een toekomst voor groen - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Met de restauratie van de oranjerie op landgoed Warnsborn te Arnhem is de daarvoor liggende terrassentuin gereconstrueerd. Van deze tuin, die omstreeks 1915 door tuinarchitect
H. Copijn is aangelegd, was op enkele keermuurtjes en waterbassins na niets meer over. Na uitvoerig tuinhistorisch en archeologisch onderzoek heeft de tuin zijn oorspronkelijk
aanzien terug, inclusief een historisch verantwoord beplantingsplan.
46 |
Restauratie
Soms verandert de oorspronkelijke vorm, bijvoorbeeld
doordat een boom een monumentale omvang bereikt.
Dat de enorme kroon de zon wegneemt van de beplanting
ernaast wordt vrijwel altijd geaccepteerd. Maar als zichtlijnen
zijn dichtgegroeid, vijvers zijn verland en waardevolle
beplanting verloren is gegaan, maakt regulier onderhoud
plaats voor intensief onderhoud en dat kan overgaan in
restauratie.
Restauratie betekent dat er maatregelen nodig zijn om de
bestaande situatie te repareren en veilig te stellen. Het kan
ook gaan om het ongedaan maken van onjuiste ingrepen of
de negatieve gevolgen van gebrekkige zorg. Een belangrijk
restauratieprincipe is om zo min mogelijk in te grijpen,
maar soms is dat niet te voorkomen, bijvoorbeeld bij een
verouderd of verwaarloosd bomenbestand.
Belangrijk is het authentieke materiaal te behouden en te
voorkomen dat de aanleg verstoord of beschadigd raakt
door bodemverdichting of onzorgvuldig handelen. Aan de
restauratie gaat een tuinhistorisch onderzoek vooraf, dat
uitgangspunten oplevert voor de aanpak.
Restauratieplan
Restauratiewerkzaamheden en andere wijzigingen kunnen
in het beheerplan worden opgenomen of in een apart
restauratieplan. Het restauratieplan moet dan gekoppeld
worden aan het beheerplan, zodat de gerestaureerde delen,
ook op lange termijn, in conditie blijven.
De Rijksdienst adviseert in een restauratieplan op te nemen:
• een uitvoerig tuinhistorisch onderzoek met fasekaarten
en waardering (zie ook hoofdstuk 1 en de brochure
Richtlijnen Tuinhistorisch Onderzoek);
• een ingemeten tekening van de bestaande en nieuwe
situatie, inclusief ingemeten bomen;
• een bestek en begroting (al dan niet in het beheerplan);
• een werkomschrijving en fasering van de werkzaamheden;
• de beheermaatregelen;
• plantlijsten en andere materialen.
Het is aan te bevelen ook de uitvoering van de restauratie
goed te documenteren.