JUAN DE VALDES Reformator in Spanje en Italië - DWC

JUAN DE VALDÉS 25
Christus". Het is verblinding om achter de vergankelijke dingen
aan te gaan, waardoor men de blik op God meer en meer verliest;
dit is een rest van de erfzonde.
Wij vinden hier nu een voorbeeld van Valdés' uitlegging van een
leerstuk. Giulia blijkt niet te weten, wat de doop, die eenmaal
heeft plaats gehad, nog betekent voor wie volwassen is en in het
volle leven staat. Valdés geeft dan de Katholieke, Augustiniaanse
verklaring, nl. dat de schuld der erfzonde is vergeven en dat nu
de verkeerde neiging (fomes peccati) langzaam moet genezen door
de genade, waardoor de mens tenslotte perfect kan worden. Hoewel
Valdés de geestelijke confusione betreurt, waarin Giulia leeft, verheugt
hij zich anderzijds toch over de strijd, die zij daarin ervaart.
De confusione verklaart hij uit de schuld, die zij nog heeft, en die
.haar bewust wordt door de nieuwe aanraking met het Evangelie,
dank zij de prediking. "Dit werkt als het licht in een donkere
kamer, dat het duister verjaagt". Verdreven moeten worden het
duister door het licht, en de menselijke overwegingen door de
Geest van Christus; dit geeft innerlijke schokken. Hij wil, dat
Giulia die conflicten in haar binnenste beschouwt als een genadegave,
een weldaad van God. Met het licht zullen ook nog andere
gaven, zoete en genotvolle, eenmaal haar deel worden. "En God
beware u ervoor, die conflicten niet te gevoelen, want dat zou een
teken van hardheid en verharding zijn" 1).
Valdés insisteert nu op een juist begrip van het Evangelie als
zodanig. Terecht heeft de prediker gezegd, dat het vrede schenkt
- maar aan hen, die een levend en "geheel" geloof bezitten. Het
brengt echter onvrede over degenen, die er niet op ingaan of die
het Evangelie slechts als een wet of moraalleer beschouwen, die
met hun eigen wensen in strijd is. Zo komt men er dus niet. Valdés
verwijst daarom naar Paulus, die in zijn eccellentissima epistola agli
Romani - nu is het alsof men Melanchthon hoort - uitlegt, dat
de wet toorn wekt en dient om het menselijk geweten te doen
ontwaken. Zij is de tuchtmeesteres tot op Christus (Galaten 4 : 1),
"opdat wij door het geloof gerechtvaardigd worden". Het Evangelie
wekt het geloof: wanneer men het aanneemt als boodschap van
genade en vrede, geneest het de wonden, die de wet geslagen heeft,
het schenkt vergeving en stelt in staat tot wetsvervulling. Daarom
is Christus gekomen zachtmoedig, nederig, vredebrengend, vol
amore en carità, niet meer met de schrik der wet. De wet leert
wat wij te doen hebben, het Evangelie schenkt de geest, waarmede
wij het kunnen volbrengen. De wet doodt maar de geest maakt
levend. Dit klinkt Augustiniaans: quod operum lex minando imperat,
1) ed. Croce, p. 19.
187