VISSEN ZWEMMEN WEER HEEN EN WEER - Stowa

STOWA 2012-37 Vissen zwemmen weer heen en weer
In 2011 is de axiaalpomp van dit gemaal vervangen door een visvriendelijke versie. Voor de
vervanging zijn in mei 2009 ook metingen verricht, zodat een vergelijking mogelijk is. Als we
allereerst kijken naar de geluidsspectra met de pomp niet in werking (Figuur 43), dan valt op
dat de beide metingen goed overeenkomen. In 2009 werd wat meer geluid in de frequentiebandbreedte
van 100-300 Hz opgenomen, wat mogelijk valt toe te schrijven aan bootverkeer
of baggerwerkzaamheden destijds op de plas.
Bij het in werking stellen van de pomp was in 2009 nog sprake van een veel grotere toename
van het geluidsniveau (Figuur 44). De sterkste toename was te zien in de relatief hoogfrequente
geluidscomponent, met name aan de meting in de bandbreedte van 900-1200 Hz en in
de geluidspectra (Figuur 44). De geluidsniveaus namen af met afstand, maar er was een forse
verhoging van het lawaai in de hele trechtervormige toegang tot de sluisdeur en de aanzuigopening
van de gemaalpomp. Vooral de toename in de bandbreedte 900-1200 Hz was opvallend:
39,1 dB op 2 m van de instroom, 31 dB op 14 m en nog altijd 6,1 dB op 32 m (op 100 m
werd niet gemeten). De nieuwe axiaalpomp is dus heel erg stil vergeleken met de oude pomp.
Uit bestudering van de geluidsspectra blijkt dat het gemaal wel geluid produceerde rond 6500
Hz en boven 10 kHz (zie Figuur 44), maar deze geluiden zijn niet hoorbaar voor Nederlandse
zoetwatervissen.
geMaal hoekpolder
Ook bij dit gemaal was het vrij stil onder water zolang het gemaal uitstond (Tabel 35). Het aanzetten
van het gemaal zorgde voor een forse verhoging van het geluidsniveau op 2 m van de
instroom van het gemaal. Deze verhoging is aanzienlijk in de voor vissen relevante frequentiebandbreedte
en opvallend hoog in zowel de bandbreedte van 100-300 Hz, 17 en 26 dB re 1
µPa voor één en twee vijzels als in de bandbreedte 900-1200 Hz 34 en 36 dB voor één en twee
vijzels. Op 30 m afstand van de instroom was het geluid met twee vijzels nog altijd goed waarneembaar,
maar op 60 en 120 m niet meer. Ook in de beide andere sloten op 20 m van het
gemaal werd een grote toename van het geluidsniveau waargenomen, hoewel in de ondiepere
sloot B (loodrecht op het gemaal; zie Figuur 3 in Bijlage III) meer uitdoving leek plaats te vinden.
Opvallend is het hoge geluidsniveau van het gemaal in vergelijking tot het oude gemaal
Hoekpolder (Kruitwagen & Klinge, 2010b).
Bij gemaal Hoekpolder is op 10 en 11 januari 2012 een 24-uurs meting uitgevoerd. De opnameapparatuur
werd onder een brug op het terrein van het gemaal achtergelaten. Opnieuw
werd een rustige dag uitgekozen met weinig wind, windkracht 2-3. In de hele 24-uurs periode
bleef het computergestuurde gemaal uit, omdat er in de voorgaande dagen geen regen was
gevallen. Op 11 januari viel er in de ochtend enige tijd motregen en dit is goed terug te zien
in de metingen als een verhoging in de bandbreedte 900-1200 Hz met ongeveer 10 dB (Figuur
45). In de avond en nacht (globaal tussen 20.00 en 05.00 uur) was het stiller dan de rest van de
dag en dit is vermoedelijk vooral een effect van de snelweg A4 (voornamelijk zichtbaar in een
grofweg 15 dB verschil voor de totale bandbreedte van 2-5000 Hz), maar ook biotische activiteit
(bijvoorbeeld watervogels) staat ’s nachts vermoedelijk op een lager niveau. De nachtelijk
verspreide geluidspieken zijn echter zonder uitzondering terug te voeren op biotische activiteit.
Bij afluisteren bleek bijna altijd sprake te zijn van plonsgeluiden en soms kon ook een
vage roep van een watervogel worden gehoord.
79