136 III. MENSHEID, SYMMETRIE, INVARIANTIE EN METAFYSICA ...

175
1. De gegevens zijn zeer onvoldoende.
2. Schattings- en veralgemeningsmethoden voor niet lineaire en niet stationaire systemen
zijn moeilijk.
3. De gevoeligheid van ieder model voor veranderingen van parameters en initiële
voorwaarden is groot.
Hirsch en Smale (1974) 'Differential equations, dynamical systems and linear algebra' tonen dat
lineaire systemen meer singuliere punten bevatten; anderzijds worden voor niet lineaire systemen
de toepassingen van statistische methoden zeer moeilijk.
De voor- en nadelen van twee mathematische technieken worden hier slechts vermeld omdat in
de interactie tussen een globaal bio-fysisch milieu en een globale mensheid het gediversifieerd
gebruik maken van de twee een typische eigenschap van de menselijke situatie is en daardoor
een instrument wordt voor de studie van typisch menselijke invarianten en symmetrieën.
Een ecologisch systeem heeft geen doelen en is niet gericht op een speciaal evenwicht. Als de
socio-economische systemen erin tussenkomen en bestaande evenwichten verstoren, reageert het
ecologische systeem in het algemeen niet sterk of snel genoeg. Mensen behoren tot het systeem
maar worden er niet door beheerst.
De kansen op een catastrofe nemen toe met de globale mogelijkheid tot controle omdat het aantal
actoren groot en complex is, het aantal ecologische variabelen groot en onoverzichtelijk.
"The reorientation of man-environment interaction to allow non-active control of an expanding
decision space with ever increasing manifications represents the severest dilemma for environmental
symbiosis" (p.535). Anders gezegd: 1. akkoord over doelen in dit complex gebied is
onwaarschijnlijk, 2. spontaan evenwichtsherstel is te traag, 3. dus moet men ofwel door plan (en
autoriteit) controle opleggen of impact drastisch verkleinen. Dit betekent in beide gevallen dat de
systemen minder complex worden, de interacties minder intens en de invarianties van de hoogrationele
naar de laag-rationele lagen terug zinken. "The overlay of nested hierarchical control on
the man environment systems limits not only the adaptability of lower level agents (individuals),
but also the adaptability of higher levels" (p.536).
Universele adaptatieve systemen waarin zowel feedback als feedforward controles worden
gebruikt, doelen worden gewijzigd, nieuwe sensoren en informatieverwerkers worden
ontwikkeld en de koppeling met natuurlijke en sociale systemen evolueert.F
60
F Anders
gezegd: om
de invariantie van de controlevariabelen zo groot mogelijk te houden moeten alle delen van het
controlesysteem zelf variabel worden, terwijl nochtans van zekere andere de relaties constant
blijven.
In het algemeen zal zelfs het socio-economisch systeem moeten worden gewijzigd om
intertemporele allocatieproblemen met slechts gedeeltelijk voorspelbare toekomstige
technologieën op te lossen.
Voor menselijke controle-optimalisatie zullen in de toekomst nodig zijn:
1. multi criteria voor optimalisatietechnieken,
2. globale analyse van Turn, Hirsch, Smale en Waddington, die niet lineaire, niet stationair
evolutionaire, onstabiele en spatiaal gedistribueerde homeorheses plannen,
3. afremmen van de populatie-explosie (die de druk van de socio-economische systemen op
de ecologische systemen zo sterk doet toenemen dat de impact van seizoen, climatal
metereal, hydrol catastrofes destructief en de conflicten endemisch worden,
4. vertrouwen in de toekomst van beschaving en techniek, in efficiëntie van engineering,
60 zie par.3.2, Env. Syst., p.537.