Afgeschermde woondomeinen in Nederland - Verdieping ... - Rivm

die de wijk passeert, maar tot nu toe zijn er geen plannen om een nieuwe
halte in de dienstregeling op te nemen.
Stedenbouwkundige opzet
Het project De Hoven bestaat uit een villapark en een landgoed. De halfvrijstaande
en vrijstaande huizen in het villapark staan op kavels van 300 vierkante
meter tot 750 vierkante meter (zie ook figuur 63). De woningen liggen
aan groene lanen met hagen op de erfgrenzen. Aan de noordelijke rand van
de wijk ligt een deelgebied met vrije kavels van meer dan 1.000 vierkante
meter, waar ook bijgebouwen zijn toegestaan. Midden in de wijk ligt een
speeltuin. Ten oosten van de wijk ligt een ecologisch ingericht park, ontwikkeld
door de gemeente Dordrecht en AM Grondbedrijf. Centraal in het park
en in het verlengde van de hoofdweg door de villawijk, bevindt zich op een
eiland het landgoed De Hoven. Het landgoed bevat een symmetrisch opgebouwd
ensemble van drie appartementengebouwen en twee koetshuizen.
Uitstraling
Het villapark De Hoven is samengesteld uit 13 woningtypen die zijn ontworpen
door vier architectenbureaus. De huizen onderscheiden zich door een
markante architectuurstijl volgens de Nieuwe Haagse School uit de jaren
dertig. Deze wordt gekenmerkt door gemetselde gevels met veel reliëf, pannendaken
met brede overstekken, erkers, serres en gedetailleerde entrees.
Keuzevrijheid speelt een belangrijke rol in het project; de koper kan zijn huis
kiezen uit verscheidene ontwerpen, die zijn genoemd naar bekende wijnstreken
in Frankrijk, zoals Medoc en Champagne.
De architectuur van het landgoed is gebaseerd op de traditionele statige
stijl van oude Franse landhuizen, die goed aansluit bij de ambachtelijke stijl
van het villapark. Deze traditionele stijl en de samenhang in de vormgeving
van de gebouwen en de tuinen verleent de wijk als geheel een rustige, chique
uitstraling en een duidelijk herkenbaar, van de omgeving onderscheiden
karakter.
Toegangen en ontsluiting
Het villapark De Hoven telt maar één toegangsweg voor de auto: vanuit het
zuidwesten vanaf de provinciale weg. Het landgoed wordt door dezelfde
toegangsweg ontsloten (figuur 64). Het deelgebied met de vrije kavels is
onafhankelijk van de rest van de wijk te bereiken vanuit het noorden. Tussen
de vrije kavels en de rest van de wijk ligt een sloot; de twee deelgebieden zijn
slechts op één plek door een voet/fietspad verbonden. Ook tussen de villawijk
en het landgoed door loopt een verbinding voor fietsers en voetgangers.
Het ecologische park is alleen voor voetgangers toegankelijk: zij kunnen op
drie plekken een bruggetje oversteken.
Grenzen
In het noorden en oosten is het gebied omsloten door een dijk, in het zuiden
door de provinciale weg, een rij bomen en een sloot (zie ook figuur 65). In het
westen sluit het villapark aan bij een bestaand woongebied. Binnen het villapark
bevinden zich aan de randen van de kavels geen hekken en muren; lage
hagen omsluiten (deels) de percelen. De hagen vormen zachte grenzen die de
overgang tussen de openbare weg en de private tuinen markeren.
De woningen staan dicht bij elkaar en zijn vanaf de straat en vanuit de
buurhuizen goed zichtbaar. Dat tast de privacy mogelijk aan, maar verhoogt
de sociale veiligheid. De woonwijk, het park en het landgoed zijn helemaal
omsloten door waterpartijen, het landgoed zelfs door verscheidene waterpartijen.
Terwijl het park openbaar toegankelijk is, zullen afsluitbare poorten
bij de hoofdingang en aan de achterzijde van het landgoed ervoor zorgen
dat de gemeenschappelijke buitenruimte rondom de woongebouwen alleen
voor bewoners van de 46 appartementen toegankelijk is. Daarmee krijgt het
gebied een duidelijke markering van de grens tussen het openbare en het
collectieve domein.
Eigendomsverhoudingen
In het villapark zijn de kavels privaat eigendom. De lanen, de speeltuin en
het ecologisch ingericht park zijn eigendom van de gemeente en worden
ook door haar beheerd. Het eiland waarop de vijf gebouwen van het landgoed
liggen, is daarentegen collectief eigendom van de bewoners. Zij zijn
ook verantwoordelijk voor het beheer van de gemeenschappelijke buitenruimte.
(Zie ook figuur 66.)
Conclusies
De wijk De Hoven is goed ingepast in de omgeving. Bestaande elementen
in het landschap, zoals de dijk en de weg, markeren de grenzen van het
plangebied. Daarnaast liggen aan de randen watersloten die het gebied
wel begrenzen, maar geen visueel obstakel vormen. De suburbane ligging,
de beperkte toegankelijkheid (één hoofdtoegang) en de toepassing van
een homogene architectuurstijl verlenen de wijk een besloten karakter,
vergelijkbaar met dat van Flevo Golf Resort (voorbeeldproject 3). Echter,
in tegenstelling tot Flevo Golf Resort heeft De Hoven met zijn openbaar
toegankelijke park en speeltuin een duidelijke meerwaarde voor de
bewoners en de omringende omgeving.
Op het landgoed De Hoven valt de mate van afscherming op (zie figuur 67).
Het landgoed vormt een afgesloten woondomein. Hoewel het een stuk kleiner
is, refereert het met zijn ruimtelijke opzet en zijn besloten karakter duidelijk
aan historische voorbeelden van landgoederen. De afsluiting van de appartementen
en de gemeenschappelijke buitenruimte daaromheen schept een
ruimtelijke situatie die in Nederland niet zo vaak voorkomt. In vergelijking
met bijvoorbeeld het landgoed Groot Hoogelande in Wassenaar, waar hekken
ontbreken, zodat het terrein een open karakter heeft, is De Hoven defensief
van aard. 6
6. Op Groot Hoogelande worden
hekken en muren afgedaan als
middelen die slechts zorgen voor
schijnveiligheid (Hulsman 2006).
Het Wassenaarse landgoed heeft
met camerabewaking, zwaar
hang­ en sluitwerk en infrarood­
melders wel een forse beveiliging
op gebouwniveau.
a f g e s cher m d e wo o n d omeinen i n neder l a nd Afgeschermde woondomeinen in Nederland
4
• 5