Monumenten in Nederland. Overijssel - digitale bibliotheek voor de ...

De parkaanleg in vroege landschapsstijl met Grand Canal van het Nijenhuis bij Heino
29
1950 een uitbreiding van Mien Ruys. Naar haar plannen werd bij de weverij de
Bamshoeve te Enschede in 1949 een wandeltuin aangelegd. Naast de kwekerij van
haar vader te Dedemsvaart ontstonden vanaf 1925 de bekende tuinen van Mien Ruys.
Gebouwtypen
Naast een onderscheid in bouwstijlen bestaat er ook een functionele differentiatie in
gebouwtypen. Gebouwen met een godsdienstige of woonfunctie zijn van alle tijden
en kwamen al aan de orde. De bouwkundige weerslag van de agrarische functie is
dermate streekgebonden dat ze bij de regio's behandeld wordt. Wat blijft is de
functionele differentiatie bij openbare gebouwen, bijzondere bouwsels en
bedrijfsgebouwen.
Elke oude stad kende sinds de late middeleeuwen haar bestuurlijk centrum in de
vorm van een stadhuis. In de schoutambten zijn de Schultehuizen in Zalk en
Wanneperveen (1612) bewaard gebleven. Vroege raadhuizen zijn die van Kuinre
(1776) en Ootmarsum (1778). Voorbeelden van eenvoudige raadhuizen zijn
Hellendoorn (1857), Markelo (1871), Diepenheim (1880) en Zwartsluis (1894). Het
raadhuis van Den Ham was tevens onderwijzerswoning (1865).
Na de wet van 1806 kreeg ook het onderwijs zijn eerste eigen gebouwen,
bijvoorbeeld de scholen te Blokzijl (1850), Hardenberg (1867) en Diepenveen (1872).
Het Schoolbesluit van 1880, de Leerplichtwet van 1901 en de Schoolwet van 1920
leidden tot impulsen in de scholenbouw. Goede voorbeelden zijn de Gemeenteschool
te Den Ham (1881) en de school te Oldenzaal (1886). Ook in Deventer bevinden
zich nog gave scholen uit die tijd. Voorbeelden van eenvoudige plattelandsscholen
zijn die te Hengforden (1894) en Averlo (omstreeks 1902). Van het hoger onderwijs
dienen de Latijnse school te Almelo (1783) en het Deventer Athenaeum (1836)
genoemd te worden. Na de invoering van de wet op het hoger onderwijs in 1863
kwamen de eerste openbare Hogere Burgerscholen tot stand. Bewaard zijn die te
Zwolle (1864-'67), Steenwijk (1908) en Almelo (1924). Beroepsgericht waren onder
meer de Rijks Hogere Landbouwschool te Deventer (1912), de Rietvlechtersschool
te Giethoorn (omstreeks 1915) en de Hogere Textielschool te Enschede (1920).
Andere openbare gebouwen zijn het brandspuithuisje te Wijhe (omstreeks 1831)
en de dijkstoelen (opslagloodsen) van het waterschap Salland (omstreeks 1880).
Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Jan ten Hove, Marieke Knuijt en Ben Kooij, Monumenten in Nederland. Overijssel