JUAN DE VALDES Reformator in Spanje en Italië - DWC

JtrAN DE VALDÉS 31
Giulia, met de aanhaling van Psalm 23: Dominus regit me et mihi
nihil deerit. Dit is meer dan 'n goed woord, al wordt hier bij uitzondering
de liturgische taal gebruikt. Valdés heeft telkens uitgesproken,
dat Giulia niet aan zijn hand moet blijven lopen; hij
wees haar de weg en zij zal deze zelfstandig moeten gaan. Dit
strookt met twee waarnemingen, die vanzelf bij de lezing van het
Alphabeto opvallen. In de eerste plaats de algemene, dat een
Christelijk geestelijk leven, naar inhoud en vorm, persoonlijk en
individueel is - of niet is. In de tweede plaats de bijzondere, dat
de voedingsbron hiervoor de Bijbel is. In het begin gaf hij Giulla
zelf reeds de beoordeling van zijn eigen beweringen naar de norm
van de Bijbel in de hand en in het beloop van het gesprek argumenteerde
hij voortdurend met de Bijbel. Bij de devotie-lectuur
die hij Giulia aanbeval, noemde hij de Bijbel in de eerste plaats.
Niets heeft in de reformatie-eeuw zo krachtig bijgedragen tot de
persoonlijke verdieping en verzelfstandiging, beide, van het geestelijk
leven als de lectuur van de Bijbel. De vertalingen in de volkstaal
hebben daarvoor een nauwelijks te schatten betekenis gehad.
Men zou verkeerd doen door het ontstaan van deze slechts als uit
een polemisch, anti-kerkelijk of slechts anti-clericaal motief te
willen verklaren. Humanisme en zakelijk-geestelijke belangstelling
geven reeds ruimschoots verklaring genoeg. Slechts de bestrijding
van kerkelijke kant gaf aan het verschijnsel zijn polemische
betekenis.
Giulia zal in elk geval de beschikking hebben gehad over de
Toscaanse vertaling van het N. T. door Antonio Brucioli uit
1531 1 ). Hoe positief de intentie van dit aan Anna d'Este, Prinzipessa
di Ferrara, "die van haar moeder de weg des Heren
geleerd heeft", opgedragen werk was, leert de praefatie ervan.
Ook Hiëronymus heeft de Schrift in de landstaal vertaald, zegt
Brucioli, en de oorspronkelijke talen worden door niemand meer
gesproken noch verstaan. In Zijn zendingsbevel, Mattheüs 28 : 19,
heeft Jezus de volkstaal bedoeld; de volkstalen zijn op Pinksteren
bedoeld en ook Paulus wil, dat men spreekt zodat men begrepen
wordt tot stichting. Het komt aan op het kennen van het Evangelie
en het dan ook navolgen, de oude mens uitdoen en de nieuwe mens
aandoen 2). Door niets te zoeken dan de dienst van God in de
Geest der waarheid zullen wij in vrede leven. In de vroegste Kerk
schatte men niets zo hoog als het Evangelie. In de opdracht van
de volledige Bijbeluitgave, aan kardinaal Hyppolito d'Este van
Ferrara (1541), wordt dit herhaald. De pure cultus van God woont
1) ed. Croce, p . 19.
2) 'Spogliati tutti gli a.ffetti de la carne, 10 spirito solo ci á. guida'.
Dergelijke woorden staan vlak bij V aldés' beschouwingen.
193