, mathusiaans bevolkingsevenwicht, dynamisch rivierevenwicht dempen; technologische
ontwikkeling versnelt.
Groepentheorie gecombineerd met theorie van positieve en negatieve feedback en met algemene