Kruisgebouwen - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

40
A F B E E L D I N G 4 . 1 8
K R U I S G E B O U W I N A X E L
A F B E E L D I N G 4 . 1 9
K R U I S G E B O U W I N T E R N E U Z E N
H O O FD S T U K 4 ONTW IK K E L INGS S C H E T S KRUISGEBOUW E N
uitgesproken modern. Dit gebruik van moderne elementen bij een traditioneel
ontwerp is ook te zien in Axel. In eerste instantie lijkt het gebouwtje
traditioneel door het gebruik van baksteen en de vormgeving van de
regelmatige ingedeelde voorgevel waarboven het dak als een luifel uitsteekt.
Het schuin oplopende platte, met teerpapier bedekte lessenaarsdak geeft het
gebouw samen met de horizontale betonnen band in de gevels echter een
moderne uitstraling.
De gebouwen in Sluiskil en Terneuzen hebben een moderne uitstraling. Het
zijn rechthoekige, sobere gebouwen met grote ramen en platte daken. Het
gebouw in Terneuzen lijkt eerder op een voormalige school dan een
kruisgebouw. Het heeft meerdere verspringende rechthoekige bouwvolumes
met plat dak en een gang waarop drie op schoollokalen lijkende ruimten op
uitkomen. De bouwgeschiedenis van dit gebouw is niet bekend.
De gebouwen zijn vaak gerenoveerd en verbouwd, behalve het gebouw in
Sluiskil. Het is een klein, nagenoeg vierkant gebouw en heeft nog veel van
zijn oorspronkelijke details behouden, zoals de twee niet even hoge
rechthoekige bouwvolumes die elkaar omsluiten en de doorlopende daklijst
die aan de zuidzijde ondersteund wordt door dunne ijzeren kolommen.
4.6 PROGRAMMA VAN EISEN IN 1956 EN 1963
In de geraadpleegde literatuur is weinig over kruisgebouwen geschreven. In
de algemene literatuur over de wederopbouwperiode komen de kruisgebouwen
marginaal aan bod, ze worden slechts genoemd maar niet beschreven.
De eerste die een programma van eisen samenstelde was J. Dullaart,
adviserend architect van het Groene Kruis, als inleiding van een aantal
artikelen in Bouw 1956 II. Naast deze elf artikelen zijn in de periode 1956-
1959 in de vakbladen nogmaals negen artikelen over kruisgebouwen
verschenen. Daaruit bleek dat de gebouwen door verschillende plaatselijke
architecten ontworpen waren. Enkele architecten of architectenbureaus
hadden meerdere kruisgebouwen ontworpen, zoals het architectenbureau