4. Scriptie SEdeGooijer 110607.pdf - Saxion Hogescholen

Openbaar Ministerie (OM) kan echter ook strafrechtelijk actie ondernomen worden.
In de wet is de bevoegdheid bepaald voor het bestuursorgaan (in dit geval het college van
Burgemeester en Wethouders) om bestuursrechtelijk te handhaven. Het gaat hierbij om een
discretionaire bevoegdheid. Dit betekent dat het college kan, maar niet verplicht is op te treden.
Uiteindelijke handhaving zal vaak afhankelijk zijn van meerdere factoren, bijvoorbeeld het
soort overtreding (ernst). Toch wordt uitgegaan van een beginselplicht tot handhaving.
Handhaven moet, tenzij er zwaarwegende belangen zijn om dit niet te doen.
De basis voor bestuursdwang is terug te vinden in de Gemeentewet (Gemw), waar in artikel 125
vermeld staat dat het gemeentebestuur bevoegd is tot het toepassen van bestuursdwang. In de
Algemene wet bestuursrecht, artikel 5:21 tot en met 5:31 staat de omschrijving van
bestuursdwang.
Onder bestuursdwang wordt verstaan: het door feitelijk handelen door of vanwege een
bestuursorgaan optreden tegen hetgeen in strijd met bij of krachtens enig wettelijk voorschrift
gestelde verplichtingen is of wordt gedaan, gehouden of nagelaten (art. 5.21 Awb). Meestal
vindt bestuurswang in twee fasen plaats. In eerste instantie wordt de overtreder door een
schriftelijk besluit van het college van B&W zelf nog in de gelegenheid gesteld om alsnog aan
de regels te voldoen. Daarna volgt het feitelijk toepassen van bestuursdwang, wanneer de
overtreder nalatig blijft. 51
Een beschrijving van de dwangsom is te vinden in de artikelen 5:32 tot en met 5:36 Awb. Een
dwangsom is geen straf, zoals de bestuurlijke boete of een strafrechtelijke boete, maar een
dwangmiddel om de overtreding ongedaan te maken of verdere overtreding dan wel een
herhaling van de overtreding te voorkomen. De hoogte van de dwangsom moet voldoende
stimulans geven om de ongewenste situatie te beëindigen, maar de hoogte van de dwangsom
moet wel in verhouding staan met de ernst van de situatie (art. 5:32 Awb). Het
evenredigheidsbeginsel blijkt voornamelijk uit artikel 3:4 Awb, waarin staat dat er een
evenredigheid moet zijn tussen doel en middel. Ook bij het opleggen van de dwangsom, wordt
de overtreder in de gelegenheid gesteld om zijn situatie te herstellen.
De strafrechtelijke handhaving verloopt via het strafrecht. Een overtreding wordt in deze
situatie voorgelegd aan het OM. Er zijn een aantal overtredingen, zoals het overtreden van
milieuvoorschriften, strafbaar gesteld. Dit staat vermeld in de Wet op de Economische Delicten
(WED). In de handhaving vindt afstemming plaats tussen de gemeentelijke handhavers en de
politie, die strafrechtelijk kunnen optreden (proces verbaal opmaken).
Het grootste verschil tussen de bestuursrechtelijke- en strafrechtelijke handhaving is dat
strafrechtelijke handhaving een punitief (bestraffend) karakter heeft, terwijl bestuursrechtelijke
handhaving is gericht op het corrigeren, herstellen of voorkomen van een overtreding
(preventief/repressief).
4.3.1 Milieu
Specifiek voor milieu, wordt in artikel 18.2 Wm nogmaals genoemd dat het bevoegde
bestuursorgaan bestuursdwang en de dwangsom kan toepassen. Echter kan men op grond van
de Wet Milieubeheer in het kader van handhaving tevens overgaan tot het gedeeltelijk of geheel
intrekken van de vergunning (art. 8.25 Wm).
In hoofdstuk 18 van de Wet Milieubeheer wordt het begrip handhaving uitgewerkt. Door
middel van handhaven wil de gemeente Almelo dat zowel bedrijven als burgers zich aan de
51 Zoomers, G.M., (2001) Handboek gebruiksvergunningen, september, Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding
26