Implicaties van een sociaal kapitaal-concept voor politieke sociologen

De gunstige effecten op sociaal kapitaal van dergelijke overheidsinterventies zijn
echter slechts op lange termijn te verwachten: politici plannen meestal volgens een
andere timing, bijgevolg dreigt – net als bij de meeste vormen van collectieve
goederen – het risico van onderinvestering. De jeremiades over de “zuurtegraad” van
de samenleving ten spijt.
4.5 Multidimensionaliteit, causaliteit en gebruik
Voor politieke sociologen situeert sociaal kapitaal zich enkel op macro-niveau, en is
het multidimensioneel: culturele en structurele elementen zijn er verweven met elkaar
tot een soort sociaal kapitaal-context in een regio. Dit sociaal kapitaal kan wel op
microniveau gemeten worden (“micro sociaal kapitaal”, cfr. supra) en ook dat “micro
sociaal kapitaal” is multidimensioneel. “Micro sociaal kapitaal” kan zowel via
attitudinale elementen als via gedragsindicatoren gemeten worden, de attitudinale
elementen vormen echter de kern.
Het microniveau interesseert ons vooral om twee redenen. Enerzijds om inzicht te
krijgen in de voor de sociaal kapitaal-literatuur relevante causale mechanismen die
zich op dat microniveau afspelen. Vooral in functie van die overweging is het
belangrijk om “micro sociaal kapitaal” correct, dus voldoende strict gedefinieerd, te
meten. Anderzijds is het microniveau ook belangrijk om, na aggregatie, vergelijkbare
“culturele” en “structurele” (macro-) indices voor regio’s of landen te ontwikkelen.
Voor dit laatste doel is het iets minder belangrijk om “micro sociaal kapitaal”
stringent te meten, aangezien we hoger stelden dat zelfs een ruwe geaggregeerde
macromaat (bv. % lidmaatschappen van organisaties in een regio) louter kwantitatief
al enige, zij het ruwe informatie verschaft (cfr. supra) over het sociaal kapitaal-niveau
in die macro-entiteit.
Op microniveau lijkt het ons in eerste instantie fundamenteel om na te gaan welke de
impact is van de verschillende mogelijke bronnen (socialisatoren) (cfr. 4.5 ) van
veralgemeend vertrouwen 90 . Dit veralgemeend vertrouwen vormt immers de
sleutelcomponent van attitudinaal “micro sociaal kapitaal”, en bepaalt voor een deel
allicht ook de gedragsindicatoren van “micro sociaal kapitaal”.
In bijkomende orde lijken ook relevant: de samenhang (en het nagaan van de
causaliteit die bestaat) tussen de door ons onderscheiden attitudinale en
gedragselementen van “microsociaal kapitaal”; de samenhang en causaliteit die er
bestaat tussen veralgemeend vertrouwen en types burgerengagement ( - cfr. die
laatste wordt in de mainstream sociaal kapitaalliteratuur normaliter de “structurele
90 Van cruciaal belang op microniveau is dus dat je in de survey over volledige informatie beschikt
inzake de mogelijke determinanten van veralgemeend vertrouwen. Te vaak ontbreekt in datasets
immers sleutelinformatie over respondenten, wat het effect van variabelen waar je wél informatie
over hebt moeilijk te interpreteren maakt.
52